فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
محمدرضا صادقی منش؛ زینب جعفریان؛ جمشید قربانی؛ راضیه عظیمی
چکیده
سابقه و هدف: گونه آویشن (Thymus lancifolius Celak.) یکی از گونههای انحصاری جنس آویشن در ایران است که بهعلت داشتن ترکیبات فنولی بالا، از ارزش اقتصادی و دارویی زیادی برخوردار است .با در نظر گرفتن برداشت بیرویه از رویشگاههای آویشن، کم بودن میزان تولید و استاندارد نبودن کمّیت و کیفیت مواد مؤثره بهعلت تنوع بالای ژنتیکی آویشن، اهلی کردن گونهT. ...
بیشتر
سابقه و هدف: گونه آویشن (Thymus lancifolius Celak.) یکی از گونههای انحصاری جنس آویشن در ایران است که بهعلت داشتن ترکیبات فنولی بالا، از ارزش اقتصادی و دارویی زیادی برخوردار است .با در نظر گرفتن برداشت بیرویه از رویشگاههای آویشن، کم بودن میزان تولید و استاندارد نبودن کمّیت و کیفیت مواد مؤثره بهعلت تنوع بالای ژنتیکی آویشن، اهلی کردن گونهT. lancifolius Celak. و استانداردسازی آن از اهداف این مطالعه است. در این راستا، کمّیت و کیفیت اسانس این گونه آویشن در شرایط طبیعی و زراعی بررسی و مقایسه شد.مواد و روشها: بهمنظور بررسی تأثیر عوامل محیطی بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس گونه T. lancifolius Celak. در شرایط زراعی و رویشگاهی (پنج رویشگاه رزن، اسدآباد، همدان، ملایر و تویسرکان)، این گونه در ایستگاه اکباتان همدان، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار از طریق تکثیر بذر کاشته شد. اسانس گیاهان در مرحله گلدهی کامل به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس بهوسیله دستگاههای GC و GC/MS اندازهگیری و شناسایی گردید.نتایج: مقایسه درصد اسانس جمعیتهای T. lancifolius بیانگر آن است که در رویشگاه با هم اختلاف معنیداری دارند، بهطوری که رویشگاه اسدآباد دارای بیشترین درصد اسانس (3.85%) و رویشگاه ملایر دارای کمترین درصد اسانس (1.94%) بود. میزان اسانس جمعیتها در مزرعه هم اختلاف معنیداری داشتند، بهطوری که بیشترین درصد اسانس (4.18%) مربوط به جمعیت اسدآباد و کمترین آن مربوط به ملایر بود (1.78%). در جمعیت اسدآباد و تویسرکان، درصد اسانس مزرعه از رویشگاه بیشتر بود اما در جمعیتهای رزن، همدان و ملایر نمونههای رویشگاهی درصد اسانس بالاتری داشتند. ترکیبات تشکیلدهنده در همه جمعیتها هم در شرایط رویشگاه و هم در شرایط زراعی تقریباً مشابه بود اما در نوع ترکیبات غالب و نیز میزان آنها تفاوت داشتند. نتیجه حاصل از تجزیه خوشهای مواد مؤثره مهم اسانس در پنج جمعیت مورد مطالعه، نشاندهنده وجود دو نوع تیپ شیمیایی (کموتایپ) شامل تیمول (کموتایپ 1) و ژرانیول/ژرانیل استات (کموتایپ 2) در دو شرایط مزرعه و رویشگاه بود. در اسانس چهار جمعیت T. lancifolius مربوط به کموتایپ 1، ترکیبهای اصلی شامل تیمول (رویشگاه: 71.4%-52.2%، مزرعه: 68.1%-49.4%)، کــارواکرول (رویشگاه: 23.5%-4.5%، مزرعه: 25.5%-3.9%)، پارا-سیمن (رویشگاه: 6.1%-4.3%، مزرعه: 6.6%-4.6%) و گاما-ترپینن (رویشگاه: 9.3%-3.9%، مزرعه: 8.9%-5.7%) بودند. در این کموتایپ بیشترین میزان تیمول (71.4%) در رویشگاه همدان و بیشترین مقدار ترکیبات فنولی (80%) در رویشگاه ملایر مشاهده شد. در جمعیت رزن مربوط به کموتایپ 2، مواد مؤثره شامل ژرانیول (رویشگاه: 52.1%، مزرعه 35.8%)، ژرانیل استات (رویشگاه: 22%، مزرعه: 16%)، لینالول (رویشگاه: 6.3%، مزرعه: 14.7%) و تیمول (رویشگاه: 7%، مزرعه: 12%) ترکیبهای عمده اسانس را تشکیل دادند.نتیجهگیری: با توجه به نتایج حاصل از بررسی کمّیت و کیفیت اسانس جمعیتهای مختلف T. lancifolius Celak.، میتوان دو کموتایپ اصلی شامل کموتایپ تیمول و کموتایپ ژرانیول/ژرانیل استات را برای اهلی کردن و کشت این گونه در استان همدان معرفی کرد تا ضمن استفاده از آنها در صنایع دارویی از تخریب رویشگاهای آویشن جلوگیری بعمل آورد.
زراعت و باغبانی
علی اصغر حاتم نیا
چکیده
آویشن زوفایی (Thymbra spicata L.) گیاهی از خانواده نعنا (Lamiaceae) است که در مناطق وسیعی از ایران پراکنش دارد. در این مطالعه اکوتیپهای مختلف آویشن زوفایی از سه منطقه مختلف در سطح استان ایلام جمعآوری گردید و میزان فنول و فلاونویید کل، فعالیت پاداکسایشی، بازدهی اسانس و همچنین میزان ترکیبهای اسانس با استفاده از دستگاههای GC و GC-MS ارزیابی شد. ...
بیشتر
آویشن زوفایی (Thymbra spicata L.) گیاهی از خانواده نعنا (Lamiaceae) است که در مناطق وسیعی از ایران پراکنش دارد. در این مطالعه اکوتیپهای مختلف آویشن زوفایی از سه منطقه مختلف در سطح استان ایلام جمعآوری گردید و میزان فنول و فلاونویید کل، فعالیت پاداکسایشی، بازدهی اسانس و همچنین میزان ترکیبهای اسانس با استفاده از دستگاههای GC و GC-MS ارزیابی شد. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت و معنیداری بین محتوای فنول و فلاونویید کل با فعالیت پاداکسایشی مشاهده گردید، بهطوری که عصاره آویشن زوفایی جمعآوری شده از کوه مانشت با محتوای فنول و فلاونویید بالا دارای بیشترین فعالیت پاداکسایشی بود. ترکیب اصلی اسانس آویشن زوفایی جمعآوری شده در مناطق مختلف با شرایط اکولوژیکی مختلف تیمول میباشد که در محدوده بین 22.6% تا 40.7% متغیر بود. دیگر ترکیبهای اصلی جمعآوری شده از مناطق مختلف کارواکرول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن بودند. نتایج نشان داد که نمونه آویشن زوفایی جمعآوری شده از منطقه کاوران دارای بیشترین درصد اسانس (با میانگین 2.4%) و نمونه جمعآوری شده از کوه مانشت دارای کمترین درصد اسانس (با میانگین 1.4%) بودند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که بازدهی اسانس و میزان کمّی و کیفی ترکیبهای اسانس نه تنها به عوامل ژنتیکی بلکه به عوامل اکولوژیکی و محیطی ازجمله ارتفاع از سطح دریا، میانگین دمای سالیانه و بارش سالیانه بستگی دارد.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
مهدیه جعفری قوشچی؛ بهلول عباسزاده؛ مهدی اورعی؛ راضیه عظیمی؛ علی فرامرزی
چکیده
در این تحقیق، برای بررسی اثر پرتو گاما بهعنوان یک روش برای خشک کردن ماده گیاهی، شرایط و مدت زمان نگهداری گیاه بر درصد و ترکیبهای اسانس و برخی از صفات فیزیولوژیک مرزه سنبلهای (Satureja spicigera (C. Koch) Boiss.)، سرشاخههای گیاه در مرحله گلدهی جمعآوری شد. تابش پرتو گاما، در سازمان انرژی اتمی، در 5 سطح 0، 2.5، 5، 7.5 و 10 کیلوگری انجام گردید. نگهداری ...
