زراعت و باغبانی
افسون کامیاب؛ داود صمصام پور؛ نوید احمدی نسب؛ عبدالنبی باقری
چکیده
سابقه و هدف: گیاه آویشن (Thymus vulgaris L.) از گیاهان دارویی و معطر و متعلق به خانواده نعناعیان است. این گیاه دارای خواص ارزشمند دارویی و تغذیهای میباشد. خواص دارویی آویشن باغی سبب شده است تا این گیاه از معروفترین گیاهان در دنیا باشد، بنابراین تولید آن نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی ایران دارد. تنشهای محیطی اثر معنیداری روی عملکرد و کیفیت ...
بیشتر
سابقه و هدف: گیاه آویشن (Thymus vulgaris L.) از گیاهان دارویی و معطر و متعلق به خانواده نعناعیان است. این گیاه دارای خواص ارزشمند دارویی و تغذیهای میباشد. خواص دارویی آویشن باغی سبب شده است تا این گیاه از معروفترین گیاهان در دنیا باشد، بنابراین تولید آن نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی ایران دارد. تنشهای محیطی اثر معنیداری روی عملکرد و کیفیت گیاهان دارویی دارند. خشکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی و از عوامل محدود کننده تولید محصولات در جهان میباشد که میتواند اثرهای نامطلوبی روی رشد و عملکرد گیاهان داشته باشد. اندوفیتهای باکتریایی بهعنوان یکی از انواع میکروارگانیسمهای همزیست با گیاهان، نقش مهمی در بهبود رشد و عملکرد گیاهان میزبان خود در شرایط تنش خشکی دارند. با توجه به مشکلات کمآبی در ایران، این مطالعه با هدف بررسی تأثیر اندوفیت باکتریایی Agrobacterium deltaense جدا شده از گیاه مور تلخ (Salvia mirzayanii) بر برخی خصوصیات کمّی و کیفی گیاهان آویشن باغی تحت تنش خشکی انجام شد. مواد و روشها: ابتدا با استفاده از روشهای مورفولوژیک، فیزیولوژیک و مولکولی، اندوفیت باکتریایی شناسایی شد. سپس بذرهای ضدعفونی شده آویشن باغی در شرایط استاندارد کشت گردیدند و پس از دو ماه به گلدان منتقل شدند. پس از طی شش ماه از زمان انتقال کشت به گلدان، در سه مرحله بهطور هفتگی با استفاده از اندوفیت باکتریایی A. deltaense، در گیاهان آویشن باغی تلقیح انجام شد. سوسپانسیون باکتری در محیط کشت NB با غلظت 108 × 1 میلیلیتر تنظیم شد، سپس بهصورت محلولپاشی به اندامهای هوایی گیاهان و تزریق به ریشه انجام گردید. برای اطمینان از حضور اندوفیتها پس از گذشت یک ماه از محلولپاشی، آزمون استقرار اندوفیت باکتریایی در گیاه انجام شد و بعد از آن تنش خشکی به مدت سه ماه اعمال گردید و بعد صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه آویشن باغی ارزیابی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه هرمزگان در سال 1400 انجام شد. تیمارها در چهار سطح تنش خشکی (0، 25، 50 و 75 درصد ظرفیت مزرعه) و دو سطح تلقیح باکتری (عدم تلقیح و تلقیح باA. deltaense ) تعیین شدند. صفات مورد ارزیابی شامل: ارتفاع، وزنتر و خشک ساقه و ریشه، درصد نشت الکترولیت، کلروفیل a و b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، پرولین، قندهای محلول، میزان فنول کل و درصد اسانس وابستگی میکوریزایی بودند.