زراعت و باغبانی
زهرا عظیم زاده؛ عباس حسنی؛ بابک عبدالهی مندولکانی؛ ابراهیم سپهر
چکیده
مرزنجوش (Origanum vulgare L.) گیاهی علفی، چندساله و متعلق به تیره نعناع است که بهعنوان ادویه برای طعم دادن به غذاها و نیز برای اهداف طبی بهعنوان ضدنفخ، معرق، خلطآور، آرامبخش، اشتهاآور، مدر، ضدسرفه و ضدروماتیسم مورد استفاده قرار میگیرد. جهت ارزیابی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات رشدی و فیزیولوژیک، مقدار اسانس و جذب عناصر غذایی در دو زیرگونه ...
بیشتر
مرزنجوش (Origanum vulgare L.) گیاهی علفی، چندساله و متعلق به تیره نعناع است که بهعنوان ادویه برای طعم دادن به غذاها و نیز برای اهداف طبی بهعنوان ضدنفخ، معرق، خلطآور، آرامبخش، اشتهاآور، مدر، ضدسرفه و ضدروماتیسم مورد استفاده قرار میگیرد. جهت ارزیابی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات رشدی و فیزیولوژیک، مقدار اسانس و جذب عناصر غذایی در دو زیرگونه از گیاه مرزنجوش، یک آزمایشی گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل دو زیرگونه مرزنجوش (ssp. gracile و ssp. vulgare) و تنش شوری در چهار سطح (0، 25، 50 و 100 میلیمولار از NaCl) بودند. نتایج نشان داد که تنش شوری تأثیر معنیداری بر صفات مورد اندازهگیری داشته است. با افزایش میزان شوری، ویژگیهای رشدی (ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ و عملکرد ماده خشک)، محتوی نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل (SPAD)، درصد و عملکرد اسانس، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم در برگ و ریشه کاهش، در حالیکه مقادیر سدیم و کلر برگ و ریشه هر دو زیرگونه افزایش یافت. عکسالعمل دو زیرگونه به سطوح مختلف تنش شوری متفاوت بود. تجمع بیشتر سدیم در ریشهها و بالاتر بودن نسبت K/Na در برگها نسبت به ریشهها نشاندهنده توانایی زیرگونههای مرزنجوش در محدود کردن انتقال و تجمع یونهای Na+ در اندامهای هوایی آنها میباشد. در مجموع یافتههای این تحقیق نشان داد که زیرگونه vulgare بهواسطه تجمع کمتر یونهای سدیم و کلر، دارا بودن نسبت بالاتر K/Na و کاهش کمتر در شاخص کلروفیل و عملکرد ماده خشک از میزان تحمل بیشتری در برابر تنش شوری نسبت به زیرگونه gracile برخوردار است.
زراعت و باغبانی
عسکر قنبری عدیوی؛ سینا فلاح؛ مجتبی کریمی؛ زهرا لری گوئینی
چکیده
بهمنظور ارزیابی پاسخ تولید زرینگیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.) به کودهای دامی و شیمیایی آزمایشی بهصورت اسپیلت پلات در زمان با سه تکرار در سالهای 1397 و 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (بدون کود)، کود شیمیایی، و سطوح مختلف (100، 143 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از هر یک از کودهای مرغی (PM100، PM143، PM250)، گوسفندی (SM100، SM143، SM250) و گاوی (CM100، ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی پاسخ تولید زرینگیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.) به کودهای دامی و شیمیایی آزمایشی بهصورت اسپیلت پلات در زمان با سه تکرار در سالهای 1397 و 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (بدون کود)، کود شیمیایی، و سطوح مختلف (100، 143 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از هر یک از کودهای مرغی (PM100، PM143، PM250)، گوسفندی (SM100، SM143، SM250) و گاوی (CM100، CM143، CM250) بودند. صفات شامل رنگیزههای فتوسنتزی، شاخص سطحبرگ، زیستتوده گیاهی و درصد و عملکرد اسانس بررسی شدند. اثر کود، چین و اثر متقابل کود در چین بر همه صفات معنیدار شد. در چین اول، تیمار PM250 رنگدانههای فتوسنتزی بیشتری در مقایسه با کود شیمیایی تولید نمود. همچنین، تیمارهای SM100 و CM100، کلروفیل a و کلروفیل کل بالاتری را در مقایسه با کود شیمیایی موجب شدند. در چین دوم، میانگین رنگدانههای فتوسنتزی در تیمارهای کود دامی بر کود شیمیایی برتری نداشت. در چین اول، سطح بالای انواع کودهای دامی شاخص سطح برگ بالاتری در مقایسه با کود شیمیایی داشتند ولی در چین دوم، سطح متوسط و بالای کود مرغی و سطح بالای کود گوسفندی دارای این برتری بودند. در چین اول، همه تیمارهای کودهای دامی به استثنای CM100 زیستتوده گیاهی مشابه با کود شیمیایی تولید کردند ولی در چین دوم، تیمار PM143 زیست توده بالاتری در مقایسه با کود شیمیایی تولید نمود. در چین اول، میزان اسانس تیمار SM250 در مقایسه با کود شیمیایی برتری معنیداری داشت. در چین اول، بیشترین عملکرد اسانس با سطح بالای انواع کودهای دامی بهدست آمد اما در چین دوم، اختلاف معنیداری بین عملکرد اسانس سطوح مختلف کودهای دامی با کود شیمیایی مشاهده نشد. بهطور کلی، نتیجهگیری میشود سطح بالای کود مرغی با ایجاد شرایط مطلوب رشد گیاهی جایگزین مطلوبی برای کود شیمیایی در کشت گیاه دارویی زرینگیاه بهشمار میرود.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
