یوسف نصیری؛ فریبرز شکاری؛ محمد اسدی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.523.102.4.1575.41 بهمنظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در سال 1392 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. تیمارها شامل کودهای زیستی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.523.102.4.1575.41 بهمنظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در سال 1392 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. تیمارها شامل کودهای زیستی (شاهد یا عدم تلقیح، نیتروکسین و سوپرنیتروپلاس) و محلولپاشی گیاهان با سولفات روی (غلظتهای صفر، 2.5 و 5 در هزار) بودند. نتایج نشان داد که اثر کودهای زیستی و سولفات روی بر تعداد ساقههای فرعی، وزن خشک سرشاخه گلدار، وزن تر و خشک تکبوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد اسانس معنیدار شد. بیشترین مقدار صفات مذکور بهترتیب در تیمارهای تلقیح سوپرنیتروپلاس و نیتروکسین بدست آمد. علاوه بر صفات اشاره شده، ارتفاع بوته نیز با کاربرد غلظتهای 5/2 و 5 در هزار سولفات روی نسبت به شاهد افزایش یافت. قطر ساقه تحت تأثیر کود زیستی سوپرنیتروپلاس+ محلولپاشی سولفات روی با غلظت 2.5 در هزار و کود نیتروکسین+ محلولپاشی سولفات روی با غلظت 5 در هزار به حداکثر مقدار خود رسید. تیمارهای محلولپاشی سولفات روی با غلظت 5 در هزار+ سوپرنیتروپلاس، سولفات روی با غلظت 2.5 در هزار+ نیتروکسین و سولفات روی با غلظت 5 در هزار+ نیتروکسین با بیشترین درصد اسانس، باعث افزایش 34.5 درصدی مقدار اسانس مرزه نسبت به شاهد شدند. بهطور خلاصه، نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد کودهای زیستی سوپرنیتروپلاس، نیتروکسین و سولفات روی میتوانند برای بهبود رشد گیاه و افزایش اسانس مرزه استفاده شوند.
سید حسن حجازیان؛ فاطمه صفری؛ محمد بامری
چکیده
وراپامیل با مهار کانالهای کلسیمی نوع T فعال و غیرفعال از ورود کلسیم به داخل سلولها جلوگیری میکند. با توجه به اینکه اثرات ضداسپاسمی مواد از طریق مهار کانالهای کلسیمی اعمال میشود و اثر ضدانقباضی و کاهش فعالیت مکانیکی عضلات صاف ایلئوم توسط اسانس مرزه نشان داده شدهاست، مطالعه حاضر اثر همافزایی کلسیم بلوکر وراپامیل و ...
بیشتر
وراپامیل با مهار کانالهای کلسیمی نوع T فعال و غیرفعال از ورود کلسیم به داخل سلولها جلوگیری میکند. با توجه به اینکه اثرات ضداسپاسمی مواد از طریق مهار کانالهای کلسیمی اعمال میشود و اثر ضدانقباضی و کاهش فعالیت مکانیکی عضلات صاف ایلئوم توسط اسانس مرزه نشان داده شدهاست، مطالعه حاضر اثر همافزایی کلسیم بلوکر وراپامیل و اسانس مرزه (Satureja hortensis L.) را بر جلوگیری از تحریک کولینرژیک ایلئوم موش سفید بزرگ آزمایشگاهی مورد بررسی قرار دادهاست. در این مطالعه با استفاده از دستگاه فیزیوگراف، اثر غلظتهای مختلف اسانس مرزه و وراپامیل بر انقباضات ایزوتونیک ایجاد شده بهوسیله استیل کولین 4-10 مولار در ایلئوم مورد بررسی قرار گرفت و یافتهها نشان داد که هر دو ماده وراپامیل و اسانس مرزه بر انقباض ناشی از استیل کولین اثر مهارکنندگی داشته و همچنین غلظتهای غیرمؤثره آنها نیز اثر همافزایی در مهار انقباض داشته که از لحاظ آماری معنیدار میباشد (p<0.05).
پریسا حیاتی؛ وحید روشن
چکیده
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. متعلق به خانواده نعناعیان، گیاهی علفی و یکساله میباشد. بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیکاسید (SA) (شاهد، 200، 400 و 600 میلیگرم در لیتر) بر رشد و خواص کمّی و کیفی اسانس گیاه مرزه، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گردید. تجزیه اسانس بهوسیله دستگاههای GC و GC/MS، مشخص شد. نتایج ...
