تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران

زراعت و باغبانی

اثر تیمارهای تغذیه‌ای بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی سرخارگل (Echinaceae purpurea L.)

ژینوس هاشم‌پور؛ سمانه اسدی صنم؛ مهدی میرزا؛ مرضیه قنبری جهرمی

دوره 39، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 315-335

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2022.357096.3110

چکیده

سابقه و هدف: سرخارگل (Echinaceae purpurea L.)، یکی از معروف‌ترین گونه‌های دارویی با ارزش اقتصادی زیاد در سراسر جهان است که در ایران از ریشه و اندام هوایی آن در تولید داروهای گیاهی استفاده می‌شود. بسیاری از داروهای گیاهی که به‌طور تجاری از اندام‌های هوایی سرخارگل تولید می‌شود برای افزایش سیستم ایمنی غیر اختصاصی و درمان سرماخوردگی استفاده ... بیشتر سابقه و هدف: سرخارگل (Echinaceae purpurea L.)، یکی از معروف‌ترین گونه‌های دارویی با ارزش اقتصادی زیاد در سراسر جهان است که در ایران از ریشه و اندام هوایی آن در تولید داروهای گیاهی استفاده می‌شود. بسیاری از داروهای گیاهی که به‌طور تجاری از اندام‌های هوایی سرخارگل تولید می‌شود برای افزایش سیستم ایمنی غیر اختصاصی و درمان سرماخوردگی استفاده می‌شوند. هزینه‌های زیست محیطی و بهداشتی کودهای شیمیایی منجر شده تا پژوهشگران به نیازهای غذایی گیاهان با استفاده از کودهای آلی و بیولوژیک پاسخ دهند. ازاین‌رو، این مطالعه با هدف بررسی اثر کودهای شیمیایی، آلی و بیولوژیک بر ویژگی‌های مورفولوژیک، ماده خشک شاخساره، ریشه، درصد و عملکرد اسانس گل و مجموع برگ و ساقه سرخارگل انجام شد.مواد و روش‌ها: این آزمایش براساس طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور (مجتمع تحقیقاتی البرز) در سال‌ زراعی 98-1397 انجام شد. تیمارها شامل شاهد (Control)، NPK (N50P25K25، N75P35K35 و N100P75K75 کیلوگرم در هکتار)، کود دامی (30، 60 و 90 تن در هکتار)، ورمی‌کمپوست (5، 10 و 15 تن در هکتار)، ترکیب‌های کودی N50P25K25 + 30 تن کود دامی در هکتار، N50P25K25 + 5 تن در هکتار ورمی‌کمپوست، کودهای زیستی G. intraradaices + Glomus mosseae، Azospirillum + Pseudomonas، Thiobacillus + ۵ تن در هکتار ورمی‌کمپوست و Thiobacillus + 250 کیلوگرم در هکتار گوگرد (S) بودند. پیش از اعمال تیمارهای کودی، آنالیز خاک انجام شد و پس از اعمال تیمارهای کودی نیز ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک تعیین گردید. تیمارها براساس نیازهای کودی گیاه و نیز نتایج آزمون خاک انتخاب شدند. صفات ارتفاع گیاه، تعداد برگ، ساقه فرعی و گل در گیاه، عمق نفوذ و حجم ریشه، ماده خشک برگ، ساقه، گل و ریشه به‌طور جداگانه، ماده خشک شاخساره (برگ+ساقه+گل) و بازده و عملکرد اسانس گل و مجموع برگ و ساقه ارزیابی شدند. در مرحله گلدهی کامل، نمونه‌ها از اندام‌های هوایی و ریشه گیاهان در همه گروه‌های تیماری برداشت شد. پس از هواخشک شدن نمونه‌ها در محیط سایه، نمونه‌ها با دستگاه کلونجر و به‌روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شدند و درصد و عملکرد اسانس بر اساس وزن خشک محاسبه شد.نتایج: نتایج نشان داد که بیشترین ماده خشک برگ و ساقه در تیمار 15 تن در هکتار ورمی‌کمپوست بدست آمد. همچنین بیشترین ماده خشک گل و ریشه به‌ترتیب مربوط به تیمارهای 5 تن در هکتار ورمی‌کمپوست + NPK و 30 تن در هکتار کود دامی + NPK بود. بیشترین بازده اسانس گل در تیمار 30 تن در هکتار کود دامی + NPK و بیشترین بازده اسانس مجموع برگ و ساقه در مرحله گلدهی در تیمار 15 تن در هکتار ورمی‌کمپوست بدست آمد. همچنین، تیمار NPK + 30 تن در هکتار کود دامی منجر به بیشترین عملکرد اسانس گل و تیمار 15 تن در هکتار ورمی‌کمپوست موجب بیشترین عملکرد اسانس مجموع برگ و ساقه شد. در مقایسه گروهی بین تیمارهای کودی مصرفی، تنها مقایسه بین کودهای آلی (دامی در مقابل ورمی‌کمپوست) و کودهای زیستی (قارچ در مقابل باکتری) موجب افزایش معنی‌دار عملکرد اسانس گل شد. در نتایج مربوط به عملکرد اسانس مجموع برگ و ساقه، همه مقایسه‌های انجام شده بین گروه‌های تیماری تأثیر معنی‌داری را نشان دادند و تنها کود آلی (برهم‌کنش بین کود دامی در مقابل ورمی‌کمپوست) معنی‌دار نبود. بااین‌حال، بیشترین عملکرد اسانس مجموع برگ و ساقه، مربوط به کود زیستی در مقابل با کود شیمیایی و آلی بود.نتیجه‌گیری: به‌طور کلی می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در بین تیمارهای استفاده شده، تیمار کودهای آلی در کنار کودهای شیمیایی می‌تواند در تولید پایدار این گیاه دارویی باارزش باشد. این یافته‌ها پیشنهاد می‌کند که استفاده باهم (ترکیب) کودهای بیولوژیک و آلی، می‌تواند در کشت سرخارگل به علت افزایش درصد و عملکرد اسانس مزیت باشد.

زراعت و باغبانی

تأثیر روش‌های تغذیه گیاه بر عملکرد اقتصادی و اجزای اسانس سیاه‌دانه (Nigella sativa L.)

جبرائیل ملکی؛ ابراهیم شریفی عاشور آبادی؛ مهدی میرزا؛ حسین حیدری شریف آباد؛ محمدحسین لباسچی

دوره 39، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 38-54

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2022.355278.3030

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های حاصلخیزی خاک بر عملکرد اقتصادی و اجزای اسانس سیاه‌دانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف کودهای شیمیایی ‏NPK‏، کود دامی، تلفیق کودهای ‏NPK‏ با کود دامی و همچنین تلفیق کودهای ‏شیمیایی و دامی همراه با تلقیح کود زیستی آزوریزوبیوم ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های حاصلخیزی خاک بر عملکرد اقتصادی و اجزای اسانس سیاه‌دانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف کودهای شیمیایی ‏NPK‏، کود دامی، تلفیق کودهای ‏NPK‏ با کود دامی و همچنین تلفیق کودهای ‏شیمیایی و دامی همراه با تلقیح کود زیستی آزوریزوبیوم در مقایسه با تیمار شاهد بود. صفات عملکرد دانه، عملکرد اندام‌ هوایی و درصد، عملکرد و ترکیب اسانس بررسی شدند. نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد دانه (1270.43 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 32 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 40 کیلوگرم در هکتار پتاسیم+30 تن در هکتار کود دامی به‌دست آمد. بیشترین درصد (0.25%) و عملکرد اسانس (2.8 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 32 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 40 کیلوگرم در هکتار پتاسیم+ 30 تن در هکتار کود دامی+ آزوریزوبیوم و بیشترین درصد تیموکینون (14.9%) در تیمار 30 تن در هکتار کود دامی بدست آمدند. به‌طور کلی تیمارهای تلفیقی و زیستی، بیشترین تأثیر مثبت را بر عملکرد دانه و درصد اسانس سیاه‌دانه داشتند. استفاده از منابع کودی مناسب، نه تنها موجب افزایش عملکرد، مقدار اسانس و ترکیب تیموکینون در سیاهدانه شد بلکه پیامدهای ناشی از مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی را کاهش داد. استفاده از روش‌های کوددهی تلفیقی گامی موثر جهت دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار است.