سید محمدرضا حبیبیان؛ پریسا سربی اکبری؛ وحید روشن
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.229.106.2.1576.32کلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعیان و بیشتر در نواحی بایر و سنگلاخی و ماسهزارهای نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوبغربی آسیا ازجمله ایران میروید. خواص درمانی مختلفی همچون ضد درد، ضد تب، آنتیاکسیدانی و کاهشدهنده فشار خون برای آن در نظر گرفته می شود که این ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.229.106.2.1576.32کلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعیان و بیشتر در نواحی بایر و سنگلاخی و ماسهزارهای نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوبغربی آسیا ازجمله ایران میروید. خواص درمانی مختلفی همچون ضد درد، ضد تب، آنتیاکسیدانی و کاهشدهنده فشار خون برای آن در نظر گرفته می شود که این خواص درمانی بهدلیل وجود ترکیبهای شیمیایی متعدد در اسانس حاصل از آن است. برداشت گیاه در مراحل مختلف فنولوژی تأثیر زیادی بر میزان ترکیبهای اسانس این گونه دارد. در این تحقیق تغییرات کمّی و کیفی اسانس کلپوره در طول فصل رویش در منطقه چشمه انجیر استان فارس و در سه مرحله فنولوژی (اوج رویشی، اول گلدهی و اوج گلدهی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال 1397 مورد بررسی قرار گرفت. اسانسها توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که عمده ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس در مرحله اوج رویشی، کاریوفیلن اکسید (12.1%)، آلفا-پینن (11.8%)، جرماکرن D (9.1%)، میرسن (8.5%)، لیمونن (7.2%)، بتا-پینن (6.7%)، بیسیکلوجرماکرن (6.6%)، ترانس-کاریوفیلن (4.6%) و آلفا-بیسابولول اکسید-بی (3.4%) با بازده اسانس 0.9%، در مرحله اول گلدهی، جرماکرن D (26.6%)، بیسیکلوجرماکرن (18.3%)، ترانس-بتا-اوسیمن (8.9%)، میرسن (7.8%)، اسپاتولنول (6.0%)، لیمونن (5.3%)، آلفا-پینن (3.6%) و بتا-پینن (2.6%) با بازده اسانس 0.3%، و در مرحله اوج گلدهی، آلفا-پینن (25.8%)، میرسن (12.5%)، جرماکرن D (11.8%)، بتا-پینن (11.7%)، لیمونن (8.5%)، اسپاتولنول (4.6%) و بیسیکلوجرماکرن (7.2%) با بازده اسانس 0.2% بودند.
زراعت و باغبانی
محمود نصرتی موموندی؛ احسان اله زید علی؛ محمدجواد زارع؛ حسن مومیوند؛ محمود کیانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.242.106.2.1578.100بهمنظور بررسی تأثیر تاریخ کشت (29 اسفند و 31 فروردین)، کود کامل (PLANTFEED) (صفر و 2 در هزار) و زمان برداشت (8 صبح، 12 ظهر و 19 عصر) بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) (وزن خشک برگ و ساقه، نسبت ساقه به برگ، عملکرد و درصد اسانس و درصد کارواکرول) آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.242.106.2.1578.100بهمنظور بررسی تأثیر تاریخ کشت (29 اسفند و 31 فروردین)، کود کامل (PLANTFEED) (صفر و 2 در هزار) و زمان برداشت (8 صبح، 12 ظهر و 19 عصر) بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) (وزن خشک برگ و ساقه، نسبت ساقه به برگ، عملکرد و درصد اسانس و درصد کارواکرول) آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 انجام گردید. براساس نتایج، تمامی صفات ذکر شده بهاستثناء نسبت ساقه به برگ تحت تأثیر تیمار تاریخ کاشت و کود کامل قرار گرفتند. تاریخ کاشت 31 فروردین و کاربرد کود کامل باعث افزایش در تمامی صفات مورد بررسی بهاستثناء درصد کارواکرول و نسبت ساقه به برگ شد. تیمار برداشت صبح، درصد و عملکرد اسانس را افزایش داد. بیشترین درصد کارواکرول (99.36%) تحت تأثیر اثر متقابل سهگانه تاریخ کاشت (29 اسفند) × کود کامل (2 در هزار) × زمان برداشت (عصر) و کمترین میزان آن (82.77%) تحت تأثیر اثر متقابل تاریخ کاشت 29 اسفند × عدم مصرف کود کامل × زمان برداشت (صبح) بدست آمد. در نهایت، به نظر میرسد نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 31 فروردین، مصرف کود کامل در بیشتر صفات ذکر شده سبب بروز نتایج بهتری شد. همچنین، برداشت صبح و عصر بیشترین درصد و عملکرد اسانس و درصد کارواکرول را موجب شد.
