به‌زراعی و به‌نژادی
شمیلا یداللهی زاده؛ فرزین عبدالهی؛ علیرضا یاوری؛ لیلا جعفری
چکیده
سابقه و هدف: نور از عوامل محیطی تأثیرگذار بر رشد و توسعه گیاهان است. امروزه لامپ‌های LED منابع نوری هستند که پژوهش‌ها بر روی آنها متمرکز شده است و در تولیدات گیاهی پیشنهاد می‌شوند. در سال‌های اخیر توجه متخصصان کشاورزی به تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی برای بهبود کیفیت و پایداری سیستم کشت معطوف شده است. الیسیتورهای زیستی از طریق فعال کردن ...
بیشتر
سابقه و هدف: نور از عوامل محیطی تأثیرگذار بر رشد و توسعه گیاهان است. امروزه لامپ‌های LED منابع نوری هستند که پژوهش‌ها بر روی آنها متمرکز شده است و در تولیدات گیاهی پیشنهاد می‌شوند. در سال‌های اخیر توجه متخصصان کشاورزی به تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی برای بهبود کیفیت و پایداری سیستم کشت معطوف شده است. الیسیتورهای زیستی از طریق فعال کردن سازوکارهای دفاعی باعث القای تشکیل متابولیت‌های ثانوی و پاسخ‌های فوق حساسیتی می‌شوند. فیتوهورمون آبسیزیک اسید، عامل انتقال پیام در شرایط تنش‌های زنده و غیر زنده است.مواد و روش‌ها: این پژوهش در سال 1400 در گلخانه مرکز تحقیقات بیولوژیک شهید فزوه اصفهان به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 5 تکرار بر روی گیاه شاهدانه (.Cannabis sativa L) انجام شد. بدین منظور تأثیر فاکتورهای آزمایش شامل چهار غلظت اسید آبسیزیک (0، 5، 10 و 20 میلی‌گرم در لیتر) و پنج طول روز (16، 14، 12، 10 و 8 ساعت روشنایی) بر خصوصیات رشدی، محتوای رنگدانه‌های فتوسنتزی و فنل گیاه شاهدانه ارزیابی گردید. برای هر سطح نوری ۲۰ گلدان در ۵ ردیف ۴تایی در نظر گرفته شد و بالای سر هر ۲۰ گلدان به‌صورت جداگانه با توجه به نتایج آزمایش مقدماتی ۴ عدد لامپ LED ۹ وات با قدرت تابش ۹۰ لومن متصل به زمان‌سنج به فاصله زمانی 16، 14، 12، 10 و 8 ساعت قرار داده شد. قبل از ورود گیاه به مرحله گلدهی، گیاهان با محلول‌های صفر، 5، 10 و 20 میلی‌گرم در لیتر اسید آبسیزیک به‌طور کامل محلول‌پاشی شدند. محلول‌پاشی سه بار و به فاصله 24 ساعت تکرار شد. سپس یک روز پس از محلول‌پاشی، برگ‌های گیاهان برای بررسی صفات مورفولوژیکی و میزان رنگدانه‌ها جمع‌آوری گردید.نتایج: بیشترین ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و وزن تر و خشک برگ در مدت زمان روشنایی 14 ساعت حاصل شد، در حالی که کمترین میزان این صفات در مدت زمان روشنایی 16 ساعت مشاهده گردید. همچنین بیشترین میزان کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید در تیمار مدت زمان روشنایی 16 ساعت بدون کاربرد هورمون اسید آبسیزیک حاصل شد. در حالی که بیشترین میزان آنتوسیانین در تیمار مدت زمان روشنایی 16 ساعت تحت تیمار هورمون اسید آبسیزیک با غلظت‌های 10 و ppm20 مشاهده گردید. همچنین، بیشترین میزان فنل کل در مدت زمان روشنایی 16 ساعت تحت تیمار اسید آبسیزیک با غلظت ppm20 حاصل شد.نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت و کاربرد فراوان گیاهان دارویی در زندگی امروزی بشر، بررسی وجود ارتباط بین شرایط محیطی (ازجمله نور) و هورمون‌های گیاهی (مانند اسید آبسیزیک) با تولید و تجمع متابولیت‌های ثانویه در این گیاهان می‌تواند بسیار مفید باشد. نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از نور LED با مدت زمان‌های روشنایی 14 و 16 ساعت برای افزایش خصوصیات رشدی و محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی گیاه شاهدانه توصیه می‌گردد. در حالی که در این شرایط کاربرد اسید آبسیزیک برای افزایش تولید آنتوسیانین و فنل کل، ضروری به نظر می‌رسد. در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که اگر از نظر نور طبیعی در محیط‌های بسته مانند گلخانه محدودیت ایجاد شود، می‌توان با نور مصنوعی تکمیلی حاصل از لامپ‌های LED ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاهان دارویی ازجمله شاهدانه را بهبود بخشید.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
محمود افشین؛ مجید شریفی راد؛ سعیده سعیدی
چکیده
سابقه و هدف: میزان مواد مؤثره گیاهان دارویی در مراحل مختلف رشد آنها متفاوت است، بنابراین برای تعیین بهترین زمان برداشت هر یک از گونه‌های گیاهان دارویی، لازم است که میزان مواد مؤثره و فعالیت زیستی آن در مراحل مختلف رشد بررسی شود. گونه Tanacetum parthenium L. یکی از گونه‌های مهم جنس کاسنی می‌باشد که خواص دارویی متعددی دارد. در این مطالعه محتوای ...
