زراعت و باغبانی
کوثر طاهری بوکانی؛ عباس حسنی؛ میرحسن رسولی صدقیانی؛ محسن برین؛ رامین ملکی
چکیده
سابقه و هدف: ریحان (.Ocimum basilicum L) گیاهی علفی، یک‌ساله و متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) است. از برگ‌های تازه و خشک‌شده و نیز اسانس این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی و آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر استفاده از همزیستی با ریزجانداران محرک رشد مانند ریزوباکتری‌ها و قارچ‌های اندوفیت به‌عنوان راهکاری مقرون به‌صرفه و پایدار ...
بیشتر
سابقه و هدف: ریحان (.Ocimum basilicum L) گیاهی علفی، یک‌ساله و متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) است. از برگ‌های تازه و خشک‌شده و نیز اسانس این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی و آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر استفاده از همزیستی با ریزجانداران محرک رشد مانند ریزوباکتری‌ها و قارچ‌های اندوفیت به‌عنوان راهکاری مقرون به‌صرفه و پایدار برای کاهش اثرهای سوء تنشهای محیطی مانند شوری مورد توجه قرار گرفته است. ازاین‌رو، این مطالعه به‌منظور ارزیابی تأثیر مایه‌کوبی با ریزجانداران محرک رشد بر برخی ویژگی‌های رشدی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه ریحان در شرایط تنش شوری، به‌صورت آزمایش گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه انجام شد.مواد و روش‌ها: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل مایه‌کوبی با ریزجانداران در سه سطح (شاهد بدون مایه‌کوبی، مایه‌کوبی با قارچ Serendipita indica و مایه‌کوبی با مخلوط باکتری‌های areuginosa Pseudomonas، P. putida و P. fluorescens) و تنش شوری در چهار سطح (صفر، 40، 80 و 120 میلی‌مولار نمک کلرور سدیم) بودند. برای انجام عمل مایه‌کوبی، بذرهای جوانه زده در شرایط آزمایشگاهی، به‌طور جداگانه با سوسپانسیون قارچ S. indica (حاوی 105×5 اسپور در میلی‌لیتر) و مایه تلقیح حاوی مخلوط باکتری‌های سودوموناس (109×1.61 سلول در میلی‌لیتر) مایه‌کوبی شده و در گلدان‌های آماده کشت شدند. گلدان‌ها تا مرحله هشت برگی شدن بوته‌ها، با آب معمولی آبیاری شدند و از این مرحله به بعد، تیمارهای تنش شوری با حل کردن غلظت‌های مختلف نمک کلرور سدیم در آب آبیاری اعمال شده و تا زمان گلدهی کامل ادامه یافت. در مرحله گلدهی کامل پس از برداشت نمونه‌های گیاهی، درصد کلونیزاسیون ریشه توسط قارچ، شاخص‌های رشدی (ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و مجموع طول شاخه‌های جانبی، تعداد و سطح برگ، طول گل‌آذین، وزن تر و خشک برگ و ساقه)، محتوی نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی، غلظت عناصر غذایی برگ (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سدیم و کلر)، درصد و عملکرد اسانس اندازه‌گیری شد. استخراج اسانس از نمونه‌های گیاهی خشک شده در سایه، به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر انجام گردید.نتایج: نتایج نشان داد که تحت تأثیر شوری، درصد کلونیزاسیون ریشه توسط قارچ، صفات رشدی، محتوی نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی، درصد و عملکرد اسانس، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم کاهش، در حالی که غلظت سدیم و کلر افزایش یافت. به‌علاوه مقادیر صفات اندازه‌گیری شده بجز غلظت سدیم و کلر در گیاهان مایه‌کوبی شده بیشتر از گیاهان بدون مایه‌کوبی بود. بیشترین و کمترین میزان خصوصیات رشدی، محتوی نسبی آب (74.47 و 72.39 درصد)، عملکرد اسانس (0.23 و 0.17 میلی‌لیتر در گلدان) و محتوی نیتروژن (1.36% و 1.14%) به‌ترتیب در گیاهان مایه‌کوبی شده با قارچ S. indica و گیاهان بدون مایه‌کوبی بدست آمد. بیشترین و کمترین مقادیر کلروفیل a (0.87 و 0.74 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل b (0.41 و 0.37 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، درصد اسانس (1.24% و 1.05%)، محتوی پتاسیم (5.15% و 3.97%) و فسفر (0.29% و 0.24%) و نسبت پتاسیم به سدیم (10.05 و 4.07) به‌ترتیب در گیاهان مایه‌کوبی شده با باکتری‌های سودوموناس و گیاهان بدون مایه‌کوبی مشاهده شد. همچنین، کمترین میزان انباشت یون‌های سدیم (1.34%) و کلر (2.93%) به‌ترتیب در گیاهان مایه‌کوبی شده با باکتری‌های سودوموناس و قارچ S. indica مشاهده گردید.نتیجه‌گیری: طبق نتایج این پژوهش، استفاده از ریزجانداران محرک رشد گیاه (قارچ S. indica و مخلوطی از باکتری‌های سودوموناس) می‌تواند از طریق افزایش جذب آب و عناصر غذایی، حفظ رنگیزه‌های فتوسنتزی و کاهش انباشت یون‌های سمّی سبب تعدیل اثرهای منفی تنش شوری بر رشد و تولید اسانس گیاه ریحان گردد.
بیوتکنولوژی
امیرعلی شایان؛ مجید شکرپور؛ وحیده ناظری؛ مصباح بابالار؛ علی اشرف مهرابی
چکیده
توسعه کشت آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) سازگار به شرایط محیطی خاص از طریق اصلاح جمعیت، نیازمند ایجاد یک خزانه ژنتیکی غنی از ژنوتیپ‌های برتر و بهره‌برداری از این تنوع برای شناسایی ژنوتیپ‌های با ترکیب‌پذیری بالا می‌باشد. در این پژوهش، به‌منظور مطالعه تنوع ژنتیکی و میزان ترکیب‌پذیری اکوتیپ‌های مختلف آویشن دنایی در شرایط شوری، آزمایشی ...
بیشتر
توسعه کشت آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) سازگار به شرایط محیطی خاص از طریق اصلاح جمعیت، نیازمند ایجاد یک خزانه ژنتیکی غنی از ژنوتیپ‌های برتر و بهره‌برداری از این تنوع برای شناسایی ژنوتیپ‌های با ترکیب‌پذیری بالا می‌باشد. در این پژوهش، به‌منظور مطالعه تنوع ژنتیکی و میزان ترکیب‌پذیری اکوتیپ‌های مختلف آویشن دنایی در شرایط شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای اجرا شد. فاکتورها شامل تنش شوری (0 و 90 میلی‌مولار نمک NaCl) و اکوتیپ (12 خانواده ناتنی حاصل از تلاقی پلی‌کراس بین 12 اکوتیپ آویشن دنایی) بودند. شوری سبب کاهش معنی‌دار همه صفات (بجز مقادیر پرولین و کاروتنوئید) نسبت به شاهد گردید. اکوتیپ‌ها از نظر طول و عرض برگ، طول شاخه‌های جانبی، وزن خشک اندام‌های هوایی، میزان اسانس و پرولین اختلاف معنی‌دار داشتند. درصد اسانس و عرض برگ دارای بیشترین ضریب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی بودند. وراثت‌پذیری عمومی صفات مورد مطالعه از 4.61% (طول برگ) تا 81.07% (عرض برگ) متغیر بود. بیشترین میزان وراثت‌پذیری به عرض برگ، میزان اسانس و وزن خشک اندام‌های هوایی اختصاص داشت. با توجه به میزان بالای ضریب تنوع ژنوتیپی و فنوتیپی، وراثت‌پذیری و پیشرفت ژنتیکی میزان اسانس و وزن خشک اندام‌های هوایی، از این صفات می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین معیارهای انتخاب والدین در برنامه‌های اصلاحی آویشن دنایی نام برد. نتایج نشان داد که اکوتیپ‌های ملایر2، زاغه، اراک و ایلام دارای ترکیب‌پذیری بالایی از نظر صفت میزان اسانس بودند. با توجه به تنوع ژنتیکی کافی مشاهده شده میان اکوتیپ‌های مطالعه شده و ترکیب‌پذیری مناسب آنها، راهبرد اصلاح جمعیت با تولید ارقام ساختگی (ترکیبی) را می‌توان برای به‌نژادی این گونه در شرایط نرمال (بدون تنش) و شوری توصیه نمود.
