شناسایی، معرفی، اکولوژی و دانش بومی
راضیه سعادتی؛ علی ستاریان؛ ابوالفضل دانشور؛ الهام امینی
چکیده
گیاه‌قوم‌شناسی (Ethenobotany) مردمی با استفاده از دانش عمومی مردم در خصوص استفاده از گیاهان برای مصارف مختلف از جمله درمان خانگی بیماری‌ها توسط گیاهان در فرهنگ‌ها و اقوام مختلف مبادرت می‌نماید. گلستان به‌عنوان یکی از استان‌های با اهمیت ایران برای استخراج دانش گیاهشناسی بومیان مطرح است. ترکمن یکی از اقوام این استان است که توانسته ...
بیشتر
گیاه‌قوم‌شناسی (Ethenobotany) مردمی با استفاده از دانش عمومی مردم در خصوص استفاده از گیاهان برای مصارف مختلف از جمله درمان خانگی بیماری‌ها توسط گیاهان در فرهنگ‌ها و اقوام مختلف مبادرت می‌نماید. گلستان به‌عنوان یکی از استان‌های با اهمیت ایران برای استخراج دانش گیاهشناسی بومیان مطرح است. ترکمن یکی از اقوام این استان است که توانسته است از ظرفیت طبیعت استفاده مطلوبی نماید. پژوهش حاضر به‌منظور جمع‌آوری و طبقه‌بندی گیاهان دارویی مورد استفاده توسط بومیان روستاهای ترکمن‌نشین شرق استان گلستان در سال ۱۳۹۷ انجام شد. بدین منظور مراجعه به ۳۰ روستا و مصاحبه با ۹۰ فرد محلی، که از گیاهان دارویی برای درمان بیماریهای مردم استفاده می‌کردند، صورت گرفت. نتایج نشان داد که در دانش اتنوبوتانی بومیان منطقه مورد مطالعه، حدود ۵۴ گونه گیاهی جایگاه ویژه‌ای دارند، که در این بین خارمریم (Silybum marianum L.) با ۷۸، گزنه (Urtica dioica L.) با ۶۵ و همیشه بهار (Calendula persica C.A.Mey.) با ۶۲، به‌ترتیب بالاترین میزان گزارش استفاده (UR) را نشان دادند. خارمریم با 0.86، گزنه با 0.72 و همیشه‌بهار با 0.68 بیشترین میزان شاخص فراوانی نسبی ثبت (RFC) را داشتند. بیشترین تعداد گونه‌ها به‌ترتیب متعلق به تیره‌های کاسنی (Asteraceae) و نعناع (Lamiaceae) بود. بیشترین مصرف گیاهان دارویی به بیماریهای دستگاه گوارش و قلبی عروقی تعلق گرفت. بیماریهای عصبی، تنفسی و قندخون بیشترین میزان فراوانی شاخص اجماع مطلعین (ICF) را نشان دادند.
شناسایی، معرفی، اکولوژی و دانش بومی
محدثه قربانی؛ سارا خراسانی نژاد؛ خدایار همتی؛ خلیل قربانی
چکیده
این پژوهش با هدف مقایسه توده‌های جنس بنفشه (Viola spp.) جمع‌آوری شده از شمال و شمال‌غرب ایران، به‌منظور بررسی سازگاری و امکان‌سنجی اهلی‌سازی آنها در شرایط آب و هوایی گرگان انجام شد. نمونه‌های گیاه کامل به‌همراه ریزوم آنها از 9 رویشگاه در استان‌هان گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان و کرمانشاه در فصل رویش جمع‌آوری شدند. پس از تأیید ...
بیشتر
این پژوهش با هدف مقایسه توده‌های جنس بنفشه (Viola spp.) جمع‌آوری شده از شمال و شمال‌غرب ایران، به‌منظور بررسی سازگاری و امکان‌سنجی اهلی‌سازی آنها در شرایط آب و هوایی گرگان انجام شد. نمونه‌های گیاه کامل به‌همراه ریزوم آنها از 9 رویشگاه در استان‌هان گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان و کرمانشاه در فصل رویش جمع‌آوری شدند. پس از تأیید گیاهشناسی و دریافت کد هرباریومی، ریزوم‌ها با سه تکرار در ترکیب خاکی و آب و هوای یکسان کشت شدند. اجزای عملکرد و صفات فیزیولوژیک، مورفولوژیک و فیتوشیمیایی آنها پس از گذشت یک سال زراعی در زمان گلدهی اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد این 9 توده از گونه‌های V. alba Besser، V. odorata L.، V. sieheana W.Becker و V. ignobilis Rups. بودند. همگی توده‌ها پس از گذشت یک سال زراعی تولید گل و بذر نمودند. توده‌ها با هم اختلاف معنی‌دار (در سطح احتمال 1%) داشتند. جمعیت V. ignobilis از منطقه کرمانشاه بیشترین مقدار وزن تر ریشه و اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و سطح برگ را داشت. بیشترین میزان طول ریشه و اندام هوایی به جمعیت V. sieheana از منطقه النگدره اختصاص یافت. جمعیت V. alba از منطقه زیارت بیشترین مقدار فنل کل (45.74 میلی‌گرم اسیدگالیک بر گرم عصاره خشک) و فلاونوئید کل (20.24 میلی‌گرم کوئرستین بر گرم عصاره خشک) را داشت. بیشترین میزان کلروفیلa، کلروفیلb، کلروفیل کل، کاروتنوئید و آنتوسیانین به جمعیت V. odorata از منطقه بندرگز تعلق گرفت. بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی به‌روش‌های DPPH و ABTS در جمعیت V. alba از منطقه افراتخته و بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی به‌روش FRAP در جمعیت V. odorata از منطقه قرن‌آباد مشاهده شد. بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان کل در جمعیت‌های V. alba و V. oderata از منطقه زیارت اندازه‌گیری شد. به‌طور کلی، نتایج حاکی از وجود تنوع قابل ملاحظه صفات در جمعیت‌های بنفشه است. این تنوع می‌تواند به‌دلیل پتانسیل ژنتیکی بالا در بین جمعیت‌ها، اختلاف شرایط محیطی و یا اثرات متقابل جمعیت و محیط بوجود آمده باشد.
