بیوتکنولوژی
فرید نورمند موید؛ نگار ولی زاده؛ طیبه سمندری گیکلو
چکیده
خارمریم (Silybum marianum L.) از خانواده کاسنی (Asteraceae)، به‌علت داشتن ماده مؤثره سیلی‌مارین گیاه دارویی بسیار مورد اهمیتی در صنایع دارویی است. سیلی‌مارین در درمان بیماری‌های کبدی، هپاتیت و ناراحتی‌های قلب و عروق بسیار مؤثر می‌باشد. از آنجایی که پتانسیل و سرعت تولید این ترکیب دارویی در رویشگاه‌ها تحت شرایط طبیعی پایین است، استفاده از مهندسی ...
بیشتر
خارمریم (Silybum marianum L.) از خانواده کاسنی (Asteraceae)، به‌علت داشتن ماده مؤثره سیلی‌مارین گیاه دارویی بسیار مورد اهمیتی در صنایع دارویی است. سیلی‌مارین در درمان بیماری‌های کبدی، هپاتیت و ناراحتی‌های قلب و عروق بسیار مؤثر می‌باشد. از آنجایی که پتانسیل و سرعت تولید این ترکیب دارویی در رویشگاه‌ها تحت شرایط طبیعی پایین است، استفاده از مهندسی ژنتیک و تولید گیاه تراریخت با تکنیکهای مختلفی نظیر کشت بافت در این گیاه مورد توجه واقع شده است. اولین گام در این راه بهدست آوردن دستورالعمل باززایی در شرایط درون‌شیشه‌ای است. در این تحقیق، ریزنمونه‌های برگ بدست آمده از رقم مجارستانی خارمریم برای باززایی مستقیم تحت تأثیر ترکیبهای مختلفی از هورمونها، ارزیابی شدند. شش هفته پس از کشت، در محیط ½ MS نیم قدرت حاوی mg l-1 Zeatin 0.4، mg l-1 BAP 0.2، mg l-1 NAA 0.2 بیشترین شاخهزایی (57%) مشاهده شد. پس از آن شاخه‌ها به محیط کشت ریشه‌زایی با تیمارهای مختلف هورمونی منتقل شدند. نتایج نشان داد که بهترین تیمار برای بهدست آوردن ریشه‌های طویل با تعداد زیاد، محیط کشت ½ MS حاوی mg l-1 NAA 0.25 و زغال فعال g l-1 2 است. گیاهچههای بدست آمده از باززایی مستقیم پس از انتقال به خاک رشد مناسبی داشتند.
ابوالفضل حاجی حیدر؛ مسعود توحیدفر؛ سید مهدی میری؛ امیررضا زارع کاریزی؛ سمیه قادرمزی؛ خدیجه سمیعی
چکیده
در این پژوهش تکثیر درون شیشه‌ای کارآمد موسیر (Allium stipitatum)، از طریق طبق پیاز بررسی شد. به‌منظور باززایی، ریزنمونه‌های طبق پیاز در محیط کشت MS همراه با تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی BA (صفر، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) و NAA (صفر، 0.5 و 1 میلی‌گرم در لیتر) کشت شدند. سپس پیازچه‌های باززایی شده برای ریشه‌زایی در محیط کشت MS و ½MS حاوی غلظت‌های مختلف ...