بیشتر
در این تحقیق، برای بررسی اثر پرتو گاما بهعنوان یک روش برای خشک کردن ماده گیاهی، شرایط و مدت زمان نگهداری گیاه بر درصد و ترکیبهای اسانس و برخی از صفات فیزیولوژیک مرزه سنبلهای (Satureja spicigera (C. Koch) Boiss.)، سرشاخههای گیاه در مرحله گلدهی جمعآوری شد. تابش پرتو گاما، در سازمان انرژی اتمی، در 5 سطح 0، 2.5، 5، 7.5 و 10 کیلوگری انجام گردید. نگهداری در دو شرایط یخچال با دمای 4 درجه سانتیگراد و هوای اتاق انجام شد. مدت زمان نگهداری در سه سطح 0، 120 و 240 ساعت بود. آزمایش بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. استخراج اسانس از سرشاخه گلدار نمونههای مرزه به روش تقطیر با آب انجام شد. ترکیبهای اسانس با استفاده از دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی قرار گرفت. اثر اشعه گاما بر درصد اسانس و مقدار پارا-سیمن، تیمول، کارواکرول، فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتیاکسیدانی در سطح 1% معنیدار بود. مدت زمان نگهداری بر درصد اسانس و میزان پارا-سیمن، تیمول و کارواکرول اثر معنیدار داشت. شرایط نگهداری بر محتوای تام فنل و فلاونوئید و فعالیت آنتیاکسیدانی عصاره اتانولی مرزه اثر معنیدار نشان داد. مقایسه میانگین اثر تابش گاما نشان داد که بیشترین درصد اسانس با 1.12% و 1.03% بهترتیب از نمونه شاهد و پرتودهی 5 کیلوگری اشعه گاما بدست آمد. حداکثر مقدار تیمول (13.57%) از تابش 10 کیلوگری پرتو گاما حاصل شد و میزان کارواکرول در شاهد (34.73%) بیشتر از بقیه بود. با پرتودهی 2.5 کیلوگری اشعه گاما، میزان ترکیبهای فنلی 1.4 برابر و فعالیت آنتیاکسیدانی 1.76 برابر نسبت به شاهد افزایش داشت. البته با نگهداری گیاه در یخچال از مقدار تیمول آن کاسته شد. بیشترین درصد اسانس مربوط به نگهداری در مدت 120 ساعت بود. استفاده از پرتو گاما با شدت زیاد برای دستیابی به اسانس با تیمول بالا مناسب است. همچنین استفاده از اشعه کم میتواند برای خشک کردن گیاه مرزه سنبلهای برای دست یافتن به عصارهای با کیفیت بهتر حاوی ترکیبات فنولی بیشتر، مفید باشد. ولی استفاده از اشعه گاما برای خشک کردن به منظور اسانسگیری مناسب نیست.
زراعت و باغبانی
مهدیه احمدوند؛ عبدالله جوانمرد؛ محمد حقانی نیا؛ محمدرضا مرشدلو
چکیده
سیستمهای کشت مخلوط و کاربرد کودهای زیستی نقش بسزایی در بهبود کمّیت و کیفیت محصولات دارند. در این راستا، پژوهشی برای ارزیابی اثر کود زیستی مایکوروت بر صفات کمّی و کیفی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در کشت مخلوط با نخود زراعی (Cicer arietinum L.)، بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی 1399 اجرا شد. تیمارها شامل ...
بیشتر
سیستمهای کشت مخلوط و کاربرد کودهای زیستی نقش بسزایی در بهبود کمّیت و کیفیت محصولات دارند. در این راستا، پژوهشی برای ارزیابی اثر کود زیستی مایکوروت بر صفات کمّی و کیفی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در کشت مخلوط با نخود زراعی (Cicer arietinum L.)، بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی 1399 اجرا شد. تیمارها شامل کشت خالص آویشن، کشت خالص آویشن تلقیح شده با قارچ، کشت خالص نخود، کشت خالص نخود تلقیح شده با قارچ، کشت مخلوط یک ردیف نخود + یک ردیف آویشن (1:1)، الگوی کشت 1:1 تلقیح شده با قارچ، کشت دو ردیف نخود + یک ردیف آویشن (2:1) و الگوی کشت 2:1 تلقیح شده با قارچ بودند. نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد دانه (751.4 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (1645.6 کیلوگرم در هکتار) نخود در کشت خالص نخود با کاربرد قارچ میکوریزا حاصل شد که تفاوت معنیداری با تیمار 2:1 با مصرف میکوریزا نداشت. علاوهبراین، بیشترین عملکرد ماده خشک آویشن (189.47 گرم در مترمربع) نیز به کشت خالص با کاربرد قارچ میکوریزا تعلق داشت. همچنین، بیشترین درصد (1.69%) و عملکرد اسانس (3.31 گرم در مترمربع) در الگوی کشت مخلوط 1:1 تلقیح شده با قارچ میکوریزا در چین اول بدست آمد. براساس آنالیز شیمیایی اسانس تیمول، گاما-ترپینن و پارا-سیمن ترکیبهای غالب اسانس بودند. بیشترین درصد تیمول و گاما-ترپینن در الگوی کشت مخلوط 1:1 تلقیح شده با میکوریزا حاصل شد. همچنین بیشترین مقادیر شاخصهای زراعی (نسبت برابری زمین، نسبت برابر سطح زیرکشت و زمان، نسبت برابر سطح برداشت و کارایی استفاده از زمین) و شاخصهای اقتصادی (سودمندی کشت، سودمندی اقتصادی کشت مخلوط و شاخص بهرهوری سیستم) بهترتیب در الگوهای کشت 2:1 و 1:1 همراه با کاربرد کود زیستی مایکوروت بدست آمد. بهطور کلی نتایج نشان داد که کود زیستی مایکوروت در کشت مخلوط بهویژه در الگوی کشت 1:1 به بهبود کمّیت و کیفیت اسانس آویشن باغی منجر شد.
زراعت و باغبانی
مهراب یادگاری
چکیده
با توجه به نقش ارزنده گیاه آویشن در صنایع داروسازی و غذایی کشور، در این تحقیق اثرگذاری کودهای کامل NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس سه گونه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss)، آویشن باغی (T. vulgaris L.) و آویشن دنایی (T. daenensis Celark) تحت شرایط تنش خشکی مطالعه گردید. این تحقیق در سه آزمایش جداگانه بهصورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
با توجه به نقش ارزنده گیاه آویشن در صنایع داروسازی و غذایی کشور، در این تحقیق اثرگذاری کودهای کامل NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس سه گونه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss)، آویشن باغی (T. vulgaris L.) و آویشن دنایی (T. daenensis Celark) تحت شرایط تنش خشکی مطالعه گردید. این تحقیق در سه آزمایش جداگانه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1399-1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد انجام شد. محلولپاشی دو بار با فاصله زمانی سه هفته بعد از مرحله 10 برگی شدن گیاه انجام شد. 24 تیمار آزمایشی شامل عدم استفاده (A1) و استفاده (A2) از NPK، عدم استفاده (B1) و استفاده (B2) از اسید هیومیک، عدم استفاده (C1) و استفاده (C2) از بوتامیسول در شرایط تنش خشکی در سه سطح ظرفیت مزرعه (D1)، 50% (D2) و 75% تخلیه رطوبتی (D3) بودند. بالاترین مقادیر ارتفاع بوته (1.1±44.5 سانتیمتر)، تعداد شاخه اصلی (1.5±26.4)، وزن بوته خشک (0.99±40.5 گرم در مترمربع)، کلروفیل کل (0.1±1.55 میلیگرم بر گرم وزن تر) و lpj,d اسانس (0.1±1.88%) توسط تیمار A2B2C2D1 در آویشن کوهی بدست آمد. تیمار A2B2C2D3 (استفاده از هر سه نوع کود با وجود تنش خشکی شدید) بیشترین محتوی پرولین (0.2±13.9 میکروگرم در گرم وزن تر) و کمترین میزان اسانس (0.1±0.79%) را در آویشن دنایی تولید کرد. ترکیبهای غالب اسانس در گونه T. kotschyanus تیمول و کارواکرول، در گونه T. vulgaris، تیمول، گاما-ترپینن، پارا-سیمن و لینالول و در گونه T. daenensis، تیمول، کارواکرول، پارا-سیمن، بتا-کاریوفیلن، آلفا-پینن و میرسن بودند. بهرهمندی بیشتر از مواد مغذی و تنش در حداقل ممکن بههمراه آب و هوای معتدل منطقه مورد تحقیق، منجر به معرفی آویشن کوهی بهعنوان گونه شاخص در این زمینه شد.
زراعت و باغبانی
برزو یوسفی؛ فاطمه سفیدکن؛ مهدی میرزا؛ محمد حسین لباسچی
چکیده
مرزه موتیکا (Satureja mutica Fisch. & C. A. Mey.) یکی از گونههای مرزه بومی ایران است که به دلیل میزان بالای اسانس و ترکیب فنلی تیمول بسیار موردتوجه قرار گرفته است. تعیین مناسبترین و بهترین تراکم کاشت و همچنین حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی در افزایش عملکرد کمّی و کیفی تولید گیاهان دارویی دارد. در این تحقیق بهمنظور بررسی اثر تراکم گیاهی و تغذیه ...