زراعت و باغبانی
بابک عندلیبی؛ مژگان محمدی آذر؛ بهروز اسماعیل پور؛ فرید شکاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.364.106.2.1576.1610این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک (SA) و نانوسیلیکون (n-Si) بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica (M.B.) Fisch. & C.A. Mey.) تحت تنش شوری در شرایط کنترل نشده گلخانهای در سال 1397 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.364.106.2.1576.1610این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک (SA) و نانوسیلیکون (n-Si) بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica (M.B.) Fisch. & C.A. Mey.) تحت تنش شوری در شرایط کنترل نشده گلخانهای در سال 1397 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل کلرید سدیم (صفر، 50 و 100 میلیمولار)، SA (صفر، 1 و 2 میلیمولار) و n-Si (صفر، 5/0 و 5/1 میلیمولار) بودند. اعمال تیمارهای SA و n-Si در مرحله چهار برگی (هر هفت روز یکبار) و تیمار شوری در مرحله شش برگی گیاه (هر چهار روز یکبار) تا رسیدگی کامل بذرهای گیاه (زرد شدن 90% برگها و کپسولها) انجام شد. نتایج نشان داد که تحت تأثیر شوری، صفات گیاهی شامل ارتفاع، وزن خشک اندام هوایی، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه کاهش و پرولین و اسانس افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si باعث بهبود این صفات در تنش شوری شد. ترکیبهای اصلی اسانس بالنگوی شهری شامل لینالول (25%)، ژرانیول (16%)، بتا-کوببن (10.6%)، منتیل استات (9.8%)، والنسن (3.5%)، جرماکرن-دی (2.4%)، بتا-کاریوفیلن (2.3%) و لیمونن (1.3%) بودند که همه آنها تحت تیمارهای شوری نسبت به شاهد افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si در شرایط تنش شوری باعث افزایش لیمونن، لینالول، ژرانیول، بتا-کوببن، بتا-کاریوفیلن و والنسن و کاهش منتیل استات و جرماکرن-دی شد. بهطور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد SA و n-Si با ایجاد تنظیم اسمزی، حفاظت از محتوای رنگیزههای فتوسنتزی و کاهش صدمات اکسیدانها میتواند میزان تحمل گیاه بالنگوی شهری را به تنش شوری افزایش دهد.
زراعت و باغبانی
آیدا رحمانی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ آسا ابراهیمی؛ مهدی میرزا
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.83.105.1.1576.1601بهمنظور بررسی تأثیر روشهای حاصلخیزی خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در چینهای مختلف، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در کرج (استان البرز) در سال 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمان برداشت و روشهای حاصلخیزی خاک ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.83.105.1.1576.1601بهمنظور بررسی تأثیر روشهای حاصلخیزی خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در چینهای مختلف، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در کرج (استان البرز) در سال 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل زمان برداشت و روشهای حاصلخیزی خاک بودند. نتایج نشان داد که چین اول دارای ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و شاخص سطح برگ و چین دوم دارای وزن خشک بوته و محتوی کلروفیل بیشتری بود. با حاصلخیزی خاک، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک بوته، شاخص سطح برگ، محتوی کلروفیل، عملکرد اسانس و جذب عناصر غذایی افزایش معنیدار پیدا کرد. بیشترین ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی از کاربرد تیمار 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 96 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 120 کیلوگرم در هکتار پتاسیم بهدست آمد. حداکثر وزن خشک بوته را تلفیق 20 تن کود دامی در هکتار با 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 64 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 80 کیلوگرم در هکتار پتاسیم بهخود اختصاص داد. بالاترین عملکرد اسانس از تیمار 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 96 کیلوگرم در هکتار فسفر+ 120 کیلوگرم در هکتار پتاسیم حاصل شد که با تیمارهای 40 تن در هکتار کود دامی، تلفیق 30 تن در هکتار کود دامی با میکوریزا و تلفیق 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن+ 32 کیلوگرم در هکتار فسفر+40 کیلوگرم در هکتار پتاسیم با 30 تن در هکتار کود دامی در یک گروه آماری قرار داشت. براساس نتایج، با روش تغذیه تلفیقی و استفاده از کودهای زیستی و آلی میتوان به عملکرد کمی و کیفی مطلوبی در گیاه زوفا دست یافت.