زراعت و باغبانی

اثر کاربرد کود زیستی مایکوروت بر کمّیت و کیفیت اسانس Thymus vulgaris L. در کشت مخلوط با Cicer arietinum L.

مهدیه احمدوند؛ عبدالله جوانمرد؛ محمد حقانی نیا؛ محمدرضا مرشدلو

دوره 38، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 218-239

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2022.356575.3088

چکیده

سیستم‌های کشت مخلوط و کاربرد کودهای زیستی نقش بسزایی در بهبود کمّیت و کیفیت محصولات دارند. در این راستا، پژوهشی برای ارزیابی اثر کود زیستی مایکوروت بر صفات کمّی و کیفی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در کشت مخلوط با نخود زراعی (Cicer arietinum L.)، به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی 1399 اجرا شد. تیمارها شامل ... بیشتر سیستم‌های کشت مخلوط و کاربرد کودهای زیستی نقش بسزایی در بهبود کمّیت و کیفیت محصولات دارند. در این راستا، پژوهشی برای ارزیابی اثر کود زیستی مایکوروت بر صفات کمّی و کیفی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در کشت مخلوط با نخود زراعی (Cicer arietinum L.)، به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی 1399 اجرا شد. تیمارها شامل کشت خالص آویشن، کشت خالص آویشن تلقیح شده با قارچ، کشت خالص نخود، کشت خالص نخود تلقیح شده با قارچ، کشت مخلوط یک ردیف نخود + یک ردیف آویشن (1:1)، الگوی کشت 1:1 تلقیح شده با قارچ، کشت دو ردیف نخود + یک ردیف آویشن (2:1) و الگوی کشت 2:1 تلقیح شده با قارچ بودند. نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد دانه (751.4 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (1645.6 کیلوگرم در هکتار) نخود در کشت خالص نخود با کاربرد قارچ میکوریزا حاصل شد که تفاوت معنی‌داری با تیمار 2:1 با مصرف میکوریزا نداشت. علاوه‌براین، بیشترین عملکرد ماده خشک آویشن (189.47 گرم در مترمربع) نیز به کشت خالص با کاربرد قارچ میکوریزا تعلق داشت. همچنین، بیشترین درصد (1.69%) و عملکرد اسانس (3.31 گرم در مترمربع) در الگوی کشت مخلوط 1:1 تلقیح شده با قارچ میکوریزا در چین اول بدست آمد. براساس آنالیز شیمیایی اسانس تیمول، گاما-ترپینن و پارا-‌سیمن ترکیب‌های غالب اسانس بودند. بیشترین درصد تیمول و گاما-ترپینن در الگوی کشت مخلوط 1:1 تلقیح شده با میکوریزا حاصل شد. همچنین بیشترین مقادیر شاخص‌های زراعی (نسبت برابری زمین، نسبت برابر سطح زیرکشت و زمان، نسبت برابر سطح برداشت و کارایی استفاده از زمین) و شاخص‌های اقتصادی (سودمندی کشت، سودمندی اقتصادی کشت مخلوط و شاخص بهره‌وری سیستم) به‌ترتیب در الگوهای کشت 2:1 و 1:1 همراه با کاربرد کود زیستی مایکوروت بدست آمد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که کود زیستی مایکوروت در کشت مخلوط به‌ویژه در الگوی کشت 1:1 به بهبود کمّیت و کیفیت اسانس آویشن باغی منجر شد.

زراعت و باغبانی

بهبود کمّیت و کیفیت اسانس گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) با کاربرد کود زیستی مایکوروت در سطوح مختلف آبیاری

حانیه شب خیز؛ عبدالله جوانمرد؛ علی استادی؛ محمدرضا مرشدلو

دوره 37، شماره 3 ، مرداد و شهریور 1400، ، صفحه 434-456

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2021.352999.2921

چکیده

به‌منظور بررسی اثرهای کود زیستی مایکوروت و سطوح مختلف ‌آبیاری بر درصد و ترکیب‌های اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در گلخانه گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1399 اجرا شد. فاکتورها شامل تنش خشکی در چهار سطح بدون تنش (آبیاری ... بیشتر به‌منظور بررسی اثرهای کود زیستی مایکوروت و سطوح مختلف ‌آبیاری بر درصد و ترکیب‌های اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در گلخانه گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1399 اجرا شد. فاکتورها شامل تنش خشکی در چهار سطح بدون تنش (آبیاری در حد ظرفیت مزرعه به‌عنوان شاهد)، تنش ملایم (آبیاری در 75% ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (آبیاری در 55% ظرفیت زراعی) و تنش شدید (آبیاری در 35% ظرفیت زراعی) و کود زیستی در دو سطح تلقیح و عدم تلقیح با مایکوروت بودند. نتایج نشان داد با افزایش سطح کم‌آبی، وزن تر و خشک برگ، وزن خشک ساقه و وزن خشک کل، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل a، b، کل و درصد کلونیزاسیون ریشه به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند. ولی میزان کاروتنوئید و درصد اسانس با افزایش تنش خشکی روند افزایشی را نشان دادند. بیشترین محتوی کاروتنوئید و درصد اسانس با کاربرد مایکوروت در تنش خشکی متوسط حاصل شد. تیمول، کارواکرول، پارا-سیمن، 8،1-سینئول، ای-کاریوفیلن، بورنئول، گاما-ترپینن و آلفا-پینن به‌عنوان اجزای غالب اسانس در تمامی تیمارها شناسایی شدند. بیشترین میزان تیمول در تنش خشکی ملایم و با کاربرد مایکوروت به‌دست آمد. همچنین بیشترین میزان کارواکرول به‌ترتیب در تنش‌های ملایم، متوسط و شدید و با تلقیح مایکوروت حاصل شد. به‌طور میانگین، با کاربرد کود زیستی مایکوروت میزان ترکیب‌های تیمول، کارواکرول، 1،8-سینئول، ای-کاریوفیلن، بورنئول و آلفا-پینن به‌ترتیب 4.19، 45.28، 15.93، 16.33، 14.15 و 3.78 درصد نسبت به عدم کاربرد این کود زیستی افزایش یافتند. به‌طور کلی نتایج نشان داد با افزایش سطح کم‌آبیاری، بعضی صفات موفولوژیک و فیزیولوژیک آویشن کاهش معنی‌داری پیدا کردند، ولی کاربرد کود زیستی مایکوروت توانست اثرات تنش خشکی را تعدیل و موجب بهبود رشد، درصد و کیفیت اسانس گیاه گردد. بنابراین، به نظر می‌رسد استفاده از کود زیستی مایکوروت به جای کودهای شیمیایی در راستای حصول اهداف کشاورزی پایدار در کشت آویشن قابل توصیه باشد.