بیشتر
سابقه و هدف: میزان مواد مؤثره گیاهان دارویی در مراحل مختلف رشد آنها متفاوت است، بنابراین برای تعیین بهترین زمان برداشت هر یک از گونه‌های گیاهان دارویی، لازم است که میزان مواد مؤثره و فعالیت زیستی آن در مراحل مختلف رشد بررسی شود. گونه Tanacetum parthenium L. یکی از گونه‌های مهم جنس کاسنی می‌باشد که خواص دارویی متعددی دارد. در این مطالعه محتوای تام ترکیبات فنول، فلاونوئید، آلکالوئید و آنتوسیانین، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتریایی عصاره اتانولی اندام‌های هوایی و ریشه T. parthenium در مراحل مختلف فنولوژی (رویشی، گلدهی و بذردهی) بررسی شده است.مواد و روش‌ها: بدین‌منظور فنول کل، فلاونوئید کل، آلکالوئید کل و آنتوسیانین کل در عصاره اتانولی اندام‌های هوایی و ریشه گیاه بابونه گاوی به روش اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری شدند. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها به روش مهار رادیکال آزاد 2 و 2 دی فنیل- 1- پیکریل هیدرازیل (DPPH) و فعالیت ضدباکتریایی عصاره‌ها در برابر باکتری‌های گرم مثبت (استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سرئوس) و باکتری‌های گرم منفی (اشریشیا کلی و سالمونلا تیفی‌موریوم) به روشهای انتشار دیسک، حداقل غلظت مهار (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) ارزیابی شد.نتایج: حداکثر میزان فنول کل (1.2 ± 62.3 میلی‌گرم معادل اسید گالیک بر گرم وزن خشک گیاه)، فلاونوئید کل (0.9 ± 35.7 میلی‌گرم معادل کوئرستین بر گرم وزن خشک گیاه)، آلکالوئید کل (0.6 ± 73.2 میلی‌گرم معادل آتروپین بر گرم وزن خشک گیاه) و آنتوسیانین کل (0.3 ± 4.2 میلی‌گرم معادل سیانیدین 3-گلوکوزید بر گرم وزن خشک گیاه) در عصاره اندام‌های هوایی گونه مورد مطالعه در مرحله گلدهی اندازه‌گیری شد. نتایج ارزیابی فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها نشان داد که عصاره اندام‌های هوایی در مرحله گلدهی گیاه دارای بالاترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی (0.7 ± 75.3%) است و حداقل فعالیت آنتی‌اکسیدانی (0.9 ± 16.5%) برای عصاره ریشه در مرحله رویشی گیاه اندازه‌گیری گردید. براساس نتایج بررسی فعالیت ضدباکتریایی، بیشترین قطر هاله عدم رشد (0.3 ± 21 میلی‌متر) برای عصاره اندام‌های هوایی گیاه در مرحله گلدهی و در مقابل باکتری استافیلوکوکوس اورئوس مشاهده شد و حداقل غلظت مهار (12.5 میکروگرم بر میلی‌لیتر) و حداقل غلظت کشندگی (25 میکروگرم بر میلی‌لیتر) در برابر باکتری مذکور و برای عصاره اندام‌های هوایی در مرحله گلدهی و رویشی ثبت شد. براساس نتایج، عصاره‌های گونه مورد مطالعه اثرگذاری بیشتری بر باکتری‌های گرم مثبت نسبت به باکتری‌های گرم منفی داشت.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان بیان کرد که عصاره گیاه‌بابونه گاوی در مرحله گلدهی دارای میزان قابل توجهی از ترکیبات فیتوشیمیایی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتریایی مناسب است و می‌توان از آن به‌عنوان منبع ترکیبات آنتی‌اکسیدان و آنتی‌بیوتیک طبیعی استفاده کرد.
شهلا مشایخی؛ علیرضا ابدالی مشهدی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ امین لطفی جلال آبادی؛ سید منصور سید نژاد
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.424.95.3.1576.1603 محلول‌پاشی ترکیبهای شیمیایی و آلی می‌تواند بر عملکرد کمّی و کیفی گیاهان دارویی مهم مانند بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) اثر بگذارد. به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک (عدم کاربرد، 200، 400 و 600 میکرومولار) و اسید هیومیک (عدم کاربرد، 200، 400 و 600 میلی‌گرم در لیتر) بر برخی ویژگی‌های ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.424.95.3.1576.1603 محلول‌پاشی ترکیبهای شیمیایی و آلی می‌تواند بر عملکرد کمّی و کیفی گیاهان دارویی مهم مانند بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) اثر بگذارد. به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک (عدم کاربرد، 200، 400 و 600 میکرومولار) و اسید هیومیک (عدم کاربرد، 200، 400 و 600 میلی‌گرم در لیتر) بر برخی ویژگی‌های کمّی و کیفی بابونه آلمانی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1394 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. نتایج نشان داد که تعداد گل در بوته در اثرهای اصلی تیمارهای 600 میکرومولار اسید سالیسیلیک (91) و 600 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک (96) مشاهده شد. بیشترین عملکرد گل تر (1014 گرم در مترمربع) از ترکیب تیماری اسید سالیسیلیک در سطح 400 میکرومولار × اسید هیومیک در سطح 600 میلی‌گرم در لیتر بدست آمد که نسبت به تیمار عدم کاربرد این دو ترکیب، افزایش 115 درصدی نشان داد. کاربرد اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک تأثیر بالایی بر ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل و محتوای ترکیبهای فلاونوئیدی، آنتوسیانین و کاروتنوئید داشت. بیشترین مقدار کامازولن در یک برداشت در سطح 400 میکرومولار اسید سالیسیلیک و 600 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک بدست آمد (6.1%). کمترین مقدار نیز مربوط به شرایط عدم کاربرد اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک بود (4.1%). در مجموع از کاربرد توأم دو ترکیب اسید سالیسیلیک (400 میکرومولار) و اسید هیومیک (600 میلی‌گرم در لیتر) بهترین نتایج بدست آمد.