زراعت و باغبانی
مهسا بابائی؛ فاطمه سفیدکن؛ محسن نصیری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.113.105.1.1576.1610دو گونه Nepeta cataria L. و Nepeta bracteata Benth. (تیره نعناعیان) از گیاهان بومی ایران هستند. بهمنظور بررسی کمّی و کیفی اسانس دو گونه مذکور در حالت زراعی، بذر هشت جمعیت از این دو گونه از رویشگاههای طبیعی جمعآوری و در ایستگاه تحقیقات البرز مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (کرج، استان البرز) در قالب طرح ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.113.105.1.1576.1610دو گونه Nepeta cataria L. و Nepeta bracteata Benth. (تیره نعناعیان) از گیاهان بومی ایران هستند. بهمنظور بررسی کمّی و کیفی اسانس دو گونه مذکور در حالت زراعی، بذر هشت جمعیت از این دو گونه از رویشگاههای طبیعی جمعآوری و در ایستگاه تحقیقات البرز مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (کرج، استان البرز) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت شد. سرشاخههای گلدار در زمان گلدهی کامل جمعآوری و پس از خشک کردن در دمای محیط، اسانس آنها با روش تقطیر با آب استخراج، و با دستگاه GC و GC/MS تجزیه و شناسایی شدند. بازده اسانس جمعیتهای N. cataria بین 0.02 (کرج) تا 0.50% (اراک) متغیر بود. 23 ترکیب در اسانس این گونه شناسایی شد و ترکیب غالب در تمام جمعیتها از ایزومرهای نپتالاکتون بود. نپتالاکتون III(a4-آلفا، 7-بتا،a 7-آلفا نپتالاکتون)، 44.4 (کرج) تا 91.6% (اراک) از اسانس و نپتالاکتونI (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-آلفا نپتالاکتون)، 0.8 (کرج) تا 15.9% (بافق1) از اسانس را به خود اختصاص دادند. نپتالاکتونII (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-بتا نپتالاکتون) فقط در جمعیت بافق2 (21.2%) مشاهده شد. میزان 8،1-سینئول در اسانس جمعیتهای مختلف N. cataria از 0.4 (تفت1) تا 12.8% (کرج) متغیر بود. بازده اسانس در جمعیتهای N. bracteata بین 0.02 (اردکان) و 0.80% (تفت 2) بود. 27 ترکیب در اسانس این گونه شناسایی شدند و ترکیبهای عمده، 8،1-سینئول (1.0، 9.6 و41.0 درصد بهترتیب در جمعیتهای طبس، اردکان و تفت2) و ژرانیل استات (0.9، 3.4 و 39.8 درصد بهترتیب در جمعیتهای طبس، تفت2 و اردکان) بودند. به طور کل، نتایج نشان داد که جمعیتهای N. cataria همگی از یک کموتایپ، اما جمعیت های N. bracteata از دو کموتایپ (کموتایپ ژرانیل استات و کموتایپ 8،1-سینئول) بودند.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
وحید عبدوسی؛ بهاره توکلی؛ علی مهرآفرین؛ حسنعلی نقدی بادی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.178.105.1.1576.1606بهمنظور ارزیابی صفات کمّی و کیفی گیاه خوشاریزه عطری (Echinophora platyloba DC.) تحت تأثیر روشهای مختلف خشک کردن تحقیقی در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1398 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل گیاه تازه، خشک کردن گیاه در سایه و آفتاب، آون 45، 55 و 65 درجه سلسیوس، آون خلأ 45، 55 و 65 درجه سلسیوس، میکروویو 200، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.178.105.1.1576.1606بهمنظور ارزیابی صفات کمّی و کیفی گیاه خوشاریزه عطری (Echinophora platyloba DC.) تحت تأثیر روشهای مختلف خشک کردن تحقیقی در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1398 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل گیاه تازه، خشک کردن گیاه در سایه و آفتاب، آون 45، 55 و 65 درجه سلسیوس، آون خلأ 45، 55 و 65 درجه سلسیوس، میکروویو 200، 400 و 600 وات بودند. به این منظور بخش هوایی گیاه در خرداد ماه از ارتفاعات شهرستان تویسرکان جمعآوری شد و تحت تأثیر روشهای مختلف خشک کردن قرار گرفت. اسانسگیری بهوسیله دستگاه کلونجر انجام شد و بعد اجزای اسانس بهوسیله دستگاه گازکروماتوگرافی جرمی مشخص شدند. یافتههای این تحقیق نشان داد که روشهای مختلف خشک کردن گیاه خوشاریزه عطری تأثیر معنیداری بر درصد اسانس و تمامی اجزای اسانس داشت و روش میکروویو 400 وات دارای بیشترین میزان بازده اسانس بود، ولی روش مناسبی برای حفظ ترکیبهای مؤثره در این گیاه نبود. روش خشک کردن در سایه با وجود طولانی بودن مدت زمان خشک کردن، مناسبترین روش در حفظ ترکیبهای شیمیایی اسانس در گیاه خوشاریزه عطری بود. دامنه تغییرات درصد اسانس در این تحقیق بین 0.39-0.06% بود. طبق نتایج بدست آمده دامنه تغییرات عمده اسانس گیاه خوشاریزه عطری ازجمله ترانس بتا-اوسیمن 57.52-34.16%، آلفا-فلاندرن 16.52-8.87%، سیس اوسیمن 4.57-1.69%، بتا-فلاندرن 9.24-2.08%، پیسیمن 5.05-1.53%، بتا-پینن 1.94-0.73%، آلفا-پینن 5.15-1.83%، ولوتون 3.78-0.39%، ترانس کاروئول 1.92-0.38%، لینالول 3.57-0.72% و دی جرماکرن 4.91-1.67% بود.