پاسخ گیاه دارویی شوید (Anethum graveolens L.) به همزیستی با قارچ مایکوریزا در سطوح مختلف شوری

شکوفه قیدرلویی؛ راحله خادمیان؛ سودابه مفاخری

دوره 36، شماره 2 ، خرداد و تیر 1399، ، صفحه 329-347

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2020.341416.2691

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تلقیح مایکوریزا بر افزایش مقاومت گیاه دارویی شوید (Anethum graveolens L.) به تنش شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) انجام شد. فاکتور اول اکوتیپ در دو سطح (اصفهان و ورامین) فاکتور دوم شوری در سه سطح (0، 5 و 10 دسی‌زیمنس بر متر) ... بیشتر

تأثیر کاربرد کودهای آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد زولنگ (Eryngium caeruleum M. Bieb.) تحت تأثیر همزیستی میکوریزایی

مصطفی کوزه گر کالجی؛ محمدرضا اردکانی

دوره 34، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1397، ، صفحه 924-935

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2019.120403.2235

چکیده

زولنگ (Eryngium caeruleum M. Bieb.) یکی از مهمترین گونه‌های جنس بوقناق در شمال ایران است که از آن به‌عنوان سبزی صحرایی استفاده می‌شود. به‌منظور بررسی اثر کودهای آلی و همزیستی میکوریزایی بر اجزای عملکرد و درصد اسانس زولنگ آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 8 تیمار و 4 تکرار در سال 1393 در ساری اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل میکوریزا ... بیشتر زولنگ (Eryngium caeruleum M. Bieb.) یکی از مهمترین گونه‌های جنس بوقناق در شمال ایران است که از آن به‌عنوان سبزی صحرایی استفاده می‌شود. به‌منظور بررسی اثر کودهای آلی و همزیستی میکوریزایی بر اجزای عملکرد و درصد اسانس زولنگ آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 8 تیمار و 4 تکرار در سال 1393 در ساری اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل میکوریزا گونه Glomus mosseae در دو سطح (صفر و 200 اسپور در گلدان)، ورمی‌کمپوست در دو سطح (صفر و 200 گرم در گلدان) و چای کمپوست (ورمی‌واش) در دو سطح (صفر و 1.5 لیتر در گلدان‌های مشخص شده) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع بوته، وزن هزار‌دانه و وزن خشک ریشه، درصد و عملکرد اسانس بودند. نتایج بدست‌آمده نشان داد که تیمارهای کاربرد چای کمپوست، ورمی‌کمپوست و همزیستی میکوریزایی تأثیر معنی‌داری بر اغلب صفات مورد اندازه‌گیری داشتند و کلیه صفات مورد بررسی را در مقایسه با شاهد افزایش دادند. به‌طوری که بیشترین ارتفاع بوته، درصد اسانس، عملکرد اسانس و تعداد گل از تیمار کاربرد همزمان چای کمپوست× ورمی‌کمپوست× میکوریزا بدست آمد اثرهای متقابل دوگانه نشان داد که بیشترین وزن خشک بوته 1.23 گرم از تیمار کاربرد ورمی‌کمپوست و عدم کاربرد چای کمپوست حاصل شد. نتایج حکایت از آن داشت که کاربرد ورمی‌کمپوست، چای کمپوست و میکوریزا از طریق در دسترس قرار دادن عناصر غذایی باعث افزایش اجزای عملکرد و بهبود صفات کمّی و کیفی گیاه زولنگ گردید.

اثر کودهای زیستی و آلی بر پارامترهای مورفولوژیک و عملکرد کامازولن بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) در شرایط تنش خشکی

عنایت الله توحیدی نژاد؛ فرامرز رستگاری

دوره 34، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1397، ، صفحه 949-962

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2019.121538.2302

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی و نوع کود بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی سازمان جهاد کشاورزی جیرفت در سال 1389 با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح 40، 80 و 120 میلی‌متر تبخیر از طشتک تبخیر ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی و نوع کود بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی سازمان جهاد کشاورزی جیرفت در سال 1389 با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح 40، 80 و 120 میلی‌متر تبخیر از طشتک تبخیر کلاسA به‌عنوان فاکتور اصلی و پنج تیمار کودی شامل شاهد، کود زیستی نیتروکسین، کود زیستی فسفات بارور-2، کود زیستی بیوسولفور و کود گاوی به‌عنوان کرت‌های فرعی بودند. صفات اندازه‌گیری شده شامل (تعداد ساقه اصلی، تعداد شاخه فرعی، ارتفاع بوته، تعداد کاپیتول در بوته، قطر کاپیتول، وزن خشک بوته، وزن گل تر، وزن گل خشک، درصد اسانس و عملکرد کامازولن) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی بر تمام صفات کمّی و کیفی در سطح 1% معنی‌دار بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که آبیاری پس از 120 میلی‌متر تبخیر، عملکرد را در مقایسه با شاهد 25.1% کاهش داد. بیشترین میانگین عملکرد و اجزاء عملکرد از تیمار آبیاری پس از 40 میلی‌متر تبخیر و کاربرد کود گاوی بدست آمد. بیشترین درصد اسانس (0.685%) و عملکرد اسانس (6.32 کیلوگرم در هکتار) در تیمار بیوسولفور و تنش متوسط مشاهده شد. بیشترین درصد کامازولن (6.45%) و عملکرد کامازولن (396.8 گرم در هکتار) در تنش متوسط و به‌ترتیب از تیمار کودی نیتروکسین و بیوسولفور حاصل گردید. به‌طور کلی نتایج نشان داد که در شرایط تنش شدید کود دامی و در شرایط تنش ملایم کود زیستی بیوسولفور مناسب‌ترین تیمار کودی در تولید بابونه بود.

تأثیر تلقیح بذر با سویه‌های مختلف باکتری و قارچ میکوریزا بر رشد، تولید اسانس، خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی ریحان (Ocimum basilicum L.)

الناز فرج زاده معماری تبریزی؛ مهدی رشدی ملکی؛ نوشین فرج زاده معماری تبریزی؛ وحید احمدزاده

دوره 34، شماره 5 ، آذر و دی 1397، ، صفحه 805-819

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2018.121269.2287

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر تیمار بذرها با سویه‌های مختلف کودهای زیستی باکتریایی (شاهد، آزوسپریلیوم 21، سودوموناس168، ازتوفایو، باسیلوس و ترکیبی از سویه‌ها) و سویه‌های مختلف کود زیستی میکوریزا (شاهد، Glomus mossae، G. intaradices، G. hoei و هر سه سویه قارچ میکوریزا) بر رشد، تولید اسانس و خصوصیات فیزیولوژیک ریحان (Ocimum basilicum L.) انجام شد. این آزمایش ... بیشتر این مطالعه با هدف بررسی تأثیر تیمار بذرها با سویه‌های مختلف کودهای زیستی باکتریایی (شاهد، آزوسپریلیوم 21، سودوموناس168، ازتوفایو، باسیلوس و ترکیبی از سویه‌ها) و سویه‌های مختلف کود زیستی میکوریزا (شاهد، Glomus mossae، G. intaradices، G. hoei و هر سه سویه قارچ میکوریزا) بر رشد، تولید اسانس و خصوصیات فیزیولوژیک ریحان (Ocimum basilicum L.) انجام شد. این آزمایش در سال زراعی 1395 به‌صورت اسپلیت پلات پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در مزارع دانشگاه آزاد اسلامی ملکان اجرا گردید. صفات مورد اندازه‌گیری شامل ارتفاع بوته، سطح برگ، شاخص کلروفیل، محتوای کلروفیل a و b، تعداد روزنه در سطح رویی برگ، تعداد روزنه در سطح زیرین برگ، درصد اسانس، عملکرد اسانس، عملکرد ماده خشک، گایاکول پراکسیداز، کاتالاز و پرولین بودند. در این مطالعه، تیمارهای کود زیستی قارچ میکوریزا اثر مثبتی بر رشد و عملکرد اسانس ریحان داشت. علاوه‌بر بهبود شاخص‌های رشدی، شاخص‌های فیزیولوژیک ازجمله محتوای کلروفیل a و b، تعداد روزنه و محتوای آنتی‌اکسیدان‌ها در اثر کاربرد کود میکوریزا افزایش یافت. عملکرد اسانس تنها تحت تأثیر کاربرد آزوسپریلیوم 21، کاربرد ازتوفایو و کاربرد ترکیبی از سویه‌های کود زیستی باکتریایی به‌ترتیب به میزان 16.1، 11.9 و 17.9 درصد افزایش یافت که این افزایش عمدتاً ناشی از افزایش درصد اسانس ریحان بود. برخلاف خصوصیات رشدی، شاخص‌های فیزیولوژیک مانند محتوای کلروفیل a و b و محتوای آنتی‌اکسیدان‌ها به‌طور مثبتی تحت تأثیر کاربرد کود زیستی باکتریایی قرار گرفته و افزایش یافت. با توجه به نتایج این بررسی کاربرد آزوسپریلیوم 21، کاربرد ازتوفایو و کاربرد ترکیبی از سویه‌های کود زیستی باکتریایی همراه با هر یک از سویه‌های قارچ میکوریزا باعث افزایش خصوصیات کمّی و کیفی اسانس ریحان شد.