فاطمه نصرتی؛ براتعلی فاخری؛ محمود سلوکی؛ نفیسه مهدی نژاد؛ محرم ولی زاده
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.68.93.1.1576.1606 گیاه انزروت (Astragalus fasciculifolius Boiss.)، متعلق به خانواده بقولات (Fabaceae) از گیاهان دارویی است که در جنوب استان سیستان و بلوچستان پراکنش دارد و به‌دلیل ترکیب‌هایی مانند فنل‌ها، فلاونوئیدها و پلی‌ساکاریدها دارای نقش مؤثری در درمان بیماری‌های قلبی، سرطان، از بین بردن اثرهای شیمی درمانی و افزایش ایمنی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.68.93.1.1576.1606 گیاه انزروت (Astragalus fasciculifolius Boiss.)، متعلق به خانواده بقولات (Fabaceae) از گیاهان دارویی است که در جنوب استان سیستان و بلوچستان پراکنش دارد و به‌دلیل ترکیب‌هایی مانند فنل‌ها، فلاونوئیدها و پلی‌ساکاریدها دارای نقش مؤثری در درمان بیماری‌های قلبی، سرطان، از بین بردن اثرهای شیمی درمانی و افزایش ایمنی می‌باشد. در این پژوهش نمونه‌های گیاهی هشت توده مختلف گیاه fasciculifolius .A از رویشگاه‌های مختلف استان سیستان و بلوچستان جمع‌آوری شده و برخی از خصوصیات فیتوشیمیایی ریشه، برگ (فنل کل، فلاونوئید کل و پلی‌ساکارید) و گل (فنل کل، فلاونوئید کل و آنتوسیانین) بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنی‌داری بین رویشگاه‌های مختلف در سطح 0.01 می‌باشد. بررسی‌های فیتوشیمیایی وجود مقادیر قابل‌توجهی از ترکیبهای فنلی را در برگ که بیشترین مقدار آن در منطقه پشت‌کوه (mg GAE/g 32.55-14.62)، ریشه که بیشترین مقدار آن در منطقه انجیرک (mg GAE/g 53.84-20.39) و گل که بیشترین مقدار آن را در منطقه بیرک (mg GAE/g 15.82-5.11) نشان داد؛ همچنین وجود ترکیبهای فلاونوئیدی در برگ که بیشترین مقدار آن در منطقه ناهوک (mgQE/g 12.72-8.76)، در ریشه که بیشترین مقدار آن در منطقه پنج‌انگشت (mgQE/g 03/1-0.25) و گل که بیشترین مقدار آن در منطقه ناهوک (mgQE/g 9.28-6.35) وجود داشت مشاهده شد. همین‌طور این بررسی، ترکیبهای پلی‌ساکاریدی را در برگ که بیشترین مقدار در منطقه انجیرک (mg/g 93.29-60.89) و ریشه که بیشترین مقدار در منطقه پنج‌انگشت (mg/g 209.38-94.33) و آنتوسیانین گل که بیشترین مقدار در منطقه پنج‌انگشت (mg SG/g 77.58-36.34) دیده شده بود، نشان داد. نتایج این تحقیق حکایت از توانایی رویشگاه‌های مختلف استان در مورد تولید ترکیبهای با ارزش دارویی دارد. علاوه‌بر این بالا بودن ترکیبهای فنلی و پلی‌ساکاریدی این گیاه توصیفی از توانمندی قابل توجه این گیاه در بکارگیری در صنایع دارویی و غذایی می‌باشد.
مرضیه شهسواری؛ داود نادری؛ محمدمهدی قیصری
چکیده
تغذیه متعادل یکی از مهمترین فاکتورهای تأثیرگذار در بهبود عملکرد و کیفیت گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) می‌باشد. در سال‌های اخیر رویکرد حذف یا کاهش مصرف کودهای شیمیایی با هدف جایگزین نمودن کودهای آلی و فرآورده‌های جدید بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بدین‌منظور پژوهشی در سال‌های 1396-1395 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی ...
بیشتر
تغذیه متعادل یکی از مهمترین فاکتورهای تأثیرگذار در بهبود عملکرد و کیفیت گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) می‌باشد. در سال‌های اخیر رویکرد حذف یا کاهش مصرف کودهای شیمیایی با هدف جایگزین نمودن کودهای آلی و فرآورده‌های جدید بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بدین‌منظور پژوهشی در سال‌های 1396-1395 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل کود آلی نانو (سطوح صفر، 2، 3 و CC4 در یک لیتر آب) و هیومیک اسید (سطوح صفر، 1، 2 و 3 میلی‌لیتر در یک لیتر آب) در سه تکرار در شهرستان علویجه استان اصفهان اجرا گردید. نتایج نشان داد بیشترین میزان نیتروژن (3.92% و 3.79%) به‌ترتیب در تیمارهای نانو کود آلی 4 و 3 در هزار و بیشترین میزان فسفر و پتاسیم (به‌ترتیب 2.68 و 10.45 گرم بر کیلوگرم) در تیمار نانو کود آلی 4 در هزار حاصل شد. بیشترین میزان آنتوسیانین (63/62 میکرومول در گرم) در تیمار نانو کود آلی 3 در هزار و بیشترین میزان کاروتنوئید (رنج بین 44/0 تا 35/0 میلی‌گرم در گرم) در تیمارهای هیومیک اسید بدون نانو کود و به‌همراه نانو کود 2، 4 و 3 در هزار بدست آمد. ترکیبهای 2- فنیل اتانول، سیترونلال، ژرانیول و آلفا-پینن بیشترین میزان ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانس را به خود اختصاص دادند. بیشترین میزان ترکیب 2- فنیل اتانول در تیمار نانو کود آلی و هیومیک اسید با غلظت‌های 3 در هزار و بیشترین میزان سیترونلال، آلفا-پینن و کمترین میزان 2- فنیل اتانول در تیمار نانو کود آلی 4 در هزار به همراه هیومیک اسید 3 در هزار مشاهده شد. کمترین میزان سیترونلال و آلفا-پینن و بیشترین میزان ژرانیول نیز در تیمار نانو کود 2 در هزار به همراه هیومیک اسید 2 و 1 در هزار حاصل شد. طبق یافته‌های این پژوهش، تیمارهای نانو کود آلی و هیومیک اسید بر غلظت عناصر معدنی و ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانس تأثیر مثبت نشان داد.