زراعت و باغبانی
سیده فاطمه حسینی؛ جواد حمزه ئی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.923.104.6.1575.1606بهمنظور بررسی اثر لوبیا معمولی و بقایای آن بر صفات اگرومورفولوژیک، عملکرد و صفات کیفی زرین گیاه در شرایط کشت مخلوط و در نهایت بررسی سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.)، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینای ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.923.104.6.1575.1606بهمنظور بررسی اثر لوبیا معمولی و بقایای آن بر صفات اگرومورفولوژیک، عملکرد و صفات کیفی زرین گیاه در شرایط کشت مخلوط و در نهایت بررسی سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.)، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینای همدان در سالهای زراعی 1397و 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت مخلوط افزایشی 0، 20 و 40 درصد لوبیا معمولی با زرین گیاه بود. بقایای لوبیا در سال اول در زمین باقی ماند تا اثر باقیمانده لوبیا بر عملکرد کمّی و کیفی زرین گیاه در سال دوم مشخص شود. براساس نتایج حاصل، صفات اگرومورفولوژیک و عملکرد زرین گیاه در تیمارهای کشت مخلوط نسبت به تیمار شاهد (کشت خالص زرین گیاه) بهبود یافتند. نتایج حاصل از بررسیهای انجام شده در مورد تولید متابولیتهای ثانویه در برگ این گیاه حکایت از آن داشت که با بهبود شرایط اکولوژیک برای رشد و افزایش جذب نیتروژن توسط زرین گیاه، در کشت مخلوط با 20% لوبیا، درصد و عملکرد اسانس، میزان فنل و درصد آنتیاکسیدان نسبت به تیمار شاهد بیشتر شد، ولی ترکیبهای فلاونوئیدی در تیمار شاهد افزایش یافتند. نتایج حاصل از بررسی اثر بقایای لوبیا بر صفات کمّی و کیفی زرین گیاه در سال دوم نشان داد که نیازهای زرین گیاه از لحاظ عناصر غذایی ازجمله نیتروژن تأمین شده و سبب افزایش عملکرد کمّی و کیفی زرین گیاه نسبت به تیمار شاهد شده است. عملکرد نسبی در زرین گیاه بالاتر از لوبیا بدست آمد که بیانگر سودبری زرین گیاه از کشت مخلوط با لوبیا است. در واقع، شاخصهای LER (2<) نسبت رقابت و غالب بودن سودمندی کشت مخلوط زرین گیاه را نشان دادند. در کل، کشت مخلوط افزایشی 20% لوبیا با زرین گیاه بهعنوان تیمار برتر شناسایی شد و میتواند برای تولید ارگانیک زرین گیاه توسط کشاورزان مورد استفاده قرار گیرد.
بهزراعی و بهنژادی
حدیث حسن بیگی؛ مهدی صیدی؛ میثم محمدی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1038.104.6.1575.41بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی اسید جیبرلیک و اسید سالیسیلیک بر شاخصهای مورفوفیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکرد گیاه دارویی سرخارگل Echinacea purpurea (L.) Moench این پژوهش طی سالهای 1397 و 1398 بهصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1038.104.6.1575.41بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی اسید جیبرلیک و اسید سالیسیلیک بر شاخصهای مورفوفیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکرد گیاه دارویی سرخارگل Echinacea purpurea (L.) Moench این پژوهش طی سالهای 1397 و 1398 بهصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل غلظتهای صفر، 100 و ppm200 اسید جیبرلیک و اسید سالیسیلیک و همچنین ترکیب آنها بود که بهصورت محلولپاشی طی دوره رشد رویشی روی گیاه سرخارگل طی دو سال زراعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمارها در هر دو سال بررسی باعث بهبود شاخصهای مورد مطالعه در گیاه سرخارگل شدند، بهطوری که بیشترین ارتفاع بوته، تعداد گل، وزن تر و خشک بوته در سال اول و دوم مربوط به تیمار اسید جیبرلیک ppm200 و بیشترین میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید در هر دو سال بررسی مربوط به اسید جیبرلیک ppm100 بود. همچنین بیشترین قطر کاپیتول و وزن تر و خشک گل در سال اول و بیشترین محتوای آنتوسیانین در سال دوم مربوط به تیمار اسید جیبرلیک ppm200 بود. از سویی بیشترین قطر کاپیتول در سال دوم و بیشترین میزان آنتوسیانین سال اول نیز مربوط به اسید سالیسیلیک ppm100 بود. علاوهبراین بیشترین وزن تر و خشک گل در سال دوم نیز مربوط به تیمار اسید سالیسیلیک ppm200 بود. بیشترین میزان اسانس گل، اسانس شاخساره و اسانس کل در سال اول و دوم در ترکیب اسید جیبرلیک ppm100 و اسید سالیسیلیک ppm100 بدست آمد. با توجه به اینکه افزایش عملکرد وزن خشک بوته و همچنین میزان اسانس از مهمترین اهداف این پژوهش هستند، برترین تیمار پیشنهادی در این پژوهش برای افزایش وزن خشک بوته تیمار اسید جیبرلیک ppm200 و برای افزایش میزان اسانس ترکیب اسید جیبرلیک ppm100 و اسید سالیسیلیک ppm100 است.