بیشتر
در این پژوهش تکثیر درون شیشه‌ای کارآمد موسیر (Allium stipitatum)، از طریق طبق پیاز بررسی شد. به‌منظور باززایی، ریزنمونه‌های طبق پیاز در محیط کشت MS همراه با تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی BA (صفر، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) و NAA (صفر، 0.5 و 1 میلی‌گرم در لیتر) کشت شدند. سپس پیازچه‌های باززایی شده برای ریشه‌زایی در محیط کشت MS و ½MS حاوی غلظت‌های مختلف هورمونهای BA، NAA، IAA و زغال فعال قرار گرفتند. گیاهچههای ریشه‌دار شده با موفقیت در شرایط برون شیشه‌ای سازگار شدند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد پیازچه (12.66) در محیط کشت MS حاوی 2 میلی‌گرم بر لیتر BA به همراه 1 میلی‌گرم در لیتر NAA بدست آمد. همچنین بیشترین تعداد (1.77) و طول ریشه (2.55 سانتیمتر) پیازچهها در محیط کشت ½MS حاوی 1 میلی‌گرم در لیتر IAA به همراه 1 گرم بر لیتر زغال فعال مشاهده شد و 100% گیاهان کشت شده در بستر کوکوپیت، پرلیت و پیت ماس با نسبت 1:2:1 زنده ماندند. باتوجه به کاربردهای فراوان این گیاه و انقراض آن، تهیه دستورالعمل تکثیر سریع موسیر ضروری به نظر میرسد.
هادی سنگین‌آبادی؛ سارا خراسانی‌نژاد؛ خدایار همتی؛ عظیم قاسم‌نژاد
چکیده
Lavandula stricta Del. با نام فارسی اسطوخودوس راست جزء گیاهان دارویی اسانس‌دار و از خانواده Lamiaceae و بومی ایران می‌باشد و به‌صورت سنتی در درمان درد مفاصل، دل‌پیچه و زکام کاربرد دارد. به‌منظور بررسی روش‌های تکثیر متداول در این گیاه، دو آزمایش برای ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر جوانه‌زنی بذر و ریشه‌زایی قلمه‌های این گیاه در دانشگاه علوم ...
بیشتر
Lavandula stricta Del. با نام فارسی اسطوخودوس راست جزء گیاهان دارویی اسانس‌دار و از خانواده Lamiaceae و بومی ایران می‌باشد و به‌صورت سنتی در درمان درد مفاصل، دل‌پیچه و زکام کاربرد دارد. به‌منظور بررسی روش‌های تکثیر متداول در این گیاه، دو آزمایش برای ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر جوانه‌زنی بذر و ریشه‌زایی قلمه‌های این گیاه در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان طراحی شد. آزمایش اول در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار با دو فاکتور غلظت‌های متفاوت اسیدجیبرلیک (0، 250، 500 و ppm750) و سرمادهی (در دمای 4 درجه سانتی‌گراد به مدت 24 و 48 ساعت در یخچال و سرمادهی در دمای 18- درجه سانتی‌گراد به مدت 24 و 48 ساعت در فریزر) انجام شد و درصد جوانه‌زنی، بنیه بذر، طول ریشه‌چه و طول ساقه‌چه اندازه‌گیری شدند. در آزمایش دوم در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور (دو سطح هورمون ایندول بوتیریک‌اسید به غلظت‌های صفر و ppm250)، دو نوع قلمه (انتهایی و غیرانتهایی) و سه نوع بستر کاشت (کوکوپیت+پرلیت، پرلیت+ماسه و کوکوپیت+ماسه) در سه تکرار و هر تکرار شامل 12 قلمه انجام شد. سپس درصد ریشه‌زایی، طول ریشه و تعداد ریشه مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند. نتایج آزمایش اول نشان داد که تیمارهای سرمادهی سبب کاهش درصد جوانه‌زنی، بنیه بذر، طول ریشه‌چه و طول ساقه‌چه گردید و اسیدجیبرلیک نیز همه خصوصیات رشدی بذر را کاهش داد ولی سبب افزایش طول ریشه‌چه شد. نتایج آزمایش دوم نشان داد که بیشترین درصد ریشه‌زایی (60%) در محیط کشت ماسه+پرلیت و غلظت 250 میلی‌گرم در لیتر ایندول‌بوتیریک‌اسید حاصل از قلمه‌های انتهایی بدست آمد.