نوشین قیومی محمدی؛ حسینعلی اسدی قارنه
چکیده
چای‌ترش (Hibiscus sabdariffaL.) از گیاهان دارویی مهم است که در ساخت فرآورده‌های داروسازی، غذایی و صنعتی کاربرد دارد. به‌منظور بررسی تأثیر کود ورمی‌کمپوست و محلول‌پاشی جلبک دریایی بر ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی چای‌ترش، این تحقیق در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) در بهار، تابستان و پاییز سال 1395 انجام شد. آزمایش ...
بیشتر
چای‌ترش (Hibiscus sabdariffaL.) از گیاهان دارویی مهم است که در ساخت فرآورده‌های داروسازی، غذایی و صنعتی کاربرد دارد. به‌منظور بررسی تأثیر کود ورمی‌کمپوست و محلول‌پاشی جلبک دریایی بر ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی چای‌ترش، این تحقیق در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) در بهار، تابستان و پاییز سال 1395 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای ورمی‌کمپوست در چهار سطح: صفر (شاهد)، 5، 10 و 15 تن در هکتار و محلول‌پاشی جلبک دریایی در سه سطح: صفر (شاهد)، 1 و 1.5 گرم بر لیتر در فواصل زمانی یک‌ماه روی گیاه اعمال شدند. در پایان آزمایش ارتفاع بوته، تعداد گل در بوته، وزن تر و خشک بوته، وزن تر و خشک کاسبرگ، شاخص سبزینگی برگ، میزان کلروفیل a، b و کلروفیل کل برگ، میزان آنتوسیانین کاسبرگ، میزان ویتامین C، اسیدیته قابل تیتراسیون و فلاونوئید کاسبرگ، اندازه‌گیری شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد کود ورمی‌کمپوست و محلول‌پاشی جلبک دریایی، عملکرد کمّی و کیفی چای‌ترش را بهبود بخشید، به‌طوری که بیشترین میزان ارتفاع بوته، تعداد گل در بوته، وزن تر و خشک بوته، وزن تر و خشک کاسبرگ، بیشترین میزان کلروفیل a، b و کل برگ، میزان آنتوسیانین کاسبرگ، اسیدیته قابل تیتراسیون و ویتامین C کاسبرگ مربوط به تیمار ورمی‌کمپوست 15 تن در هکتار بود و بیشترین تعداد گل در بوته، وزن تر بوته، میزان کلروفیل a، اسیدیته قابل تیتراسیون، آنتوسیانین، فلاونوئید و ویتامین C کاسبرگ، در تیمار1.5 گرم بر لیتر جلبک دریایی مشاهده شد. بیشترین میزان ویتامین C (68.74 میلی‌گرم در 100 گرم)، اسیدیته قابل تیتراسیون (4.97%)، آنتوسیانین کاسبرگ (1.400 میلی‌مول بر گرم)، بیشترین تعداد گل در بوته (73.33 عدد) و وزن تر بوته (828.33 گرم) در تیمار ورمی‌کمپوست 15 تن در هکتار همراه با جلبک دریایی 1.5 گرم بر لیتر مشاهده شد.
مریم فرجی؛ کتایون پورسخی
چکیده
گل گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch. & C. A. Mey.) گیاهی علفی، دو ساله یا چند ساله و از گیاهان دارویی مهم خانواده گل گاوزبانیان می‌باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر کودهای زیستی و آلی بر ویژگی‌های مورفولوژیک و فیتوشیمیایی گل گاوزبان ایرانی است. این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار از کودهای زیستی و آلی و هریک در سه سطح ...
بیشتر
گل گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch. & C. A. Mey.) گیاهی علفی، دو ساله یا چند ساله و از گیاهان دارویی مهم خانواده گل گاوزبانیان می‌باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر کودهای زیستی و آلی بر ویژگی‌های مورفولوژیک و فیتوشیمیایی گل گاوزبان ایرانی است. این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار از کودهای زیستی و آلی و هریک در سه سطح اجرا شد. تیمارها شامل کود ورمی‌کمپوست به نسبت حجمی 10، 20 و 30 درصد، کود مرغی به نسبت حجمی 5، 10 و 20 درصد، کود بیوسولفور به میزان 5، 10 و 15 گرم، کود نیتروکسین به میزان 5، 10 و 15 میلی‌لیتر به‌صورت بذر مال، کود هیومیکس به میزان 100، 200 و 300 گرم در 5 میلی‌لیتر آب به‌صورت بذر مال و شاهد بودند. شاخص‌های ارتفاع گیاه، تعداد ساقه، تعداد برگ، طول برگ، عرض برگ، تعداد گل، طول کاسه گل، طول جام گل، وزن خشک و همچنین میزان آنتوسیانین و فلاونوئید اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف کودهای زیستی و آلی تأثیر معنی‌داری بر صفات مورفولوژیک و فیتوشیمیایی داشت. به‌طور کلی کود هیومیکس 300 گرم بهترین تیمار از نظر افزایش تعداد ساقه و تعداد گل بود و کود مرغی 20% و ورمی‌کمپوست 30% بهترین تیمارها از نظر تأثیر بر میزان آنتوسیانین و کود هیومیکس 300 گرم و کود مرغی 10 و 20 درصد بهترین تیمارها از نظر تأثیر بر میزان فلاونوئید بودند. بنابراین با توجه به اثرات مخرب کودهای شیمیایی و همچنین آثار مطلوب مشاهده شده از کودهای زیستی و آلی به‌منظور کشت متابولیک و نیز گسترش کشاورزی پایدار، مصرف کودهای زیستی و آلی به‌منظور توسعه کشت گل گاوزبان ایرانی توصیه میشود.