بهزراعی و بهنژادی
جواد قشلاق پور؛ راحله خادمیان؛ بهور اصغری؛ بهنام صداقتی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1052.104.6.1575.160بهمنظور بررسی اثر سیلیکون روی صفات مورفولوژی و درصد و ترکیبهای اسانس گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) تحت تنش کادمیوم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. فلز کادمیوم در سه سطح صفر، 25 و 50 میلیگرم در کیلوگرم خاک و تیمار سیلیکون با غلظتهای صفر، 1 و 2 میلیمولار اعمال ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.1052.104.6.1575.160بهمنظور بررسی اثر سیلیکون روی صفات مورفولوژی و درصد و ترکیبهای اسانس گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) تحت تنش کادمیوم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. فلز کادمیوم در سه سطح صفر، 25 و 50 میلیگرم در کیلوگرم خاک و تیمار سیلیکون با غلظتهای صفر، 1 و 2 میلیمولار اعمال شد. صفات مورد ارزیابی شامل طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، ارتفاع بوته، وزن تر و خشک ساقه، قطر ساقه، تعداد برگ، وزن تر برگ، تعداد جوانه، تعداد ساقه فرعی و درصد و ترکیبات اسانس گیاه ریحان بوده است. نتایج نشان داد که کادمیوم روی همه صفات مورفولوژی مورد مطالعه اثر منفی داشته و موجب کاهش معنیدار مقادیر این صفات نسبت به شاهد شده است. اما اعمال تیمار سیلیکون موجب بهبود همه این صفات شده و با افزایش غلظت این عنصر روند افزایشی معنیداری در مقادیر صفات مشاهده گردید. کاربرد سیلیکون در تیمار 2 میلیمولار بهترتیب افزایش 63.8، 81، 61 و 61 درصدی صفات تعداد ساقه فرعی، وزن تر ریشه، وزن تر ساقه و تعداد جوانه را در مقایسه با شاهد نشان داد. مقدار پنج ترکیب 8،1-سینئول، لینالول، استراگول، متیل اوژنول و اوژنول بهعنوان اصلیترین اجزاء تشکیلدهنده اسانس ریحان به شکل معنیداری تحت تأثیر تیمارهای کادمیوم و سیلیکون قرار داشت. اما اثر متقابل این دو تیمار فقط بر روی سه ترکیب 8،1-سینئول، لینالول و متیل اوژنول تأثیر معنیداری نشان داد. بیشترین مقدار 8،1-سینئول و متیل اوژنول بهترتیب با مقادیر 5.06% و 6.21% در گیاهانی که تحت تیمار همزمان بیشترین غلظت کادمیوم و سیلیکون بودند مشاهده شد. مقدار ترکیب لینالول نیز در اثر حضور فلز کادمیوم کاهش و با اعمال تیمار سیلیکون افزایش یافت. تیمار کادمیوم منجر به افزایش 12.8 درصدی استراگول و کاهش 25.2 درصدی اوژنول گردید. تیمار سیلیکون نیز موجب افزایش 23.9 درصدی استراگول و کاهش 18.3 درصدی اوژنول شد.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
عبدالباسط محمودی؛ محمد کرمی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.709.103.5.1576.41بهمنظور بررسی اثر خشک کردن با تابش مادون قرمز بر شاخصهای رنگ، درصد و اجزای اسانس گلهای بابونه (Matricaria chamomilla L.)، سه شدت مختلف مادون قرمز شامل: 125، 132 و 220 وات همراه با سه سرعت جریان هوا 0.5، 1 و 1.5 متر بر ثانیه که در مجموع 9 تیمار بودند، در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد و گیاهان خشک شده در سایه بهعنوان ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.709.103.5.1576.41بهمنظور بررسی اثر خشک کردن با تابش مادون قرمز بر شاخصهای رنگ، درصد و اجزای اسانس گلهای بابونه (Matricaria chamomilla L.)، سه شدت مختلف مادون قرمز شامل: 125، 132 و 220 وات همراه با سه سرعت جریان هوا 0.5، 1 و 1.5 متر بر ثانیه که در مجموع 9 تیمار بودند، در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد و گیاهان خشک شده در سایه بهعنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تیمارهای خشک کردن اثر معنیداری بر زمان خشک کردن، شاخصهای رنگ و درصد اسانس نمونهها داشت. تیمارهای شاهد (سایه خشک) و شدت تابش 220 وات بههمراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه بهترتیب بیشترین (2367 دقیقه) و کمترین (83 دقیقه) زمان خشک کردن را داشتند. با افزایش شدت تابش مادون قرمز شاخصهای اصلی رنگ مانند L، a، b، ΔE (تغییرات کلی رنگ) و BI (شاخص قهوهای شدن) بهصورت معنیداری نسبت به شاهد تغییر کردند اما در بعضی تیمارها با افزایش سرعت جریان هوا میزان تغییرات شاخصهای ذکرشده حتی در شدت تابشهای بالای مادون قرمز تغییر کمتری نسبت به همان شدت با سرعت جریان هوای کمتر نسبت به شاهد نشان دادند. بیشترین میزان اسانس (0.23% وزنی/وزنی) در شدت تابش 125 وات همراه با سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه بدست آمد و کمترین مقدار (0.12%) در تیمارهای شدت تابش 220 وات بههمراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه و شدت تابش 220 وات بههمراه سرعت جریان هوا 1 متر بر ثانیه مشاهده شد. بررسی تغییرات ترکیبهای اصلی اسانس نشان داد که بیشترین مقدار آلفا-بیسابلول-اکسید A (60.6%)، Z-اسپیرو اتر (16.5%) و کامازولن (4.6%) بهترتیب مربوط به تیمارهای شدت تابش 132 وات بههمراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه، شدت تابش 220 وات بههمراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه و شاهد بود. بهطور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که تیمار استفاده از شدت تابش 125 وات مادون قرمز همراه با سرعت جریان هوای 0.5 متر بر ثانیه بهدلیل زمان خشک کردن کوتاه، حفظ مشخصههای رنگ و مقدار مطلوب درصد و اجزای اصلی اسانس میتواند روش مناسبی برای خشک کردن گلهای بابونه باشد.