به‌زراعی و به‌نژادی
الهام دانائی؛ وحید عبدوسی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.98.105.1.1575.1610شوری یکی از مهم‌ترین تنشهای غیرزنده محیطی و محدود‌کننده رشد و تولید گیاهان می‌باشد. از طرفی، سیلیسیوم (Si) دومین عنصر فراوان در خاک است و موجب کاهش تنشهای زیستی و غیرزیستی در گیاهان می‌گردد. بدین منظور، در این تحقیق، اثر سیلیکون و نانوسیلیکون (50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) بر برخی ویژگی‌های ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.98.105.1.1575.1610شوری یکی از مهم‌ترین تنشهای غیرزنده محیطی و محدود‌کننده رشد و تولید گیاهان می‌باشد. از طرفی، سیلیسیوم (Si) دومین عنصر فراوان در خاک است و موجب کاهش تنشهای زیستی و غیرزیستی در گیاهان می‌گردد. بدین منظور، در این تحقیق، اثر سیلیکون و نانوسیلیکون (50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) بر برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) تحت تنش شوری در سطوح مختلف کلرید‌سدیم (صفر، 50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) در گلخانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملا تصادفی در سه تکرار در سال 1398بررسی شد. نتایج نشان داد که تنش شوری به‌طور معنی‌داری موجب کاهش وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه و محتوای کلروفیل، فنل‌کل و پروتئین شد. فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز و درصد اسانس در سطوح مختلف شوری متفاوت بود. میزان پرولین نیز در اثر تیمار کلرید‌سدیم 100 میلی‌گرم در لیتر به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. تیمار گیاهان با سطوح مختلف سیلیکون و نانوسیلیکون موجب کاهش اثرات منفی تنش شوری در شاخص‌های مورد ارزیابی گردید. تیمار نانوسیلیکون100 میلی‌گرم در لیتر بیشترین مهار اثرات تنش شوری بر شاخص‌های رشد، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و درصد اسانس را نشان داد. لذا با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر می‌توان محلول‌پاشی سیلیکون و نانوسیلیکون را جهت کاهش اثرات منفی تنش شوری در گیاه نعناع فلفلی توصیه نمود.
هنگامه وثوقی تبار؛ سید علی حسینی تفرشی؛ حمید دهقان زاده
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر ازتوباکتر بر شاخص‌های رشدی، عملکرد دانه و میزان اسانس دو توده محلی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در شرایط شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه کاشان به‌صورت گلدانی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو توده محلی زیره سبز اردستان و مشهد اردهال، چهار سطح شوری (صفر، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر ازتوباکتر بر شاخص‌های رشدی، عملکرد دانه و میزان اسانس دو توده محلی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در شرایط شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه کاشان به‌صورت گلدانی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو توده محلی زیره سبز اردستان و مشهد اردهال، چهار سطح شوری (صفر، 100، 150 و 200 میلی‌مولار کلرید سدیم) و دو سطح باکتری ازتوباکتر (تلقیح و عدم تلقیح بذر) بودند. نتایج نشان داد که شوری و تلقیح بذر با باکتری تأثیر بسیار معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ارتفاع ساقه‌چه داشت. افزایش غلظت کلرید سدیم تا سطح 200 میلی‌مولار منجر به کاهش معنی‌دار درصد جوانه‌زنی و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، ارتفاع ساقه‌چه، عملکرد دانه و عملکرد اسانس شد. همچنین نتایج نشان داد در هر دو توده و در تمام سطوح شوری، تلقیح با باکتری در مقایسه با شاهد، منجر به افزایش معنی‌دار کلروفیل a، کلروفیل b، میزان آنزیم‌های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، عملکرد دانه و عملکرد اسانس گردید. توده محلی اردستان کلروفیل a و b، آنزیم‌های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز درصد اسانس بیشتری در مقایسه با توده محلی مشهد اردهال داشت و شرایط شوری را بهتر تحمل نمود. در شرایط شوری تلقیح بذرها با باکتری ازتوباکتر به‌دلیل تأثیرات مثبت، توانست اثرات منفی تنش را کاهش داده و سرعت جوانه‌زنی، عملکرد دانه و عملکرد اسانس را نسبت به نمونه‌های شاهد بهبود ببخشد. بنابراین می‌توان در شرایط مشابه با این آزمایش، توده محلی اردستان را کشت نموده و برای کاهش اثرات شوری از تلقیح بذر با ازتوباکتر استفاده و عملکرد دانه و اسانس بالاتری بدست آورد.