بهاره پارسامطلق؛ پرویز رضوانی مقدم؛ رضا قربانی؛ ذبیح اله اعظمی ساردویی
چکیده
با هدف مطالعه تأثیر سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای و سطوح مختلف آب آبیاری بر برخی خصوصیات فیتوشیمیایی گیاه دارویی چای‌ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، آزمایشی در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 در دانشگاه جیرفت، به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: سطوح مختلف آب آبیاری در سه ...
بیشتر
با هدف مطالعه تأثیر سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای و سطوح مختلف آب آبیاری بر برخی خصوصیات فیتوشیمیایی گیاه دارویی چای‌ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، آزمایشی در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 در دانشگاه جیرفت، به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: سطوح مختلف آب آبیاری در سه سطح 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه که به‌عنوان فاکتور کرت‌های اصلی در نظر گرفته شدند و منبع تغذیه گیاه در 5 سطح (کود زیستی مایکوریزا، ورمی‌کمپوست، کود گاوی و کود شیمیایی (NPK) و تیمار شاهد) که به‌عنوان فاکتور کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب طی دو سال آزمایش، تأثیر معنی‌دار تیمارهای تغذیه‌ای و سطوح مختلف آب آبیاری را بر محتوای فنل کل، آنتوسیانین، اسیدیته کاسبرگ، درصد روغن دانه و درصد پروتئین دانه گیاه نشان دادند. در منبع تغذیه‌ای ورمی‌کمپوست و کود گاوی بیشترین میزان آنتوسیانین به‌ترتیب با 3.05 و 2.87 (میلی‌گرم/ گرم وزن خشک)، فنل کل با 12.52 و 12.90 (میلی‌گرم/ گرم وزن خشک) و اسیدیته 0.81 و 0.87 (گرم/ 100 گرم وزن خشک) کاسبرگ مشاهده شدند. همچنین سطح 60% و 100% نیاز آبی گیاه به‌ترتیب بیشترین و کمترین میزان آنتوسیانین (3 و 2.19 میلی‌گرم/ گرم وزن خشک)، فنل کل (13.04 و 10.81 میلی‌گرم/ گرم وزن خشک) و پروتئین دانه (20.90% و 20.01%) را تولید کردند. علاوه‌براین، مقدار آنتوسیانین تحت تأثیر اثرات متقابل سیستم‌های تغذیه‌ای و سطوح آبیاری و درصد روغن دانه نیز تحت تأثیر برهم‌کنش سال در آبیاری قرار گرفتند. البته ویتامین C کاسبرگ تحت تأثیر هیچ‌یک از تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت.
مهدی قسمتی؛ فرید مرادی نژاد؛ مهدی خیاط
چکیده
عناب (Ziziphus jujuba Mill.) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند است که به‌دلیل دارا بودن ویتامین‌ها، موسیلاژ، آنتی‌اکسیدان، آلکالوئید و ترکیبهای فنولی کاربرد فراوانی در صنایع دارویی دارد. کلسیم یکی از مهمترین عناصر معدنی است که در تعیین کیفیت میوه دخالت دارد و همچنین نقش این عنصر در بهبود متابولیت‌های ثانویه در گیاهان به اثبات رسیده است. با ...
بیشتر
عناب (Ziziphus jujuba Mill.) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند است که به‌دلیل دارا بودن ویتامین‌ها، موسیلاژ، آنتی‌اکسیدان، آلکالوئید و ترکیبهای فنولی کاربرد فراوانی در صنایع دارویی دارد. کلسیم یکی از مهمترین عناصر معدنی است که در تعیین کیفیت میوه دخالت دارد و همچنین نقش این عنصر در بهبود متابولیت‌های ثانویه در گیاهان به اثبات رسیده است. با وجود این اطلاعات اندکی در مورد کاربرد برگی این عنصر در گیاه عناب وجود دارد. از این‌رو در این مطالعه اثر محلول‌پاشی برگی نیترات کلسیم و کلرید کلسیم بر خصوصیات آنتی‌اکسیدانی و کیفی میوه عناب در قالب طرح بلوک کامل تصادفی اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (آب مقطر)، کلرید کلسیم (0.5% و 1%) و نیترات کلسیم (0.5% و 1%) بودند. محلول‌پاشی در دو مرحله، در زمان تقسیم سلولی میوه (20 روز بعد از اتمام گلدهی) و کامل شدن رشد سلولی میوه (40 روز بعد از اتمام گلدهی) انجام شد. نتایج نشان داد که محلول‌پاشی با نیترات کلسیم 0.5% باعث افزایش معنی‌دار مقدار اسیدیته میوه شد، همچنین تیمار کلرید کلسیم 0.5% مقدار آنتوسیانین میوه را نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان، ویتامین ث و محتوی کلسیم میوه در تیمار کلرید کلسیم 1% حاصل شد. حداکثر مقادیر کلروفیل a، b و کل در برگ‌های درختان تیمار شده با نیترات کلسیم 1% مشاهده گردید. به‌طور کلی نتایج نشان داد که محلول‌پاشی برگی با نمکهای کلسیم موجب بهبود خصوصیات آنتی‌اکسیدانی و کیفی میوه‌ها نسبت به شاهد میشود.
