فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
سید محمدرضا حبیبیان؛ پریسا سربی اکبری؛ وحید روشن
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.229.106.2.1576.32کلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعیان و بیشتر در نواحی بایر و سنگلاخی و ماسه‌زارهای نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب‌غربی آسیا ازجمله ایران می‌روید. خواص درمانی مختلفی همچون ضد درد، ضد تب، آنتی‌اکسیدانی و کاهش‌دهنده فشار خون برای آن در نظر گرفته می شود که این ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.229.106.2.1576.32کلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعیان و بیشتر در نواحی بایر و سنگلاخی و ماسه‌زارهای نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب‌غربی آسیا ازجمله ایران می‌روید. خواص درمانی مختلفی همچون ضد درد، ضد تب، آنتی‌اکسیدانی و کاهش‌دهنده فشار خون برای آن در نظر گرفته می شود که این خواص درمانی به‌دلیل وجود ترکیب‌های شیمیایی متعدد در اسانس حاصل از آن است. برداشت گیاه در مراحل مختلف فنولوژی تأثیر زیادی بر میزان ترکیب‌های اسانس این گونه دارد. در این تحقیق تغییرات کمّی و کیفی اسانس کلپوره در طول فصل رویش در منطقه چشمه انجیر استان فارس و در سه مرحله فنولوژی (اوج رویشی، اول گلدهی و اوج گلدهی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1397 مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌ها توسط دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که عمده ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس در مرحله اوج رویشی، کاریوفیلن اکسید (12.1%)، آلفا-پینن (11.8%)، جرماکرن D (9.1%)، میرسن (8.5%)، لیمونن (7.2%)، بتا-پینن (6.7%)، بی‌سیکلوجرماکرن (6.6%)، ترانس-کاریوفیلن (4.6%) و آلفا-بیسابولول اکسید-بی (3.4%) با بازده اسانس 0.9%، در مرحله اول گلدهی، جرماکرن D (26.6%)، بی‌سیکلوجرماکرن (18.3%)، ترانس-بتا-اوسیمن (8.9%)، میرسن (7.8%)، اسپاتولنول (6.0%)، لیمونن (5.3%)، آلفا-پینن (3.6%) و بتا-پینن (2.6%) با بازده اسانس 0.3%، و در مرحله اوج گلدهی، آلفا-پینن (25.8%)، میرسن (12.5%)، جرماکرن D (11.8%)، بتا-پینن (11.7%)، لیمونن (8.5%)، اسپاتولنول (4.6%) و بی‌سیکلوجرماکرن (7.2%) با بازده اسانس 0.2% بودند.
امین باقی زاده؛ مژگان مقدری؛ غلامرضا بخشی خانیکی
چکیده
کلپوره (Teucrium polium L.) گیاهیست علفی، پایا و پرشاخه که در نواحی مختلف اروپا و خاورمیانه ازجمله ایران به‌صورت وحشی می‌روید. برای بررسی تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم این گیاه در استان کرمان، ابتدا با استفاده از روش CTAB استخراج DNA از 15 نمونه جمع‌آوری شده انجام شد. از 15 آغازگر RAPD برای انجام PCR استفاده شد. داده‌های بدست آمده حاصل از الکتروفورز ...
بیشتر
کلپوره (Teucrium polium L.) گیاهیست علفی، پایا و پرشاخه که در نواحی مختلف اروپا و خاورمیانه ازجمله ایران به‌صورت وحشی می‌روید. برای بررسی تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم این گیاه در استان کرمان، ابتدا با استفاده از روش CTAB استخراج DNA از 15 نمونه جمع‌آوری شده انجام شد. از 15 آغازگر RAPD برای انجام PCR استفاده شد. داده‌های بدست آمده حاصل از الکتروفورز توسط نرم‌افزار NTSYS با ضریب تشابه دایس و به‌روش UPGMA آنالیز شدند. سپس به‌منظور بررسی تنوع فیتوشیمیایی ژرم‌پلاسم کلپوره از 7 ژنوتیپ از بین نمونه‌های جمع‌آوری شده با استفاده از روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر اسانس‌گیری بعمل آمد و با استفاده از دستگاه GC/MS تجزیه و شناسایی اسانس انجام شد. بر روی داده‌های حاصل از نتایج GC/MS توسط نرم‌افزار SPSS تجزیه خوشه‌ای انجام و دندروگرام مربوطه رسم گردید. پس از انجام الکتروفورز محصولات حاصل از PCR پرایمرهای RAPD، 182 باند ایجاد شد که در محدوده 230 تا 2300 جفت باز قرار داشتند که از این تعداد، 169 باند (93%) چند شکلی نشان دادند. میزان تشابه ژنتیکی نمونه‌ها بین 0.37 تا 0.72 بود. براساس نتایج تجزیه خوشه‌ای داده‌های مولکولی، نمونه‌های جمع‌آوری شده در چهار گروه قرار گرفتند. مواد موجود در اسانس ژنوتیپ‌های کوهبنان، باغین، شهر بابک، عنبرآباد، راور و کرمان 100% شناسایی شد. در دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه‌ای داده‌های فیتوشیمیایی، نمونه‌های مورد نظر در سه گروه طبقه‌بندی شدند.