رضا شاه‌حسینی؛ محمد مقدم؛ داود کیانی؛ روح‌اله منصوری
چکیده
رزماری (Rosmarinus officinalis L.) گیاهی چندساله، دارویی، معطر و متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. این گیاه به‌دلیل تنوع کاربرد در طراحی فضای سبز و همچنین استفاده مواد مؤثره آن در صنایع مختلف نظیر دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی مورد توجه بسیار واقع شده‌است. این تحقیق به‌صورت دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های ...
بیشتر
رزماری (Rosmarinus officinalis L.) گیاهی چندساله، دارویی، معطر و متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. این گیاه به‌دلیل تنوع کاربرد در طراحی فضای سبز و همچنین استفاده مواد مؤثره آن در صنایع مختلف نظیر دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی مورد توجه بسیار واقع شده‌است. این تحقیق به‌صورت دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف (0، 1000، 2000، 3000، 4000 و 5000 mgl-1) تنظیم‌کننده‌های رشد ایندول‌بوتیریک‌اسید (IBA) و نفتالین‌استیک‌اسید (NAA) در چهار تکرار بر ریشه‌زایی قلمه‌های نیمه‌خشبی گیاه رزماری انجام شد. قلمه‌های تیمار شده در زیر سیستم مه‌پاش نگهداری و درصد و کیفیت ریشه‌زایی قلمه‌ها پس از گذشت 70 روز ارزیابی گردید. اثر سطوح مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد مورد استفاده بر روی همه صفات مورد بررسی مؤثر (1%≤p) بود. نتایج نشان داد که در IBA غلظت‌های بیشتر و NAA غلظت‌های کمتر موجب افزایش ریشه‌زایی و رشد قلمه رزماری گردیدند. در NAA با افزایش غلظت بیشتر از mgl-12000 میزان رشد در مقایسه با شاهد کاهش یافت. بیشترین درصد ریشه‌زایی مربوط به تیمار NAA mgl-11000 (84%) و IBA mgl-15000 (66%) بود. نتایج حاصل از ارزیابی صفات کیفی در قلمه‌ها (تعداد، قطر، طول و وزن تر و خشک ریشه‌های تولیدی، وزن و طول گیاهچه حاصل، وزن تر و خشک ساقه و برگ) نشان داد که بهترین کیفیت قلمه‌های تولیدی مربوط به تیمار mgl-14000 IBA بود.
فاطمه علوی نایینی؛ زهرا اسرار؛ حسین مظفری
چکیده
گیاه رزماری (Rosmarinus officinalis L.) از لحاظ زینتی و دارویی دارای ارزش زیادی می‌باشد. مطالعه وضعیت رشد و آناتومیک این گیاه در مرحله ریشه‌زایی قلمه‌ها اهمیت دارد. در این پژوهش، تأثیر جداگانه و همزمان ویتامین B1 (تیامین) و ایندول‌بوتیریک اسید (IBA) بر رشد طولی، ریشه‌زایی و ساختار آناتومیک ریشه‌های نابجای قلمه‌های رزماری در محیط کشت هیدروپونیک ...