مریم نعمتی؛ مهدی دهمرده؛ عیسی خمری؛ مسعود نجاتی یزدی‌نژاد
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر کود دامی و کودهای زیستی بر عملکرد اقتصادی و ویژگی‌های کیفی چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) آزمایشی در مزرعه پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال زراعی 91 به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کود دامی در سه مقدار 0، 10 تن و 20 تن در هکتار و کاربرد کود زیستی در هشت سطح: شاهد (بدون مصرف ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر کود دامی و کودهای زیستی بر عملکرد اقتصادی و ویژگی‌های کیفی چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) آزمایشی در مزرعه پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال زراعی 91 به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کود دامی در سه مقدار 0، 10 تن و 20 تن در هکتار و کاربرد کود زیستی در هشت سطح: شاهد (بدون مصرف کود زیستی)، نیتروکسین، بیوسولفور، فسفات بارور2، نیتروکسین+بیوسولفور، نیتروکسین+فسفات بارور2، بیوسولفور+فسفات بارور2 و نیتروکسین+بیوسولفور+فسفات بارور تیمارهای آزمایشی بودند. سطوح مختلف کود دامی به‌عنوان عامل اصلی و تیمارهای کود زیستی به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد اقتصادی، سنجش سبزینگی برگ، مقدار کلروفیل a، b، کاروتنوئید، کربوهیدرات، آنتوسیانین، میزان پروتئین، میزان پتاسیم و فسفر بود که براساس نتایج، مصرف سطوح مختلف کود دامی و تیمارهای کود زیستی و برهم‌کنش آنها بر این صفات معنی‌دار شد. بیشترین مقدار عملکرد اقتصادی (kg.h-11290) و میزان پروتئین (mg.g-1841.42) با مصرف همزمان 10 تن در هکتار کود دامی و نیتروکسین و بالاترین مقدار آنتوسیانین کاسبرگ (μg.g-1 0.45) و کربوهیدرات (μg.g-110.35.7) در تیمار 20 تن در هکتار کود دامی و بیوسولفور+ فسفات بارور2 حاصل گردید. همچنین استفاده از 20 تن در هکتار کود دامی و تلفیق سه کود زیستی نیتروکسین، بیوسولفور و فسفات بارور2 سبب افزایش سبزینگی برگ، میزان کلروفیل a، b، کاروتنوئید، فسفر و پتاسیم نسبت به شاهد شد. نتایج نشان داد که مصرف همزمان کودهای دامی و زیستی، نسبت به مصرف جداگانه آنها می‌تواند در افزایش عملکرد اقتصادی و ویژگی‌های کیفی چای ترش نقش مؤثری را ایفا کند.
رزیتا کبیری؛ حسن فرح‌بخش؛ فاطمه نصیبی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن گلایکول بر برخی پارامترهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شامل وزن خشک اندام هوایی، نشت یونی، محتوی نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی (کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئیدها)، مالون‌دآلدهید و سایر آلدهیدها، آنتوسیانین‌ها، ترکیبهای پلی‌فنلی، فلاونوئیدها، فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین آمونیالیاز، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن گلایکول بر برخی پارامترهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شامل وزن خشک اندام هوایی، نشت یونی، محتوی نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی (کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئیدها)، مالون‌دآلدهید و سایر آلدهیدها، آنتوسیانین‌ها، ترکیبهای پلی‌فنلی، فلاونوئیدها، فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین آمونیالیاز، محتوی قندهای محلول و پروتئین در گیاه دارویی سیاه‌دانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی در سال 1390 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و در شرایط کشت هیدروپونیک انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی در سطوح صفر، 2/0-، 4/0- و 6/0- مگاپاسکال بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی‌دار وزن خشک اندام هوایی، محتوی نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی، آنتوسیانین‌ها، ترکیبهای پلی‌فنلی، فلاونوئیدها و پروتئین و افزایش نشت یونی، مقدار مالون‌دآلدهید و سایر آلدهیدها، فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین آمونیالیاز و محتوی قندهای محلول گردید. براساس نتایج بدست آمده به نظر می‌رسد که این گیاه در برابر تنش خشکی حساس بوده، بنابراین بکار بردن ترکیبهای حفاظتی خارجی می‌تواند ظرفیت آنتی‌اکسیدانی این گیاه را در برابر شرایط تنش افزایش دهد.
فائزه خاتمی؛ فائزه قناتی
چکیده
امروزه به سبب افزایش آلودگی‌های اتمسفری و کاهش اُزن، برخورد پرتوهای فرابنفش به سطح زمین افزایش چشمگیری یافته‌است. در تحقیق حاضر تأثیر پرتوهای فرابنفش B و C بر کالوس‌های گیاه پنیرک (Malva neglecta Wallr.) مطالعه شد. ترکیبهای مهم دارویی پنیرک شامل موسیلاژ و ترکیبهای فلاونوئیدی و آنتوسیانینی می‌باشد. دو ترکیب اخیر خواص آنتی‌اکسیدانی دارند ...
بیشتر
امروزه به سبب افزایش آلودگی‌های اتمسفری و کاهش اُزن، برخورد پرتوهای فرابنفش به سطح زمین افزایش چشمگیری یافته‌است. در تحقیق حاضر تأثیر پرتوهای فرابنفش B و C بر کالوس‌های گیاه پنیرک (Malva neglecta Wallr.) مطالعه شد. ترکیبهای مهم دارویی پنیرک شامل موسیلاژ و ترکیبهای فلاونوئیدی و آنتوسیانینی می‌باشد. دو ترکیب اخیر خواص آنتی‌اکسیدانی دارند و در محافظت از سلول‌های گیاهی در برابر پرتوهای فرابنفش نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. در تحقیق حاضر از قطعات جداکشت برگ‌های گیاه بر روی محیط B5 تغییریافته، کالوس ایجاد شد. کالوس‌ها پس از 7 روز ظاهر شدند و بعد هر 10 روز یک بار واکشت شدند. بعد از 11 بار واکشت، کالوس‌ها به مدت 3 روز و هر روز10، 20، 30، 40، 50، 60، 90 و 120 دقیقه در معرض پرتوهای فرابنفش B و C قرار گرفتند که به‌ترتیب معادل 144، 288، 432، 576، 720، 864، 1296 و 1728 ژول بر مترمربع برای پرتوهای فرابنفش B و 204، 408، 612، 816، 1020، 1284، 1836، 1836 و 2448 ژول بر مترمربع برای پرتوهای فرابنفش C می‌باشند. نتایج حکایت از تغییرات قابل‌ملاحظه فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌ها به‌عنوان ترکیبهای جاذب پرتو فرابنفش در مقایسه با سلول‌های شاهد داشت. مقدار آپیژنین و دلفینیدین در سلول‌های پنیرک تحت تأثیر پرتوهای فرابنفش B و C کاهش یافت، در حالی‌که مالویدین در این سلول‌ها تحت تأثیر پرتوهای فرابنفش B و C افزایش یافت. تابش پرتوهای فرابنفش B و C همچنین سبب افزایش پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء گردید. بنابراین نتایج پیشنهاد می‌کند که تأثیر پرتوهای فوق بر محتوای فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌های مختلف در سلول‌های پنیرک یکسان نمی‌باشد.
