بیوتکنولوژی
فرید نورمند موید
چکیده
سابقه و هدف: ماریتیغال یا خارمریم با نام علمی Silybum marianum L. از گیاهان مهم دارویی است که جایگاه خاصی را در صنایع دارویی پیدا کرده است. خارمریم گیاهی یک‌ساله یا دوساله است که دارای مواد مؤثره از نوع ترکیبات فلانوئیدی می‌باشد که بیشتر در دانه‌های گیاه ذخیره می‌شود. مجموعه مواد مؤثره این گیاه به سیلی‌مارین معروف است. سیلی‌مارین به‌عنوان ...
بیشتر
سابقه و هدف: ماریتیغال یا خارمریم با نام علمی Silybum marianum L. از گیاهان مهم دارویی است که جایگاه خاصی را در صنایع دارویی پیدا کرده است. خارمریم گیاهی یک‌ساله یا دوساله است که دارای مواد مؤثره از نوع ترکیبات فلانوئیدی می‌باشد که بیشتر در دانه‌های گیاه ذخیره می‌شود. مجموعه مواد مؤثره این گیاه به سیلی‌مارین معروف است. سیلی‌مارین به‌عنوان ماده دارویی ضد سرطان شناخته شده است. سیستم‌های کشت سلولی می‌توانند برای کشت در مقیاس وسیع سلول‌های گیاهی برای تولید متابولیت‌های ثانویه استفاده شوند. هدف از این تحقیق، مطالعه اثر ژنوتیپ، ریزنمونه، تیمارهای فیتوهورمونی و نوع کالوس بر میزان سنتز مواد مؤثره در کالوس‌های ماریتیغال با استفاده از تکنیک کروماتوگرافی مایع با فشار بالا (HPLC) بود.مواد و روش‌ها: در این تحقیق برای تولید گیاهچه استریل ماریتیغال، از محلول‌های tween-20، اتانول 70%، آب اکسیژنه و شستشو با آب مقطر استریل برای ضد‌عفونی بذر استفاده شد. سپس بذرهای استریل به محیط کشت آب و آگار (12 گرم در لیتر) استریل شده منتقل و در شرایط تاریکی و دمای 25 درجه سانتی‌گراد به‌مدت 15 روز نگهداری و پس از جوانه‌زنی و کمی رشد به شرایط روشنایی انتقال داده شدند. سپس آزمایشی با استفاده از دو ژنوتیپ مجارستان و برازجان، ریزنمونه لپه و هیپوکوتیل، محیط کشت موراشیگ و اسکوک (MS) و تیمارهای هورمونی 2,4-Dichlorophenoxyacetic acid (2,4-D) (1، 2.5 و 5 میلی‌گرم در لیتر) و بنزیل آمینو پورین (BAP) (0.25 و 0.5 میلی‌گرم در لیتر) در شرایط تاریکی و در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملاً تصادفی انجام شد. کالوس‌های تولید شده پس از 30 روز به محیط کشت MS منتقل و با نصف هورمون‌ها واکشت شدند. چربی‌زدایی و استخراج مواد مؤثره از کالوس، به‌ترتیب با استفاده از حلال‌های پترولیوم اتر و متانول انجام شد. اجزای سیلی‌مارین با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با فشار بالا به اجزای تاکسی‌فولین، سیلی‌کریستین، سیلی‌دیانین، سیلی‌بین و ایزوسیلی‌بین تفکیک شدند. آنالیز آماری داده‌ها با نرم‌افزار spss انجام شد.نتایج: نتایج آزمایش نشان‌دهنده تأثیر تیمارهای مختلف ریزنمونه، اکوتیپ و هورمون‌ها بر میزان ترکیبات فلاونوییدی سیلی‌مارین (تاکسی‌فولین، سیلی‌کریستین، سیلی‌دیانین، سیلی‌بین، ایزوسیلی‌بین) در عصاره ماریتیغال می‌باشد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین مقادیر فلاونولیگنان‌ها در کالوس‌های حاصل از آزمایش نشان داد که بیشترین مقدار تاکسی‌فولین مربوط به ریزنمونه هیپوکوتیل بود. بیشترین مقدار سیلی‌کریستین مربوط به رقم مجارستان و مقدار 5 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D بود. بیشترین مقدار سیلی‌دیانین مربوط به رقم مجارستان، مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 0.25 میلی‌گرم در لیتر BAP بود. بیشترین مقدار سیلی‌بین مربوط به رقم مجارستان، ریزنمونه هیپوکوتیل، مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 0.25 میلی‌گرم در لیتر BAP تعلق داشت. بیشترین مقدار ایزوسیلی‌بین مربوط به رقم مجارستان، ریزنمونه هیپوکوتیل و مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D بود. بیشترین مقدار سیلی‌مارین مربوط به رقم مجارستان، مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 0.5 میلی‌گرم در لیتر BAP بود.نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده نشان داد که ارقام اصلاح شده ماریتیغال از قبیل مجارستان مواد مؤثره بیشتری نسبت به توده‌های بومی دارند. در تولید مواد مؤثره، نوع ریزنمونه اهمیت بیشتری نسبت به حجم و نوع کالوس حاصل از آن دارد. به‌طوری که ریزنمونه هیپوکوتیل با کالوس‌های کوچک و غیر جنین‌زا نسبت به لپه با کالوس‌های حجیم و جنین‌زا درصد تولید مواد مؤثره بالایی داشت. در ضمن، مقادیر پایین هورمون‌های اکسین و سیتوکینین مؤثرتر از مقادیر بالای آنها در تولید مواد مؤثره بودند.
زراعت و باغبانی
سعید علی پور
چکیده
به‌منظور بررسی اثر ورمی‌کمپوست و کود زیستی فسفات بارور 2 بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در چهار کیلومتری شهر اردبیل در سال زراعی 98-1397 انجام گرفت. ورمی‌کمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) و کود زیستی در دو ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر ورمی‌کمپوست و کود زیستی فسفات بارور 2 بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در چهار کیلومتری شهر اردبیل در سال زراعی 98-1397 انجام گرفت. ورمی‌کمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) و کود زیستی در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) استفاده شد. نتایج نشان داد، عملکرد دانه، وزن هزاردانه، تعداد دانه در کاپیتول، تعداد کاپیتول در بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، عملکرد سیلی‌مارین و وزن تر گل تحت تأثیر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست قرار داشتند. همچنین کاربرد فسفات بارور 2 روی کلیه صفات بجز قطر گل‌آذین اثر معنی‌دار داشت. بیشترین میزان صفات در تیمار ورمی‌کمپوست در کاربرد 40 تن در هکتار به‌دست آمد. هر چند تفاوت آماری معنی‌داری برای صفات تعداد دانه در کاپیتول، درصد روغن، درصد سیلی‌مارین، درصد سیلی‌بین، عملکرد روغن و تعداد گل‌آذین در کاربرد 40 و 30 تن ورمی‌کمپوست در هکتار وجود نداشت. بیشترین میزان صفات در تیمار کود زیستی در تلقیح با این کود بدست آمد. بیشترین درصد سیلی‌بین (16.81%) و عملکرد سیلی‌مارین (37.61 کیلوگرم در هکتار) در کاربرد 40 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و کمترین درصد (به‌ترتیب 16.12% و 30.56 کیلوگرم در هکتار) در سطح شاهد ورمی‌کمپوست مشاهده شدند.
بیوتکنولوژی
فرید نورمند موید؛ نگار ولی زاده؛ طیبه سمندری گیکلو
چکیده
خارمریم (Silybum marianum L.) از خانواده کاسنی (Asteraceae)، به‌علت داشتن ماده مؤثره سیلی‌مارین گیاه دارویی بسیار مورد اهمیتی در صنایع دارویی است. سیلی‌مارین در درمان بیماریهای کبدی، هپاتیت و ناراحتی‌های قلب و عروق بسیار مؤثر می‌باشد. از آنجایی که پتانسیل و سرعت تولید این ترکیب دارویی در رویشگاه‌ها تحت شرایط طبیعی پایین است، استفاده از مهندسی ...