بیشتر
گیاه رزماری (Rosmarinus officinalis L.) از لحاظ زینتی و دارویی دارای ارزش زیادی می‌باشد. مطالعه وضعیت رشد و آناتومیک این گیاه در مرحله ریشه‌زایی قلمه‌ها اهمیت دارد. در این پژوهش، تأثیر جداگانه و همزمان ویتامین B1 (تیامین) و ایندول‌بوتیریک اسید (IBA) بر رشد طولی، ریشه‌زایی و ساختار آناتومیک ریشه‌های نابجای قلمه‌های رزماری در محیط کشت هیدروپونیک مطالعه گردید. ترکیب تیمارها با استفاده از آزمایش فاکتوریل به‌صورت 9 ترکیب تیماری حاوی سه سطح از دو ماده IBA و ویتامین B1 تعیین گردید. تیمارها به مدت دو هفته در شرایط استاندارد نور، دما و رطوبت بر قلمه‌ها اعمال شد. سپس با استفاده از مقطع‌گیری عرضی و رنگ‌آمیزی مضاعف، وضعیت آناتومیک ریشه از لحاظ مقطع عرضی، رشد سلول‌های کورتکس، تراکم ریشه‌های فرعی و تارهای کشنده با استفاده از میکروسکوپ نوری و همچنین رشد طولی قلمه‌ها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمارهای جداگانه و همزمان B1 و IBA به خوبی بر رشد طولی، مورفولوژی و آناتومی قلمه‌های رزماری در مرحله ریشه‌زایی تأثیر معنی‌دار داشت. به هر حال نتایج نشان دادند که ویتامین B1 بیشتر تأثیر بر رشد ریشه داشته است و هورمون اکسین (IBA) با تحریک تقسیم سلولی در دایره محیطیه می‌تواند ریشه‌زایی را در قلمه‌ها تحریک کند. بنابراین کاربرد همزمان این دو ماده، به‌خوبی و به‌طور چشمگیری بر تکثیر و رشد گیاه زینتی و دارویی رزماری تأثیر معنی‌دار داشته و از این دو ماده می‌توان در شرایط تجاری و مزرعه نیز استفاده نمود و حتی می‌توان در مورد سایر گیاهان زینتی که مشکل تکثیر دارند نیز استفاده نمود.
محمدحسن عصاره؛ زهرا آبروش؛ سیدرضا طبایی‌عقدایی
چکیده
ارزش اقتصادی و دارویی گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) سبب شده تا تکثیر این گیاه مورد توجه و در اولویت تحقیق قرار گیرد. به منظور حفظ ژنوتیپ پایه‌های برگزیده، مطالعاتی بر روی خوابانیدن ساده در دو فصل پاییز و زمستان بر روی شاخه‌های جوان و رشدیافتة درختچه‌های بالغ گل‌محمدی در سال 1386 انجام شد. شاخه‌ها تحت دو تیمار هورمونی ایندول بوتیریک اسید ...
بیشتر
ارزش اقتصادی و دارویی گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) سبب شده تا تکثیر این گیاه مورد توجه و در اولویت تحقیق قرار گیرد. به منظور حفظ ژنوتیپ پایه‌های برگزیده، مطالعاتی بر روی خوابانیدن ساده در دو فصل پاییز و زمستان بر روی شاخه‌های جوان و رشدیافتة درختچه‌های بالغ گل‌محمدی در سال 1386 انجام شد. شاخه‌ها تحت دو تیمار هورمونی ایندول بوتیریک اسید و نفتالین استیک اسید با غلظت‌های متفاوت، در بستر ماسه بادی خیسانده شده و به مدت 24 ساعت در شرایط تاریکی خوابانیده شدند. نتایج نشان داد که در دو فصل پاییز و زمستان درصد ریشه‌زایی شاخه‌های گل‌محمدی در بستر ماسه بادی بالا بود. به‌طوری که تیمار ایندول بوتیریک اسید (IBA) با غلظت 50 میلی‌گرم در لیتر در دو فصل پاییز و زمستان بیشترین درصد ریشه‌زایی را به میزان 100% داشت و تیمار نفتالین استیک اسید (NAA) با غلظت50 میلی‌گرم در لیتر در فصل پاییز کمترین درصد ریشه‌زایی را به میزان 33/53% داشت. بنابراین شاخه‌های ریشه‌دار شده، پس از 5/3 ماه از پایة مادری جدا شده و در گلدان‌های حاوی مخلوطی از خاک باغبانی، ماسه بادی و پیت با نسبت حجمی (1:1:1) در شرایط گلخانه و تحت آبیاری از پایین (گلدان‌ها درون تشتک) قرار گرفتند، به‌نحوی که زنده‌مانی شاخه‌های ریشه‌دار شده به میزان 90% بود.