سیده فائزه تقی زاده؛ حسین آرویی؛ جواد اصیلی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش شوری و کروناتین بر روی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در دو رقم زرشک زرافشانی (Berberis integerrima) و زرشک زالزالکی (Berberis crataegina DC.)، آزمایشی در سال 1393 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. گیاهان مورد مطالعه در گلدان‌های حاوی ماسه شسته کشت شدند. گیاهان 4 هفته پس از استقرار کامل در غلظت‌های ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش شوری و کروناتین بر روی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در دو رقم زرشک زرافشانی (Berberis integerrima) و زرشک زالزالکی (Berberis crataegina DC.)، آزمایشی در سال 1393 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. گیاهان مورد مطالعه در گلدان‌های حاوی ماسه شسته کشت شدند. گیاهان 4 هفته پس از استقرار کامل در غلظت‌های مختلف کلرید سدیم (0، 25، 50 و 75 میلی‌مولار) و کروناتین (0، 75/0 و 5/1 میلی‌مولار) قرار گرفتند. در گیاهان تحت تیمار شوری با افزایش غلظت نمک، میزان پرولین، فنل کل، فلاونوئید کل، پروآنتوسیانیدین کل و آنتوسیانین افزایش یافت، اما میزان کلروفیل کاهش داشت. در سطوح مساوی کلرید سدیم، حداکثر میزان پرولین در غلظت 5/1 میلی‌مولار کروناتین گزارش شد. بیشترین افزایش کلروفیل کل نیز مربوط به غلظت 75/0 میلی‌مولار کروناتین بود، اما میزان فنل کل، فلاونوئید کل، پروآنتوسیانیدین کل و آنتوسیانین در این سطح از تیمار کاهش یافت، به‌طوری که کمترین میزان آن در غلظت 5/1 میلی‌مولار کروناتین بود.
فرزانه نجفی؛ صدیقه مهرابیان؛ رمضانعلی خاوری‌نژاد؛ یلدا قربانی
چکیده
در این پژوهش اثر غلظت‌های مختلف کلرور سدیم (0، 15،30، 45، 60، 75 و 100 میلی‌مولار) بر برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی و خواص ضدباکتریایی گیاه شوید (Anethum graveolens L.) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. گیاهک‌های 10 روزه، به گلدان‌های حاوی ماسه‌ی شسته شده منتقل شده و توسط محلول غذایی آبیاری گردیدند. سپس تیماردهی ...