نتایج: تنش خشکی اثرهای معنیداری بر کاهش عملکرد گیاه آویشن باغی ازجمله کاهش ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک ساقه و ریشه، کلروفیل a وb، کلروفیل کل و کاروتنوئید داشت. با این حال، تحت تنش خشکی شدید (75% ظرفیت زراعی)، تلقیح آویشن باغی با اندوفیت باکتریایی A. deltaense باعث افزایش معنیدار ارتفاع (35.41%)، وزن خشک ریشه (85.71%)، وزن تر ریشه (35.74%)، وزن خشک ساقه (22.83)، وزن تر ساقه (37%)، کلروفیل a (15.97%)، کلروفیل b (41.09%)، کلروفیل کل (20.77)، کاروتنوئیدها (25%) و سبب کاهش نشت الکترولیت به میزان 5.90% نسبت به شاهد و کاهش اثرهای منفی تنش خشکی گردید. همچنین، حضور اندوفیت باکتریایی A. deltaense در برابر عدم حضور آن در شرایط تنش خشکی، منجر به افزایش صفات پرولین (17.07%)، قندهای محلول (15.09%)، فنول کل (27.39%)، درصد اسانس (20%) و میزان وابستگی میکوریزایی (84%) نسبت به شاهد شد.نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان میدهد که میکروارگانیسمهای مفید ازجمله اندوفیت باکتریایی میتوانند بهعنوان راهکاری مناسب برای افزایش تحمل گیاهان به تنش خشکی استفاده شوند. از این ظرفیت میتوان در جهت کشاورزی پایدار و کاهش محدودیتهای کشت در مناطقی مانند مناطق خشک و کمآب استفاده کرد. در صورت استفاده از اندوفیت باکتریایی A. deltaense در کشت آویشن باغی تحت شرایط تنش خشکی، میتوان بهبود رشد و عملکرد گیاهان، افزایش میزان درصد اسانس و فنول کل که نشانگر کیفیت و ترکیبات مؤثر درمانی آنهاست را مشاهده کرد. این افزایش نه تنها به ارتقاء خواص دارویی گیاهان کمک میکند بلکه ارزش اقتصادی و تجاری آنها را نیز افزایش میدهد.
زراعت و باغبانی
فاطمه سالارپور غربا؛ حسن فرحبخش
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی کیتوزان بر ویژگیهای مختلف فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (پرولین، پروتئین، آنزیمهای آنتیاکسیدان و درصد و عملکرد اسانس) و عملکرد ماده خشک آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه لالهزار، بردسیر، استان کرمان در ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی کیتوزان بر ویژگیهای مختلف فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (پرولین، پروتئین، آنزیمهای آنتیاکسیدان و درصد و عملکرد اسانس) و عملکرد ماده خشک آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه لالهزار، بردسیر، استان کرمان در سال 1398 به مرحله اجرا درآمد. تنش خشکی در چهار سطح (35، 50، 65 و 80 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس) و غلظت کیتوزان در پنج سطح (0، 0.2، 0.5، 1 و 1.5 گرم کیتوزان بر لیتر استیک اسید) بهترتیب بهعنوان فاکتورهای اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث افزایش معنیدار پرولین، آنزیمهای آنتیاکسیدان و درصد و عملکرد اسانس و کاهش معنیدار عملکرد ماده خشک شد. با افزایش غلظت کیتوزان پرولین، آنزیمهای آنتیاکسیدان، عملکرد ماده خشک و درصد اسانس افزایش معنیداری نشان دادند که منتج به افزایش معنیدار عملکرد اسانس به عنوان مهمترین شاخص کیفیت در گیاه آویشن باغی شد. پروتئین و آنزیم گایاکول پراکسیداز تحت تأثیر محلولپاشی کیتوزان قرار نگرفتند. بهطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که غلظتهای بالاتر کیتوزان (1.5 گرم کیتوزان بر لیتر استیک اسید) در رفع آسیبهای ناشی از تنش خشکی و حصول عملکرد بالاتر نقش مؤثرتری داشتند.
