بیوتکنولوژی
امین ارجمند؛ محسن ابراهیمی؛ نرگس مرادی
چکیده
سابقه و هدف: گل‌ختمی متعلق به جنس Althaea و خانواده Malvaceae است. مهمترین گونه گل‌ختمی که دارای کاربرد دارویی است گونه Althaea officinalis می‌باشد. سایر گونه‌ها مانند A. rosea و A. ficifolia نیز دارای کاربردهای دارویی هستند. اندام‌های مختلف گونه‌های گل‌ختمی (گل، میوه، دانه، ریشه و برگ) به دلیل وجود موسیلاژ بالا، ترکیبات فنولی و خواص آنتی‌اکسیدانی کاربرد ...
بیشتر
سابقه و هدف: گل‌ختمی متعلق به جنس Althaea و خانواده Malvaceae است. مهمترین گونه گل‌ختمی که دارای کاربرد دارویی است گونه Althaea officinalis می‌باشد. سایر گونه‌ها مانند A. rosea و A. ficifolia نیز دارای کاربردهای دارویی هستند. اندام‌های مختلف گونه‌های گل‌ختمی (گل، میوه، دانه، ریشه و برگ) به دلیل وجود موسیلاژ بالا، ترکیبات فنولی و خواص آنتی‌اکسیدانی کاربرد دارویی فراوانی دارند. هدف از انجام این تحقیق، یافتن بهترین اکوتیپ‌ها از نظر صفات فیتوشیمیایی مورد بررسی و تعیین فاصله و تشابه ژنتیکی بین اکوتیپهای گل‌ختمی مورد مطالعه به منظور استفاده در پروژه‌های به‌نژادی است.مواد و روش‌ها: اجرای پژوهش در سال 1401 در گلخانه تحقیقاتی، آزمایشگاه زراعت و گیاهان دارویی و آزمایشگاه ژنومیکس در دانشکده فناوری کشاورزی ابوریحان (دانشگاه تهران) واقع در شهرستان پاکدشت با طول جغرافیایی ۵۱ درجه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۳ درجه شمالی و ارتفاع ۱۰۱۳ متری از سطح دریا و در فاصله ۳۶ کیلومتری جنوب‌شرقی تهران انجام شد. در این تحقیق تنوع مولکولی و صفات فیتوشیمایی میزان فنول کل، میزان موسیلاژ و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی در ۹ اکوتیپ از سه گونه گل‌ختمی بررسی شد. در ارزیابی فیتوشیمیایی عصاره‌گیری از ریشه، به روش سوکسله انجام گردید. ارزیابی تنوع مولکولی پس از استخراج DNA از برگ به روش CTAB با استفاده از ۱۰ پرایمر SCoT انجام شد. کمّیت و کیفیت DNA استخراج شده با استفاده از دو روش اسپکتروفتومتری و الکتروفورز افقی روی ژل آگارز ۱% بررسی گردید.نتایج: در ارزیابی فیتوشیمیایی، مشخص شد که از نظر فنول کل اکوتیپ کرمانشاه با 10.67 میلی‌گرم اسیدگالیک در گرم عصاره دارای بالاترین مقدار از نظر آماری بود. از نظر میزان موسیلاژ اکوتیپهای کرمانشاه و کرمان هر دو در یک گروه و به‌ترتیب با 2.86 و2.77 میلی‌گرم در گرم وزن خشک نسبت به سایر اکوتیپ‌ها در جایگاه اول قرار گرفتند. ضریب همبستگی پیرسون بین صفات فیتوشیمیایی محاسبه و مشخص شد. رابطه مثبت و قوی بین صفات ارزیابی شده در آزمایش وجود دارد. ارزیابی تنوع مولکولی پس از استخراج DNA از برگ به روش CTAB با استفاده از ۱۰ پرایمر SCoT انجام شد و در مجموع 111 باند تشکیل و 76 باند چندشکل بود. مقدار PIC بین 0.22% تا 0.34% متغیر بود. درصد چندشکلی در این تحقیق بین 0.5 تا 0.87 متغیر و میانگین آن 0.67 بدست آمد. میانگین شاخص‌های MI و RP به‌ترتیب 1.55 و 5.48 بدست آمد. در تجزیه خوشه‌ای داده‌های مولکولی، اکوتیپ‌ها در سطح تشابه 70% در سه گروه قرار گرفتند. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه‌ای اکوتیپ‌ها نشان‌دهنده وجود تشابه ژنتیکی بین اکوتیپهای متعلق به یک گونه و وجود فاصله ژنتیکی بین اکوتیپهای مربوط به گونه‌های مختلف بود. نتایج تجزیه به مختصات اصلی نیز نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای داده‌های مولکولی را تأیید کرد. در تجزیه واریانس مولکولی مشخص شد ۲۷% از تنوع مربوط به درون و ۶۳% از تنوع مربوط به بین گونه‌ها می‌باشد.نتیجه‌گیری: در نهایت مشخص شد که نشانگرهای فیتوشیمیایی و مولکولی SCoT دارای کارایی لازم برای تمایز اکوتیپهای مختلف گل‌ختمی هستند و با توجه به وجود تنوع ژنتیکی، به‌منظور اصلاح این گیاه از اکوتیپهای بررسی شده در این تحقیق می‌توان به‌عنوان جمعیت اولیه و والدین تلاقی به‌منظور بهره‌مندی از هتروزیس استفاده کرد.