بهزراعی و بهنژادی
علی برقی؛ عبدالقیوم قلی پوری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.837.103.5.1578.1610شوری از شایعترین تنشهای غیر زنده میباشد که منجر به کاهش زیادی در تولید محصولات کشاورزی میشود.تنظیمکنندههای رشد گیاه نقش مهمی در رشد و توسعه گیاه در شرایط عادی و تنش ایفاء میکنند. بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی جاسمونیک اسید و 24-اپی براسینولید بر عملکرد واجزای عملکرد، درصد روغن ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.837.103.5.1578.1610شوری از شایعترین تنشهای غیر زنده میباشد که منجر به کاهش زیادی در تولید محصولات کشاورزی میشود.تنظیمکنندههای رشد گیاه نقش مهمی در رشد و توسعه گیاه در شرایط عادی و تنش ایفاء میکنند. بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی جاسمونیک اسید و 24-اپی براسینولید بر عملکرد واجزای عملکرد، درصد روغن و اسانس و برخی ویژگیهای فیزیولوژیک سیاهدانه (Nigella sativa L.) در شرایط تنش شوری آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 4 سطح شوری (0، 5، 10 و 15 دسیزیمنس بر متر NaCl) و سه سطح تنظیمکنندههای رشد (شاهد بدون تنظیمکننده رشد، 0.1 میکرومول 24-اپی براسینولید و 0.5 میلیمول جاسمونیک اسید) بودند. نتایج مقایسات میانگین نشان داد که شوری موجب کاهش محصول بوته، تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در بوته و درصد روغن دانه گردید. در حالیکه وزن هزاردانه و مقدار پرولین را بهطور معنیداری افزایش داد. تنظیمکنندههای رشد نیز وزن هزاردانه و درصد روغن دانه را افزایش و مقدار پرولین را کاهش دادند. مقدار کلروفیلهای a و b برگ با افزایش سطوح شوری کاهش یافت و در تمام سطوح شوری کاربرد جاسمونیک اسید و 24-اپی براسینولید مقادیر کلروفیلهای a و b را افزایش دادند. مقدار مالون دیآلدئید با افزایش سطح شوری افزایش یافت و در تمام سطوح تنش، محلولپاشی تنظیمکنندههای رشد مقدار مالون دیآلدئید را کاهش دادند. بهعلاوه درصد اسانس دانه با افزایش سطح شوری و همچنین در تمام سطوح شوری با تیمار تنظیمکنندههای رشدی افزایش یافت. بنابراین توصیه میشود در شرایط شوری برای اجتناب از خسارتهای ناشی از تنش بهمنظور افزایش اسانس سیاهدانه که یک ترکیب بسیار مهم در صنایع دارویی میباشد و همچنین افزایش درصد روغن، وزن هزاردانه و رنگدانههای فتوسنتزی، تنظیمکنندههای رشدی براسینواستروئید و جاسمونیک اسید با هزینه اندک و بهصورت محلولپاشی استفاده شود.
یوسف نصیری؛ فریبرز شکاری؛ محمد اسدی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.523.102.4.1575.41 بهمنظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در سال 1392 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. تیمارها شامل کودهای زیستی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.523.102.4.1575.41 بهمنظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در سال 1392 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. تیمارها شامل کودهای زیستی (شاهد یا عدم تلقیح، نیتروکسین و سوپرنیتروپلاس) و محلولپاشی گیاهان با سولفات روی (غلظتهای صفر، 2.5 و 5 در هزار) بودند. نتایج نشان داد که اثر کودهای زیستی و سولفات روی بر تعداد ساقههای فرعی، وزن خشک سرشاخه گلدار، وزن تر و خشک تکبوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد اسانس معنیدار شد. بیشترین مقدار صفات مذکور بهترتیب در تیمارهای تلقیح سوپرنیتروپلاس و نیتروکسین بدست آمد. علاوه بر صفات اشاره شده، ارتفاع بوته نیز با کاربرد غلظتهای 5/2 و 5 در هزار سولفات روی نسبت به شاهد افزایش یافت. قطر ساقه تحت تأثیر کود زیستی سوپرنیتروپلاس+ محلولپاشی سولفات روی با غلظت 2.5 در هزار و کود نیتروکسین+ محلولپاشی سولفات روی با غلظت 5 در هزار به حداکثر مقدار خود رسید. تیمارهای محلولپاشی سولفات روی با غلظت 5 در هزار+ سوپرنیتروپلاس، سولفات روی با غلظت 2.5 در هزار+ نیتروکسین و سولفات روی با غلظت 5 در هزار+ نیتروکسین با بیشترین درصد اسانس، باعث افزایش 34.5 درصدی مقدار اسانس مرزه نسبت به شاهد شدند. بهطور خلاصه، نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد کودهای زیستی سوپرنیتروپلاس، نیتروکسین و سولفات روی میتوانند برای بهبود رشد گیاه و افزایش اسانس مرزه استفاده شوند.
