همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

2 کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

به‌منظور تعیین اثر تراکم بوته بر عملکرد و موسیلاژ دانه گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.)، آزمایشی در دو شرایط دیم، در دو ایستگاه تحقیقاتی مراوه‌تپه (کم‌باران) و چالکی‌گرگان (پرباران) انجام شد. این مطالعه در قالب بلوک‌های کامل تصادفی اجرا و به‌صورت تجزیه مرکب در مکان، تجزیه واریانس شد. کرت‌های آزمایشی با تراکم‌های 100، 200 و 400 بوته در مترمربع و با فاصله بین ردیف 20 سانتی‌متر کاشته شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر تراکم بوته بر طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، درصد موسیلاژ و شاخص برداشت معنی‌دار نبود، در حالی‌که تعداد سنبله، عملکرد دانه و موسیلاژ در سطح 1% معنی‌دار شدند. تحت تأثیر مکان نیز تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در سطح 1% و شاخص برداشت در سطح 5% معنی‌دار شدند. اثر متقابل تراکم بوته و مکان بر عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در سطح 1% معنی‌دار شد و سایر صفات اختلاف معنی‌داری نداشتند. عملکرد دانه و عملکرد موسیلاژ با افزایش تراکم از 100 بوته به 400 بوته در مترمربع در چالکی‌گرگان به‌ترتیب 3/2 و 9/2 برابر و در مراوه‌تپه به‌ترتیب 94/1 و 86/1 برابر افزایش یافتند. نتایج این تحقیق نشان داد که عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در چالکی‌گرگان به‌ترتیب 71/1 و 69/1 برابر آن در مراوه‌تپه می‌باشد. براساس نتایج، همه صفات اندازه‌گیری شده در تراکم 400 بوته در مترمربع در چالکی‌گرگان، نسبت به تراکم‌های دیگر، در هر دو مکان برتری داشتند.

کلیدواژه‌ها

- Afsharmanesh, B., Afsharmanesh, G.R., Vakili Shahrbabakic, M.A. and Afsharmanesh, A.R., 2010. Yield and some morphological traits of the medicinal herb desert indianwheat (Plantago ovata Forsk.) in Jiroft, Iran as affected by water deficit stress and manure. Plant Ecophysiology, 2: 173-178.
- Angadi, S.V., Cutforth, H.W., McConkey, B.G. and Gan, Y., 2003. Yield adjustment by canola grown at different plant populations under semiarid conditions. Crop Science, 43: 1358-1366.
- Baloch, A.W., Soomro, A.M., Javed, M.A., Ahmed, M., Bughio, H.R., Bughio, M.S. and Mastoi, N.N., 2002. Optimum plant density for high yield in rice (Oryza sativa L.). Asian Journal of Plant Sciences, 1: 25-27.
- Cakir, R., 2004. Effect of water stress at different development stages on vegetative and reproductive growth of corn. Field Crops Research, 89: 1-16.
- Carr, P.M., Horsley, R.D. and Poland, W.W., 2003. Tillage and seeding rate effects on wheat cultivars: II. yield components. Crop Science, 43: 210-218.
- Dagar, J.C., Kumar, J. and Tomar, O.S., 2006. Cultivation of medicinal isabgol (Plantago ovata) in alkaline soils in semiarid regions of northern India Land Degrade. Land Degradation and Development, 17(3): 275-283.
- Dorri, M.A., 2006. Effects of seed rate and planting dates on seed yield and yield components of Plantago ovata in dry farming. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 22(3): 262-269.
- Dorri, M.A., 2008. Determination of correlation between yield components with quantity and quality seed yield in Plantago ovata. Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi), 79: 173-178.
- FAO., 2008. FAO Global information and early warning system on food and agriculture. Special alert, Near East and South Asia. No. 315.
- Ganpat, S., Ishwar, S. and Bhati, D.S., 1992. Response of blond psyllium (Plantago ovata) to irrigation and split application of nitrogen. Indian Journal of Agronomy, 37: 880-881.
- Kalyanasundaram, N.K., Patel, P.B. and Dalal, K.C., 1982. Nitrogen need of Plantago ovata Forsk. in relation to the available nitrogen in soil. Indian Journal of Agricultural Sciences, 52(4): 240-242.
- Koocheki, A. and Nadjafi, F., 2003. The status of medicina l and aromatic plants in Iran and strategies for sustainable utilization. Prceedings of the 3rd World Congress on Medicinal and Aromatic Plants for Human Welfare, Chiang Mai, Thailand, 3-7 February: 283-283.
- Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M. and Azizi, G., 2006. The effect of different irrigation intervals and plant densities on yield and yield components of two fennel (Foenicolum vulgare) landraces. Iranian Journal of Field Crops Research, 4(1): 131-140.
- Mosavi, S.G.R., Segatoleslami, M.J. and Pooyan, M., 2012. Effect of planting date and plant density on yield and seed yield components of Plantago ovata L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 27(4): 681-699.
- Mozzafari, F.S., Ghorbanli, M., Babai, A. and Faramarzi, M., 2000. The effect of water stress on the seed oil of Nigella sativa. JournalofEssential Oil Research, 12: 36-38.
- Najafi, F. and Rezvani Moghaddam, P., 2002. Effect of irrigation regimes and plant density on yield and agronomic characteristics of blond psyllium (Plantago ovata). Journalof Agriculture, Science and Technology, 16: 59-65.
- Nekonam, M.S. and Razmjoo, K.H., 2007. Effect of plant density on yield, yield components and effective medicine ingredients of blond psyllium (Plantago ovate Forsk) accessions. International Journal of Agriculture and Biology, 9: 606-609.
- Norozpoor, G. and Rezvani Moghaddam, P., 2006. Effect of different irrigation intervals and plant density on oil yield and essences percentage of black cumin (Nigella sativa). Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi), 73: 133-138.
- Patra, D., Anwar, D.M., Singh, S., Prasad, A. and Singh, D.V., 1999. Aromatic and medicinal plants for salt and moisture stress conditions. Recent advances in management of arid ecosystem. Proceeding Symposium Held in India, 20 March: 347-350.
- Rahimi, A., Jahansozb, M.R., Madah Hoseini, S., Sajjadinia, A.R., Roosta, H.R. and Fateh, E., 2011.Water use and water-use efficiency of Isabgol (Plantago ovata) and French psyllium (Plantago psyllium) in different irrigation regimes. Australian Journal of crop Science, 5(1): 71-77.
- Taj, F.H., Arif, A. and Kakar, K.M., 2003. Effect of seed rates on mungbean varieties under dry land. International Journal of Agriculture and Biology, 5: 160-161.
- Wajid, A., Hussian, A., Ahmad, A., Goheer, A.R., Ibrahim, M. and Mussaddique, M., 2004. Effect of sowing date and plant population on biomass, grain yield and yield components of wheat. International Journal of Agriculture and Biology, 6: 1003-1005.
- Zarei, G., Shamsi, H. and Fazeli, F., 2011. Effect of planting density on yield and yield components of safflower cultivars in spring planting. World AcademyofScience, Engineering and Technology, 60:135-137.