بیشتر
در این پژوهش اثر غلظت‌های مختلف کلرور سدیم (0، 15،30، 45، 60، 75 و 100 میلی‌مولار) بر برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی و خواص ضدباکتریایی گیاه شوید (Anethum graveolens L.) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. گیاهک‌های 10 روزه، به گلدان‌های حاوی ماسه‌ی شسته شده منتقل شده و توسط محلول غذایی آبیاری گردیدند. سپس تیماردهی گیاهان آغاز شد و بعد از طی دوره زمانی لازم، گیاهان برای انجام آنالیزها برداشت شدند. به‌منظور بررسی خواص آنتی‌باکتریال نیز گیاهان تا مرحله میوه‌دهی و رسیدن میوه‌ها در گلدان‌ها تحت تأثیر تیمارها قرار گرفتند. نتایج نشان می‌دهد که محتوای پرولین در تمامی تیمارها در مقایسه با نمونه شاهد افزایش داشته‌است. نتایج حاصل از بررسی‌های انجام شده بر میزان کلروفیل‌های a، b و کاروتنوئیدها نشان داد که میزان رنگیزه‌ها در غلظت‌های بالای کلرور سدیم کاهش می‌یابد. همچنین بررسی پارامترهای رشد نیز حکایت از آن داشت که پارامترهای رشد در گیاه شوید به‌صورت معنی‌دار تحت تأثیر تنش شوری قرار می‌گیرند و در غلظت‌های بالای شوری کاهش نشان می‌دهند. بررسی خواص ضدباکتریایی عصاره‌های گیاهان تیماردهی شده نشان داد که در بیشتر موارد همراه با افزایش غلظت عصاره میوه، قطر هاله عدم رشد نیز افزایش پیدا کرده‌است و در غلظت‌های بالای کلرور سدیم، اثر ضدباکتریایی عصاره قابل‌توجه بوده‌است. البته انتخاب روش و حلال مناسب برای عصاره‌گیری به‌منظور بدست آوردن فعالیت بالای آنتی‌باکتریال مهم است.
فاطمه سلیمی؛ فرید شکاری؛ محمدرضا عظیمی؛ اسماعیل زنگانی
چکیده
به منظور ارزیابی تأثیر متیل‌جاسمونات و تنش شوری بر برخی خصوصیات غشاء، جذب عناصر یونی و تنظیم اسمزی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، آزمایشی فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با استفاده از فاکتورهای محلول‌پاشی با متیل‌جاسمونات (Mµ0، 75، 150، 225 و 300) و شوری dS/m) 1/2، 6، 10 و 14) در یک طرح گلخانه‌ای با سه تکرار انجام گردید. نتایج ...
بیشتر
به منظور ارزیابی تأثیر متیل‌جاسمونات و تنش شوری بر برخی خصوصیات غشاء، جذب عناصر یونی و تنظیم اسمزی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، آزمایشی فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با استفاده از فاکتورهای محلول‌پاشی با متیل‌جاسمونات (Mµ0، 75، 150، 225 و 300) و شوری dS/m) 1/2، 6، 10 و 14) در یک طرح گلخانه‌ای با سه تکرار انجام گردید. نتایج نشان داد که اسپری متیل‌جاسمونات و اعمال شوری تأثیر معنی‌داری بر روی خصوصیات ذکر شده داشته‌است، به‌طوری که بیشترین پایداری غشاء، محتوای پرولین، K+، Ca++، نسبتK+/Na+، وزن خشک گل و کمترین محتوای Na+ مربوط به گیاهان اسپری شده با غلظت 75 میکرومولار متیل‌جاسمونات در سطح شوری dS/m6 بود. می‌توان گفت بالاتر بودن میزان عامل‌های عنوان شده در تیمار dS/m6 نمکطعام نسبت به شاهد با مساعدت متیل‌جاسمونات در نتیجه سازوکارهایی نظیر جلوگیری از ورود نمک و جذب ترجیحی K+ در شوریهای ملایم باشد. علاوه بر این کاربرد متیل‌جاسمونات باعث گردید تا به‌طور معنی‌داری میزان پرولین افزایش یابد. افزایش میزان پرولین نیز باعث افزایش قابل توجهی در میزان پایداری غشاء و افزایش مقاومت به شوری گردید.