محمد وحید صادقی سروستانی؛ سعید حسین‌زاده؛ محسن عصفوری؛ وحید روشن؛ معصومه قاسمی‌نژاد؛ مختار اقتداری
چکیده
کلستریدیوم بوتولینوم یکی از مهمترین باکتری‌های بیماری‌زای منتقله از مواد غذایی به‌ویژه در غذاهای بسته‌بندی شده در خلأ و فراورده‌های گوشتی بوده و کنترل آن نیز از مهمترین مشکلات کارخانه‌های صنایع غذایی محسوب می‌شود. هدف این مطالعه، بررسی آلودگی فراورده‌های لبنی سنتی به کلستریدیوم بوتولینوم و اثر اسانس برگ و گل گیاه کلپوره (Teucrium ...
بیشتر
کلستریدیوم بوتولینوم یکی از مهمترین باکتری‌های بیماری‌زای منتقله از مواد غذایی به‌ویژه در غذاهای بسته‌بندی شده در خلأ و فراورده‌های گوشتی بوده و کنترل آن نیز از مهمترین مشکلات کارخانه‌های صنایع غذایی محسوب می‌شود. هدف این مطالعه، بررسی آلودگی فراورده‌های لبنی سنتی به کلستریدیوم بوتولینوم و اثر اسانس برگ و گل گیاه کلپوره (Teucrium polium L.) در کنترل رشد این باکتری می‌باشد. از 160 نمونه کشک و دوغ سنتی به روش کشت فقط یک مورد تیپ A از دوغ جداسازی شد، اما به روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز چندگانه (MPCR) یک مورد تیپ A از دوغ (25/1%) و از کشک دو مورد تیپ B و یک مورد تیپ A (75/3%) شناسایی شد. آنالیز ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس برگ و گل این گیاه با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنجی جرمی (GC-MS) انجام گردید. ترکیب‌های اصلی تشکیل‌دهنده اسانس گل کلپوره شامل آلفا-پینن (7/16%) و والریانول (3/8%) و در اسانس برگ آن شامل آلفا-پینن (8/14%)، میرسین (9/10%) و جرماکرن D (4/10%) بود. برای ارزیابی اثر ضدمیکروبی، 10 میکرولیتر از اسانس برگ و گل کلپوره به‌طور جداگانه به روش دیسک دیفیوژن در سه تکرار مورد سنجش قرار گرفت و قطر هاله عدم رشد باکتری در رقت‌های µl/ml40 و 80 اسانس برگ به‌ترتیب 9 و 8 میلی‌متر و اسانس گل 12 و 8 میلی‌متر بود. غلظت مهاری حداقل (MIC) اسانس گل و برگ کلپوره µl/ml160 تعیین شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که می‌توان از اسانس این گیاه برای کنترل رشد کلستریدیوم بوتولینوم استفاده کرد.
اعظم منفرد
چکیده
به‌منظور کسب دانش از رفتار گیاهان در محیط آلوده (خاک، آب و هوا) به عناصر معدنی، از اندام هوایی سه گیاه خودرو (از خانواده لابیاته)، به نام‌های علمی Eremostachys macrophylla Monthbr & Auch.، Salvia leriifolia Benth. و Teucrium polium L. و نام‌های فارسی به‌ترتیب سنبل بیابانی، مریم‌گلی و کلپوره از شهر کاشمر (استان خراسان رضوی، منطقه آلوده به معدن آهن، ده‌زمان) جمع‌آوری ...
بیشتر
به‌منظور کسب دانش از رفتار گیاهان در محیط آلوده (خاک، آب و هوا) به عناصر معدنی، از اندام هوایی سه گیاه خودرو (از خانواده لابیاته)، به نام‌های علمی Eremostachys macrophylla Monthbr & Auch.، Salvia leriifolia Benth. و Teucrium polium L. و نام‌های فارسی به‌ترتیب سنبل بیابانی، مریم‌گلی و کلپوره از شهر کاشمر (استان خراسان رضوی، منطقه آلوده به معدن آهن، ده‌زمان) جمع‌آوری شدند و اسانس آنها با روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) تهیه و با دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی GC/MS تجزیه شدند. 21 ترکیب در اسانس گیاه سنبل بیابانی (اسانس بی‌رنگ با میانگین بازده 03/0% از 2 تکرار) شناسایی گردید که 92% کل اسانس را تشکیل می‌دادند. ترکیب عمده آلفا-پینن (1/60%) بود. در گونه مریم‌گلی 12 ترکیب (97% کل اسانس) شناسایی شد. ترکیب‌های عمده عبارت از آرتمیزیا کتون (9/62%) و کوبنول (4/9%)، (از مجموعه 4/0%-اسانس بی‌رنگ با بوی نافذ و 3/0%- اسانس سبز کم رنگ- با 2بار تکرار) بودند. از گیاه کلپوره، 14 ترکیب (8/98% کل اسانس) شناسایی شد که ترکیب‌های عمده 1،8-سینئول (7/21%)، سیس-کریزانتنول (8/13%)، کریزانتنون (6/13%) و 3-توجوپسانون (7/11%)، (از 2/0% اسانس زرد مایل به سبز رنگ) بودند. مقایسه درصد اسانس‌ها و ترکیب‌ها نشان داد که جنس گیاه سنبل بیابانی نسبت به دو جنس دیگر رفتار متفاوتی دارد. با توجه به منطقه جمع‌آوری یکسان، سه جنس متفاوت از یک خانواده و قدرت جذب متفاوت گیاهان از نظر برخی عناصر موجود در خاک و نیز تغییر در متابولیت‌های ثانویه (در مسیر بیوسنتز)، انتظار می‌رفت نتایج کاملاً متفاوتی بروز نماید، اما در این تحقیق دو جنس اخیر رفتار نسبتاً مشابهی نسبت به محیط نشان دادند.