بیشتر
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. متعلق به خانواده نعناعیان، گیاهی علفی و یکساله میباشد. بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیکاسید (SA) (شاهد، 200، 400 و 600 میلیگرم در لیتر) بر رشد و خواص کمّی و کیفی اسانس گیاه مرزه، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گردید. تجزیه اسانس بهوسیله دستگاههای GC و GC/MS، مشخص شد. نتایج نشان داد که وزن تر در تیمار 200 میلیگرم در لیتر سالیسیلیکاسید افزایش معنیداری را نسبت به شاهد نشان داد. میزان اسانس در شاهد 1/3% و در 200 میلیگرم در لیتر 7/3% بود که این تفاوت معنیدار بود. ترکیبهای اصلی شناسایی شده شامل کارواکرول، گاما-ترپینن، آلفا-ترپینن و پی-سیمن بودند. سالیسیلیکاسید باعث افزایش آلفا-ترپینن از 4/4% (شاهد) به 7/7% (200 میلیگرم در لیتر)، بتا-میرسن از 5/2% (شاهد) به 3/4% (200 میلیگرم در لیتر) و پارا-سیمن از 9/1% (شاهد) به 5/2% (200 میلیگرم در لیتر) و کاهش کارواکرول از 8/44% (شاهد) به 5/38% (200 میلیگرم در لیتر) شد. نتایج نشان داد که سالیسیلیکاسید باعث تغییرات در کمّیت و کیفیت اسانس میشود.
مهران محمدپور؛ عظیم قاسمنژاد؛ محمدحسین لباسچی؛ بهلول عباسزاده؛ محمد آزادبخت
چکیده
مرزه با نام علمی (Satureja hortensis L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده Labiatae بومی جنوب اروپا، آناتولی، قفقاز، عراق و غرب ایران بوده و امروزه در اغلب دنیا کشت میگردد. بهمنظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر صفات مورفولوژیک مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی بهصورت طرح اسپلیتپلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تاریخ کاشت (22 فروردین، ...
بیشتر
مرزه با نام علمی (Satureja hortensis L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده Labiatae بومی جنوب اروپا، آناتولی، قفقاز، عراق و غرب ایران بوده و امروزه در اغلب دنیا کشت میگردد. بهمنظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر صفات مورفولوژیک مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی بهصورت طرح اسپلیتپلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تاریخ کاشت (22 فروردین، 2 و 13 اردیبهشت) بهعنوان عامل اصلی و سه تراکم (35 × 15، 35 × 25، 35 × 35 سانتیمتر) بهعنوان عامل فرعی در سه تکرار در سال 89 در دانشگاه کشاورزی ساری انجام شد. گیاهان در مرحله گلدهی کامل بررسی شدند. اثر تاریخ کاشت و تراکم بر اغلب صفات مورفولوژیک مرزه معنیدار شد. نتایج مقایسه میانگین تاریخ کاشت نشان داد که تاریخ کاشت اول بیشترین ارتفاع گیاه (3/52 سانتیمتر)، قطر ساقه (8/8 میلیمتر)، تعداد گره (81/17)، تعداد ساقه فرعی (22/23)، قطر ریشه (12/9 میلیمتر) و وزن خشک ریشه (76/2 گرم بر بوته) بود. تأخیر در تاریخ کاشت بهطور معنیداری باعث افزایش وزن خشک اندام هوایی شد. بهطوری که بیشترین مقدار آن (1/3023 و 9/2663 کیلوگرم در هکتار) از تاریخهای کاشت سوم و دوم بدست آمد. نتایج مقایسه میانگین تراکمها نشان داد که تراکم سوم (کمترین تراکم) بیشترین قطر ریشه (33/9 میلیمتر) و وزن خشک ریشه (56/2 گرم بر بوته) را داشت. بهعلاوه اینکه تراکمهای سوم و دوم بیشترین ارتفاع گیاه (03/53 و 09/51 سانتیمتر)، قطر ساقه (92/7 و 4/7 میلیمتر)، تعداد گره (06/17 و 32/16) و تعداد ساقه فرعی (94/21 و 79/21) بود. اثر تراکم بر وزن خشک اندام هوایی معنیدار نشد. البته نتایج بدستآمده نشان داد که خصوصیات مورفولوژیک مرزه که اغلب از اجزای عملکرد پیکر رویشی محسوب میشوند، تحت تأثیر تیمارهای زراعی قرار داشته و با مدیریت صحیح میتوان عملکرد رویشی را افزایش داد.