اثر کاربرد ورمی‌کمپوست و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد و کیفیت اسانس گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)

کیارش مجتبوی؛ محمدتقی درزی

دوره 33، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1396، ، صفحه 1034-1046

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2018.115212.2119

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای آلی و زیستی بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد و کیفیت اسانس گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار و سه تکرار در سوهانک تهران در سال 1393 انجام شد. تیمارها شامل 6 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 18 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 6 تن ورمی‌کمپوست ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای آلی و زیستی بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد و کیفیت اسانس گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار و سه تکرار در سوهانک تهران در سال 1393 انجام شد. تیمارها شامل 6 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 18 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 6 تن ورمی‌کمپوست در هکتار همراه با نیتروکسین، 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار همراه با نیتروکسین، 18 تن ورمی‌کمپوست در هکتار همراه با نیتروکسین بودند. نتایج نشان داد که تیمارها تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد مطالعه، بجز میزان اسانس داشتند، به‌طوری که بیشترین تعداد گل در بوته (6.5)، وزن خشک گل (3.0 گرم بر بوته)، عملکرد خشک گل (180.2 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد اسانس (90.33 گرم در هکتار) و درصد آلفا-کادینول در اسانس (24.27%) در تیمار کاربرد 6 تن ورمی‌کمپوست و بیشترین درصد گاما-کادینن (5.40%) و مورولن (2.66%) در اسانس در تیمار مصرف تلفیقی 6 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و نیتروکسین حاصل گردید. همچنین بیشترین وزن خشک بوته (13.0 گرم بر بوته) و درصد ویریدی فلورن (9.81%) در اسانس در تیمار مصرف 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و بیشترین درصد کادینن (16.06%) در اسانس در تیمار مصرف 18 تن ورمی‌کمپوست در هکتار بدست آمد. در مجموع، بیشترین عملکرد گل و اسانس و درصد آلفا-کادینول در اسانس با مصرف 6 تن ورمی‌کمپوست حاصل شد.

اثرات کودهای زیستی و شیمیایی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، متابولیت‌های ثانویه و عملکرد میوه گیاه دارویی کارلا (Momordica charantia L.)

حسین سرتیپ؛ عیسی خمری؛ مهدی دهمرده

دوره 33، شماره 4 ، مهر 1396، ، صفحه 608-619

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2017.109161.1938

چکیده

کارلا (Momordica charantia L.) گیاهیست با خواص دارویی متعدد که میوه آن برای کنترل دیابت استفاده می‌شود. به‌‌منظور بررسی تأثیر کود‌های زیستی و شیمیایی بر ویژگی‌های کمّی، کیفی و متابولیت‌های ثانویه کارلا، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک کامل‌تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: شاهد یا ... بیشتر کارلا (Momordica charantia L.) گیاهیست با خواص دارویی متعدد که میوه آن برای کنترل دیابت استفاده می‌شود. به‌‌منظور بررسی تأثیر کود‌های زیستی و شیمیایی بر ویژگی‌های کمّی، کیفی و متابولیت‌های ثانویه کارلا، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک کامل‌تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: شاهد یا 100% کود شیمیایی (F1)، نیتروکسین + فسفات بارور2 (F2)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 75% کود شیمیایی (F3)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 50% کود شیمیایی (F4)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 25% کود شیمیایی (F5)، نانو کود ‌زیستی (F6)، نانو کود ‌زیستی + 75% کود شیمیایی (F7)، نانو کود ‌زیستی + 50% کود شیمیایی (F8) و نانو کود زیستی + 25% کود شیمیایی (F9) بودند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که مصرف سطوح مختلف کودهای شیمیایی به همراه کودهای زیستی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد میوه در واحد سطح معنی‌دار بود. مقایسه میانگین‌ها حکایت از برتری معنی‌دار تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی نسبت به مصرف جداگانه این کودها داشت. بیشترین غلظت کلروفیلa (mg/g.fw30.66) و کاروتنوئیدهای برگ (mg/g.fw8.91) به‌ترتیب در تیمارهای F3 و F4 بدست آمد. بیشترین عملکرد میوه نیز در تیمار F4 بدست آمد که نسبت به تیمار شاهد افزایش 33/25 درصدی داشت. اثرات تیمارهای کودی بر تولید ماده مؤثره کارانتین به شدت معنی‌دار بود. به‌طوری که کمترین و بیشترین میزان این ماده به‌ترتیب در تیمار F3 (mg/gr.dw0.93) و تیمار F7 (mg/gr.dw42/3) حاصل شد. نتایج این تحقیق حکایت از آن داشت که کاربرد کود‌های زیستی نیتروکسین و فسفات بارور2 در ترکیب با 50% و 75% کودهای شیمیایی در بهبود صفات فیزیولوژیکی و عملکرد میوه گیاه کارلا تأثیر مثبتی داشته و به‌جای مصرف مداوم کود‌های شیمیایی، می‌توان با استفاده بهینه از نهاده‌های زیستی در راستای کشاورزی پایدار گام برداشت.

تأثیر کودهای زیستی بر میزان و عملکرد اسانس و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه نعناع (Mentha spicata L.) در شرایط کم‌آبیاری

اختر زند؛ حسین آرویی؛ محمدرضا چائی چی؛ سید حسین نعمتی

دوره 33، شماره 1 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 112-125

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2017.109716

چکیده

خشکی مهمترین عامل محدودکننده تولید محصولات زراعی به‌ویژه در نواحی خشک و نیمه‌خشک دنیا می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی، درصد و عملکرد اسانس در نعناع (Mentha spicata L.)، آزمایشی در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در کرج انجام شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در ... بیشتر خشکی مهمترین عامل محدودکننده تولید محصولات زراعی به‌ویژه در نواحی خشک و نیمه‌خشک دنیا می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی، درصد و عملکرد اسانس در نعناع (Mentha spicata L.)، آزمایشی در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در کرج انجام شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه تیمار آبیاری (تأمین 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) به‌عنوان کرت اصلی و چهار رژیم کود شامل شاهد (عدم مصرف کود)، کود شیمیایی (اوره و سوپرفسفات‌تریپل)، کود زیستی (ترکیبی از باکتری‌های ازتوباکتر، سودوموناس و قارچ مایکوریزا) و تلفیق کود زیستی+ 50% کود شیمیایی به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که اثرات اصلی و متقابل کم‌آبیاری و کود بر همه صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار می‌باشد. با افزایش شدت تنش، میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید، کلروفیل کل، درصد اسانس، عملکرد اسانس و عملکرد خشک گیاه کاهش و مقادیر کربوهیدرات، پرولین و درصد نشت الکترولیت افزایش یافت. همچنین نتایج نشان داد که در نظام آبیاری 100% و تأمین 75% نیاز آبی گیاه، کاربرد کود شیمیایی و تلفیقی باعث بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد خشک و درصد و عملکرد اسانس شد و در نظام کم‌آبیاری شدید (تأمین 50% نیاز آبی گیاه)، کاربرد کود زیستی بهتر از سایر کودها عمل کرد.

تأثیر کاربرد کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر جذب عناصر N، P، K، عملکرد دانه و عملکرد اسانس گیاه دارویی انیسون (Pimpinella anisum L.)