اکرم فرزانه؛ محمّدتقی عبادی؛ سیدحسین نعمتی؛ حسین آرویی
چکیده
به منظور بررسی واکنش جوانه‌زنی بذرهای دو رقم اصلاح شده گیاه دارویی گل گندم (Centaurea cyanus L.) و توده بومی ایران به تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در محل آزمایشگاه‌های تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. عامل اول شامل یک توده‌ی ایرانی و دو رقم اصلاح شده گل گندم به ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش جوانه‌زنی بذرهای دو رقم اصلاح شده گیاه دارویی گل گندم (Centaurea cyanus L.) و توده بومی ایران به تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در محل آزمایشگاه‌های تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. عامل اول شامل یک توده‌ی ایرانی و دو رقم اصلاح شده گل گندم به نامهای Ball blue و Ball junge بود و عامل دوم شامل 7 سطح شوری (0، 50، 100، 150، 200، 250، 300 میلی‌مولار) حاصل از نمک کلرید سدیم خالص که شوری صفر (آب مقطر) به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد. مؤلفه‌های جوانه‌زنی شامل درصد و سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه، طول ریشه‌چه و طول ساقه‌چه اندازه‌گیری شد. نتایج آنالیز واریانس نشان‌دهنده اثر معنی‌دار سطوح مختلف شوری بر تمام صفات مورد اندازه‌گیری بود ولی اثر نوع رقم تنها در مورد درصد و سرعت جوانه‌زنی و شاخص بنیه معنی‌دار گردید. همچنین اثر متقابل شوری و رقم بر تمام صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری هر یک از صفات اندازه‌گیری شده کاهش معنی‌داری یافتند. بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی (به‌ترتیب 04/51% و 82/11 بذر در روز) مربوط به رقم Ball blue در تیمار شاهد و کمترین میزان (به‌ترتیب 32/9% و 5/0 بذر در روز) مربوط به توده بومی ایران و رقم Ball junge در تیمار 300 میلی‌مولار بود. طول ساقه‌چه نیز نسبت به طول ریشه‌چه کاهش بیشتری در مقابل شوری نشان داد. ارقام اصلاح‌شده گل گندم و توده بومی ایران به دلیل تفاوت‌های ژنتیکی نسبت به تنش شوری واکنش متفاوتی نشان دادند. به‌طور کلی به نظر می‌رسد رقم Ball blue در بین ارقام مورد مطالعه دارای بیشترین تحمل به شوری در مرحله جوانه‌زنی باشد.
علیرضا دادخواه
چکیده
این آزمایش در محیط کنترل شده به منظور بررسی درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه و ریشه‌چه چهار گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، کنجد (Sesamum indicum L.)، شاهدانه (Cannabis sativa L.) و زنیان (Carum copticum (L.) C. B. Clarke) در شرایط پتانسیل منفی با استفاده از نمکهای کلرور سدیم، کلرور کلسیم و مخلوط نمکهای کلرور سدیم + کلرور کلسیم به نسبت مولی 5 به ...
بیشتر
این آزمایش در محیط کنترل شده به منظور بررسی درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه و ریشه‌چه چهار گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، کنجد (Sesamum indicum L.)، شاهدانه (Cannabis sativa L.) و زنیان (Carum copticum (L.) C. B. Clarke) در شرایط پتانسیل منفی با استفاده از نمکهای کلرور سدیم، کلرور کلسیم و مخلوط نمکهای کلرور سدیم + کلرور کلسیم به نسبت مولی 5 به یک انجام شد. تیمارها شامل جوانه‌زنی بذرها در آب مقطر به‌عنوان شاهد و سه تیمار پتانسیل منفی شامل 37/0-، 59/0- و 81/0- مگاپاسکال بود. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت فاکتوریل در پتری‌دیش‌هایی به قطر 11 سانتی‌متر با 30 عدد بذر در شش تکرار اجرا گردید. واکنش فرایند جوانه‌زنی گیاهان به پتانسیل منفی آب و نوع نمک ایجادکننده پتانسیل منفی، متفاوت بود. به‌طوری که پتانسیل منفی آب و نوع نمک ایجادکننده پتانسیل منفی هیچ‌گونه تأثیر منفی بر جوانه‌زنی بذر گیاه کنجد نداشت ولی جوانه‌زنی بذر سایر گیاهان بشدت تحت تأثیر پتانسیل منفی آب و نوع نمک قرار گرفت. در پتانسیل منفی 81/0- بیشترین درصد جوانه‌زنی مربوط به بذر کنجد با 99% و کمترین درصد جوانه‌زنی مربوط به بذرهای گیاهان شنبلیله و زنیان با جوانه‌زنی دوازده درصد بوده است. نوع نمک ایجادکننده پتانسیل منفی بر جوانه‌زنی بذرها تأثیر داشت، به‌طوری که در پتانسیل‌های منفی ایجاد شده با مخلوط نمکهای کلرور سدیم + کلرور کلسیم (به نسبت مولی 5 به یک) به‌ویژه پتانسیل‌های منفی بالا فرایند جوانه‌زنی نسبت به سایر نمکها به‌طور معنی‌داری بیشتر بود. در کنجد سرعت جوانه‌زنی تحت تأثیر پتانسیل منفی محیط جوانه‌زنی و نوع نمک ایجادکننده آن قرار نگرفت، در حالی که سرعت جوانه‌زنی بذر سایر گیاهان تحت تأثیر پتانسیل منفی محیط جوانه‌زنی قرار گرفت. سرعت جوانه‌زنی در پتانسیل‌های منفی 59/0- و 81/0- ایجاد شده با نمک کلرید کلسیم بیشتر کاهش یافت. اگرچه پتانسیل منفی آب ایجاد شده با نمکهای مختلف تأثیر منفی بر جوانه‌زنی بذر کنجد نداشت اما رشد گیاهچه‌های کنجد بشدت تحت تأثیر پتانسیل منفی آب قرار گرفت.