بهلول عباس زاده؛ محمدحسن عصاره؛ محمدرضا اردکانی؛ فرزاد پاک نژاد؛ معصومه لایق حقیقی؛ سعیده مشکی زاده
چکیده
به منظور بررسی رابطه علّت و معلولی صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و برخی عناصر گیاه دارویی کافوری (Camphorosma monspeliaca L.) در رویشگاه طبیعی، این تحقیق اجرا گردید. در این تحقیق گیاه کافوری از رویشگاه طبیعی در مرحله گلدهی کامل، با استفاده از 9 پلات نمونه‌برداری گردید. صفات مورفولوژیک از قبیل ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، ...
بیشتر
به منظور بررسی رابطه علّت و معلولی صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و برخی عناصر گیاه دارویی کافوری (Camphorosma monspeliaca L.) در رویشگاه طبیعی، این تحقیق اجرا گردید. در این تحقیق گیاه کافوری از رویشگاه طبیعی در مرحله گلدهی کامل، با استفاده از 9 پلات نمونه‌برداری گردید. صفات مورفولوژیک از قبیل ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، عملکرد سرشاخه کل و سرشاخه گلدار 20 تا 40 گیاه اندازه‌گیری شد. کلروفیل، قندهای محلول، پرولین، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، کلر و آهن گیاهان هر پلات مختلف اندازه‌گیری شد. صفات مؤثر بر عملکرد سرشاخه و درصد اسانس از طریق همبستگی ساده صفات، تجزیه فاکتور، تجزیه گام‌به‌گام و تجزیه علّیت مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از همبستگی صفات نشان داد که سرشاخه کل با؛ تعداد پنجه (**96/0 =r)، قطر تاج پوشش 1 (**84/0 =r)، قطر تاج پوشش 2 (**86/0 =r)، سرشاخه گلدار (**79/0 =r)، کلروفیل کل 1 (*77/0 =r)، کلروفیل b (*67/0 =r) و آهن (**84/0 =r) همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. سرشاخه کل با قندهای محلول (**80/0- =r)، پرولین (**88/0- =r)، کلسیم (*70/0- =r) و کلر (**94/0- =r) همبستگی منفی معنی‌دار نشان داد. عملکرد سرشاخه گلدار با تعداد پنجه، قطر تاج پوشش 1 و 2، درصد اسانس، کلروفیل کل 1 و آهن همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. درصد اسانس با تعداد پنجه (**79/0 =r)، قـطر تاج پوشش 1 (*79/0 =r) و 2 (**83/0 =r)، عملکرد سرشاخه کل (*76/0 =r) و گلدار (**84/0 =r) و آهن (**86/0 =r) همبستگی مثبت معنی‌دار نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه فاکتورها نشان داد که شاخص اول با مؤلفههای تعداد پنجه، قطر تاج پوشش 1 و 2، عملکرد اندام هوایی و سرشاخه گلدار، درصد اسانس و مقدار آهن موجود در پیکره رویشی، بیش از 55% تغییرات کل را توجیه نمودند. نتایج حاصل از تجزیه گام‌به‌گام صفات بر درصد اسانس به‌عنوان متغیر وابسته نشان داد که دو صفت آهن و عملکرد سرشاخه گلدار با ضریب تبیین 8048/0 وارد معادله شدند. نتایج حاصل از تجزیه علّیت نشان داد که آهن بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر درصد اسانس داشت. نتایج حاصل از تجزیه گام‌به‌گام صفات بر عملکرد سرشاخه کل به‌عنوان متغیر وابسته نشان داد که تعداد پنجه و ارتفاع گیاه وارد معادله شدند. نتایج حاصل از تجزیه علّیت نشان داد که تعداد پنجه بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد سرشاخه داشت.