مه‌لقا قربانلی؛ غلامرضا بخشی‌خانیکی؛ انوشه ذاکری
چکیده
خشکی ازجمله تنش‌های فیزیکی است که به‌عنوان عامل محدودکننده رشد گیاهان در بیشتر نقاط جهان شناخته شده‌است. در این پژوهش بذر کتان (Linum usitatissimum L.) در گلدان‌های پلاستیکی حاوی شن- رس- خاک‌برگ با نسبت 1:1:2 کاشته شد. پس از کامل شدن سومین برگ اصلی گیاه، تنش در سه سطح براساس ظرفیت زراعی (شاهد FC، FC 3/2، FC 3/1) به مدت 10 روز اعمال شد. این آزمایش ...
بیشتر
خشکی ازجمله تنش‌های فیزیکی است که به‌عنوان عامل محدودکننده رشد گیاهان در بیشتر نقاط جهان شناخته شده‌است. در این پژوهش بذر کتان (Linum usitatissimum L.) در گلدان‌های پلاستیکی حاوی شن- رس- خاک‌برگ با نسبت 1:1:2 کاشته شد. پس از کامل شدن سومین برگ اصلی گیاه، تنش در سه سطح براساس ظرفیت زراعی (شاهد FC، FC 3/2، FC 3/1) به مدت 10 روز اعمال شد. این آزمایش با سه تکرار براساس طرحی کاملاً تصادفی انجام شد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر مکانیسمهای دفاعی غیرآنزیمی گیاه دارویی کتان، گیاهان ابتدا از گلدانها خارج و سپس میزان کاروتنوئید، آنتوسیانین، فلاونوئید، ترکیبهای فنلی و پرولین در آنها اندازه‌گیری شد. نتایج آماری با استفاده از نرمافزار SPSS در سطح 05/0 نشان داد که میزان آنتوسیانین، ترکیبهای فنلی و پرولین با افزایش تنش خشکی افزایش یافت و این افزایش معنی‌دار بود. لازم به ذکر است که تجمع پرولین در اندام هوایی بیشتر از ریشه می‌باشد. میزان فلاونوئید در شرایط FC 3/2 ابتدا افزایش و بعد کمی کاهش یافت، اما به هر حال در مقایسه با شاهد میزان فلاونوئید افزایش یافت. میزان کاروتنوئید در این آزمایش در برگ گیاه کتان کاهش معنی‌داری را با شاهد نشان داد.
الهام نیکخواه؛ مسعود خیامی؛ رضا حیدری
دوره 25، شماره 1 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 120-128
چکیده
گونه‌های اکسیژن فعال ROS و نیتروژن فعال RNS اشکال مولکولهای فعالی هستند که می‌توانند موجب آسیب به DNA شده و در نهایت منجر به جهش گردند. در واقع رادیکالهای آزاد نقش عمده‌ای در ایجاد اختلال در سلامتی انسان دارند که شامل فرایند‌های پیری، سرطان و آترواسکلروزیس می‌باشد. به‌عکس، آنتی‌اکسیدانها به روشهای مختلف می‌توانند رادیکالهای آزاد ...
بیشتر
گونه‌های اکسیژن فعال ROS و نیتروژن فعال RNS اشکال مولکولهای فعالی هستند که می‌توانند موجب آسیب به DNA شده و در نهایت منجر به جهش گردند. در واقع رادیکالهای آزاد نقش عمده‌ای در ایجاد اختلال در سلامتی انسان دارند که شامل فرایند‌های پیری، سرطان و آترواسکلروزیس می‌باشد. به‌عکس، آنتی‌اکسیدانها به روشهای مختلف می‌توانند رادیکالهای آزاد را مهار نمایند. مهار آزاد‌سازی رادیکالهای آزاد به‌خصوص رادیکالهای نیتریک اکسید که جزء RNSها می‌باشند، یک راهبرد بالقوه جهت کنترل التهاب می‌باشد. بسیاری از داروهای ضد التهابی، گوارشی و حفاظت‌کننده عصبی، مکانیسمهای آنتی‌اکسیدانی و یا جمع‌کنندگی رادیکال را دارند. مطالعات بسیاری فعالیتهای آنتی‌اکسیدانی و فواید سلامتی آنتوسیانین‌های موجود در میوه‌ها و سبزیجات را شرح می‌دهند. آنتوسیانین‌ها مشتقات گلیکوزیله پلی‌هیدروکسی و پلی‌متوکسی از نمکهای فلاویلیوم بوده و به‌عنوان رنگهای طبیعی از خانواده فلاونوئیدها می‌باشند و به‌طور گسترده‌ای در گلها، میوه‌ها و سبزیجات وجود دارند. انگورها و توتها منابع غذایی اصلی آنتوسیانین‌ها هستند. توتها غنی از آنتوسیانین هستند که این ترکیبها موجب ایجاد رنگ در میوه شده و همچنین به‌عنوان آنتی‌اکسیدانهای طبیعی محسوب می‌شوند. مطالعات اولیه نشان داده که آنتوسیانین‌ها در کاهش پیری همراه با آسیبهای اکسیداتیو مفیدند. هدف از این مطالعه، سنجش میزان فعالیت مهاری آنتوسیانین‌های سه گونه توت در برابر رادیکالهای نیتریت بود. برای این کار عصاره آنتوسیانینی با استفاده از روش Francis و Cribago استخراج شده و سپس این عصاره آنتوسیانینی جهت سنجش مهار رادیکالهای نیتریت توسط واکنش Griess Illosvoy بکار گرفته شد. در کل نمونه‌ها مشاهده شد که ظرفیت مهار نیتریت توسط عصاره آنتوسیانینی توتها همزمان با افزایش غلظت عصاره افزایش می‌یابد. این نتایج تأییدی بر فعالیت آنتی‌اکسیدانی آنتوسیانین‌ها می‌باشد.