اروجعلی خرسندی؛ عباس حسنی؛ فاطمه سفیدکن؛ حبیب شیرزاد؛ علیرضا خرسندی
چکیده
شوری خاک و آب از عوامل کاهش‌دهنده‌ی رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی در ایران می‌باشد. آگاستاکه (Agastache foeniculum kuntz.) گیاهی علفی، چندساله و معطر متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است. از مواد موثرۀ این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و همچنین در بستنی‌سازی استفاده می‌شود. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر شوری بر رشد، عملکرد ...
بیشتر
شوری خاک و آب از عوامل کاهش‌دهنده‌ی رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی در ایران می‌باشد. آگاستاکه (Agastache foeniculum kuntz.) گیاهی علفی، چندساله و معطر متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است. از مواد موثرۀ این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و همچنین در بستنی‌سازی استفاده می‌شود. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر شوری بر رشد، عملکرد و میزان اسانس انجام گردید. این بررسی به صورت یک آزمایش گلدانی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار سطوح شوری شامل صفر (شاهد)، 25، 50، 75، 100 و 125 میلی‌مول در لیتر کلرور سدیم و چهار تکرار در گلخانه انجام شد و برخی عامل‌های رشدی، عملکرد و میزان اسانس اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش شوری اثر معنی‌داری بر عامل‌های اندازه‌گیری شده دارد. با افزایش سطح شوری، ارتفاع بوته، تعداد و طول شاخه‌های جانبی، قطر ساقه، فواصل میانگره‌ها، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک برگ و ساقه، عملکرد پیکر رویشی تر و خشک در گلدان و میزان اسانس در گلدان کاهش یافت. در اجزاء متشکله‌ی اسانس ترکیب‌هایی نظیر بتا-پینن، میرسن، انیس‌آلدئید و بتا-بوربونن افزایش و به‌عکس مقدار لینالول و متیل‌کاویکول کاهش یافت. همچنین در سطح شوری 100 و 125 میلی‌مولار کلرور سدیم بوته‌ها قبل از به گل رفتن از بین رفتند.
عیسی خمری؛ شیراحمد سارانی؛ مهدی دهمرده
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 331-339
چکیده
به منظور بررسی تحمل شوری شش گونه گیاه دارویی به نامهای سیاموپسیس (Cyamopsis psoraloides (Lam.) DC.)، کنگرفرنگی (Cynara scolymus L.)، چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، سنای هند (Cassia angustifolia Vahl.)، ریحان (Ocimum bacillicum L.) و زوفا (Hyssopus afficinalis L.) در مرحله جوانه‌زنی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با یک فاکتور تنش شوری، با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه اجرا گردید. برای ایجاد سطوح ...
بیشتر
به منظور بررسی تحمل شوری شش گونه گیاه دارویی به نامهای سیاموپسیس (Cyamopsis psoraloides (Lam.) DC.)، کنگرفرنگی (Cynara scolymus L.)، چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، سنای هند (Cassia angustifolia Vahl.)، ریحان (Ocimum bacillicum L.) و زوفا (Hyssopus afficinalis L.) در مرحله جوانه‌زنی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با یک فاکتور تنش شوری، با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه اجرا گردید. برای ایجاد سطوح شوری (0، 50، 100 و 200 میلی‌مولار) از کلرید سدیم خالص و آب مقطر استفاده شد. اندازه‌گیری درصد و سرعت جوانه‌زنی در پتری دیش و مطالعه رشد گیاهچه (طول ریشه‌چه و ساقه‌چه) در داخل کاغذ واتمن انجام شد. نتایج نشان داد که در غلظت 200 میلی‌مولار چهار گیاه چای ترش، سنای هند، ریحان و زوفا جوانه‌زنی نداشتند. در دو گیاه سیاموپسیس و کنگرفرنگی در سطح 200 میلی‌مولار کلرید سدیم جوانه‌زنی مشاهده گردید. تحمل بیشتر در مقابل شوری در گونههای یاد شده کشت و بهره‌برداری این گیاهان یا دیگر گونههای متحمل تنش را در مناطق شور امکانپذیر میسازد.
سید فخرالدین افضلی؛ حسین شریعتمداری؛ محمدعلی حاج‌عباسی؛ فریبرز معطر
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 382-390
چکیده
فلاونوئیدها ترکیبهای پلی‌فنولیکی هستند که دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی می‌باشند. بابونه (L. Matricaria chamomilla) به عنوان گیاه دارویی، دارای مواد فعال بیولوژیکی است که از آن جمله می‌توان به روغن فرار و فلاونوئیدها اشاره نمود. فلاونول-O-گلیکوزیدها از نظر مقدار، بیشترین درصد از فلاونوئید گلهای بابونه را شامل می‌شوند. در این تحقیق یک آزمایش ...
بیشتر
فلاونوئیدها ترکیبهای پلی‌فنولیکی هستند که دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی می‌باشند. بابونه (L. Matricaria chamomilla) به عنوان گیاه دارویی، دارای مواد فعال بیولوژیکی است که از آن جمله می‌توان به روغن فرار و فلاونوئیدها اشاره نمود. فلاونول-O-گلیکوزیدها از نظر مقدار، بیشترین درصد از فلاونوئید گلهای بابونه را شامل می‌شوند. در این تحقیق یک آزمایش گلخانه‌ای، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار به منظور ارزیابی تأثیر تنش شوری و خشکی بر وزن خشک گل و میزان ترکیب فلاونوئیدی بابونه اجرا شد. جهت آزمایش شوری از محلولهای هیدروپونیک در پنج سطح کلرید سدیم (صفر، 40، 80، 120، 190 میلی‌مولار)، بر اساس پیش تیمارهای انجام شده، استفاده شد. در آزمایش تنش خشکی به روش وزنی و گلدانی، چهار تیمار (رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی، و تخلیه 75، 90 و 95 درصد آب قابل دسترس خاک) مورد آزمون قرار گرفتند. سپس وزن خشک گلها و میزان فلاونول-O-گلیکوزید‌های آنها در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که شوری و خشکی، وزن خشک گل و غلظت فلاونوئید را کاهش دادند، اما تأثیر کاهشی خشکی بیشتر از شوری بود. وزن خشک گلها با افزایش شوری تا سطح 40 میلی‌مولار افزایش یافت، در حالی که شوری بیش از این مقدار، موجب کاهش وزن خشک گلها گردید. غلظت فلاونول-O-گلیکوزیدها در تیمارهای شوری تا سطح 80 میلی‌مولار، کاهش معنی‌داری را نشان نداد. با در نظر گرفتن وزن خشک گل تولید شده، بیشترین میزان فلاونول-O-گلیکوزیدها در تیمار 40 میلی‌مولار کلرید سدیم بدست آمد. در تیمارهای خشکی، وزن خشک گل و غلظت فلاونول-O-گلیکوزیدها با افزایش شدت خشکی کاهش یافت.