یعقوب بهزادی؛ امین صالحی

دوره 32، شماره 6 ، اسفند 1395، ، صفحه 1026-1036

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2017.109321

چکیده

این آزمایش برای بررسی اثر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر روی جذب عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، عملکرد دانه و اسانس در گیاه دارویی انیسون (Pimpinella anisum L.) به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل مصرف خالص ورمی‌کمپوست در 3 سطح صفر (شاهد)، 5 و 10 تن در هکتار، کود ... بیشتر این آزمایش برای بررسی اثر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر روی جذب عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، عملکرد دانه و اسانس در گیاه دارویی انیسون (Pimpinella anisum L.) به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل مصرف خالص ورمی‌کمپوست در 3 سطح صفر (شاهد)، 5 و 10 تن در هکتار، کود زیستی ازتوباکتر (بارور یک)، کود فسفات زیستی (بارور دو) و ترکیب بارور یک و دو، کود شیمیایی اوره، نانوکود زیستی و تیمارهای ترکیبی ورمی‌کمپوست 5/2، 5 و 5/7 تن در هکتار با کودهای زیستی بارور یک و دو و ترکیب بارور یک و دو بود. نتایج نشان داد که بیشترین نیتروژن (390/1%)، فسفر (290/0%)، پتاسیم دانه (866/1%) و کلروفیل اندام هوایی a+b (410/0 میلی‌گرم بر گرم بافت تر) در تیمار 10 تن در هکتار ورمی‌کمپوست مشاهده شد. همچنین بیشترین عملکرد دانه (90/595 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (60/16 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود 10 تن در هکتار ورمی‌کمپوست بدست آمد که اختلاف معنی‌داری بین تیمار 10 تن ورمی‌کمپوست و تیمار تلفیقی 5/7 تن در هکتار ورمی‌کمپوست و بارور یک و دو بر روی صفت عملکرد دانه مشاهده نشد و کمترین مقدار برای صفات فوق در تیمار شاهد (عدم مصرف کود) بدست آمد. مطابق نتایج بدست آمده به نظر می‌رسد کاربرد تیمار 5/7 تن ورمی‌کمپوست، بهترین تیمار در تولید عملکرد دانه گیاه دارویی انیسون در سیستم کشت ارگانیک باشد.

تأثیر کاربرد کودهای آلی و زیستی بر برخی ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)

محمدتقی درزی؛ محمد رضا حاج سید هادی

دوره 32، شماره 6 ، اسفند 1395، ، صفحه 1060-1072

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2017.109324

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای آلی و زیستی بر برخی ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در شهرستان فیروزکوه در سال 1394 انجام شد. تیمارها شامل 20 تن کود دامی در هکتار، 10 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، کود زیستی (نیتروکسین ... بیشتر

تأثیر کاربرد زئولیت، کود‌های زیستی و آلی بر رشد، عملکرد گل و اجزای عملکرد در کشت ارگانیک گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)

امین صالحی؛ امیر قلاوند؛ فاطمه سفیدکن؛ احمد اصغرزاده؛ کرامت الله سعیدی

دوره 32، شماره 2 ، خرداد 1395، ، صفحه 203-215

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2016.106556

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثرات کودهای زیستی، آلی و زئولیت بر رشد و عملکرد گیاه دارویی بابونه (Matricaria chamomilla L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی شامل کود زیستی: باکتری‌های ریزوسفری محرک رشد گیاه (Azotobacter chroococcum، Azospirillum lipoferum، Pseudomonas flouresence) (B) در دو سطح (عدم تلقیح= b1 و تلقیح با بذر= b2)، ورمی‌کمپوست (V) در سه سطح (0=v1، 5=v2 و 10=v3 تن در هکتار) ... بیشتر به‌منظور ارزیابی اثرات کودهای زیستی، آلی و زئولیت بر رشد و عملکرد گیاه دارویی بابونه (Matricaria chamomilla L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی شامل کود زیستی: باکتری‌های ریزوسفری محرک رشد گیاه (Azotobacter chroococcum، Azospirillum lipoferum، Pseudomonas flouresence) (B) در دو سطح (عدم تلقیح= b1 و تلقیح با بذر= b2)، ورمی‌کمپوست (V) در سه سطح (0=v1، 5=v2 و 10=v3 تن در هکتار) و زئولیت (Z) طبیعی کلینپتیلولیت (Clinoptilolite) در دو سطح (0=z1 و 9=z2 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 1387 انجام شد. مقایسه میانگین‌ها توسط آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. نتایج بدست‌آمده از این تحقیق نشان داد که بیشترین عملکرد گل (kg/ha13/358)، عملکرد زیستی (kg/ha09/1572)، تعداد گل در بوته (09/61)، قطر گل (mm84/21) و ارتفاع (cm51/45) در تلقیح با کود زیستی بدست آمد. زئولیت تأثیر معنی‌داری بر روی تمام صفات یادشده بجز قطر گل و شاخص برداشت داشت. همچنین بیشترین عملکرد گل (kg/ha22/434)، عملکرد زیستی (kg/ha30/1814)، تعداد گل در بوته (71/72)، قطر گل (mm35/22) و ارتفاع (cm91/47) با کاربرد 10 تن ورمی‌کمپوست بدست آمد. اثر متقابل مثبت و معنی‌داری بر روی عملکرد گل در اثر کاربرد کود زیستی و ورمی‌کمپوست و همچنین زئولیت و ورمی‌کمپوست بدست آمد، به‌طوری که بیشترین عملکرد گل (kg/ha73/448) در تیمار مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست و تلقیح با باکتری (v3b2) و تیمار مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست و زئولیت (kg/ha7/448) در تیمار (v3z2) بدست آمد.

بررسی سیستم‌های مختلف حاصلخیزی خاک بر برخی صفات فیزیولوژیکی، عملکرد و میزان اسانس مریم‌گلی (Salvia officinalis L.) در شرایط مختلف رطوبتی

مصطفی گواهی؛ امیر قلاوند؛ فرزاد نجفی؛ علی سروش‌زاده

دوره 32، شماره 2 ، خرداد 1395، ، صفحه 333-345

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2016.106567

چکیده

مریم‌گلی یک گیاه دارویی متداول است که به‌طور گسترده‌ای در صنایع غذایی و داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی کودهای آلی و بیولوژیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و میزان اسانس گیاه دارویی مریم‌گلی (Salvia officinalis L.) در شرایط مختلف رطوبتی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار ... بیشتر مریم‌گلی یک گیاه دارویی متداول است که به‌طور گسترده‌ای در صنایع غذایی و داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی کودهای آلی و بیولوژیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و میزان اسانس گیاه دارویی مریم‌گلی (Salvia officinalis L.) در شرایط مختلف رطوبتی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در سال 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری (I) در سه سطح: آبیاری پس از مصرف 40% رطوبت قابل استفاده در عمق توسعه ریشه (I1)، آبیاری پس از مصرف 60% رطوبت قابل استفاده در عمق توسعه ریشه (I2)، آبیاری پس از مصرف 80% رطوبت قابل استفاده در عمق توسعه ریشه (I3) و سامانه‌های حاصلخیزی خاک در پنج سطح: عدم مصرف کود (F0)، کود شیمیایی اوره (Ur)، باکتری‌های آزادزی تثبیت‌کننده نیتروژن (NFB)، ورمی‌کمپوست (V) و ورمی‌کمپوست + باکتری‌های آزادزی تثبیت‌کننده نیتروژن (V+NFB) بودند که تیمار آبیاری در کرت‌های اصلی و سامانه‌های حاصلخیزی خاک در کرت‌های فرعی قرار داده شدند. نتایج آزمایش نشان داد که تمام صفات مورد بررسی به‌طور معنی‌داری (01/0P ) تحت تأثیر رژیم‌های مختلف آبیاری و سامانه‌های حاصلخیزی خاک قرار گرفت. با افزایش تنش خشکی کلروفیل a، b، کل و عملکرد خشک کاهش یافت، اما مقدار قند، پرولین و مقدار اسانس افزایش یافت. بررسی نتایج نشان داد که بالاترین مقادیر کلیه صفات اندازه‌گیری شده مربوط به تیمار ورمی‌کمپوست+باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن بود. همچنین نتایج آزمایش نشان داد که بالاترین مقدار اسانس (10/1%) و عملکرد اسانس (l ha-150/20) از تیمار ورمی‌کمپوست + باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن تحت تنش متوسط (I2) بدست آمد.