زینب اصل محمدی؛ نیر محمدخانی؛ مسلم ثروتی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.36.155.99.1.1578.1606
کمبود عناصر غذایی ازجمله نیتروژن سبب اختلال در رشد و تغییر کمّیت و کیفیت اسانس میشود. محلولپاشی با ریزمغذیها رشد گیاهان را بهبود میبخشد. ازاینرو با توجه به این مسئله و اهمیت آن، در این مطالعه به بررسی تأثیرات محلولپاشی با دو عنصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی، درصد و اجزاء ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.36.155.99.1.1578.1606
کمبود عناصر غذایی ازجمله نیتروژن سبب اختلال در رشد و تغییر کمّیت و کیفیت اسانس میشود. محلولپاشی با ریزمغذیها رشد گیاهان را بهبود میبخشد. ازاینرو با توجه به این مسئله و اهمیت آن، در این مطالعه به بررسی تأثیرات محلولپاشی با دو عنصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی، درصد و اجزاء تشکیلدهنده اسانس گیاه آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در شرایط کمبود نیتروژن در خاک پرداخته شده است. این پژوهش بهصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح نیتروژن (شاهد و کمبود) و محلولپاشی آهن و روی (1% و 2%) بود. نتایج نشان داد که بازده اسانس آویشن تحت کمبود نیتروژن کاهش یافت، اما محلولپاشی عناصر ریزمغذی بهویژه روی بهطور معنیداری بازده اسانس را افزایش داد. همچنین بیشترین اجزاء تشکیلدهنده اسانس سه ترکیب تیمول، گاما-ترپینن و پارا-سیمن بود. محتوای تیمول در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) با محلولپاشی افزایش یافت و بیشترین مقدار با محلولپاشی روی 2% به میزان 54.4% حاصل شد. محتوای پارا-سیمن از 17% در سطح شاهد نیتروژن به 24.6% در تیمار کمبود نیتروژن افزایش یافت. در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) محلولپاشی باعث افزایش طول اندام هوایی و آهن 2% موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی شد. محلولپاشی عناصر ریزمغذی سبب تغییراتی در مقدار ترکیبهای اسانس و نیز تغییراتی در اجزاء تشکیلدهنده آن و حضور برخی ترکیبهای جدید مانند 8،1-سینئول در اسانس گردید. همچنین محلولپاشی باعث بهبود برخی فاکتورهای رشدی مانند طول اندام هوایی و وزن خشک اندام هوایی در گیاه شاهد شد.
حیدر سیفی نبیآباد؛ مرضیه نیری فرد؛ مهدی شریفانی؛ خسرو پیری
چکیده
گل مریم از گلهای زینتی میباشد که در سطح وسیعی از جهان کشت میگردد. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر عصاره آویشن (Thymus vulgaris L.) و رزماری (Rosmarinus officinalis L.) با بنزیل آدنین روی افزایش عمر و ماندگاری گلهای شاخه بریده مریم (Polianthes tuberosa L.) بود. پس از استخراج عصاره گیاهی و آنالیز آنها توسط GC/MS، گلهای شاخه بریده به ظروف حاوی محلولهای نگهدارنده ...
بیشتر
گل مریم از گلهای زینتی میباشد که در سطح وسیعی از جهان کشت میگردد. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر عصاره آویشن (Thymus vulgaris L.) و رزماری (Rosmarinus officinalis L.) با بنزیل آدنین روی افزایش عمر و ماندگاری گلهای شاخه بریده مریم (Polianthes tuberosa L.) بود. پس از استخراج عصاره گیاهی و آنالیز آنها توسط GC/MS، گلهای شاخه بریده به ظروف حاوی محلولهای نگهدارنده در اتاق تقریباً کنترل شدهای منتقل شدند. این تحقیق بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تأثیر تیمارهای اعمال شده بر روی کیفیت گلها، درصد مواد جامد محلول، میزان جذب آب، اندازهگیری خمیدگی ساقه، قطر گل، وزن تر و وزن خشک بررسی گردید. نتایج حاصل از این بررسی بر روی ماندگاری گلهای شاخه بریده مریم نشان داد که بیشترین طول عمر (13.5 روز) مربوط به تیمارهای عصاره آویشن با غلظت 10 میلیگرم در میلیلیتر و بنزیل آدنین غلظت 50 میلیگرم در لیتر بود. تیمارهای بنزیل آدنین و عصاره آویشن با جلوگیری از رشد میکروارگانیزمها در محلولهای نگهدارنده با حفظ شادابی گلها موجب افزایش عمر پس از برداشت آن شد.
فریدون صالحی؛ محمد امین سمیع
چکیده
پسیل معمولی پسته با نام علمیAgonoscena pistaciae Burkhardt and Lauterer (Hem.: Aphalaridae)، بهعنوان یکی از مهمترین آفات باغهای پسته ایران شناخته شدهاست. روشهای مختلفی مثل استفاده از آفتکشها برای کنترل این آفت استفاده شدهاست، اما به دلیل خطرات زیست محیطی و محافظت از منابع طبیعی بهخصوص در مدیریت سیستمهای آب و خاک و استفاده از زنجیره غذایی استفاده ...
بیشتر
پسیل معمولی پسته با نام علمیAgonoscena pistaciae Burkhardt and Lauterer (Hem.: Aphalaridae)، بهعنوان یکی از مهمترین آفات باغهای پسته ایران شناخته شدهاست. روشهای مختلفی مثل استفاده از آفتکشها برای کنترل این آفت استفاده شدهاست، اما به دلیل خطرات زیست محیطی و محافظت از منابع طبیعی بهخصوص در مدیریت سیستمهای آب و خاک و استفاده از زنجیره غذایی استفاده از روشهای دیگر ضروریست. در سالهای اخیر، استفاده از عصارههای گیاهی به دلیل خواص حشرهکشی که دارند برای کنترل آفات مورد توجه قرار گرفتهاند. در این تحقیق تأثیر عصارههای اتانولی گیاه آویشن، رزماری، کرچک و تلخهبیان روی سن پنجم پورگی پسیل در دمای ºC2±26 و رطوبت نسبی 5±65% و دوره نوری 16: 8 (روشنایی: تاریکی) ارزیابی شد. در آزمایشهای زیستسنجی دیسکهای برگی در غلظتهای مختلف عصارهها با استفاده از برج پاشش روی پورههای سن پنجم پسیل پسته پاشیده شد و آب مقطر و اتانول بهعنوان شاهد مورد استفاده قرارگرفت و 36 و 72 ساعت بعد از تیمار کردن مرگ و میر محاسبه شد. این آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار برای هر تیمار انجام شد. غلظت کشنده 50% برای عصارههای آویشن، رزماری، کرچک، گل تلخهبیان و برگ تلخهبیان در 36 ساعت پس از تیمار بهترتیب 642/386، 207/322، 338/314، 127/25 و 367/94 گرم بر لیتر) محاسبه شد. براساس این نتایج عصاره گل و برگ گیاه تلخهبیان در مقایسه با سایر عصارهها روی آفت مؤثرتر است و میتواند بهعنوان گزینه پیشنهادی از میان عصارههای بررسی شده مورد توجه قرار گیرد.
شیرین کاوه؛ حسین زینلی؛ لیلی صفایی؛ حسن مداح عارفی؛ سمیه افلاکیان
چکیده
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران است که بهدلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی ضد میکروبی، ضد باکتریایی و ضد نفخ میباشد. در این تحقیق 13 جمعیت آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) و 9 ژنوتیپ آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، جمعآوری شده از نقاط مختلف ایران، در ایستگاه شهید فزوه وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و ...
بیشتر
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران است که بهدلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی ضد میکروبی، ضد باکتریایی و ضد نفخ میباشد. در این تحقیق 13 جمعیت آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) و 9 ژنوتیپ آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، جمعآوری شده از نقاط مختلف ایران، در ایستگاه شهید فزوه وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. صفات مورد مطالعه در طول فصل رشد عبارت بودند از: طول گل، طول غنچه، وزن سنبله، ارتفاع ساقه، سطح برگ، طول و عرض برگ، بزرگترین و کوچکترین قطر تاج پوشش، تعداد گل در سنبله، طول سنبله، مرحله شروع گلدهی، 50% و 100% گلدهی، عملکرد تر و خشک بوته و درصد اسانس. همچنین درصد تیمول و کارواکرول با استفاده از روشهای GC و GC/MS محاسبه گردید. نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات نشان داد که تنوع ژنتیکی کافی برای کلیه صفات اندازهگیری شده وجود داشت. در این تحقیق بالاترین میزان تولید در گونه آویشن باغی بدست آمد و ژنوتیپ آویشن باغی استان اصفهان با میزان تولید 2200 کیلوگرم در هر هکتار بالاترین مقدار را به خود اختصاص داد. بیشترین میزان تولید ماده خشک آویشن کوهی نیز متعلق به جمعیت آذربایجانغربی با تولید 1640 کیلوگرم در هکتار بود. درصد اسانس آویشن کوهی از 42/0% تا 17/2% و در آویشن باغی از 42/0% تا 75/1% متغیر بدست آمد. درصد ترکیب تیمول در آویشن کوهی از 63/4% تا 52/74% و درصد کارواکرول از 3% تا 24/78% و در آویشن باغی درصد تیمول از 53/32% تا 75/79% و درصد کارواکرول از 74/5% تا 16/53% متغیر بود. تجزیه خوشهای، ژنوتیپهای مورد بررسی را در 4 گروه مجزا قرار داد. گروه اول، دوره رشدی طولانیتری داشتند. گروه دوم، دارای عرض برگ، طول غنچه و وزن سنبله بالاتری بودند. گروه سوم، از عرض برگ و درصد تیمول نسبتاً بالا و تعداد سنبله بالا برخوردار بودند؛ درنهایت گروه چهارم، از نظر درصد اسانس، درصد تیمول و همچنین عملکرد تر و خشک اندام هوایی نسبت به سایر گروهها برتری داشتند. در مجموع نتایج بدست آمده حکایت از وجود پتانسیل ژنتیکی مناسبی از لحاظ کلیه صفات در ژرمپلاسم آویشن مورد مطالعه داشت که میتوان از آن در برنامههای اصلاحی حداکثر استفاده را بعمل آورد.
فروزان نیکخواه؛ فاطمه سفیدکن؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مراحل مختلف برداشت و همچنین روشهای مختلف اسانسگیری بر بازده اسانس گیاه آویشن (Thymus vulgaris L.) آزمایشهای جداگانهای در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. در آزمایش اول، تیمارها شامل تأثیر مراحل مختلف برداشت (رویشی، اوایل گلدهی و گلدهی کامل) بر بازده اسانس استخراج شده از ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر مراحل مختلف برداشت و همچنین روشهای مختلف اسانسگیری بر بازده اسانس گیاه آویشن (Thymus vulgaris L.) آزمایشهای جداگانهای در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. در آزمایش اول، تیمارها شامل تأثیر مراحل مختلف برداشت (رویشی، اوایل گلدهی و گلدهی کامل) بر بازده اسانس استخراج شده از گیاه آویشن بود که با استفاده از روش تقطیر با آب انجام شد. ترکیبهای تشکیلدهنده کلیه اسانسها بهوسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. طبق نتایج بدست آمده از آزمایش اول مشخص شد که تأثیر مراحل مختلف برداشت بر بازده اسانس گیاه آویشن در سطح یک درصد معنیدار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین بازده اسانس مربوط به اوایل گلدهی بود که معادل 18/1% شد و نسبت به سایرین اختلاف معنیدار داشت. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانسها نشان داد که در تمام مراحل برداشت و روشهای استخراج، تیمول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن ترکیبهای عمده اسانس بودند. مقدار تیمول در اسانس در مراحل اوایل گلدهی و گلدهی کامل تفاوت جزئی داشت، ولی در مرحله قبل از گلدهی مقدار آن پایینتر بود. آزمایش دوم نیز شامل تأثیر روشهای مختلف اسانسگیری (تقطیر با آب، تقطیر با آب و بخار و تقطیر با بخار آب) بر بازده اسانس استخراج شده از گیاه آویشن در مرحله گلدهی کامل بود. نتایج حاصل از آزمایش دوم نشان داد که در مرحله گلدهی کامل، تأثیر روشهای مختلف اسانسگیری بر بازده اسانس گیاه آویشن در سطح یک درصد معنیدار بود. مقایسه میانگینها مشخص کرد که بیشترین بازده اسانس تولیدی مربوط به روش تقطیر با بخار آب و معادل 20/1% شد که با روش تقطیر با آب در یک سطح قرار داشت ولی نسبت به روش تقطیر با آب و بخار اختلاف معنیدار نشان داد. در روشهای مختلف تقطیر نیز میزان تیمول در اسانس تفاوت قابلملاحظهای نداشت ولی بهصورت مشاهدهای درصد تیمول در روش تقطیر با آب کمی بالاتر بود. بهطور کلی با توجه به نتایج این تحقیق، میتوان مرحله اوایل گلدهی و روش تقطیر با بخار آب را بهعنوان مناسبترین زمان برداشت و روش استخراج برای اسانس آویشن باغی معرفی نمود.
زریر تیموریزاده؛ شعبان رحیمی؛ محمدامیر کریمی ترشیزی؛ رضا امیدبیگی
دوره 25، شماره 1 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 39-48
چکیده
این مطالعه به منظور مقایسه اثر سه نوع عصاره گیاهی و آنتیبیوتیک ویرجینیامایسین بهعنوان بهبود دهندههای رشد مورد استفاده در صنعت طیور، بر جمعیت میکروفلور روده و سیستم ایمنی جوجههای گوشتی انجام شد. 480 قطعه جوجه گوشتی نر یک روزه به گروههای جیره پایه (کنترل) و جیره پایه با ppm150 آنتیبیوتیک، 1/0 درصد عصاره آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، ...
بیشتر
این مطالعه به منظور مقایسه اثر سه نوع عصاره گیاهی و آنتیبیوتیک ویرجینیامایسین بهعنوان بهبود دهندههای رشد مورد استفاده در صنعت طیور، بر جمعیت میکروفلور روده و سیستم ایمنی جوجههای گوشتی انجام شد. 480 قطعه جوجه گوشتی نر یک روزه به گروههای جیره پایه (کنترل) و جیره پایه با ppm150 آنتیبیوتیک، 1/0 درصد عصاره آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، سرخارگل (Echinacea purpurea (L.) Moench.)، سیر (Allium sativum L.) و مخلوطی از عصارهها با دوز مشابه تقسیم شدند. شمارش E. coli محتویات ایلئو- سکوم در گروه مخلوط عصارهها بهطور معنیداری کمتر از گروه شاهد بود. به هر حال، اختلاف معنیداری در شمارشE. coli در مخلوط عصارهها و دیگر گروهها بجز گروه کنترل وجود نداشت. شمارش باکتریهای اسید لاکتیک در تیمار آویشن بهطور معنیداری از دیگر گروهها بجز سرخارگل بیشتر بود. وزن بورس فابریسیوس در تیمار سیر افزایش معنیداری را در مقایسه با سایر گروهها نشان داد، اما وزن طحال تحت تأثیر قرار نگرفت. پاسخ به افزایش حساسیت بازوفیلهای پوستی (تزریق فیتوهماگلوتنین) و همچنین عیار پادتن بر علیه گلبول قرمز گوسفند در دو دوره 27 و 42 روزگی در تیمار سرخارگل بهطور معنیداری بالاتر بود (05/0>p). عیار پادتن بر علیه ویروس واکسن نیوکاسل در هر دو دوره 36 و 42 روزگی تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت، اما تیمار س