سمیه افلاکیان؛ حسین زینلی؛ حسن مداح عارفی؛ شکوفه انتشاری؛ شیرین کاوه
چکیده
آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) از گیاهان معطر و دارویی بومی ایران است که به علت وجود تلاقی درون گونه‌ای و بین گونه‌ای، دارای تنوع مورفولوژیکی زیادی می‌باشد. این مطالعه به‌منظور بررسی روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد، در اکوتیپهای مختلف آویشن دنایی که از سه استان اصفهان، مرکزی و لرستان جمع‌آوری شدند، طراحی شد. این تحقیق در ...
بیشتر
آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) از گیاهان معطر و دارویی بومی ایران است که به علت وجود تلاقی درون گونه‌ای و بین گونه‌ای، دارای تنوع مورفولوژیکی زیادی می‌باشد. این مطالعه به‌منظور بررسی روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد، در اکوتیپهای مختلف آویشن دنایی که از سه استان اصفهان، مرکزی و لرستان جمع‌آوری شدند، طراحی شد. این تحقیق در قالب یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان اجرا شد. صفات وزن گل‌آذین، طول گل‌آذین، تعداد گل در گل‌آذین، ارتفاع ساقه، سطح برگ، طول برگ، عرض برگ، بزرگترین و کوچکترین قطر تاج پوشش، وزن هزاردانه، عملکرد خشک و تر هر بوته مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنی‌داری را در سطح احتمال 1% برای همه صفات نشان داد که دلالت بر وجود تنوع ژنتیکی بین اکوتیپ‌ها دارد. مقایسه میانگین صفات نشان داد که بیشترین میزان عملکرد خشک و تر هر بوته در سال دوم کاشت به‌ترتیب برابر با 6/114 و 6/386 گرم، در اکوتیپ دنایی خرم‌آباد 1 است. کمترین میزان تولید گیاه مربوط به اکوتیپ دنایی خرم‌آباد 2 بود. بیشترین مقدار وزن گل‌آذین، طول گل‌آذین، تعداد گل در گل‌آذین، کوچکترین قطر تاج پوشش و طول برگ نیز در اکوتیپ دنایی خرم‌آباد 1 مشاهده شد. عملکرد خشک هر بوته با صفات بزرگترین قطر تاج پوشش، طول برگ و عملکرد تر همبستگی مثبت و با عرض برگ همبستگی منفی و قوی داشت. تجزیه به عاملها سه عامل پنهانی را معرفی کرد که در مجموع 71/79% از کل تنوع را توجیه نمود. عامل اول، عامل عملکرد نام دارد که شامل صفت عملکرد خشک بوته با بار عامل مثبت و عرض برگ با بار منفی است. به‌طور کلی، اکوتیپ خرم‌آباد 1 از نظر عملکرد بوته به سایر اکوتیپ‌ها برتری دارد و مهمترین عوامل اثرگذار بر عملکرد، صفات قطر تاج پوشش، طول برگ و عرض برگ هستند.
هاشم کنشلو؛ حسین میرزایی ندوشن؛ فرشته اسدی‌کرم؛ یوسف آچاک
چکیده
گز روغن (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های مغفول از جنس مورینگاست که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب‌شرقی کشور ما رویش دارد. این تحقیق با مطالعه ویژگیهای نونهالی در 310 نهال گز روغن در پی بررسی روابط علت و معلولی این صفات و تأثیر احتمالی آنها بر قدرت رویش نهال، انجام گردید. ازاین‌رو با جمع‌آوری بذر از روی 21 تک‌پایه این گونه ...