فائزه قناتی؛ زهرا احمدی؛ پرویز عبدالمالکی
دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 315-331
چکیده
مصرف روز افزون ترکیبهای آلوده کننده هوا و کاهش ازن ناشی از آن باعث افزایش برخورد پرتوهای فرابنفش به سطح زمین میشود. محلهای هدف پرتوهای فرابنفش در گیاهان به طور عمده DNA، پروتئینها، غشاها، رنگدانه‌های فتوسنتزی، فتوسیستمها و هورمون‌های گیاهی است. در تحقیق حاضر تأثیر پرتوهای فرابنفش Cبا گستره طول موجی بین 100 تا 280 نانومتر، ...
بیشتر
مصرف روز افزون ترکیبهای آلوده کننده هوا و کاهش ازن ناشی از آن باعث افزایش برخورد پرتوهای فرابنفش به سطح زمین میشود. محلهای هدف پرتوهای فرابنفش در گیاهان به طور عمده DNA، پروتئینها، غشاها، رنگدانه‌های فتوسنتزی، فتوسیستمها و هورمون‌های گیاهی است. در تحقیق حاضر تأثیر پرتوهای فرابنفش Cبا گستره طول موجی بین 100 تا 280 نانومتر، بر رشد طولی و عرضی برگ، ضخامت لایه کوتیکول و اندازه سلول‌های مزوفیل نحوه حضور ترکیبهای فنلی موجود در دیواره سلول‌ها و میزان ترکیبهای جذب کننده UV (آنتوسیانین و فلاونوئید) موجود در برگ گیاه صبر زرد (Aloe vera L.) بررسی گردید. بر مبنای نتایج بدست آمده، میزان رشد طولی و عرضی برگ گیاهان پرتو دیده در مقایسه با گروه شاهد کاهش یافت. افزایش مقدار آنتوسیانین و فلاونوئید در این گیاهان نشاندهنده راهبرد دفاعی گیاه در برابر پرتوها با توجه به خواص آنتی‌اکسیدانی این ترکیبها بود. همچنین مطالعه و مقایسه ریختشناسی و بافتشناسی برگ‌های گیاهان تیمار شده با برگ‌های گیاهان گروه شاهد، افزایش ضخامت کوتیکول و کاهش تعداد سلول‌های مزوفیل را در اثر تابش پرتوهای فرابنفش C نشان داد.
فاطمه نصیبی؛ خسرو منوچهری کلانتری
چکیده
اشعه ماوراء بنفش قسمتی از طیف خورشیدی است که دارای انرژی بالایی است و بر اساس طول موج به سه طیف A، B وC تقسیم میشود. گیاهان، بیش از سایر موجودات در معرض این اشعه قرار دارند، بدین دلیل گیاهان برای حفاظت از خود، سازوکارهای دفاعی شامل مکانیسم های آنزیمی و غیر آنزیمی در مقابل این اشعه در خود ایجاد می نمایند. از این سازوکار دفاعی می توان در ...
بیشتر
اشعه ماوراء بنفش قسمتی از طیف خورشیدی است که دارای انرژی بالایی است و بر اساس طول موج به سه طیف A، B وC تقسیم میشود. گیاهان، بیش از سایر موجودات در معرض این اشعه قرار دارند، بدین دلیل گیاهان برای حفاظت از خود، سازوکارهای دفاعی شامل مکانیسم های آنزیمی و غیر آنزیمی در مقابل این اشعه در خود ایجاد می نمایند. از این سازوکار دفاعی می توان در مورد گیاهان دارویی استفاده نمود. در این مطالعه اثر باندهای (UV-B (280-320 و (UV-C (254-280 در افزایش مقدار برخی ترکیبها (فلاوونوئیدها، آنتوسیانین ها و قندهای احیا کننده) در دو گونه گیاه بنگ دانه مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور بذر های این گیاه از محل رویش آنها جمع آوری و در شرایط اتاق کشت با دمای ºC 1±21 و دوره نوری 8/16 تاریکی/نور کشت داده شد. پس از سه هفته رشد معمول، این گیاهان به مدت 2 هفته هر روز 30 دقیقه به طور جداگانه تحت تیمار UV-B و UV-C قرار گرفتند. پس از این مدت گیاهان برداشت شده و در نیتروژن مایع منجمد گردیدند. از این نمونه ها برای اندازه گیری مولفه های مورد نظر استفاده گردید. تجزیه و تحلیل فلاوونوئیدها بااستفاده از تکنیک HPLC نشان داد که در هر دو گونه گیاهی میزان فلاوونوئیدها در UV-B و UV-C به مقدار قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. غلظت آنتوسیانین ها با استفاده از جذب اسپکتروفتومتری و بکار بردن ضریب خاموشی محاسبه شد. این ترکیبهای نیز در طول موج UV-B و UV-C به ترتیب افزایش 35 و 50 درصدی را نشان دادند. اندازه گیری قندهای احیاکننده ریشه و برگ کاهش مقدار قند را در هر دو گونه گیاه نشان داد. این احتمال وجود دارد که چون سنتز ترکیبهای ثانویه افزایش یافته اند میزان این ترکیب اولیه کاهش یافته باشد.