بیشتر
خارمریم (Silybum marianum L.) از خانواده کاسنی (Asteraceae)، به‌علت داشتن ماده مؤثره سیلی‌مارین گیاه دارویی بسیار مورد اهمیتی در صنایع دارویی است. سیلی‌مارین در درمان بیماریهای کبدی، هپاتیت و ناراحتی‌های قلب و عروق بسیار مؤثر می‌باشد. از آنجایی که پتانسیل و سرعت تولید این ترکیب دارویی در رویشگاه‌ها تحت شرایط طبیعی پایین است، استفاده از مهندسی ژنتیک و تولید گیاه تراریخت با تکنیکهای مختلفی نظیر کشت بافت در این گیاه مورد توجه واقع شده است. اولین گام در این راه به‌دست آوردن دستورالعمل باززایی در شرایط درون‌شیشه‌ای است. در این تحقیق، ریزنمونههای برگ بدست آمده از رقم مجارستانی خارمریم برای باززایی مستقیم تحت تأثیر ترکیب‌های مختلفی از هورمون‌ها، ارزیابی شدند. شش هفته پس از کشت، در محیط ½ MS نیم قدرت حاوی mg l-1 Zeatin 0.4، mg l-1 BAP 0.2، mg l-1 NAA 0.2 بیشترین شاخهزایی (57%) مشاهده شد. پس از آن شاخهها به محیط کشت ریشهزایی با تیمارهای مختلف هورمونی منتقل شدند. نتایج نشان داد که بهترین تیمار برای به‌دست آوردن ریشههای طویل با تعداد زیاد، محیط کشت ½ MS حاوی mg l-1 NAA 0.25 و زغال فعال g l-1 2 است. گیاهچههای بدست آمده از باززایی مستقیم پس از انتقال به خاک رشد مناسبی داشتند.
خسرو عزیزی؛ جمشید نظری عالم؛ محمد فیضیان؛ روح‌الله حیدری
چکیده
ارزیابی عملکرد کمّی و کیفی جمعیت‌های بومی با رقم زراعی گیاه دارویی ماریتیغال تحت تأثیر فصل کاشت پاییز و بهار در منطقه معتدل و اثر کاشت در منطقه سردسیر بر روی ویژگی جمعیت‌های مختلف حائز اهمیت می‌باشد. از این‌رو آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده شامل فصل کاشت پاییزه و بهاره به‌عنوان کرت اصلی و چهار جمعیت بومی (شوش، پل‌دختر، خرم‌آباد ...
بیشتر
ارزیابی عملکرد کمّی و کیفی جمعیت‌های بومی با رقم زراعی گیاه دارویی ماریتیغال تحت تأثیر فصل کاشت پاییز و بهار در منطقه معتدل و اثر کاشت در منطقه سردسیر بر روی ویژگی جمعیت‌های مختلف حائز اهمیت می‌باشد. از این‌رو آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده شامل فصل کاشت پاییزه و بهاره به‌عنوان کرت اصلی و چهار جمعیت بومی (شوش، پل‌دختر، خرم‌آباد و الشتر) و یک رقم زراعی به‌عنوان کرت فرعی به مدت دو سال (1394-1393) در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین جمعیت‌های بومی و زراعی این گیاه در یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی در منطقه سردسیر الشتر در بهار کشت و با هم مقایسه شدند. براساس نتایج بدست‌آمده تفاوت معنی‌داری بین کشت بهاره و پاییزه وجود داشت. بیشترین ارتفاع بوته (107 سانتی‌متر)، قطر کپه (44 میلی‌متر)، تعداد دانه در کپه (78 عدد) و عملکرد دانه (1000 کیلوگرم در هکتار) در کشت پاییزه بدست آمد. اثر متقابل فصل کاشت و نوع جمعیت نشان داد که بیشترین میزان ماده مؤثره سیلی‌مارین (۲۲ میلی‌گرم در گرم وزن خشک دانه) و سیلی‌بین (3.9 میلی‌گرم در گرم وزن خشک دانه) در کشت پاییزه و در رقم زراعی بدست آمد. همچنین آزمایش مقایسه جمعیت‌های بومی و زراعی در منطقه سردسیر الشتر نشان داد که بیشترین میزان ماده مؤثره سیلی‌بین (4.2 میلی‌گرم در گرم وزن خشک دانه) و سیلی‌مارین (بیش از 21 میلی‌گرم در گرم وزن خشک دانه) در جمعیت بومی الشتر نسبت به سایر جمعیت‌ها بدست آمد. به‌طور کلی در این آزمایش مشخص شد که بیشترین عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی ماریتیغال در منطقه معتدل خرم‌آباد در کاشت پاییزه بود و بیشترین میزان ماده مؤثره سیلی‌مارین و سیلی‌بین در منطقه سردسیر الشتر، در جمعیت بومی الشتر نسبت به سایر جمعیت‌ها بدست آمد.
هوشنگ یادگاری؛ عیسی خمری؛ محمد سالاری؛ براتعلی فاخری؛ مریم رحیمی؛ فاطمه بیدرنامنی
چکیده
ماریتیغال (Silybum marianum L.) گیاهی است یک‌ساله، از خانواده گل ستاره‌ای‌ها که خاک‌های سبک و حاصلخیز را ترجیح می‌دهد. مهمترین ترکیبی که از دانه‌های این گیاه استخراج می‌شود سیلی‌مارین نام دارد که در درمان امراض کبدی، هپاتیت، سیروز کبدی و پیشگیری از سرطان کبد کاربرد دارد. در سیستم‌های کشاورزی متداول هدف استفاده از کودهای مختلف و تلفیق ...
بیشتر
ماریتیغال (Silybum marianum L.) گیاهی است یک‌ساله، از خانواده گل ستاره‌ای‌ها که خاک‌های سبک و حاصلخیز را ترجیح می‌دهد. مهمترین ترکیبی که از دانه‌های این گیاه استخراج می‌شود سیلی‌مارین نام دارد که در درمان امراض کبدی، هپاتیت، سیروز کبدی و پیشگیری از سرطان کبد کاربرد دارد. در سیستم‌های کشاورزی متداول هدف استفاده از کودهای مختلف و تلفیق آنها، بدست آوردن بیشترین عملکرد دانه و کیفیت مواد مؤثره است. به‌منظور بررسی تأثیر کودهای مختلف و تلفیق آنها بر برخی خصوصیات کمّی و کیفی ماریتیغال، در سال زراعی 1393-1392 طرح کرت‌های خرد شده در پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. در این تحقیق عامل اصلی شامل ژنوتیپ مجارستان (A1) و توده مشهدی (A2) و عامل فرعی شامل کاربرد کودهای مختلف مانند تیمار شاهد، کود دامی، کود شیمیایی (اوره+ فسفات آمونیوم+ سولفات پتاسیم)، قارچ میکوریزا گلوموس‌موسه‌آ (Glomus mosseae)، ترکیب نیتروکسین، بیوسولفور و بیوسوپر فسفات، ترکیب کود شیمیایی و کود دامی، ترکیب قارچ میکوریزا و کود دامی و کود نانو کلات آهن بود. نتایج نشان داد، بین ژنوتیپ مجارستان و توده مشهد اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. در مجموع قارچ میکوریزا گلوموس‌موسه‌آ (Glomus mosseae) بهترین تیمار در بین تیمارهای کودی در گیاه ماریتیغال بود و موجب افزایش رشد و فعالیت بهتر رنگریزه‌های فتوسنتزی گردید، همچنین باعث بهبود عملکرد دانه و افزایش سیلی‌مارین گیاه ماریتیغال شد.
محمد بابایی؛ مهران جواهری بابلی؛ مجتبی علیشاهی؛ مهدی شمسایی
چکیده
در پرورش ماهی قزل‌آلا تغذیه از اهمیت خاصی برخوردار است. در این راستا استفاده از گیاهان دارویی برای بهبود رشد و سلامت و کارایی کبد مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعه حاضر اثر مقایسه‌ای پودر سیلی‌مارین و بتافین بر رشد، بقا، شاخص‌های خونی و آنزیم‌های ماهی قزل‌آلا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بتافین به‌طور معنی‌داری ...
بیشتر
در پرورش ماهی قزل‌آلا تغذیه از اهمیت خاصی برخوردار است. در این راستا استفاده از گیاهان دارویی برای بهبود رشد و سلامت و کارایی کبد مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعه حاضر اثر مقایسه‌ای پودر سیلی‌مارین و بتافین بر رشد، بقا، شاخص‌های خونی و آنزیم‌های ماهی قزل‌آلا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بتافین به‌طور معنی‌داری باعث بهبود شاخص‌های رشد شامل ضریب رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی، نسبت بازدهی پروتئین، افزایش وزن روزانه و درصد بازماندگی گردید. در میان شاخص‌های خونی فقط گلبولهای سفید در هر دو تیمار بتافین و سیلی‌مارین افزایش معنی‌داری نسبت به گروه کنترل نشان دادند، اما بقیه شاخصها تفاوت معنی‌داری میان تیمارها نداشتند. آنزیم‌های سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و آلانین آمینوترانسفراز (ALT) در دو تیمار سیلی‌مارین و بتافین کاهش معنی‌داری نسبت به گروه کنترل داشتند. مطالعه نشان داد که بتافین هم در بهبود شاخص‌های رشد و هم در بهبود برخی شاخص‌های کبدی مؤثر بودهاست، ولی سیلی‌مارین تأثیر چندانی در شاخص‌های رشد نداشته ولی در بهبود برخی شاخص‌های کبدی مؤثر بودهاست.
هاجر کردی؛ مهناز اقدسی؛ مهناز خلفی
چکیده
خارمریم با نام علمی Silybum marianum (L.) Gaertn گیاهی یک یا دو ساله از خانواده کاسنی است که در صنایع داروسازی اهمیت فراوان دارد. ترکیب‌های مؤثره این گیاه گروهی از فلاونولیگنان‌ها شامل سیلی‌بین، ایزوسیلی‌بین، سیلی‌کریستین، سیلی‌دیانین و تاکسی‌فولین بوده که مجموعاً به‌عنوان سیلی‌مارین شناخته می‌شوند. این گیاه در درمان ...
بیشتر
خارمریم با نام علمی Silybum marianum (L.) Gaertn گیاهی یک یا دو ساله از خانواده کاسنی است که در صنایع داروسازی اهمیت فراوان دارد. ترکیب‌های مؤثره این گیاه گروهی از فلاونولیگنان‌ها شامل سیلی‌بین، ایزوسیلی‌بین، سیلی‌کریستین، سیلی‌دیانین و تاکسی‌فولین بوده که مجموعاً به‌عنوان سیلی‌مارین شناخته می‌شوند. این گیاه در درمان انواع بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت، چربی خون، بیماریهای کبدی (زردی، سیروز و آماس کبدی) و بیماریهای کیسه صفرا و ... مؤثر است. در این تحقیق اندام‌های مختلف گیاه خارمریم شامل برگ جوان، برگ مسن، ساقه، ریشه، گل‌آذین و بذر در طی ماه‌های مختلف در منطقه گرگان به‌طور جداگانه جمع‌آوری و میزان فلاونوئید کل، سیلی‌مارین و اجزای تشکیل‌دهنده سیلی‌مارین به روش HPLC اندازه‌گیری شد. نتایج بدست‌آمده نشان داد که بیشترین مقدار فلاونوئید کل در بذر و گل‌آذین و پس از آن در ساقه‌های گیاه وجود دارد. همچنین این نتایج نشان داد که اثر زمان بر میزان فلاونویید و نیز اثر متقابل دو عامل ماه برداشت و نوع اندام در گیاه خارمریم بر میزان فلاونوئیدهای این گیاه معنی‌دار است. داده‌های حاصل از آنالیز دستگاه HPLC نشان داد که نوع ترکیب‌های سازنده سیلی‌مارین در نمونه‌های مورد بررسی مشابه بوده و اختلاف اساسی آنها در مقدار فلاونولیگنان‌های سازنده آنهاست. در بین ترکیب‌های سازنده سیلی‌مارین، مقدار سیلی‌دیانین در ساقه‌های گیاه بیشتر بوده، در صورتی‌که مقدار سایر اجزا در بذر بیشتر بود. در مجموع نتایج حاضر نشان می‌دهد که گرگان منطقه مناسبی برای کشت گیاه خارمریم بوده و با توجه به اینکه ساقه گیاه نیز حاوی مقادیر قابل توجهی از سیلی‌مارین است می‌تواند به‌عنوان منبع مناسب در تولید ماده دارویی مورد توجه قرار گیرد.