بیشتر
مرزه موتیکا (Satureja mutica Fisch. & C. A. Mey.) یکی از گونههای مرزه بومی ایران است که به دلیل میزان بالای اسانس و ترکیب فنلی تیمول بسیار موردتوجه قرار گرفته است. تعیین مناسبترین و بهترین تراکم کاشت و همچنین حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی در افزایش عملکرد کمّی و کیفی تولید گیاهان دارویی دارد. در این تحقیق بهمنظور بررسی اثر تراکم گیاهی و تغذیه با کودهای آلی بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس مرزه موتیکا در شرایط دیم، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سالهای زراعی 1396– 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابعطبیعی استان کرمانشاه انجام شد. عامل اصلی شامل 3 تیمار کودی و عامل فرعی 3 تراکم (2.66، 4 و 8 بوته در مترمربع) در ردیفهایی با فاصله 50 سانتیمتر و با 3 فاصله کاشت (25، 50 و 75 سانتیمتر) بودند. اندام هوایی گیاهان در زمان گلدهی کامل برداشت و به روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. بازده اسانس بر حسب وزن خشک گیاه محاسبه و ترکیبهای شیمیایی آن با استفاده از کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که بازده و ترکیبهای شیمیایی اسانس بین سالها تفاوتی نشان ندادند. بین تیمارهای کودی برای بازده و عملکرد اسانس و ترکیبهای تیمول و کارواکرول و سایر ترکیبهای شیمیایی اسانس در سطح 1% تفاوت معنیدار وجود داشت. بین تراکمهای کاشت فقط برای عملکرد اسانس تفاوت معنیدار وجود داشت. تیمول با تیمار کاه غنی شده ودر مرحله بعدی با کود گاوی پوسیده رابطه مثبتی داشت و بیشترین مقدار آن (53.2%) در تیمار کاه غنی شده مشاهده شد. کارواکرول با تیمار کود دامی پوسیده ارتباط مثبت داشت و بیشترین مقدار آن (9.2%) در این تیمار بدست آمد.
زراعت و باغبانی
مصطفی امانی ماچیانی؛ عبدالله جوانمرد؛ علی استادی؛ محمد رضا مرشدلو؛ جعفر چابک پور
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1022.104.6.1575.1610بهمنظور ارزیابی اثر کاربرد قارچ میکوریزایی Funneliformis mosseae و زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در رژیمهای مختلف آبیاری، آزمایشی بهصورت کرتهای دوبار خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1398 اجرا شد. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1022.104.6.1575.1610بهمنظور ارزیابی اثر کاربرد قارچ میکوریزایی Funneliformis mosseae و زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در رژیمهای مختلف آبیاری، آزمایشی بهصورت کرتهای دوبار خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1398 اجرا شد. فاکتورها و سطوح آنها شامل 1- فاکتور اصلی: رژیم آبیاری در سه سطح آبیاری پس از 20 (W20 به عنوان شاهد)، 50 (W50 به عنوان تنش ملایم) و 80 (W80 به عنوان تنش شدید) درصد حداکثر تخلیه مجاز رطوبتی، 2- فاکتور فرعی: مصرف و عدم مصرف قارچ میکوریزا، و 3- فاکتور فرعی-فرعی: زمان برداشت در دو سطح برداشت در تیرماه (چین اول) و شهریورماه (چین دوم) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین مقادیر ارتفاع بوته، قطر کانوپی و عملکرد ماده خشک آویشن در تیمار W20 (شاهد)+ کاربرد قارچ میکوریزا+ چین اول بهدست آمد. علاوهبر این، بیشترین درصد اسانس در W50 و پس از آن W80 حاصل شد که بهترتیب 38.2 و 23.7 درصد بیشتر از W20 (شاهد) بود. همچنین، کاربرد قارچ میکوریزا موجب افزایش 8.5 درصدی اسانس آویشن نسبت به عدم مصرف قارچ شد. بیشترین و کمترین میزان تیمول، گاماترپینن و پارا-سیمن بهترتیب در W50 و W20 بهدست آمدند. همچنین، با کاربرد قارچ میکوریزا میزان ترکیبهای ذکر شده بهترتیب 8.3، 9.6 و 1.7 درصد نسبت به عدم مصرف قارچ افزایش یافتند. بهطور کلی، میتوان نتیجه گرفت که تیمار W50 (تنش ملایم) همراه با کاربرد قارچ میکوریزایی F. mosseae منجر به بهبود کمیت و کیفیت اسانس آویشن گردید.
زینب اصل محمدی؛ نیر محمدخانی؛ مسلم ثروتی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.36.155.99.1.1578.1606
کمبود عناصر غذایی ازجمله نیتروژن سبب اختلال در رشد و تغییر کمّیت و کیفیت اسانس میشود. محلولپاشی با ریزمغذیها رشد گیاهان را بهبود میبخشد. ازاینرو با توجه به این مسئله و اهمیت آن، در این مطالعه به بررسی تأثیرات محلولپاشی با دو عنصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی، درصد و اجزاء ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.36.155.99.1.1578.1606
کمبود عناصر غذایی ازجمله نیتروژن سبب اختلال در رشد و تغییر کمّیت و کیفیت اسانس میشود. محلولپاشی با ریزمغذیها رشد گیاهان را بهبود میبخشد. ازاینرو با توجه به این مسئله و اهمیت آن، در این مطالعه به بررسی تأثیرات محلولپاشی با دو عنصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی، درصد و اجزاء تشکیلدهنده اسانس گیاه آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در شرایط کمبود نیتروژن در خاک پرداخته شده است. این پژوهش بهصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح نیتروژن (شاهد و کمبود) و محلولپاشی آهن و روی (1% و 2%) بود. نتایج نشان داد که بازده اسانس آویشن تحت کمبود نیتروژن کاهش یافت، اما محلولپاشی عناصر ریزمغذی بهویژه روی بهطور معنیداری بازده اسانس را افزایش داد. همچنین بیشترین اجزاء تشکیلدهنده اسانس سه ترکیب تیمول، گاما-ترپینن و پارا-سیمن بود. محتوای تیمول در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) با محلولپاشی افزایش یافت و بیشترین مقدار با محلولپاشی روی 2% به میزان 54.4% حاصل شد. محتوای پارا-سیمن از 17% در سطح شاهد نیتروژن به 24.6% در تیمار کمبود نیتروژن افزایش یافت. در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) محلولپاشی باعث افزایش طول اندام هوایی و آهن 2% موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی شد. محلولپاشی عناصر ریزمغذی سبب تغییراتی در مقدار ترکیبهای اسانس و نیز تغییراتی در اجزاء تشکیلدهنده آن و حضور برخی ترکیبهای جدید مانند 8،1-سینئول در اسانس گردید. همچنین محلولپاشی باعث بهبود برخی فاکتورهای رشدی مانند طول اندام هوایی و وزن خشک اندام هوایی در گیاه شاهد شد.
محمدحسین لباسچی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مریم مکی زاده تفتی؛ سمانه اسدی صنم؛ خلیل کریم زاده اصل
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی سه گونه آویشن در شرایط دیم استانهای تهران (دماوند)، کردستان و کرمانشاه آزمایش مزرعهای بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه سال (1388، 1389 و 1390) و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه (T. vulgaris L.، T.daenensis Celak. و T. kotschyanus Boiss. & Hohen.) و سه تراکم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی سه گونه آویشن در شرایط دیم استانهای تهران (دماوند)، کردستان و کرمانشاه آزمایش مزرعهای بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه سال (1388، 1389 و 1390) و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه (T. vulgaris L.، T.daenensis Celak. و T. kotschyanus Boiss. & Hohen.) و سه تراکم (8، 6 و 4 بوته در مترمربع) بودند که بهترتیب در کرتهای اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. ویژگیهای اندازهگیری شده شامل عملکرد ماده خشک اندام هوایی، بازده اسانس، عملکرد اسانس و ترکیبهای موجود در اسانس بود. نتایج نشان داد که برهمکنش چهارگانه تراکم، گونه، سال و استان بر مقدار ماده خشک معنیدار بود که مقدار آن از 75 تا 5172 کیلوگرم در هکتار در تیمارها و سال های مختلف بدست آمد. بیشترین عملکرد ماده خشک در تراکم 6 بوته در مترمربع گونه T. daenensis در سال سوم آزمایش در کرمانشاه مشاهده شد. بیشترین عملکرد اسانس در تراکم 8 بوته در مترمربع گونه T. daenensis در سال دوم در کرمانشاه بدست آمد. بیشترین مقدار تیمول (80.3%) متعلق به گونه T.daenensis در دماوند و در تراکم متوسط در سال سوم آزمایش بود. در کل، ظرفیت بالای تولید T. daenensis در استانهای مورد آزمایش، نشان از سازگاری و عملکرد اقتصادی این گونه بومی و باارزش داشت.