بررسی اثر ریزسازواره‌های حل‌کننده فسفات و بسترهای مختلف بر فسفر قابل جذب خاک و عملکرد گیاه شمعدانی پیچ (Pelargonium peltatum Soland.)

حسن عابدینی آبکسری؛ داود هاشم‌آبادی؛ بهزاد کاویانی

دوره 31، شماره 6 ، بهمن 1394، ، صفحه 988-1004

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2016.105888

چکیده

برای بررسی اثر منابع آلی و کود زیستی بر برخی صفات گیاه‌ شمعدانی ‌پیچ (Pelargonium peltatum Soland.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل کود زیستی (فسفات ‌بارور 2) و بسترهای مختلف کاشت شامل 16 تیمار، 4 تکرار در 64 واحد آزمایشی با 256 گیاه انجام شد. فسفات بارور 2 در 2 سطح (کاربرد و عدم کاربرد) و بسترهای مختلف کاشت شامل ... بیشتر برای بررسی اثر منابع آلی و کود زیستی بر برخی صفات گیاه‌ شمعدانی ‌پیچ (Pelargonium peltatum Soland.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل کود زیستی (فسفات ‌بارور 2) و بسترهای مختلف کاشت شامل 16 تیمار، 4 تکرار در 64 واحد آزمایشی با 256 گیاه انجام شد. فسفات بارور 2 در 2 سطح (کاربرد و عدم کاربرد) و بسترهای مختلف کاشت شامل 8 بستر حاوی خاک باغچه، ماسه به همراه ترکیب‌های متنوع آلی (حجم به حجم) اعمال گردید. در این تحقیق، طول ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، طول ریشه، تعداد گلچه در گل‌آذین، وزن تر اندام هوایی، زیرزمینی و گلبرگ‌ها در گیاه، پروتئین گلبرگ، محتوای کلروفیل برگ، فسفر برگ و فسفر قابل جذب بستر (پایان آزمایش) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که اثر اصلی و متقابل دو عامل بر روی کلیه صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار شد. تیمارهای کود زیستی به همراه بسترهای کاشت خاک‌ باغچه + ماسه + کمپوست زباله ‌شهری + خاک آب‌‌بندان و ماسه + کمپوست ضایعات چای + کوکوپیت + خاک آب‌بندان، در مجموع دارای عملکرد بهتری بودند. خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و غلظت عناصر غذایی بستر کاشت ماسه + کمپوست ضایعات چای + کوکوپیت + خاک آب‌بندان در سطحی مطلوب‌تر و متناسب با حدود استاندارد بستر کاشت گیاه شمعدانی بود. گیاهان کاشته شده در این بستر در صفاتی مانند تعداد ساقه، تعداد گلچه و کلروفیل برگ به‌ترتیب با میانگین 90/5، 42/6 عدد گلچه در گل‌آذین و 37/5 میلی‌گرم بر گرم وزن تر گیاه دارای عملکرد قابل‌توجهی نسبت به سایر تیمارها بودند. همچنین کاربرد فسفات بارور 2 به همراه این بستر می‌تواند مکمل مناسبی برای بستر کاشت، به‌منظور رشد بهتر، در پرورش شمعدانی پیچ باشد.

ارزیابی اثر سیستم‌های مختلف کودی بر عملکرد زعفران (Crocus sativus L.)

زهرا رسولی؛ سعیده ملکی فراهانی؛ حسین بشارتی

دوره 31، شماره 2 ، خرداد 1394، ، صفحه 204-219

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2015.101461

چکیده

عملکرد کمّی و کیفی زعفران (Crocus sativus L.) طی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. عوامل مورد بررسی شامل کود شیمیایی NPK در سه سطح (0، 50 و 100 درصد مقدار توصیه کودی) و کودهای غیرشیمیایی در چهار سطح (شاهد بدون کود، ورمی‌کمپوست، کود زیستی حاوی باکتری‌های سودوموناس و باسیلوس و در نهایت ... بیشتر عملکرد کمّی و کیفی زعفران (Crocus sativus L.) طی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. عوامل مورد بررسی شامل کود شیمیایی NPK در سه سطح (0، 50 و 100 درصد مقدار توصیه کودی) و کودهای غیرشیمیایی در چهار سطح (شاهد بدون کود، ورمی‌کمپوست، کود زیستی حاوی باکتری‌های سودوموناس و باسیلوس و در نهایت تلفیق ورمی‌کمپوست و کود زیستی) بودند. نتایج نشان دادند که اثر متقابل کودهای شیمیایی و غیرشیمیایی بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی‌دار و کوددهی سبب افزایش عملکرد کمّی و کیفی زعفران نسبت به تیمار شاهد شد. کاربرد همزمان نیمی از مقادیر کودهای شیمیایی، ورمی‌کمپوست و باکتری‌های محرک رشد توانست وزن خشک کلاله، عملکرد کلاله، درصد کروسین، درصد پیکروکروسین و درصد سافرانال را به‌ترتیب 03/2، 65/4، 83/0، 10/1 و 46/1 برابر نسبت به شاهد افزایش دهد. گرچه اثرگذاری تیمارهای ترکیب باکتری‌ها با 0% و 100% کود شیمیایی بر کروسین، ورمی‌کمپوست خالص و ترکیب باکتری‌ها با 50% و 100% کود شیمیایی بر پیکروکروسین و باکتری‌های خالص بر سافرانال بیشتر از تیمار ترکیب کود شیمیایی، ورمی‌کمپوست و باکتری بود؛ اما تأثیر بسزای تیمار اخیر بر عملکرد گل، عملکرد کلاله و نیز اثر مثبت بر ترکیب‌های کلاله منجر به معرفی آن به‌عنوان تیمار برتر شد. میزان اثرگذاری این تیمار نسبت به کاربرد 0%، 50% و 100% کود شیمیایی در رابطه با وزن خشک کلاله به‌ترتیب 95/50%، 48/20% و 86/12% بود.

اثر تلقیح بذر و نشاء با کودهای زیستی بر خصوصیات آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss.)

الهه کارگر حاجی‌آبادی؛ بهلول عباس‌زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ کاظم خاوازی

دوره 31، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 81-91

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2015.12612

چکیده

این تحقیق با هدف بررسی اثر کودهای زیستی بر روی زنده‌مانی نشاء، کمّیت و کیفیت آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss.) در مزرعه تحقیقاتی البرز در سال 1390، با استفاده از یک آزمون فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد استفاده شامل تلقیح بذر (تلقیح با سویه Glomus intraradices، Glomus mosseae و عدم تلقیح) و تلقیح نشاء (تلقیح با ... بیشتر این تحقیق با هدف بررسی اثر کودهای زیستی بر روی زنده‌مانی نشاء، کمّیت و کیفیت آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss.) در مزرعه تحقیقاتی البرز در سال 1390، با استفاده از یک آزمون فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد استفاده شامل تلقیح بذر (تلقیح با سویه Glomus intraradices، Glomus mosseae و عدم تلقیح) و تلقیح نشاء (تلقیح با سویه G. intraradices، mosseae G. و عدم تلقیح) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارهای تلقیح بذر با کودهای زیستی به لحاظ محیط تاج‏پوشش، تعداد پنجه، تعداد ساقه فرعی، ارتفاع گیاه، درصد زنده‏مانی نشاء، درصد آلودگی نشاء و عملکرد اندام هوایی در سطح 1% و بر درصد گلدهی در سطح 5% اختلاف معنی‌دار مشاهده گردید. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که تلقیح بذر با G. intraradices بیشترین تاج‏پوشش، تعداد پنجه، تعداد ساقه فرعی، ارتفاع گیاه، درصد گلدهی، درصد زنده‏مانی نشاء، درصد آلودگی ریشه و عملکرد اندام هوایی را داشت. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین تعداد پنجه، تعداد ساقه فرعی، ارتفاع گیاه، طول ریشه، تعداد ریشه‌های فرعی، درصد آلودگی ریشه، درصد وزنی اسانس و عملکرد اندام هوایی در تیمار تلقیح نشاء با G. intraradices مشاهده شد. بنابراین تلقیح بذر نتایج بهتری در صفات درصد اسانس و عملکرد سرشاخه داشت.

تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.)

قاسم حسین طلایی؛ مجید امینی دهقی

دوره 30، شماره 6 ، بهمن 1393، ، صفحه 932-942

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2015.11928

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با چهار فاکتور شامل کود فسفات زیستی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود شیمیایی فسفر (0، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار)، کود زیستی نیتروکسین (تلقیح و عدم تلقیح) و کود شیمیایی نیتروژن (0، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار) در قالب طرح پایه ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با چهار فاکتور شامل کود فسفات زیستی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود شیمیایی فسفر (0، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار)، کود زیستی نیتروکسین (تلقیح و عدم تلقیح) و کود شیمیایی نیتروژن (0، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سی و شش تیمار و سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشگاه شاهد تهران اجرا شد. در این آزمایش صفات تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزاردانه، تعداد ساقه فرعی، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد اسانس و عملکرد اسانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست‌آمده حکایت از آن داشت که بین تیمارهای کودی از نظر تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد اسانس اختلاف معنی‌داری در سطح 1% وجود دارد. تیمار تلقیح با کود فسفات زیستی، 40 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی فسفر، تلقیح با کود زیستی نیتروکسین و 25 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی نیتروژن با تولید 73/29 عدد چتر در بوته، 1/11 عدد دانه در چتر، 245 گرم در مترمربع عملکرد بیولوژیک، 3/101 گرم در مترمربع عملکرد دانه، 22/47% شاخص برداشت و 96/2 گرم در مترمربع عملکرد اسانس بیشترین مقدار را در مقایسه با سایر تیمارهای کودی داشت و کمترین مقدار صفات مورد مطالعه در تیمار شاهد بدست آمد.

تأثیر تنش خشکی و کود زیستی بر عملکرد گل، رنگریزه‌های فتوسنتزی و محتوی پرولین گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)

لیلا جعفرزاده؛ حشمت امیدی؛ عبدالامیر بستانی

دوره 29، شماره 3 ، آبان 1392، ، صفحه 666-680

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2013.4049

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد، رنگریزه‌های فتوسنتزی و میزان پرولین گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، مطالعه‌ای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح پایه بلوک‏های کامل تصادفی در ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد، رنگریزه‌های فتوسنتزی و میزان پرولین گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، مطالعه‌ای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح پایه بلوک‏های کامل تصادفی در 3 تکرار و در سال زراعی 90-89 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی (1- پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر به‌عنوان شاهد و ظرفیت زراعی (FC)، 2- پتانسیل 5/3 اتمسفر به‌عنوان تنش ملایم، 3- پتانسیل 5/6 اتمسفر به‌عنوان تنش نسبتاً شدید و 4- پتانسیل 10 اتمسفر به‌عنوان تنش شدید) از مرحله 4 برگی و کاربرد کود زیستی نیتروژن به‌عنوان فاکتور فرعی (1- شاهد (بدون اعمال تیمار)، 2- اختلاط دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه همراه با آب آبیاری و 3- تلقیح دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه به‌صورت بذرمال) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که خشکی، کاربرد کود زیستی و اثر برهمکنش آنها بر ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی رنگریزه‌های فتوسنتزی، محتوی پرولین و درصد عصاره گل تأثیر معنی‌داری (p ≤ 0.01) داشت. به‌طوری که بیشترین عملکرد گل (46/574 کیلوگرم در هکتار) و میزان عصاره (79/22%) در شرایط پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر حاصل شد. همچنین بیشترین ارتفاع بوته (11/27 سانتی‌متر) و محتوی رنگریزه‌های فتوسنتزی (59/17) نیز در تنش ملایم (5/3 اتمسفر) حاصل شد و محتوی پرولین در تیمار آبیاری مطلوب (ظرفیت مزرعه)، 47% کمتر از خشکی نسبتاً شدید (5/6 اتمسفر) بود. براساس نتایج، بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی پرولین و مقدار عصاره گل از کاربرد کود زیستی به‌صورت بذرمال حاصل شد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که گیاه دارویی همیشه‌بهار می‌تواند همگام با کاربرد 2 لیتر کود زیستی نیتروکسین به‌صورت بذرمال سطوح نسبتاً شدید خشکی (5/6 اتمسفر) را تحمل نماید.

تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد کدوی تخم‌کاغذی (Cucurbita pepo L. Convar. pepo Var. styriaca)

اعظم حبیبی؛ غلامرضا حیدری؛ یوسف سهرابی؛ خسرو محمدی

دوره 28، شماره 4 ، بهمن 1391، ، صفحه 604-615

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2013.2913

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد، میزان کلروفیل و فتوسنتز کدوی تخم‌کاغذی (Cucurbita pepo L.) به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار طی سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. تیمارهای کودی شامل شاهد یا بدون مصرف کود (1N)، کود زیستی نیتروکسین ... بیشتر این تحقیق به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد، میزان کلروفیل و فتوسنتز کدوی تخم‌کاغذی (Cucurbita pepo L.) به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار طی سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. تیمارهای کودی شامل شاهد یا بدون مصرف کود (1N)، کود زیستی نیتروکسین (2N)، کود زیستی فسفات بارور 2 (3N)، کودهای زیستی نیتروکسین + فسفات بارور 2 (4N)، کود شیمیایی (اوره120 کیلوگرم در هکتار + فسفات مونوآمونیوم150 کیلوگرم در هکتار) (5N)، 50% کود شیمیایی+ نیتروکسین (6N)، 50% کود شیمیایی+ فسفات بارور (7N)، 50% کود شیمیایی+ نیتروکسین + فسفات بارور 2 (8N) بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای کودی بر میزان کلروفیل، فتوسنتز، عملکرد دانه، قطر، وزن متوسط هر میوه، عملکرد میوه و دانه در مترمربع و بوته تأثیر معنی‌داری داشتند، به‌طوری که بیشترین عملکرد دانه (97/97 گرم در مترمربع) در تیمار کودی (8N) و بیشترین عملکرد میوه (2/6272 و 5/5790 گرم در مترمربع)، فتوسنتز (56/15 و 05/14 میکرومول CO2 در مترمربع در ثانیه) و کلروفیل (06/53 و 08/50 عدد SPAD) به‌ترتیب در تیمارهای کودی (8N) و (6N) مشاهده گردید. وزن هزاردانه و تعداد میوه در بوته تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار نگرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد در صورتی‌که کودهای زیستی در تلفیق با 50% کود شیمیایی مصرف گردد، ضمن کاهش مصرف کود شیمیایی بیشترین عملکرد دانه و میوه بدست خواهد آمد.

اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمّی و کیفی گیاه مرزه (Satureja hortensis L.)