مریم مکیزاده تفتی؛ محمدرضا چاییچی؛ صفر نصرالهزاده؛ کاظم خاوازی
چکیده
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده میشود. در این تحقیق اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمّی و کیفی این گیاه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کود شیمیایی اوره، کود زیستی (مخلوطی ...
بیشتر
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده میشود. در این تحقیق اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمّی و کیفی این گیاه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کود شیمیایی اوره، کود زیستی (مخلوطی از دو باکتری ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) و تلفیق کود زیستی با 50% کود شیمیایی و شاهد (بدون کود) بود. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک سرشاخه گلدار و وزن خشک اندام هوایی تحت تأثیر منابع مختلف نیتروژن قرار گرفت و بالاترین میزان این صفات مربوط به کاربرد کود زیستی به همراه 50% کود شیمیایی بود. البته درصد اسانس نیز بهطور معنیداری تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار گرفت و کاربرد کود شیمیایی (07/2%) و پس از آن بهترتیب کاربرد کود زیستی به همراه 50% کود شیمیایی (91/1%) و کود زیستی (90/1%) بیشترین درصد اسانس را تولید نمودند. کاربرد منابع مختلف نیتروژن سبب افزایش معنیدار عملکرد اسانس در واحد سطح نسبت به شاهد شد و بالاترین عملکرد اسانس در واحد سطح مربوط به تلفیق کود زیستی و 50% کود شیمیایی (23/30 کیلوگرم در هکتار) بود و پس از آن بهترتیب کود شیمیایی و کود زیستی بیشترین میزان اسانس را تولید نمودند. نتایج این تحقیق حکایت از آن دارد که کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه تأثیر مثبتی داشته و بهجای مصرف مداوم کود شیمیایی میتوان با استفاده بهینه از نهادههای زیستی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی ناشی از مصرف کود شیمیایی نیتروژنی اوره گام برداشت.
محمّدتقی عبادی؛ مصطفی رحمتی؛ مجید عزیزی؛ محمّد حسنزاده خیاط
چکیده
خشککردن یکی از مراحل مهم پس از برداشت گیاهان دارویی میباشد که نقش مهمی در کمیت و کیفیت مواد مؤثره آنها دارد. به منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشککردن بر زمان خشککردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1387 به اجرا درآمد. شش توان مختلف میکروویو شامل 100، ...
بیشتر
خشککردن یکی از مراحل مهم پس از برداشت گیاهان دارویی میباشد که نقش مهمی در کمیت و کیفیت مواد مؤثره آنها دارد. به منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشککردن بر زمان خشککردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1387 به اجرا درآمد. شش توان مختلف میکروویو شامل 100، 180، 300، 450، 600 و 900 وات، دو دمای مختلف آون شامل 50 و 70 درجه سانتیگراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب) در این آزمایش مورد مقایسه قرار گرفتند. در روشهای مختلف، خشککردن نمونهها تا زمانی که وزن آنها به محتوای رطوبتی 10/0 بر پایه وزن خشک (یا 10% بر پایه وزن تر) برسد، ادامه داشت. نتایج نشاندهنده تأثیر معنیدار روشهای مختلف خشککردن بر زمان خشککردن و میزان اسانس نمونهها بود. بهطوری که کمترین و بیشترین زمان خشککردن (بهترتیب 5/4 دقیقه و 96 ساعت) مربوط به تیمارهای خشککردن با توان 900 وات میکروویو و روش خشککردن در سایه بود. بالاترین درصد اسانس (3%) در دمای 50 درجه آون و روش سایه بدست آمد و کمترین میزان (9/0%) مربوط به روش آفتاب بود. بنابراین توانهای 100 و 300 وات میکروویو با 3/2% اسانس در حد متوسطی قرار داشتند. درصد کارواکرول در تیمارهای خشککردن با میکروویو بیشتر از روشهای دیگر بود، بهطوریکه بیشترین میزان (9/63%) در تیمار خشککردن با میکروویو با توان 300 وات حاصل شد که اختلاف ناچیزی با تیمار توان 180 وات داشت. بیشترین میزان گاما-ترپینن (2/28%) در تیمار خشککردن در دمای 70 درجه سانتیگراد حاصل شد که اختلاف ناچیزی با تیمار دمای 50 درجه سانتیگراد، توانهای 100 و 300 وات میکروویو داشت. بهطور کلی با توجه به نتایج این تحقیق میتوان اظهار نمود که خشککردن گیاه دارویی مرزه با استفاده از توانهای پایین میکروویو از این جهت که زمان خشککردن را کاهش داده و میزان اسانس و اجزای آن را به صورت قابلملاحظهای حفظ میکند، جهت خشککردن این گیاه مطلوب است.
زهرا باهر نیک؛ محمد باقر رضائی؛ مه لقا قربانلی؛ فاطمه عسگری؛ محمد کاظم عراقی
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 263-275
چکیده
با توجه به اهمیت بررسی تاثیرات حاصل از تنش خشکی بر رشد و نمو، متابولیسم و تولید محصول در گیاهان بمنظور بررسی تاثیر تنش خشکی برگیاه Satureja hortensis ,کیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی ( F C), ...
بیشتر
با توجه به اهمیت بررسی تاثیرات حاصل از تنش خشکی بر رشد و نمو، متابولیسم و تولید محصول در گیاهان بمنظور بررسی تاثیر تنش خشکی برگیاه Satureja hortensis ,کیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی ( F C), تنش ملایم ( LS -2.3 ظرفیت زراعی ) در دو مرحله دوره رویشی و در زمان گلدهی و تنش شدید ( HS -1.3 ظرفیت زراعی ) در زمان گلدهی انجام گردید. با توجه به نتایج بدست آمده می توان دریافت که توان بالقوه آبی برگ نمونه ها با افزایش تنش از 0.5- مگاپاسکال تا 1.5- مگاپاسکال کاهش یافته و از محتوای آب نسبی برگها نیز کاسته شده است. همچنین مشاهدات حاصل نشان دادکه با افزایش میزان تنش میزان پرولین در گیاه افزایش یافته است. نتایج حاصله بیانگر بیشترین تاثیر تنش شدید بر درصد پرولین گیاه است بنابراین بالاترین مقدار پرولین در تیمار HS برابر 9.8 میکروگرم بر گرم ماده تر مشاهده گردید. میزان پرولین در تیمار LS1 برابر 7.36 و در تیمار LS2 6.47 و حداقل پرولین در تیمار FC برابر 0.69 میکروگرم بر گرم ماده تر بوده است.
زهرا فاکر باهر؛ محمدباقر رضایی؛ مهدی میرزا؛ بهلول عباس زاده
دوره 11، شماره 1 ، بهمن 1380، ، صفحه 37-51
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر تولید کمی و کیفی اسانس و ترکیبهای عمدة موجود در گیاه Satureja hortensis L. ,گیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی (C F), تنش ملایم (LS = 2.3 ظرفیت زراعی) در دو مرحله دوره رویشی و در ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر تولید کمی و کیفی اسانس و ترکیبهای عمدة موجود در گیاه Satureja hortensis L. ,گیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی (C F), تنش ملایم (LS = 2.3 ظرفیت زراعی) در دو مرحله دوره رویشی و در زمان گلدهی و تنش شدید (HS = 1.3 ظرفیت زراعی) در زمان گلدهی انجام گردید.طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی برای بررسی انتخاب گردید.نتایج اعمال تیمارها بر اساس نسبتهای مختلف ظرفیت زراعی شامل :در حد ظرفیت زراعی (FC),تنش ملایم درحد2.3 ظرفیت زراعی (LS),تنش شدید در حد 1.3 ظرفیت زراعی (HS) نشان داد که تنش خشکی اثر مثبتی بر تولید کمی اسانس داشت. مقادیر اسانس با افزایش تنش افزایش یافته ودر تیمار HS از بیشترین مقدار خود برخوردار بوده است. درصد اسانس از 1.7% در تیمار آبیاری کامل در حد ظرفیت مزرعه, به 2.35% در تیمار تحت تنش شدید افزایش یافت. اسانس در پایههای مزرعه ای حاوی 17-15 ترکیب مختلف برحسب نوع تیمارهای اعمال شده بوده است. همچنین نتایج نشان دادند که دوترکیب اصلی اسانس موجود g - terpinene و carvacrol بوده است که افزایش تنش موجب کاهش مقدار g - terpinene در اسانس گردید. بیشترین مقدار این ترکیب در تیمار FC برابر 40.9% و کمترین آن در تیمار HS برابر 37.8% مشاهده گردید.روند تغییرات carvacrol در طی تنش متغییر بوده و حداکثر میزان این ترکیب در تیمارهای تنش ملایم مشاهده گردید. مقدار آن در تیمار تنش ملایم در مرحله گلدهی LS2)) برابر 44.5% و در تیمارتنش ملایم از مراحل اولیه رویشی (LS1)42.60 % بوده است. کمترین درصد این ترکیب در تیمار HS برابر 40.3% می باشد.بنابراین به طور کلی تنش اثر مثبتی بر کمیت و کیفیت اسانس داشته است.