عباس زارع زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ سید رضا طبایی عقدایی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب زاده؛ محمدرضا میرجلیلی
چکیده
تعدادی از گونههای مرزه (Satureja spp.) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی برخوردار میباشند. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی اکسشنهای مختلف گونههای مرزه در حالت زراعی بود. ابتدا بذر 35 اکسشن از 10 گونه مختلف مرزه از رویشگاههای طبیعی کشور ...
بیشتر
تعدادی از گونههای مرزه (Satureja spp.) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی برخوردار میباشند. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی اکسشنهای مختلف گونههای مرزه در حالت زراعی بود. ابتدا بذر 35 اکسشن از 10 گونه مختلف مرزه از رویشگاههای طبیعی کشور جمعآوری شده و پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد واقع در گردفرامرز شاهدیه یزد، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. سرشاخههای گلدار آنها، طی چهار سال متوالی پس از کشت جمعآوری و خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانسگیری انجام شد. پس از تعیین بازده اسانس بر اساس وزن خشک گیاه، اسانس بهوسیله کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی تجزیه و شناسایی اسانسها انجام شد. نتایج تجزیه واریانس میزان تولید وزن تر و وزن خشک اندامهای هوایی، وزن خشک برگ، وزن خشک شاخهها، بازده اسانس و میزان تولید اسانس در هکتار در سالهای 1390، 1391 و 1392 در سطح 1% معنیدار بود. مقایسه میانگینها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. از بین ترکیبهای شیمیایی موجود در اکسشنهای مختلف 4 ترکیب پارا-سیمن، گاما-ترپینن، تیمول و کارواکرول با درصد بالا در طی چهار سال مورد مقایسه و بررسی قرار گرفتند. همچنین ترکیبهای آلفا-توژان، آلفا-پینن، بتا-پینن، آلفا-ترپینن، ترانس کاریوفیلن، ترپینئول، اسپاتولنئول و کاریوفیلن اکساید در برخی از اکسشنها درصد بالایی را به خود اختصاص دادند. بهطور کلی با در نظر گرفتن بازده، میزان تولید و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، اکسشنهای 15 (S. rechingeri) با منشأ استان ایلام با میانگین 5.8% اسانس و میزان تولید 113.9 کیلوگرم اسانس در هکتار و 64% کارواکرول و 2/12% تیمول، اکسشن 107 (S. spicigera) با منشأ استان گیلان با میانگین 2.4% اسانس و میزان 75.5 کیلوگرم اسانس در هکتار و 43.4% تیمول و 9.2% کارواکرول، اکسشن 24 (S. rechingeri) با منشأ استان ایلام با میانگین 4.2% اسانس و میزان تولید 63.8 کیلوگرم اسانس در هکتار و 75.4% کارواکرول و 6.2% تیمول و اکسشن SKM (S. bachtiarica) با منشأ استان یزد با 6/2% اسانس و میزان تولید 51.9 کیلوگرم اسانس در هکتار و 66% کارواکرول و 0.5% تیمول بهترتیب بهعنوان اکسشنهای برتر معرفی میشوند.
عباس زارعزاده؛ علی میرحسینی؛ مهدی میرزا؛ زیبا جمزاد؛ محمدرضا عرب زاده
چکیده
آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) گیاهی دارویی، بوتهای و چندساله است که در برخی مناطق ایران ازجمله استان یزد بهصورت خودرو رویش دارد. این تحقیق بهمنظور تعیین اکسشن(های) برتر آویشن کوهی کشت شده از لحاظ کمّیت و کیفیت اسانس در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. بذرهای 19 اکسشن ...
بیشتر
آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) گیاهی دارویی، بوتهای و چندساله است که در برخی مناطق ایران ازجمله استان یزد بهصورت خودرو رویش دارد. این تحقیق بهمنظور تعیین اکسشن(های) برتر آویشن کوهی کشت شده از لحاظ کمّیت و کیفیت اسانس در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. بذرهای 19 اکسشن این گیاه جمعآوری شده از رویشگاههای طبیعی، در گلخانه کشت و نشاءهای حاصل به مزرعه منتقل شدند. در سال دوم سرشاخههای گیاه در مرحله 50% گلدهی برداشت و در سایه خشک گردیدند. اسانسگیری به روش تقطیر با آب انجام و پس از تعیین بازده اسانس اجزاء تشکیلدهنده اسانس شناسایی شدند. تجزیه خوشهای براساس بازده ترکیب عمده تشکیلدهنده اسانس اکسشنها را در سه گروه غنی از تیمول-پاراسیمن (TK2، TK6، TK13، TK16، TK18، TK19)، کارواکرول-تیمول (TK1، TK3، TK4، TK5، TK7، TK11، TK14، TK15، TK17) و ژرانیول-لینالول (TK8، TK9، TK10، TK12) را قرار داد. براساس نتایج این بررسی، اکسشن TK7 با منشأ استان آذربایجانغربی با 42/3% اسانس و میزان تولید اسانس 4/36 کیلوگرم در هر هکتار و 8/63% کارواکرول و اکسشن TK14 با منشأ استان تهران با 2/2% اسانس و میزان تولید اسانس 5/35 کیلوگرم در هر هکتار و 2/47% کارواکرول و تیمول و اکسشن TK5 با منشأ آذربایجانغربی با 4/2% اسانس و میزان تولید 3/38 کیلوگرم در هر هکتار اسانس و 57% تیمول و کارواکرول بهعنوان اکسشنهای برتر گونه Thymus kotschyanus معرفی شدند.
عباس زارع زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ سید رضا طبایی عقدایی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب زاده؛ محمدرضا میرجلیلی
چکیده
جنس مرزه (Satureja) در ایران 17 گونه گیاه علفی یکساله و چندساله دارد که Satureja rechingeri Jamzad یکی از گونههای اندمیک آن در ایران است. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت اسانس تودههای مختلف S. rechingeri در حالت زراعی بود. ابتدا بذر هشت توده مختلف S. rechingeri جمعآوری شده از رویشگاههای طبیعی استان ایلام پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات ...
بیشتر
جنس مرزه (Satureja) در ایران 17 گونه گیاه علفی یکساله و چندساله دارد که Satureja rechingeri Jamzad یکی از گونههای اندمیک آن در ایران است. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت اسانس تودههای مختلف S. rechingeri در حالت زراعی بود. ابتدا بذر هشت توده مختلف S. rechingeri جمعآوری شده از رویشگاههای طبیعی استان ایلام پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. سرشاخههای گلدار تودههای مختلف طی چهار سال متوالی جمعآوری، در سایه خشک و اسانس آنها به روش تقطیر با آب استخراج شد. پس از تعیین بازده اسانس براساس وزن خشک گیاه، بهوسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی تجزیه و شناسایی اسانسها انجام شد. براساس نتایج تجزیه واریانس دادهها، تودههای مختلف از نظر تولید اسانس در هکتار اختلاف معنیداری در سطح 5% داشتند، اما اختلاف آنها در بازده و درصد مواد تشکیلدهنده اسانس معنیدار نبود. مقایسه میانگینها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. از میان ترکیبهای شیمیایی موجود در تودههای مختلف دو ترکیب آلفا-ترپینن و گاما-ترپینن و میزان تولید اسانس در هر هکتار دارای اختلاف معنیدار بودند و ترکیب عمده در تمام تودهها کارواکرول بود (64% تا 9/90%). نتایج تجزیه خوشهای تودهها براساس ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس دو گروه غنی از کارواکرول (SR8، SR7، SR5، SR3، SR2، SR1) و غنی از کارواکرول و تیمول (SR6 و SR4) را نشان میدهد. تودههای SR4 با بازده اسانس 85/5% و تولید اسانس 9/113 کیلوگرم در هکتار و 64% کارواکرول و 2/12% تیمول و SR6 با بازده اسانس 22/4% و تولید 8/63 کیلوگرم اسانس در هکتار و 75% کارواکرول و 2/6% تیمول بهعنوان تودههای برتر معرفی میشوند.
علی سپهوند؛ کریم خادمی؛ حسین آسترکی؛ علی محمدیان
چکیده
در راستای استفاده بهینه از دیمزارهای مناسب استان لرستان آزمایشی طی سالهای 1391-1387، با استفاده از گونه آویشن بومی استان (Thymus lancifolius Celak.) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تراکم کاشت (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) و در سه تکرار اجرا شد. ارتفاع، قطر تاج پوشش، تعداد ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، طول ریشه، درصد و عملکرد اسانس اندازهگیری ...