مریم مکی‌زاده تفتی؛ محمدرضا چایی‌چی؛ صفر نصراله‌زاده؛ کاظم خاوازی

دوره 28، شماره 2 ، مرداد 1391، ، صفحه 330-341

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2012.3050

چکیده

مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده می‌شود. در این تحقیق اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمّی و کیفی این گیاه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کود شیمیایی اوره، کود زیستی (مخلوطی ... بیشتر مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده می‌شود. در این تحقیق اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمّی و کیفی این گیاه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کود شیمیایی اوره، کود زیستی (مخلوطی از دو باکتری ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) و تلفیق کود زیستی با 50% کود شیمیایی و شاهد (بدون کود) بود. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک سرشاخه گلدار و وزن خشک اندام هوایی تحت تأثیر منابع مختلف نیتروژن قرار گرفت و بالاترین میزان این صفات مربوط به کاربرد کود زیستی به همراه 50% کود شیمیایی بود. البته درصد اسانس نیز به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار گرفت و کاربرد کود شیمیایی (07/2%) و پس از آن به‌ترتیب کاربرد کود زیستی به همراه 50% کود شیمیایی (91/1%) و کود زیستی (90/1%) بیشترین درصد اسانس را تولید نمودند. کاربرد منابع مختلف نیتروژن سبب افزایش معنی‌دار عملکرد اسانس در واحد سطح نسبت به شاهد شد و بالاترین عملکرد اسانس در واحد سطح مربوط به تلفیق کود زیستی و 50% کود شیمیایی (23/30 کیلوگرم در هکتار) بود و پس از آن به‌ترتیب کود شیمیایی و کود زیستی بیشترین میزان اسانس را تولید نمودند. نتایج این تحقیق حکایت از آن دارد که کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه تأثیر مثبتی داشته و به‌جای مصرف مداوم کود شیمیایی می‌توان با استفاده بهینه از نهاده‌های زیستی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی ناشی از مصرف کود شیمیایی نیتروژنی اوره گام برداشت.

تأثیر کاربرد زئولیت، مایه تلقیح میکروبی و ورمی‌کمپوست بر غلظت عناصر N، P،K ، میزان اسانس و عملکرد اسانس در کشت ارگانیک گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)

امین صالحی؛ امیر قلاوند؛ فاطمه سفیدکن؛ احمد اصغرزاده

دوره 27، شماره 2 ، مرداد 1390، ، صفحه 188-201

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2011.6394

چکیده

به‌منظور ارزیابی تأثیر کودهای زیستی، آلی و زئولیت بر جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم، درصد اسانس و عملکرد اسانس گیاه دارویی بابونه آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 1387 انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل کود زیستی: باکتریهای ... بیشتر به‌منظور ارزیابی تأثیر کودهای زیستی، آلی و زئولیت بر جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم، درصد اسانس و عملکرد اسانس گیاه دارویی بابونه آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 1387 انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل کود زیستی: باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه (Azetobacter، Azospirilium و Pseudomonas) (B) در دو سطح (عدم تلقیح= B1 و تلقیح با بذر= B2)، ورمی‌کمپوست (V) در سه سطح (0= V1، 5= V2 و 10= V3 تن در هکتار) و زئولیت (Z) طبیعی کلینپتیلولیت (Clinoptilolite) در دو سطح (0= Z1 و 9= Z2 تن در هکتار) بودند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که بیشترین درصد اسانس (68/0%)، عملکرد اسانس (kg/ha 52/2)، غلظت نیتروژن (32/1%)، فسفر (207/0%) و پتاسیم (05/3%) در تلقیح با کود زیستی بدست آمد. زئولیت تأثیر معنی‌داری بر تمام صفات یاد شده بجز فسفر داشت. همچنین بیشترین درصد اسانس (73/0%)، عملکرد اسانس (kg/ha 20/3)، غلظت نیتروژن (45/1%)، فسفر (219/0%) و پتاسیم (05/3%) با کاربرد 10 تن ورمی‌کمپوست بدست آمد. اثر متقابل مثبت و معنی‌داری بر روی درصد نیتروژن در اثر کاربرد کود زیستی و ورمی‌کمپوست بدست آمد. به‌طوری که بیشترین درصد نیتروژن (48/1) در تیمار مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست و تلقیح با باکتری (V3B2) و کمترین درصد نیتروژن (12/1) در تیمار (V1B1) بدست آمد. مطابق نتایج بدست آمده به‌نظر می‌رسد کاربرد تیمار 10 تن ورمی‌کمپوست، همراه با تلقیح با PGPR و مصرف 9 تن زئولیت بهترین تیمار در تولید عملکرد اسانس بابونه آلمانی در سیستم کشت ارگانیک باشد.

تأثیر کاربرد کودهای شیمیایی و زیستی بر عملکرد و درصد اسانس گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)

سعیده رحیم‌زاده؛ یوسف سهرابی؛ غلامرضا حیدری؛ علیرضا عیوضی؛ طاهر حسینی

دوره 27، شماره 1 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 81-96

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2011.6645

چکیده

این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر عملکرد و کیفیت محصول گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی انجام شد. طرح به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، کود شیمیایی (NPK)، نیتروکسین، فسفاته بارور2، بیوسولفور، ... بیشتر این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر عملکرد و کیفیت محصول گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی انجام شد. طرح به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، کود شیمیایی (NPK)، نیتروکسین، فسفاته بارور2، بیوسولفور، نیتروکسین + فسفاته بارور2، نیتروکسین + بیوسولفور، فسفاته بارور2 + بیوسولفور و نیتروکسین + بیوسولفور + فسفاته بارور2 بود. نتایج نشان داد بین تیمارها به لحاظ عملکرد ماده خشک برگ، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، درصد و عملکرد اسانس و وزن هزاردانه، اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% وجود داشت، در حالی که تأثیر تیمارها روی صفت شاخص برداشت دانه و شاخص برداشت ماده خشک برگ معنی‌دار نبود. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک برگ و عملکرد بیولوژیک به تیمار کود شیمیایی (NPK) تعلق داشت. بالاترین میزان اسانس در تیمار نیتروکسین + بیوسولفور + فسفاته بارور2 و بیشترین عملکرد اسانس و شاخص برداشت ماده خشک برگ در تیمار نیتروکسین حاصل گردید. با توجه به این‌که نتایج حاصل از کاربرد کود شیمیایی و کود زیستی نیتروکسین اختلاف معنی‌داری با هم نداشتند، می‌توان اظهار داشت که با کاربرد نیتروکسین حداکثر عملکرد دانه و اسانس (عملکرد اقتصادی) از گیاه بادرشبو بدست می‌آید. در کلیه صفات، کاربرد برخی کودهای زیستی در مقایسه با شاهد (عدم مصرف کود) برتری معنی‌داری داشت.

دوره 40 (1403)

دوره 39 (1402)

دوره 38 (1401)

دوره 37 (1400)

دوره 36 (1399)

دوره 35 (1398)

دوره 34 (1397)

دوره 33 (1396)

دوره 32 (1395)

دوره 31 (1394)

دوره 30 (1393)

دوره 29 (1392)

دوره 28 (1391)

دوره 27 (1390)

دوره 26 (1389)

دوره 25 (1388)

دوره 24 (1387)

دوره 23 (1386)

دوره 22 (1385)

دوره 21 (1384)

دوره 20 (1383)

دوره 19 (1382)

دوره 18 (1381-7)

دوره 17 (1381-6)

دوره 16 (1381-5)

دوره 15 (1381-4)

دوره 14 (1381-3)

دوره 13 (1381-2)

دوره 12 (1381-1)

دوره 11 (1380-5)

دوره 10 (1380-4)

دوره 9 (1380-3)

دوره 8 (1380-2)

دوره 7 (1380-1)

دوره 6 (1379)

دوره 5 (1379)

دوره 4 (1378)

دوره 3 (1378)

دوره 2 (1377)

دوره 1 (1377)

کلیدواژه‌ها = کود زیستی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده