به‌زراعی و به‌نژادی
زرین جمشیدیان؛ فرشید طلعت
چکیده
گشنیز (Coriandrum sativum L.) ازجمله گیاهان دارویی پرمصرف است. بذر این گیاه نیرودهنده قلب، نشاط‌آور و مسکن درد دندان است و اسهال خونی و تیفوئید را بهبود می‌بخشد. به‌علت ریز بودن بذر آن، برای استقرار موفقیت‌آمیز نیاز به عمق کشت کمتری دارد. بنابراین بکارگیری روش مناسب برای کشت آن الزامی می‌باشد. در تحقیق حاضر، به‌منظور بهبود یکنواختی در جوانه‌زنی ...
بیشتر
گشنیز (Coriandrum sativum L.) ازجمله گیاهان دارویی پرمصرف است. بذر این گیاه نیرودهنده قلب، نشاط‌آور و مسکن درد دندان است و اسهال خونی و تیفوئید را بهبود می‌بخشد. به‌علت ریز بودن بذر آن، برای استقرار موفقیت‌آمیز نیاز به عمق کشت کمتری دارد. بنابراین بکارگیری روش مناسب برای کشت آن الزامی می‌باشد. در تحقیق حاضر، به‌منظور بهبود یکنواختی در جوانه‌زنی و افزایش سرعت رشد و عملکرد گشنیز، سه آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (آزمون مزرعه‌ای) و طرح کاملاً تصادفی (آزمون آزمایشگاهی و گلخانه‌ای) اجرا شد. در آزمون آزمایشگاهی، اسید ایندول‌استیک و اسید هیومیک و در آزمون مزرعه‌ای، اسید ایندول‌استیک، اسید هیومیک، جیبرلین و روی سبب بهبود عملکرد گشنیز شدند. همچنین، در پیش‌تیمار اسید هیومیک، کاهش اسیدهای چرب مضر اسید میریستیک و اسید پالمیتیک، در پیش‌تیمار فسفر، افزایش میزان چربی کل و در پیش‌تیمار اسید ایندول‌استیک، افزایش میزان اسانس نسبت به شاهد مشاهده شد. در آزمون گلخانه‌ای، اسیدفولیک، عملکرد گیاه را بهبود بخشید. نتایج آنالیز رگرسیون گام به گام، حکایت از ورود هفت صفت در مدل پیش‌بینی‌کننده با ضریب تبیین 0.97 داشت. براساس نتایج همبستگی صفات، بنیه ثانویه، وزن خشک و تر ریشه و قطر ریشه با صفت وابسته وزن خشک کل همسو (معنی‌دار در سطح احتمال 1%) بودند. در کل، پرایمینگ بذر گشنیز با تأثیر بر وضعیت متابولیک، بیوشیمیایی و آنزیمی بذر، وظایف زیستی بذر که در رأس آنها جوانه‌زنی و استقرار است را بهبود بخشید. نتایج این پژوهش نشان داد که پرایمینگ بذر یک تکنولوژی کلیدی برای بهبود عملکرد گیاهان می‌باشد.
زینب کیخا؛ محرم ولیزاده؛ جعفر ولیزاده؛ خلیل الله طاهری
چکیده
این مطالعه برای اولین‌بار در ایران با هدف بررسی کمّی و کیفی اسیدهای چرب موجود در بذر دو گونه Withania coagulans (Stocks) Dun. و Withania somnifera (L.) Dun. و نیز بررسی تأثیر رویشگاه‌های متفاوت بر کمّیت و کیفیت اسیدهای چرب انجام شد. پنج نمونه از بذرهای گیاهان مورد مطالعه از رویشگاه‌های مختلف استان سیستان و بلوچستان در آبان‌ماه 1395 جمع‌آوری گردید. پس از جداسازی ...
بیشتر
این مطالعه برای اولین‌بار در ایران با هدف بررسی کمّی و کیفی اسیدهای چرب موجود در بذر دو گونه Withania coagulans (Stocks) Dun. و Withania somnifera (L.) Dun. و نیز بررسی تأثیر رویشگاه‌های متفاوت بر کمّیت و کیفیت اسیدهای چرب انجام شد. پنج نمونه از بذرهای گیاهان مورد مطالعه از رویشگاه‌های مختلف استان سیستان و بلوچستان در آبان‌ماه 1395 جمع‌آوری گردید. پس از جداسازی بذر از میوه گیاهان، روغن بذرها به روش سوکسله و با حلال n-Hexan استخراج شد و توسط دستگاه GC مجهز به دتکتور FID مورد تجزیه کمّی و کیفی قرار گرفت. نتایج نشان داد، رویشگاه‌های مختلف تأثیر قابل توجهی بر میزان و نوع اسیدهای چرب موجود در روغن بذر دو گونه گیاه مورد بررسی داشته است. به‌طوری که در نمونه بوزیدان (Withania somnifera (L.) Dun.) جمع‌آوری شده از رویشگاه زاهدان، اسیدهای چرب غالب لینولنیک اسید (امگا3) (%39.84) و در رویشگاه سراوان، آرشیدیک اسید (SFA) (34.95%) بود. همچنین اسیدهای چرب غالب برای نمونه پنیرباد (Withania coagulans (Stocks) Dun.) جمع‌آوری شده از رویشگاه‌های گشت سراوان و پیپ به‌ترتیب لینولنیک اسید (امگا3) (62.73% و 67.03%) و در رویشگاه تنگه سرحه اولئیک اسید (امگا9) (69.22%) بدست آمد. به‌طور کلی نتایج حاصل از این بررسی تأثیرگذاری بالای موقعیت اکولوژیکی را بر کمّیت و کیفیت اسیدهای چرب موجود در بذر این دو گونه گیاهی به اثبات رساند و نشان داد که بذرهای بوزیدان در مقایسه با بذرهای پنیرباد حاوی مقادیر بیشتری روغن می‌باشد.
وحیده ناظری؛ رضا کیانی؛ کرامت الله رضایی؛ رمضان کلوندی
چکیده
کتان سفید (Linum album Ky. ex Boiss.) گیاهی از تیره کتان و اندمیک ایران است. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی این گیاه با استفاده از صفات مورفولوژیکی و ترکیب‌های اسید چرب، 11 جمعیت از این گیاه در استان همدان انتخاب شد. در بهار و تابستان سال 1393 از هر یک از جمعیت‌های مورد نظر در فصل گلدهی و در زمان رسیدن بذر، پنج نمونه گیاهی کامل به‌طور تصادفی انتخاب و ...
بیشتر
کتان سفید (Linum album Ky. ex Boiss.) گیاهی از تیره کتان و اندمیک ایران است. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی این گیاه با استفاده از صفات مورفولوژیکی و ترکیب‌های اسید چرب، 11 جمعیت از این گیاه در استان همدان انتخاب شد. در بهار و تابستان سال 1393 از هر یک از جمعیت‌های مورد نظر در فصل گلدهی و در زمان رسیدن بذر، پنج نمونه گیاهی کامل به‌طور تصادفی انتخاب و اندازه‌گیری‌های کمّی (33 صفت) و کیفی (9 صفت) برای هر صفت با پنج تکرار انجام شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS.v9.2 آنالیز شدند. تجزیه واریانس و مقایسه کلیه میانگین‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن (در سطح احتمال 5%) انجام شد و ارتباط بین میزان اسیدهای چرب و خصوصیات اقلیمی با استفاده از روش همبستگی کانونی سنجیده شد. نتایج نشان داد که این گونه در استان همدان در ارتفاع 1551 تا 2176 متر بالاتر از سطح دریا می‌روید. جمعیت‌های مورد بررسی در کلیه صفات بجز شش صفت (طول و عرض برگ ساقه‌ای و نسبت طول به عرض برگ ساقه‌ای و برگه) در سطح احتمال 5% دارای اختلاف معنی‌دار بودند. نتایج تجزیه اسیدهای چرب نشان داد که پالمیتیک اسید (6.5-5.5%)، استئاریک اسید (5.1-0.5%)، اولئیک اسید (28.1-21.9%)، لینولئیک اسید (66.8-15.4%) و لینولنیک اسید (45.7-2.0%) اجزای اصلی اسید چرب موجود در بذر کتان و کتان سفید است و تفاوت زیادی بین درصد این ترکیب‌ها بین دو گونه و درون جمعیت‌های مختلف کتان سفید وجود دارد. همبستگی کانونیک مشخصات جغرافیایی و اکولوژیکی با میزان اسیدهای چرب بذرها نشان داد که با افزایش فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب، درصد ماده آلی، EC، بارش سالیانه و میانگین دمای سالیانه میزان لینولنیک اسید در روغن بذر افزایش می‌یابد. گیاه کتان سفید در مناطق با 1700 متر ارتفاع از سطح دریا، متوسط دمای سالیانه 13 درجه سلسیوس، میزان بارش سالیانه 340 میلی‌متر و در شیب‌های جنوبی عملکرد بالاتری دارد. اگرچه معرفی جمعیتی برای کشت و اهلی کردن کتان سفید هنوز نیاز به بررسی‌های دقیق‌تر دارد، اما نتایج این تحقیق نشان داد که جمعیت‌های 1A، 4A، 7A و 10A مناسب‌ترند.
ژیلا اصغری؛ حمیدرضا صادقی‌پور؛ سید خلیل هاشمی دوست؛ محسن مظاهری تهرانی
چکیده
میوه بلوط یکی از انواع مغزهای خوراکی بوده که استفاده از آن در تغذیه انسان قدمتی طولانی دارد. در این پژوهش، ترکیب و مقدار اسید چرب و تانن موجود در میوه بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) در جنگل النگدره استان گلستان بررسی شد. استخراج روغن موجود در میوه از طریق دستگاه سوکسله و با استفاده از حلال هگزان انجام گردید. اسیدهای چرب قبل از تزریق به ...
بیشتر
میوه بلوط یکی از انواع مغزهای خوراکی بوده که استفاده از آن در تغذیه انسان قدمتی طولانی دارد. در این پژوهش، ترکیب و مقدار اسید چرب و تانن موجود در میوه بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) در جنگل النگدره استان گلستان بررسی شد. استخراج روغن موجود در میوه از طریق دستگاه سوکسله و با استفاده از حلال هگزان انجام گردید. اسیدهای چرب قبل از تزریق به دستگاه کروماتوگرافی گازی، برای بررسی کمّی و کیفی به متیل‌استر تبدیل شدند. نتایج حکایت از حضور اسیدهای چرب اشباع شامل اسید پالمتیک (C16:0)، اسید مارگاریک (C17:0)، اسید استئاریک (C18:0) و اسیدهای چرب غیراشباع شامل اسید اولئیک (C18:1)، اسید لینولئیک (C18:2)، اسید لینولنیک (C18:3) و اسید گادولئیک (C20:1) داشت. بازده خالص استخراج برای روغن 49/7% بدست آمد که 13/81% آن را اسیدهای چرب غیراشباع و 87/18% آن را اسیدهای چرب اشباع تشکیل می‌دادند. سه اسید چرب عمده شناسایی شده به‌ترتیب شامل لینولئیک اسید به میزان 57/49 (میلی‌گرم اسید چرب بر گرم روغن)، اولئیک اسید به میزان 74/34 (میلی‌گرم اسید چرب بر گرم روغن) و پالمتیک اسید به میزان 58/20 (میلی‌گرم اسید چرب بر گرم روغن) بود. استخراج تانن نیز با حلال آب انجام شد. میزان کل تانن موجود در میوه با استفاده از نمودار استاندارد برحسب گالیک اسید و با استفاده از روش اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که مقدار کل تانن در میوه این گونه 13/178 میلی‌گرم معادل گالیک اسید در 2 گرم ماده خشک و میزان روغن آن 49/1 گرم در 20 گرم ماده خشک بود.
نورالدین حسین‌پور آزاد؛ قربانعلی نعمت‌زاده؛ سید محمدرضا آزادبخت؛ سیّدکمال کاظمی‌تبار؛ احسان شکری
چکیده
در این تحقیق دو ویژگی مهم فیزیکی و شیمیایی، درصد کل روغن و میزان اسید چرب موجود در بذر گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch & Mey.) از دو اکوتیپ کرمانشاه و نکا (استان مازندران) مورد مطالعه قرار گرفتند. استخراج روغن با استفاده از سیستم سوکسله و شناسایی اسیدهای چرب با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) صورت پذیرفت. سپس داده‌های بدست‌آمده ...
بیشتر
در این تحقیق دو ویژگی مهم فیزیکی و شیمیایی، درصد کل روغن و میزان اسید چرب موجود در بذر گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch & Mey.) از دو اکوتیپ کرمانشاه و نکا (استان مازندران) مورد مطالعه قرار گرفتند. استخراج روغن با استفاده از سیستم سوکسله و شناسایی اسیدهای چرب با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) صورت پذیرفت. سپس داده‌های بدست‌آمده با یکدیگر مورد مقایسه آماری قرار گرفتند. درصد روغن دانه در اکوتیپ کرمانشاه (31/0+16/19) و در اکوتیپ نکا (26/0+16/17) بدست آمد. همچنین 8 نوع اسید چرب شامل پالمتیک، استئاریک، اولئیک، سوکسنیک، لینولئیک، آلفا-لینولنیک (ALA)، گاما-لینولنیک (GLA)، و استئاریدونیک اسید توسط کروماتوگرافی گازی شناسایی گردید. اسید چرب سوکسنیک با میزان 4/0-2/0% و اسید چرب آلفا- لینولنیک با مقدار 48-46%، به‌ترتیب دارای کمترین و بیشترین مقدار در هر دو اکوتیپ بودند. داده‌های بدست آمده حکایت از آن دارند که با توجه به ارزش غذایی اسیدهای چرب ضروری موجود در روغن دانه، گل گاوزبان ایرانی پتانسیل بالقوه جهت تولید مکمل‌های غذایی غنی از اسیدهای چرب ضروری همچون امگا-3 (آلفا-لینولنیک) و امگا-6 (گاما-لینولنیک) را دارد. با توجه به اهمیت شناخت از گیاه قبل از اجرای عملیات به‌نژادی، داده‌های بدست آمده می‌توانند به‌عنوان مرجعی در انتخاب روشهای مناسب اصلاحی برای بهبود کیفیت و کمّیت روغن دانه و افزایش میزان اسیدهای چرب ضروری در این گیاه بکار گرفته شوند.