بیشتر
گز روغن (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های مغفول از جنس مورینگاست که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب‌شرقی کشور ما رویش دارد. این تحقیق با مطالعه ویژگیهای نونهالی در 310 نهال گز روغن در پی بررسی روابط علت و معلولی این صفات و تأثیر احتمالی آنها بر قدرت رویش نهال، انجام گردید. ازاین‌رو با جمع‌آوری بذر از روی 21 تک‌پایه این گونه از عرصه‌‌های جنوبی کشور تعداد زیادی نهال از هر پایه تولید شده و در شرایط گلخانه نگهداری شدند و پس از رشد و استقرار اولیه از برخی از ویژگیهای رویشی نهال‌‌های استقرار یافته یادداشت‌برداری گردید. داده‌ها در قالب طرح آماری کامل تصادفی تجزیه واریانس شدند تا اختلاف بین پایههای مادری ارزیابی گردد. با تأیید اختلافات معنی‌دار بین پایههای بذرگیری شده، کلیه همبستگی‌های دوگانه بین صفات تخمین‌زده شد. با انتخاب صفاتی که در مدل رگرسیون چندگانه قرار گرفتند تجزیه علّیت انجام شد تا روابط مستقیم و غیرمستقیم صفات منتخب به‌عنوان صفات مستقل با ارتفاع گیاه، به‌عنوان صفت وابسته بررسی شود. از تجزیه به مؤلفههای اصلی نیز در جهت ارزیابی ارتباط ویژگیهای رویشی مورد نظر استفاده شد. برای دسته‌‌بندی و سنجش قرابت پایههای بذرگیری شده، مؤلفههای اول و دوم حاصل از تجزیه به مؤلفههای اصلی در مقابل هم پلات شدند و نتیجه آن با نتیجه حاصل از تجزیه کلاستر مقایسه شد. همه صفات با ارتفاع، حداقل در سطح 1% همبستگی مثبت و معنی‌دار داشتند. تجزیه اثرهای همبستگی دوگانه به اثرهای مستقیم و غیرمستقیم نشان داد که برخی از صفاتی که همبستگی مستقیم و مثبت با ارتفاع نهال دارند به صورت غیرمستقیم و از طریق سایر صفات بر ارتفاع نهال اثر منفی می‌‌گذارند. همینطور صفاتی نظیر عرض برگچه که همبستگی دوگانه مثبت با ارتفاع نهال نشان داد، دارای اثر مستقیم منفی بر این صفت بود.
زهرا نعمتی لفمجانی؛ سیدرضا طبایی‌عقدایی؛ محمدحسین لباسچی؛ علی‌اشرف جعفری؛ اکبر نجفی آشتیانی؛ مرتضی دانشخواه
چکیده
به منظور بررسی تنوع و رابطه بین عملکرد گل و اجزاء آن، تعداد 12 ژنوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقاتی همند آبسرد دماوند کشت و برای عملکرد گل و اجزاء عملکرد در سه کشت آبی (شاهد)، دیم و دیم همراه با مالچ مورد بررسی قرار گرفتند. در طی دوره گلدهی، تعداد گل، وزن ...
بیشتر
به منظور بررسی تنوع و رابطه بین عملکرد گل و اجزاء آن، تعداد 12 ژنوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقاتی همند آبسرد دماوند کشت و برای عملکرد گل و اجزاء عملکرد در سه کشت آبی (شاهد)، دیم و دیم همراه با مالچ مورد بررسی قرار گرفتند. در طی دوره گلدهی، تعداد گل، وزن گل، درصد ماده خشک گل، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، ارتفاع بوته و محیط بوته (تاج‌پوشش) یادداشت‌برداری شدند. پس از جمع‌آوری داده‌ها تجزیه همبستگی، رگرسیون و علیت انجام شد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد گل در هر سه شرایط با وزن تر گلبرگ همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام به گام سهم هریک از صفات مؤثر در عملکرد گل مشخص گردید. در شرایط دیم صفات تعداد گل در پایه، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، اسانس در هکتار و درصد اسانس با ضریب تبیین 7/91%، در شرایط آبی وزن تر گلبرگ، نسبت وزن تر گلبرگ به گل کامل و محیط بوته با ضریب تبیین 6/ 98% و در شرایط کشت همرا با مالچ، عملکرد اسانس، درصد اسانس، ارتفاع بوته، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل و تعداد گل با ضریب تبیین 6/90% بیشترین تغییرات عملکرد گل را توجیه نمودند. براساس نتایج تجزیه علیت، وزن تر گلبرگ در هر سه شرایط کشت بیشترین تأثیر مستقیم بر روی عملکرد گل داشت و چون مقدار و جهت آن با اثر کل (ضریب همبستگی) تقریباً یکسان بود، به‌عنوان مهمترین صفت در افزایش عملکرد گل‌محمدی شناخته شد. صفات تعداد گل در هکتار، عملکرد اسانس در هکتار، ارتفاع بوته و محیط بوته اگرچه به‌طور مستقیم در افزایش عملکرد نقش نداشتند ولی به‌طور غیرمستقیم از طریق افزایش وزن تر گلبرگ در افزایش عملکرد گل‌محمدی نقش مهمی داشتند. بنابراین، می‌توان از آنها به‌عنوان شاخصی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد گل استفاده نمود.
بهلول عباس‌زاده؛ محمدباقر رضایی؛ فرزاد پاک‌نژاد
چکیده
به منظور بررسی عملکرد سرشاخه گلدار، صفات مورفولوژیک، عملکرد اسانس و روابط بین صفات دو اکوتیپ پونه (Mentha longifolia (L.) Huds. Var. amphilema)، این تحقیق از سال 1378 تا 1383 به مدت 6 سال در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان و با استفاده از بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. عامل اصلی اکوتیپ و عامل ...
بیشتر
به منظور بررسی عملکرد سرشاخه گلدار، صفات مورفولوژیک، عملکرد اسانس و روابط بین صفات دو اکوتیپ پونه (Mentha longifolia (L.) Huds. Var. amphilema)، این تحقیق از سال 1378 تا 1383 به مدت 6 سال در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان و با استفاده از بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. عامل اصلی اکوتیپ و عامل فرعی سال بود. نتایج نشان داد که بین اکوتیپهای مختلف از لحاظ عملکرد اسانس برگ، عملکرد اسانس سرشاخه گلدار و عملکرد سرشاخه گلدار اختلاف آماری در سطح احتمال 5% وجود داشت، بین سالهای مختلف به لحاظ تمام صفات مورد بررسی (ارتفاع گیاه، طول برگ، عرض برگ، قطر ساقه، تعداد ساقه جانبی، عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ، عملکرد اسانس برگ، عملکرد اسانس سرشاخه گلدار و عملکرد سرشاخه گلدار) در سطح احتمال 1% اختلاف معنی‌دار وجود داشت. عملکرد اسانس کل با عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ و عملکرد اسانس برگ در سطح احتمال 1% همبستگی مثبت و معنی‌دار نشان داد. عملکرد سرشاخه گلدار با ارتفاع گیاه و تعداد ساقه جانبی در سطح احتمال 5% و با عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ، عملکرد اسانس برگ و عملکرد اسانس کل در سطح احتمال 1% همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام صفات بر عملکرد اسانس کل نشان داد که چهار صفت عملکرد اسانس برگ، درصد اسانس گل، عملکرد گل و قطر ساقه به‌ترتیب وارد مدل گردیدند. تجزیه علیت نشان داد که صفت عملکرد اسانس برگ بالاترین اثر مستقیم و مثبت (907/0) را بر عملکرد اسانس کل داشت و بعد از آن درصد اسانس گل (019/0) بیشترین تأثیر مستقیم را بر تولید اسانس کل داشت.
علی سپهوند؛ حسین آسترکی؛ محمدرضا نقوی؛ جهانفر دانشیان؛ علی محمدیان
دوره 24، شماره 1 ، اردیبهشت 1387، ، صفحه 109-116
چکیده
این مطالعه در سال 1384-1383 روی 16 اکسشن موسیر (Allium hirtifoliuBoissier) در استان لرستان انجام شد. این اکسشن‌ها از نظر تنوع موجود بین آنها مورد بررسی قرار گرفتند. ویژگیهای مورفولوژیک شامل وزن پیاز، تعداد پیاز، ارتفاع گیاه، قطر پیاز، طول برگ و عرض برگ بر روی نمونه‌های اکسشن یاداشت شدند. جدول تجزیه واریانس نشان داد که اکسشن‌ها از نظر کلیه صفات بجز ...
بیشتر
این مطالعه در سال 1384-1383 روی 16 اکسشن موسیر (Allium hirtifoliuBoissier) در استان لرستان انجام شد. این اکسشن‌ها از نظر تنوع موجود بین آنها مورد بررسی قرار گرفتند. ویژگیهای مورفولوژیک شامل وزن پیاز، تعداد پیاز، ارتفاع گیاه، قطر پیاز، طول برگ و عرض برگ بر روی نمونه‌های اکسشن یاداشت شدند. جدول تجزیه واریانس نشان داد که اکسشن‌ها از نظر کلیه صفات بجز صفات قطر پیاز و طول برگ تفاوت معنی‌داری با همدیگر دارند. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین وزن پیاز با تعداد پیاز (474/) و همچنین با قطر پیاز (624/.) مشاهده گردید که میتواند در انتخاب غیرمستقیم اکسشن‌های موسیر با عملکرد بیشتر بر اساس تعداد بیشتر پیازها مفید باشد. تجزیه کلاستر و تجزیه به مؤلفههای اصلی بر اساس 6 صفت مورفولوژیک اگرچه آنها را به 4 گروه اصلی تقسیم نمود، ولی ارتباط معنی‌داری را بین تنوع ژنتیکی و منشأ جغرافیایی نشان نداد.
حسین زینلی؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ مسعود عسگرزاده؛ عباس کیانی‌پور؛ مرتضی ابطحی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 195-203
چکیده
به منظور ارزیابی عملکرد گل در هر بوته و اجزاء عملکرد در گل محمدی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بر روی 35 ژنوتیپ گل محمدی در ایستگاه تحقیقات مناطق خشک و بیابانی کاشان انجام شد. چهارده صفت مورفولوژیکی و عملکردی اندازه‌گیری شدند. همبستگی عملکرد گل در هر بوته با صفات وزن تر گل، عملکرد گل در هر شاخه، تعداد گل در هر شاخه ...
بیشتر
به منظور ارزیابی عملکرد گل در هر بوته و اجزاء عملکرد در گل محمدی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بر روی 35 ژنوتیپ گل محمدی در ایستگاه تحقیقات مناطق خشک و بیابانی کاشان انجام شد. چهارده صفت مورفولوژیکی و عملکردی اندازه‌گیری شدند. همبستگی عملکرد گل در هر بوته با صفات وزن تر گل، عملکرد گل در هر شاخه، تعداد گل در هر شاخه و ارتفاع گیاه مثبت و معنی‌دار و با صفت طول غنچه منفی و معنی‌دار بود. تجزیه و تحلیل رگرسیون مرحله‌ای برای عملکرد گل در هر بوته نشان داد که صفت وزن تر هر گل و تعداد گل در هر بوته به ترتیب وارد مدل شدند و 99 درصد تغییرات عملکرد گل در بوته را توجیه نمودند. تجزیه عاملها، 5 عامل پنهانی را معرفی نمود که در مجموع 2/83 درصد از واریانس بین صفات را بیان نمودند. در عامل اول، صفات تعداد گل در هر شاخه، عملکرد گل در هر شاخه، قطر تاج پوشش، تعداد گل در هر بوته، طول نهنج و طول دوره گلدهی دارای بار عامل بالایی بودند. این فاکتور تحت عنوان فاکتور عملکردی نامگذاری گردید. تجزیه و تحلیل ضرایب مسیر نیز نشان داد که تعداد گل در بوته، وزن تر گل و عملکرد گل در هر شاخه بالاترین اثر مستقیم را بر عملکرد گل داشتند. بنابراین، این تحقیق پشنهاد می‌کند که تعداد گل در هر بوته، وزن تر هر گل و تعداد گل در هر شاخه می‌توانند معیار انتخاب مناسبی برای بهبود عملکرد گل در هر بوته در ژنوتیپ‌های گل محمدی باشند.