بیشتر
در راستای استفاده بهینه از دیمزارهای مناسب استان لرستان آزمایشی طی سالهای 1391-1387، با استفاده از گونه آویشن بومی استان (Thymus lancifolius Celak.) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تراکم کاشت (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) و در سه تکرار اجرا شد. ارتفاع، قطر تاج پوشش، تعداد ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، طول ریشه، درصد و عملکرد اسانس اندازهگیری شدند. نتایج بدست آمده از آنالیز مرکب دادهها در طی سالهای اجرای طرح نشان داد که تراکم 8 بوته در مترمربع نسبت به دو تراکم 6 و 4 بوته بیشترین عملکرد سرشاخه را تولید کرد. نتایج بررسی دادهها در مدت زمان اجرای طرح نشان داد که عملکرد ماده خشک در سال چهارم 9/3937 کیلوگرم در هکتار و عملکرد اسانس در همان سال 52/77 کیلوگرم درهکتار و از نظر درصد اسانس در سال چهارم 973/1 درصد و شاخه گلدهنده، قطر تاج پوشش و ارتفاع بهترتیب 153/317 عدد، 87/42 و 3/15سانتیمتر بودند. اسانس گونه بومی T. lancifolius بیش از 44% کارواکرول و حدود 31% تیمول داشت.
فاطمه سفیدکن؛ اسرین حیدری؛ مریم کسیانی اول؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ محمود نادری
چکیده
جنس مرزه با نام علمی Satureja از خانواده Lamiaceae است و S.macrantha C. A. Mey. یکی از گونههای آن در ایران است که در استانهای زنجان، کردستان، همدان و کرمانشاه رویش دارد. در این تحقیق بهمنظور زراعی کردن این گونه و بررسی کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آن در حالت زراعی، ابتدا بذر چهار اکسشن از این گونه از رویشگاههای مختلف کشور جمعآوری شده و در مزرعه تحقیقاتی ...
بیشتر
جنس مرزه با نام علمی Satureja از خانواده Lamiaceae است و S.macrantha C. A. Mey. یکی از گونههای آن در ایران است که در استانهای زنجان، کردستان، همدان و کرمانشاه رویش دارد. در این تحقیق بهمنظور زراعی کردن این گونه و بررسی کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آن در حالت زراعی، ابتدا بذر چهار اکسشن از این گونه از رویشگاههای مختلف کشور جمعآوری شده و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. بهمنظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس این اکسشنها، سرشاخههای گلدار آنها، طی سه سال متوالی پس از کشت جمعآوری شدند و پس از خشکشدن در محیط آزمایشگاه به روش تقطیر با آب مورد اسانسگیری قرار گرفتند. ضمن محاسبه بازده اسانس، ترکیبهای تشکیلدهنده اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیهای (Analytical GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GS-MS) و محاسبه شاخص بازداری مورد اندازهگیری و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ترکیبهای عمده اسانس همه اکسشنها در سه سال متوالی پس از کاشت، تیمول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن بودند که مقادیر آنها در اسانس اکسشنهای مختلف با هم فرق داشت. البته کارواکرول هم در اسانس موجود بود که مقدار آن قابلتوجه نبود. همچنین برای کلیه اکسشنهای مورد بررسی با رشد و استقرار گیاه، بهتدریج بازده اسانسها افزایش یافت. کیفیت اسانسها نیز با افزایش عمر گیاه، بجز برای یک اکسشن، بهتدریج بهبود یافت، بهنحوی که گیاهان سه ساله هم دارای بازده اسانس بالاتری بودند و هم درصد بیشتری از ترکیبهای فنلی تیمول و کارواکرول نسبت به گیاهان یکساله داشتند. حذف و ظهور تدریجی برخی ترکیبهای غیرعمده اسانس هم در طول رشد گیاه نشان داد که تعیین مقدار کمّی و آنالیز اسانس گیاه کاشته شده در سال اول پس از کاشت نمیتواند نتیجه قابل استنادی را تولید کند و برای دستیابی به نتایج قابلقبول حداقل باید بررسی کمّی و کیفی اسانس تا چندین سال متوالی ادامه یابد.
فاطمه عسکری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مهدی میرزا؛ مریم تیموری؛ المیرا احسانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر محل جمعآوری گیاه آویشن (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) و غلظت اسانس حاصل از آن بر اثرات ضدمیکروبی بر علیه تعدادی از میکروارگانیسمها، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش، محل جمعآوری گیاه در 6 سطح، رقت اسانس در 3 سطح و مقایسه آنها با آنتیبیوتیکهای سفتیزوکسیم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر محل جمعآوری گیاه آویشن (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) و غلظت اسانس حاصل از آن بر اثرات ضدمیکروبی بر علیه تعدادی از میکروارگانیسمها، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش، محل جمعآوری گیاه در 6 سطح، رقت اسانس در 3 سطح و مقایسه آنها با آنتیبیوتیکهای سفتیزوکسیم و سیپروفلوکسازین و میکروارگانیسمهای مورد بررسی نیز در 5 سطح شامل Bacillus subtilis، Staphylococcus aureus، Escherichia coli، Pseudomonas aeroginosa و Candida albicans بود. ابتدا بذرهای این گونه از رویشگاههای مختلف جمعآوری و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کشت گردید. سرشاخههای گلدار نمونهها با روش تقطیر با آب مقطر اسانسگیری شدند. بهمنظور شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای GC و GC/MS استفاده شد. بازده اسانس نمونههای مختلف بین 39/0% تا 83/0% (وزنی-وزنی) بود. بیشترین ترکیبهای شیمیایی اسانس آذربایجانغربی شامل ترانس-کاریوفیلن (26%) و کامفور (2/24%)، اسانس تهران شامل ژرانیال (9/30%) و ژرانیلاستات (9/23%)، اسانس زنجان شامل لینالول (5/23%) و 1،8-سینئول (2/22%)، اسانس قزوین شامل تیمول (3/30%) و کارواکرول (2/30%)، اسانس کردستان شامل لینالول (2/17%) و ژرانیلاستات (7/12%) و اسانس گیلان شامل آلفا-ترپینئول (3/31%) و ژرانیول (2/11%) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس قطر هاله عدم رشد نشان داد که اثر محل جمعآوری، نوع میکروارگانیسم، رقت اسانس و اثر متقابل آنها در سطح 5% معنیدار بود. مقایسه میانگین اثر متقابل محل جمعآوری، نوع میکروارگانیسم و رقت اسانس نشان داد که بیشترین قطر هاله عدم رشد، معادل 5/35 میلیمتر مربوط به اسانس با منشأ بذر آذربایجانغربی، آنتیبیوتیک سیپروفلوکسازین بر روی باکتری باسیلوسسوبتیلیس و کمترین قطر هاله عدم رشد نیز معادل 8 میلیمتر مربوط به اسانس آذربایجانغربی با رقت یک پنجاهم بر روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا بود. نتایج حاصل از بررسی MIC و MBC نشان داد که اسانس با منشأ بذر تهران و با منشأ بذر کردستان بهترتیب بیشترین و کمترین اثر ضدمیکروبی را داشت.
عباس زارعزاده؛ علی میرحسینی؛ مهدی میرزا؛ محمدرضا عربزاده
چکیده
اسانس آویشن (Thymus spp) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای برخوردار میباشد. در این تحقیق سرشاخههای گلدار اکسشنهای گونههای مختلف آویشن کشت شده در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد واقع در گردفرامرز شهر شاهدیه، برداشت و پس از خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. بازدهی ...
