همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

2 دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

سیاه‌دانه (Nigella sativa L.) گیاهی یک‌ساله از خانواده آلاله است که دانه آن حاوی پروتئین، آلکالوئیدها، کینون‌ها، ساپونین و اسانس فرّار بوده و علیه برخی از باکتری‌ها و درمان بسیاری از بیماری‌ها بکار می‌رود. در این تحقیق القاء پلی‌پلوئیدی در گیاه سیاه‌دانه از طریق تیمار بذر با غلظت‌های 0، 025/0، 05/0، 1/0 و 2/0 درصد کلشی‌سین در مدت زمان 8، 24 و 48 ساعت در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار بررسی شد. تعیین درصد گیاهان تتراپلوئید از طریق بررسی صفات مورفولوژیکی و مشاهدات کروموزومی انجام شد. تجزیه واریانس داده‌های حاصل نشان داد که اثر غلظت کلشی‌سین، مدت زمان تیمار و اثر متقابل آنها بر زنده‌مانی گیاهان و درصد القاء تتراپلوئیدی معنی‌دار است. با افزایش غلظت کلشی‌سین و مدت زمان تیمار، درصد جوانه‌زنی بذرها و زنده‌مانی گیاهان حاصل به‌طور قابل ملاحظه‌‌ای کاهش یافت. کمترین تعداد گیاهان زنده مانده در غلظت 2/0% کلشی‌سین با زمان تیمار 24 و 48 ساعت مشاهده شد. بیشترین درصد گیاهان تتراپلوئید القاء شده (9/9%) در غلظت 05/0% کلشی‌سین با مدت زمان تیمار 48 ساعت بدست آمد که تفاوت معنی‌داری با غلظت‌های 1/0% و 2/0% آن با همین زمان تیمار نداشت. البته گیاهان حاصل از تیمار با کلشی‌سین، ارتفاع بوته، فواصل میانگره، طول و عرض کپسول بیشتری نسبت به گیاهان دیپلوئید داشتند. علاوه‌بر این، آنها دارای روزنه‌های بزرگتر با تعداد کمتر در مقایسه با گیاهان دیپلوئید بودند.

کلیدواژه‌ها

- Aghayev, Y.M., 1998. Advanced squash methods for investigation of plant chromosomes. Forth Iranian Congress on Crop Production and Breeding Sciences, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran, August 24-29: 1-20.
- Ait Mbarek, L., Ait Mouse, H., Elabbadi, N., Bensalah, M., Gamouh, A., Aboufatima, R., Benharref, A., Chait, A., Kamal, M., Dalal, A. and Zyad, A., 2007. Antitumorproperties of blackseed (Nigella sativa L.) extracts. Brazilian Journal of Medicine and Biology Research, 40(6): 839-847.
- Aryavand, A., Ehdaie, B., Tran, B. and Waines, J.G., 2003. Stomatal frequency and size differentiate ploidy levels in Aegilops neglecta. Genetic Resources and Crop Evolution, 50: 175-182.
- Bayrak, O., Bavbek, N., Karatas, O.F., Bayrak, R., Catal, F., Cimentepe, E., Akbas, A., Yildirim, E., Unal, D. and Akcay, A., 2008. Nigella sativa protects against ischaemia reperfusion injury in rat kidneys. Nephrology Dialysis Transplantation, 22: 2206-2212.
- Borgheei, S.F., Sarikhani, H., Chaichi, M. and Kashi, A., 2010. In vitro induction of polyploidy in lemon balm (Melissa officinalis L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26(3): 283-295.
- Breuer, C., Stacey, N.J., West, C.E., Zhao, Y., Chory, J., Tsukaya, H., Azumi, Y., Maxwell, A., Roberts, K. and Sugimoto-Shirasu, K., 2007. BIN4, a novel component of the plant DNA topoisomerase VI complex, is required for endoreduplication in Arabidopsis. The Plant Cell, 19(11): 3655-3668.
- Burits, M. and Bucar, F., 2000. Antioxidant activity of Nigella sativa essential oil.Phytotherapy Research, 14(5): 323-328.
- Chakraborti, S.P., Vijayan, K., Roy, B. and Qadri, S., 1998. In vitro induction of tetraploidy in mulberry (Morus alba L.). Plant Cell Reports, 17: 799-803.
- Chen, L.L. and Gao, Sh.L., 2007. In vitro Tetraploid induction and generation of tetraploids from mixoploid in Astragalus memberanceus. Science of Horticulture, 112: 339-344.
- Cramer, C.S., 1999. Laboratory techniques for determining ploidy in plants. Horticulture Technology, 9(4): 594-596.
- Datta, A. and Saha, A., 2003. Cytomorphological studies and seed protein characterization of Nigella sativa L. and Nigella damascene L. Cytologia, 68: 51-60.
- Dhawan, O.P. and Lavania, U.C., 1996. Enhancing the productivity of secondary metabolites via induced polyploidy: A review. Euphytica, 87: 81-89.
- Dhooghe, E., Denis, S., Eeckhaut, T., Reheul, D. and Van Labeke, M.C., 2009. In vitro induction of tetraploids in ornamental Ranunculus. Euphytica, 168: 33-40.
- Fang, Z.J., Hua, L.Q., Ling, W.K., Chao, L.Q. and Yang, S., 2009. Tetraploid induction of Lilium tsingtauense by colchicine. Journal of Nuclear Agricultural Sciences, 23(3): 454-457.
- Hajhashemi, V., Ghannadi, A. and Jafarabadi, H., 2004. Black cumin seed essential oil, as a potent analgesic and antiinflammatory drug. Phytotherapy Research, 18: 195-199.
- Hodgson, J.G., Sharafi, M., Jalili, A., Diaz, S., Montserrat-Marti, G. and Palmer, C., 2010. Stomatal vs. genome size in angiosperms: the somatic tail wagging the genomic dog? Annual Botany, 105: 573-584.
- Kermani, M.J., Sarasan, V., Roberts, A.V., Yokoya, A., Wentworth, J. and Sieber, V.K., 2003. Oryzalin-induced chromosome doubling in Rosa and its effects on plant morphology and pollen viability. Theoretical Applied Genetics, 107: 1195-1120.
- Lavania, U.C., 2005. Genomic and ploidy manipulation for enhanced production of phyto-pharmaceuticals. Plant Genetic Resources, 3: 170-177.
- Maamoun, M.K.M., EI-Mahrouk, M.E., Dewir, Y.H. and Omran, S.A., 2014. Effect of radiation and chemical mutagens on seeds germination of black cumin (Nigella sativa L.). Journal of Agricultural Technology, 10(5): 1183-1199.
- Ochatt, S.J., Patat-Ochatt, E.M. and Moessner, A., 2011. Ploidy level determination within the context of in vitro breeding. Plant cell Tissue Organ Culture, 104: 329-341.
- Omidbaigi, R., Mirzaee, M., Hassani, M.E. and Sedghi Moghadam, M., 2010. Induction and identification of polyploidy in basil (Ocimum basilicum L.) medicinal plant by colchicine treatment. International Journal of Plant Production, 4(2): 87-98.
- Pande, S. and Khetmalas, M., 2012. Biological effect of sodium azide and colchicine on seed germination and callus induction in Stevia Rebaudiana. Asian Journal of Experimental Biological Science, 3: 93-98.
- Roychowdhury, R. and Tah, J., 2011. Chemical mutagenic action on seed germination and related agro-metrical traits in M1 Dianthus generation. Current Botany, 2: 19-23.
- Salehi Surmaghi, M.H., 2008. Herbal Medicine and Herbal Therapy (Vol. 2). Donyay Taghziah Press. Tehran Iran, 380p.
- Sarathum, S., Hegele, M., Tantiviwat, S. and Nanakorn, M., 2010. Effect of concentration and duration of colchicine treatment on polyploidy induction in Dendrobium scabrilingue L. European Journal of Science Horticulture, 75(3): 123-127.
- Sari, N., Abak, K. and Pitrat, M., 1999. Comparison of ploidy level screening methods in Watermelon. Science Horticulture, 82: 265-277.
- Shao, J., Chen, C. and Deng, X., 2003. In vitro induction of tetraploid in pomegranate (Punica granatum). Plant Cell Tissue and Organ Culture, 75: 241-246.
- Shiga, I., Uno, Y. Kanechi, M. and Inagaki, N., 2009. Identification of polyploidy of in vitro anther-derived shoots of Asparagus officinalis L. by flowcytometric analysis and measurement of stomatal length. Journal of the Japanese Society for Horticultural Science, 78: 103-108.
- Soltis, P.S. and Soltis, D.E., 2000. The role of genetic and genomic attributes in the success of polyploids. Proceedings of the National Academy of Sciences, 97: 7051-7057.
- Swamy, S.M. and Tan, B.K., 2000. Cytotoxic and immunopotentiating effects of ethanolic extract of Nigella sativa seeds. Journal of Ethnopharmacology, 70: 1-7.
- Sybenga, J., 1992. Cytogenetics in Plant Breeding. Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 469p.
- Urwin, N.A.R., Horsnell, J. and Moon, T., 2007. Generation and characterizationof colchicine-induced autotetraploid Lavandula angustifolia. Euphytica, 156: 257-266.
- Wan, Y., Duncan, D.R., Rayburn, A.L., Petolino, J.F. and Widholm, J.M., 1991. The use of antimicrotubule herbicides for the production of doubled haploid plants from anther derived maize callus. Theoretical and Applied Genetics, 81: 205-211.