بیشتر
اسانس آویشن (Thymus spp) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای برخوردار میباشد. در این تحقیق سرشاخههای گلدار اکسشنهای گونههای مختلف آویشن کشت شده در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد واقع در گردفرامرز شهر شاهدیه، برداشت و پس از خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. بازدهی اسانس براساس وزن خشک گیاه تعیین شد و بعد بهوسیله کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنجی جرمی تجزیه و شناسایی ترکیبها انجام شد. از 74 اکسشن کشت شده در سال دوم (1389) از نظر بازده اسانس بیشترین درصد اسانس گیاه مربوط به اکسشنهای CFTNJI (17/4%)، ZSELP (4%)، Q (72/3%)، NJICFT (71/3%) و XDRMKO (54/3%) و کمترین آن مربوط به اکسشن BHUZSE با 66/0% اسانس بود. از نظر میزان تولید اسانس در هکتار اکسشنهای XDRVGY (kg/ha5/87)، NJICFT (kg/ha42/45)، ZSECFT (kg/ha86/40) و BHUMKO (kg/ha31/38) بهترتیب بیشترین میزان اسانس و کمترین مقدار آن به اکسشن CFTMKO با 9/0 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. پاراسیمن، 1،8-سینئول، گاما-ترپینن، بورنئول، تیمول، کارواکرول، ژرانیول، لیمونن، ژرانیل استات، ترپینول، لینالول و کاریوفیلن بهترتیب 4/28%، 7/31%، 4/20%، 3/29%، 1/71%، 4/81%، 77%، 4/28%، 6/38%، 6/55%، 81% و20% مربوط به اکسشنهای NJIBHU، VGYCFT، MKOMKO، CFTCFT، ZSEQ، NJICFT، CFTQ، MKOQ، CFTZSE، NJIBHU، ZSELP، VGYMKO و CFTCFT میباشد. در سال سوم (1390) از نظر بازده اسانس بیشترین درصد اسانس گیاه مربوط به اکسشنهای Q (07/4%)، CFTVGY (7/3 %)، MKOVGY (63/3%)، ZSEQ (45/3%) و ZSELP (43/3%) و کمترین آن مربوط به اکسشن VGYMKO با 62/0 درصد اسانس بود. از نظر میزان تولید اسانس در هکتار اکسشنهای BHUVGY (kg/ha9/74)، XDRVGY (kg/ha9/60)، XDRLP (kg/ha78/51)، CFT (kg/ha21/49) و Q (kg/ha11/46) بهترتیب بیشترین میزان اسانس و کمترین مقدار آن به اکسشن BHUZSE با 36/2 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بهطور کلی با در نظر گرفتن بازده اسانس، میزان تولید و ترکیبهای اسانس اکسشن NJICFT (T. transcaspicus) با منشأ استان یزد و با 71/3% اسانس و عملکرد 42/45 کیلوگرم اسانس در هر هکتار و با 5/81% کارواکرول و اکسشن ZSEQ (T. daenensis) با منشأ استان مرکزی و با 45/3% اسانس و عملکرد 15/37 کیلوگرم در هر هکتار و با 73% تیمول و اکسشن XDRVGY (T. vulgaris) با منشأ استان مرکزی و با بازده اسانس 75/2% و میزان تولید 5/78 کیلوگرم در هکتار و میزان 8/45% تیمول بهعنوان اکسشنهای برتر معرفی میشوند.
عباس نیکوپور؛ کامکار جایمند؛ محمدتقی درزی؛ فرهاد رجالی
چکیده
بهمنظور بررسی کارایی کود زیستی فسفری و تراکم بوته بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی زنیان (Trachyspermum copticum L.)، پژوهشی بهصورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل عامل کود زیستی فسفری در چهار سطح ...
بیشتر
بهمنظور بررسی کارایی کود زیستی فسفری و تراکم بوته بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی زنیان (Trachyspermum copticum L.)، پژوهشی بهصورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل عامل کود زیستی فسفری در چهار سطح (شاهد (عدم تلقیح)، بذرمال، سرک و بذرمال و سرک) و عامل تراکم بوته در سه سطح (250000، 125000، 83000 بوته در هکتار) بودند. صفات مورد بررسی شامل درصد اسانس، عملکرد اسانس، درصد تیمول، درصد ترپینولن و درصد پارا-سیمن در روغن فرّار بودند. نتایج نشان داد که تأثیر کود زیستی فسفری بر صفات مورد بررسی در سطح 1% معنیدار شد، بهطوری که بیشترین مقادیر درصد اسانس (34/4%) و عملکرد اسانس (12/143 کیلوگرم در هکتار) در تیمار دو بار تلقیح (بذرمال و سرک) و درصد تیمول (9/33%) در تیمار بذرمال، درصد ترپینولن (5/41%) در تیمار دو بار تلقیح (بذرمال و سرک) و درصد پارا-سیمن (2/23%) در تیمار سرک بدست آمد. اثر تراکم بوته بر صفات مورد بررسی در سطح 1% معنیدار شد. بهطوری که بیشترین مقادیر درصد اسانس (1/4%) در تیمار 83000 بوته در هکتار، عملکرد اسانس (07/104 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 250000 بوته در هکتار، درصد تیمول (4/37%) در تیمار 125000 بوته در هکتار، درصد ترپینولن (5/44%) در تیمار 83000 بوته در هکتار و درصد پارا-سیمن (9/23%) در تیمار 83000 بوته در هکتار بدست آمد. از طرفی اثرات متقابل معنیداری نیز بر درصد اسانس (37/5%)، عملکرد اسانس (5/149 کیلوگرم در هکتار)، درصد تیمول (40%)، درصد ترپینولن (1/49%) و درصد پارا-سیمن (6/25 %) مشاهده گردید.
عادله کیهانی؛ فاطمه سفیدکن؛ اعظم منفرد
چکیده
اسانسهای گیاهی در طیف وسیعی از محصولات دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرند. مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) از خانواده Lamiaceae و انحصاری ایران است. در طب سنتی به اثر ضددرد و ضدعفونت گیاه مرزه اشاره شدهاست. مرزه در موارد ناراحتیهای سینه، سرفه، لاغری، دردهای رماتیسمی و عصبی بکار میرود. تحقیقات نشان داده که ترکیبهای ...
بیشتر
اسانسهای گیاهی در طیف وسیعی از محصولات دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرند. مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) از خانواده Lamiaceae و انحصاری ایران است. در طب سنتی به اثر ضددرد و ضدعفونت گیاه مرزه اشاره شدهاست. مرزه در موارد ناراحتیهای سینه، سرفه، لاغری، دردهای رماتیسمی و عصبی بکار میرود. تحقیقات نشان داده که ترکیبهای اصلی اسانس مرزه سهندی پارا-سیمن، تیمول، گاما-ترپینن و کارواکرول بوده و این ترکیبها در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی وآرایشی کاربرد دارند. از آنجا که روش خشککردن و همچنین روش اسانسگیری میتواند بر میزان اسانس تولیدی و کیفیت آن مؤثر باشد، در این تحقیق بهمنظور بررسی اثر روشهای خشک کردن، اندامهای هوایی گیاه در زمان گلدهی کامل از مزرعه تحقیقاتی (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین) جمعآوری گردیده و پس از خشک شدن در درجه حرارتهای مختلف (آون C°30، آون C°40، آون C°50) و سایه، هر یک از تیمارها، در سه تکرار به روش تقطیر با آب اسانسگیری شدند. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) تجزیه و شناسایی گردیدند. دادههای حاصل بهوسیله نرمافزار SAS و با استفاده از آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بازده اسانس بر حسب وزن خشک، مقدار تیمول و مجموع ترکیبهای فنلی اسانس، در روشهای خشککردن با آون C°30، آون C°40 و سایه از نظر آماری اختلاف نداشته ولی خشک کردن در دمای C°50 بازده اسانس پایینتری تولید نمود. ولی مقدار تیمول و همچنین مجموع دو ترکیب فنلی تیمول و کارواکرول در تیمار C°50 بالاتر از سه روش دیگر بود. برای بررسی اثر روش اسانسگیری، اندامهای هوایی گیاه در زمان گلدهی کامل جمعآوری گردیده و پس از خشک شدن در سایه به سه روش تقطیر با آب، تقطیر با آب و بخار آب و تقطیر با بخار مستقیم اسانسگیری شدند. نتایج آنالیز آماری نشان داد که بازده اسانس برحسب وزن خشک در روش اسانسگیری تقطیر با آب (45/1%)، بالاتر از دو روش دیگر بود (در سطح احتمال 1%)، در حالیکه بالاترین مقدار تیمول و کارواکرول در روش تقطیر با بخار آب بدست آمد (در سطح احتمال 5%).
فاطمه عسکری؛ ولیالله مظفریان؛ اسلام پارسا
چکیده
گونه Centaurea zuvandica (Sosn.) Sosn. نوعی گلگندم چندساله است که در مناطق شمال و شمالغربی کشور پراکنش دارد. اندام هوایی گیاه در مرحله گلدهی در پایان خرداد 1390 از مناطق فیروزکوه، قائمشهر و جاده چالوس جمعآوری گردید. اندامهای گیاهان تفکیک شده و در دمای محیط خشک شده و بعد به ذرات کوچک آسیاب شدند. نمونه ساقه همراه برگ و گلآذین به تفکیک با روش ...
بیشتر
گونه Centaurea zuvandica (Sosn.) Sosn. نوعی گلگندم چندساله است که در مناطق شمال و شمالغربی کشور پراکنش دارد. اندام هوایی گیاه در مرحله گلدهی در پایان خرداد 1390 از مناطق فیروزکوه، قائمشهر و جاده چالوس جمعآوری گردید. اندامهای گیاهان تفکیک شده و در دمای محیط خشک شده و بعد به ذرات کوچک آسیاب شدند. نمونه ساقه همراه برگ و گلآذین به تفکیک با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. برای جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای گاز کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده گردید. بازده اسانس اندامهای مختلف (بر پایه وزنی- وزنی خشک شده) بین 02/0% تا 07/0% بود. بیشترین درصد ترکیبها عبارت از اسپاتولنول (حداکثر 8/28%)، تیمول (حداکثر 7/21%)، کاریوفیلناکساید (حداکثر 9/20%)، لینالول (حداکثر 5/19%)، جرماکرندی (حداکثر 3/16%) و کارواکرول (حداکثر 8/6%) بودند. با توجه به نتایج درمییابیم که تنوع بسیاری در ترکیبهای اصلی اسانس سه رویشگاه و حتی اندامهای مختلف یک رویشگاه وجود دارد. وجود تیمول در اسانس ساقه و برگ (8/17% و 7/21%) و لینالول در اسانس گلآذین (5/19% و 7/9%) رویشگاههای جاده چالوس و فیروزکوه و عمده بودن کاریوفیلناکساید (9/20%) در اسانس ساقه و برگ رویشگاه قائمشهر از ویژگیهای گیاهان این رویشگاهها است.
رمضان کلوندی؛ مهدی میرزا؛ مرتضی عطری؛ محسن حسامزاده حجازی؛ زیبا جمزاد؛ کیوان صفیخانی
چکیده
آویشن کرکآلود با نام علمی Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) میباشد. از میان گونههای مختلف جنس Thymus که در سراسر جهان پراکنش دارند، 18 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند که از این تعداد 4 گونه اندمیک ایران است. برای بررسی تنوع اسانس در افراد جمعیتهای گونه مورد مطالعه در ایران از روش D.S.S. (تعیین زیستگاه ویژه) استفاده ...
بیشتر
آویشن کرکآلود با نام علمی Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) میباشد. از میان گونههای مختلف جنس Thymus که در سراسر جهان پراکنش دارند، 18 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند که از این تعداد 4 گونه اندمیک ایران است. برای بررسی تنوع اسانس در افراد جمعیتهای گونه مورد مطالعه در ایران از روش D.S.S. (تعیین زیستگاه ویژه) استفاده شد. در این مطالعه اندامهای هوایی 5 فرد (بوته) از گونه مورد مطالعه در مرحله گلدهی از 10 زیستگاه ویژه جهت بررسیهای شیمیایی جمعآوری (50 فرد در کل) و در دمای اتاق خشک گردیدند. استخراج اسانس از تمامی افراد به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه طرح کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا برای مدت 4 ساعت انجام شد. ترکیبهای شیمیایی اسانسها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. بالاترین بازده متوسط تولید اسانس توسط سرشاخههای گلدار افراد مورد مطالعه در سه بار تکرار بر حسب وزن خشک، متعلق به فرد اول از جمعیت Te2 (09/4%) و پایینترین آن متعلق به فرد دوم از جمعیت Te10 (21/0%) بود. در مجموع در اسانس روغنی افراد 10 جمعیت مورد مطالعه 31 ترکیب شناسایی شد. مقایسه افراد داخل یک جمعیت، نشان داد که افراد یک جمعت در بین خودشان در داشتن ترکیبهای شیمیایی تنوع نشان میدهند. از میان ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس 50 فرد مورد مطالعه، ترکیبهای زیر بهطور گستردهای تنوع را آشکار کردند. پاراسیمن (%1/20-1/0)، 1،8-سینئول (%4/29-4/0)، گاما-ترپینن (%7/8-1/0)، لینالول (%3/82-1/0)، کامفور (%15-1/0)، بورنئول (%7/22-6/1)، ژرانیول (%6/74-1/0)، تیمول (%7/57-1/0)، ژرانیل-استات (%6/49-1/0)، کاریوفیلن-اکساید (%1/9-2/0)، لیمونن (%24-2/0) و آلفا-ترپینئول (%2/36-1/0). نتایج حاصل از آنالیز دادههای شیمیایی با نرمافزار MVSP به روش PCO و UPGMA منجر به شناسایی 9 کموتیپ به شرح زیر برای گونه مورد مطالعه گردید که 7 کموتیپ از آنها بهعنوان کموتیپهای جدید برای این گونه معرفی میشود. 1- ژرانیول/ ژرانیلاستات، 2- ژرانیول، 3- لینالول/ ژرانیول/ژرانیل استات، 4-لینالول، 5-آلفا-ترپینئول/1،8-سینئول، 6- ژرانیلاستات، 7- ژرانیول/تیمول/بورنئول/1،8-سینئول، 8- تیمول/لیمونن و 9- تیمول/پاراسیمن/بورنئول.
لیلی صفائی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسین زینلی؛ داود افیونی؛ مهدی میرزا
چکیده
بهمنظور بررسی اثر زمان برداشت بر میزان و عملکرد اسانس و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس گیاه آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) آزمایشی طی سالهای 1386 تا 1388 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان انجام شد. به همین منظور بذرهای گیاه پس از جمعآوری از رویشگاه، در شاسی کشت و نشاءهای حاصل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر زمان برداشت بر میزان و عملکرد اسانس و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس گیاه آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) آزمایشی طی سالهای 1386 تا 1388 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان انجام شد. به همین منظور بذرهای گیاه پس از جمعآوری از رویشگاه، در شاسی کشت و نشاءهای حاصل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به زمین اصلی منتقل شدند. سرشاخههای گیاه به مدت دو سال (1387 و 1388) در چهار مرحله آغاز گلدهی، 50% گلدهی، گلدهی کامل و بذردهی، برداشت، خشک و اسانسگیری شد. جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس با دستگاه کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر زمان برداشت بر مجموع عملکرد دو ترکیب تیمول و کارواکرول، درصد اسانس و درصد گاما-ترپینن و بورنئول معنیدار بود. بیشترین مجموع عملکرد تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی و بیشترین درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل بدست آمد. اثر متقابل سال در مرحله برداشت مشخص نمود که بیشترین درصد اسانس اندام هوایی در طی دو سال متعلق به مرحله گلدهی کامل سال اول (56/1%) و بالاترین عملکرد مجموع دو ترکیب تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی همان سال (54/28 کیلوگرم در هکتار) بودهاست. از بین شش ترکیبی که بیشترین درصد اسانس را تشکیل دادند کارواکرول ترکیب غالب در هر چهار مرحله برداشت بود و بیشترین مقدار آن در مرحله ابتدای گلدهی (45/88%) سال دوم حاصل شد. دومین ترکیب غالب تیمول بود که در مرحله گلدهی کامل به حداکثر مقدار خود (77/11%) رسید. پاراسیمن، 1،8- سینئول و گاما-ترپینن در مرحله بذردهی (بهترتیب 35/2%، 21/1% و 15/2%) و بورنئول در مرحله گلدهی کامل بیشترین مقدار (52/7%) را نشان دادند. همچنین رابطه مثبت و معنیداری بین درصد اسانس با مجموع عملکرد دو ترکیب کارواکرول و تیمول مشاهده گردید. در مجموع براساس نتایج بدستآمده بهترین زمان برداشت آویشن کرمانی برای رسیدن به حداکثر عملکرد تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی و برای درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل میباشد.
فاطمه عسکری؛ مهدی میرزا
چکیده
گیاه Centaurea depressa M. Bieb. بهنام گلگندم، یک گیاه داروییست که از عصاره آن برای شستشوی چشم استفاده میشود و ناراحتیهای دستگاه گوارش را تا حدودی کاهش میدهد. در این تحقیق بهمنظور بررسی کمّی و کیفی اسانس اندامهای مختلف گونه C. depressa، گیاه از مناطق دماوند و تهران در مرحله گلدهی جمعآوری گردید. اندامهای گیاهان بهصورت ...
بیشتر
گیاه Centaurea depressa M. Bieb. بهنام گلگندم، یک گیاه داروییست که از عصاره آن برای شستشوی چشم استفاده میشود و ناراحتیهای دستگاه گوارش را تا حدودی کاهش میدهد. در این تحقیق بهمنظور بررسی کمّی و کیفی اسانس اندامهای مختلف گونه C. depressa، گیاه از مناطق دماوند و تهران در مرحله گلدهی جمعآوری گردید. اندامهای گیاهان بهصورت سه نمونه ساقه همراه برگ، ریشه و گلآذین تفکیک شده، در دمای محیط خشک شده و بعد به ذرات کوچک آسیاب شدند. نمونههای فوق با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. برای جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. بازده اسانس ساقه و برگ، ریشه و گلآذین منطقه دماوند (بر پایه وزنی- وزنی خشک شده) بهترتیب 18/0%، 13/0% و 07/0% و منطقه باغ گیاهشناسی به همان ترتیب 10/0%، 13/0% و 08/0% بود. در منطقه دماوند بیشترین ترکیبهای اسانس ساقه و برگ تیمول (5/56%)، اسپاتولنول (7/12%) و جرماکرن D (9/9%) بود. ترکیبهای اصلی اسانس ریشه پنتادکادین-1-ال (2/32%) و سیس-7-هگزادسن (5/29%) بودند. جرماکرن دی، جرماکرن B و تیمول (4/32%، 4/9% و 7/8%) بیشترین ترکیبهای اسانس گلآذین بودند. در منطقه باغ گیاهشناسی بیشترین ترکیبهای اسانس ساقه و برگ اسپاتولنول (4/25%)، Eudesma-4(15)-7-diene-1-b-ol (5/14%) و جرماکرن D (7/13%) بود. ترکیبهای اصلی اسانس ریشه تترادکانال (7/30%)، کاریوفیلناکساید (7/23%) و سیس-7- هگزادسن (3/22%) بود. تترادکانال (3/82%) و سیس-7-هگزادسن (5/15%) بیشترین ترکیبهای اسانس گلآذین بودند. با توجه به نتایج درمییابیم که در ترکیبهای اصلی اسانس دو رویشگاه و حتی اندامهای مختلف یک رویشگاه تنوع وجود دارد.
شیرین کاوه؛ حسین زینلی؛ لیلی صفایی؛ حسن مداح عارفی؛ سمیه افلاکیان
چکیده
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران است که بهدلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی ضد میکروبی، ضد باکتریایی و ضد نفخ میباشد. در این تحقیق 13 جمعیت آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) و 9 ژنوتیپ آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، جمعآوری شده از نقاط مختلف ایران، در ایستگاه شهید فزوه وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و ...
بیشتر
آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران است که بهدلیل داشتن دو ترکیب تیمول و کارواکرول دارای خواص دارویی ضد میکروبی، ضد باکتریایی و ضد نفخ میباشد. در این تحقیق 13 جمعیت آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) و 9 ژنوتیپ آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، جمعآوری شده از نقاط مختلف ایران، در ایستگاه شهید فزوه وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. صفات مورد مطالعه در طول فصل رشد عبارت بودند از: طول گل، طول غنچه، وزن سنبله، ارتفاع ساقه، سطح برگ، طول و عرض برگ، بزرگترین و کوچکترین قطر تاج پوشش، تعداد گل در سنبله، طول سنبله، مرحله شروع گلدهی، 50% و 100% گلدهی، عملکرد تر و خشک بوته و درصد اسانس. همچنین درصد تیمول و کارواکرول با استفاده از روشهای GC و GC/MS محاسبه گردید. نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات نشان داد که تنوع ژنتیکی کافی برای کلیه صفات اندازهگیری شده وجود داشت. در این تحقیق بالاترین میزان تولید در گونه آویشن باغی بدست آمد و ژنوتیپ آویشن باغی استان اصفهان با میزان تولید 2200 کیلوگرم در هر هکتار بالاترین مقدار را به خود اختصاص داد. بیشترین میزان تولید ماده خشک آویشن کوهی نیز متعلق به جمعیت آذربایجانغربی با تولید 1640 کیلوگرم در هکتار بود. درصد اسانس آویشن کوهی از 42/0% تا 17/2% و در آویشن باغی از 42/0% تا 75/1% متغیر بدست آمد. درصد ترکیب تیمول در آویشن کوهی از 63/4% تا 52/74% و درصد کارواکرول از 3% تا 24/78% و در آویشن باغی درصد تیمول از 53/32% تا 75/79% و درصد کارواکرول از 74/5% تا 16/53% متغیر بود. تجزیه خوشهای، ژنوتیپهای مورد بررسی را در 4 گروه مجزا قرار داد. گروه اول، دوره رشدی طولانیتری داشتند. گروه دوم، دارای عرض برگ، طول غنچه و وزن سنبله بالاتری بودند. گروه سوم، از عرض برگ و درصد تیمول نسبتاً بالا و تعداد سنبله بالا برخوردار بودند؛ درنهایت گروه چهارم، از نظر درصد اسانس، درصد تیمول و همچنین عملکرد تر و خشک اندام هوایی نسبت به سایر گروهها برتری داشتند. در مجموع نتایج بدست آمده حکایت از وجود پتانسیل ژنتیکی مناسبی از لحاظ کلیه صفات در ژرمپلاسم آویشن مورد مطالعه داشت که میتوان از آن در برنامههای اصلاحی حداکثر استفاده را بعمل آورد.
سمیه شاهوردی؛ فاطمه سفیدکن؛ زیبا جمزاد؛ طاهر نژادستاری
چکیده
گونه Origanum Strobilaceum Mobayen & Ghahreman گیاهی از خانواده نعنا و متعلق به جنس Origanum است. در این تحقیق برای اولین بار، اسانس این گونه از نظر کمّی و کیفی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور سرشاخه گلدار گیاه مذکور از استان مازندران، جاده جنت رودبار جمعآوری گردید. پس از خشک کردن در سایه با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. سپس اجزای تشکیلدهنده ...
بیشتر
گونه Origanum Strobilaceum Mobayen & Ghahreman گیاهی از خانواده نعنا و متعلق به جنس Origanum است. در این تحقیق برای اولین بار، اسانس این گونه از نظر کمّی و کیفی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور سرشاخه گلدار گیاه مذکور از استان مازندران، جاده جنت رودبار جمعآوری گردید. پس از خشک کردن در سایه با روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. سپس اجزای تشکیلدهنده اسانس با استفاده از دستگاههای GC و GC/MS مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. 29 ترکیب در اسانس شناسایی شدند که 3/97% اسانس را تشکیل میدادند. عمدهترین اجزای اسانس پارا-سیمن (25%)، ترانس کاریوفیلن (4/14%)، تیمول (6/9%)، کارواکرول (3/5%) و کومینآلدئید (1/5%) میباشند. اسانس این گونه از نظر نوع ترکیبهای تشکیلدهنده با اسانس گونه O. vulgare که اجزای اصلی آن فنولهای تیمول و کارواکرول و نیز جرماکرن D و کاریوفیلن هستند، مشابهتها و تفاوتهایی دارد.
لیلی صفائی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسین زینلی؛ مهدی میرزا
چکیده
بهمنظور بررسی اثر مراحل مختلف برداشت بر عملکرد اندام هوایی، اسانس و ترکیبهای اصلی اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی طی سالهای 88-1386 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در استان اصفهان انجام شد و بهترین زمان برداشت گیاه از نظر بالاترین عملکرد اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس و میزان تیمول بررسی گردید. اندام ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر مراحل مختلف برداشت بر عملکرد اندام هوایی، اسانس و ترکیبهای اصلی اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی طی سالهای 88-1386 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در استان اصفهان انجام شد و بهترین زمان برداشت گیاه از نظر بالاترین عملکرد اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس و میزان تیمول بررسی گردید. اندام هوایی گیاه در چهار مرحله فنولوژیکی مختلف شامل: 1) مرحله آغاز گلدهی، 2) مرحله 50% گلدهی 3) مرحله گلدهی کامل و 4) مرحله بذردهی، برداشت و در هوای آزاد و در سایه خشک گردید. نتایج بدست آمده حکایت از اثر معنیدار مراحل مختلف برداشت بر کلیه صفات مورد مطالعه داشت. براساس میانگین صفات، بیشترین وزن خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس در مرحله گلدهی کامل و بیشترین درصد اسانس در مرحله 50% گلدهی بدست آمد. اثر متقابل سال در مرحله برداشت مشخص نمود که در مجموع تیمار مربوط به مرحله گلدهی کامل سال دوم، بیشترین وزن خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس را (بهترتیب معادل با 3083 و 61/68 کیلوگرم در هکتار) تولید نمودهاست. بیشترین درصد اسانس اندام هوایی در طی دو سال متعلق به مرحله 50% گلدهی بود و سال تأثیر معنیداری روی درصد اسانس نداشت. شش ترکیب بیشترین درصد اسانس را تشکیل دادند که در بین آنها تیمول ترکیب غالب در هر چهار مرحله برداشت بود. بیشترین مقدار تیمول در مرحله ابتدای گلدهی (9/85%) حاصل شد که نسبت به سایر مراحل برداشت اختلاف معنیداری را نشان داد. دومین ترکیب غالب اسانس کارواکرول بود که در مرحله بذردهی به حداکثر مقدار خود رسید و تفاوت معنیداری با سایر مراحل برداشت داشت. سه ترکیب پارا سیمن، 1،8-سینئول و گاما-ترپینن در مرحله 50% گلدهی، حداکثر مقدار را دارا بودند (بهترتیب 4/3، 4/1 و 8/1%) و بورنئول همانند کارواکرول در مرحله بذردهی بیشترین مقدار (53/2%) را نشان داد. در مجموع براساس نتایج بدست آمده بهترین زمان برداشت آویشن دنایی جهت رسیدن به حداکثر پتانسیل عملکرد اندام هوایی، عملکرد اسانس و عملکرد تیمول مرحله گلدهی کامل میباشد.