زهرا حیدری؛ علیرضا یاوری؛ لیلا جعفری؛ حسن مومیوند
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.627.102.4.1605.46 Salvia sharifii Rech.F. & Esfand. یکی از گونههای دارویی انحصاری در ایران و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. در این پژوهش، اندامهای مختلف (گل، برگ و ساقه) این گونه مریمگلی در اسفند سال 1396 از منطقه بخون استان هرمزگان جمعآوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.627.102.4.1605.46 Salvia sharifii Rech.F. & Esfand. یکی از گونههای دارویی انحصاری در ایران و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. در این پژوهش، اندامهای مختلف (گل، برگ و ساقه) این گونه مریمگلی در اسفند سال 1396 از منطقه بخون استان هرمزگان جمعآوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. اسانس نمونهها بهروش تقطیر با آب استخراج و ترکیبهای شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) شناسایی شد. عملکرد اسانس اندامهای مختلف گل، برگ و ساقه بهترتیب 1.38، 1.14 و 0.84 درصد (وزنی/ وزنی) بدست آمد. اجزای شیمیایی شناسایی شده در گل، برگ و ساقه بهترتیب 45، 42 و 43 ترکیب بود. نتایج آنالیز ترکیبهای اسانس نشان داد که لینالول (38.7%)، هگزیل ایزووالرات (13.8%)، هگزیل کاپریلات (6.2%)، هگزیل ایزوبوتیرات (4.6%)، هگزیل-2-متیل بوتیرات (4.4%)، ترانس-کاریوفیلن (3.8%) و ان-هگزیل هگزانوات (3.7%) اجزای اصلی اسانس گل بودند. در اسانس برگ لینالول (17.0%)، هگزیل کاپریلات (11.1%)، آلفا- هومولن (7.8%)، ترانس-کاریوفیلن (6.2%)، اسکلارئول اکسید (5.9%)، نوتکاتون (3.7%)، هگزیل ایزو والرات (3.5%) و آگاروسپیرول (3.0%) بیشترین ترکیبهای اسانس را به خود اختصاص دادند. در اسانس ساقه ترکیبهای لینالول (18.7%)، اسکلارئول اکسید (8.0%)، آلفا-هومولن (7.5%)، ترانس-کاریوفیلن (7.2%)، هگزیل ایزو والرات (5.2%)، کاریوفیلن اکسید (5.0%)، ان-هگزیل هگزانوات (4.8%)، نوتکاتون (4.1%) و دیبوتیل فتالات (4.0%) بهفراوانی وجود داشتند. ترکیب غالب و مشترک در اسانس اندامهای این گونه مریمگلی، لینالول بود که در اسانس گل بیشترین و در برگ کمترین مقدار مشاهده گردید. وجود تنوع شیمیایی در اسانس اندامهای مختلف این گیاه میتواند برای صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی و نیز بهنژادگران گیاهان دارویی در انتخاب اندام مناسب برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.
مریم ایروانی؛ رویا مهین پور؛ زهره زهرائی؛ زینب طلوعی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.642.102.4.1576.1606 انواع گونههای جنس مریمگلی بهدلیل وجود ترکیبهای مؤثر و فعال در آنها برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماریها در طب سنتی استفاده میشوند. در این پژوهش ترکیبهای شیمیایی اسانس بخشهای هوایی چهار گونه از جنس Salvia شامل دو جمعیت از گونه Salvia limbata C. A. Mey.، دو جمعیت از Salvia reuterana Boiss. و یک جمعیت ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.642.102.4.1576.1606 انواع گونههای جنس مریمگلی بهدلیل وجود ترکیبهای مؤثر و فعال در آنها برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماریها در طب سنتی استفاده میشوند. در این پژوهش ترکیبهای شیمیایی اسانس بخشهای هوایی چهار گونه از جنس Salvia شامل دو جمعیت از گونه Salvia limbata C. A. Mey.، دو جمعیت از Salvia reuterana Boiss. و یک جمعیت از هریک از گونههایSalvia syriaca L. وSalvia ceratophylla L.از منطقه کاشان مطالعه شد. گیاهان مورد مطالعه در زمان گلدهی از مناطق مختلف کاشان جمعآوری شدند. اسانسگیری بهوسیله دستگاه کلونجر انجام شد. آنالیز ترکیبهای شیمیایی اسانس این گونهها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی بههمراه طیفسنج جرمی (GC-MS) انجام شد. در این مطالعه بازده اسانس بین 0.15 تا 0.32 درصد وزنی- وزنی متغیر بود. اسپاتولنول ترکیب عمده اسانس گونه S. syriaca با 16.8% و S. ceratophylla با 27.2% بود. اسکلارئول نیز ترکیب عمده گیاه S. reuterana از مرق و دره بهترتیب با 21.2% و 11.5% و بتا-پینن با 20.4% و 13.8% بهترتیب از ترکیبهای عمده گیاه S. limbata از قزاآن و دره بودند. تنوع کمّی و کیفی مشاهده شده در ترکیبهای مؤثر اسانس شش گونه مورد مطالعه میتواند بهعلت عوامل مختلف اکولوژیکی، ژنتیکی، جغرافیایی و فاکتورهای تغذیهای باشد. بنابراین برای استفاده بهینه از مواد مؤثر این گیاه در علوم دارویی و علوم مرتبط با آن نیاز به مطالعات گستردهتری بین گونههای مختلف این جنس در مناطق مختلف است.
علی عبداللهی آرپناهی؛ محمد فیضیان؛ غزاله مهدی پوریان
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.417.101.3.1578.8204 بهمنظور بررسی تأثیر باکتریهای محرک رشد گیاه (PGPR) و تنش کمآبی بر اسانس (EO) و ترکیب اسانس گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Clack)، آزمایشی گلخانهای در سال ۱۳۹۶ در شهرکرد انجام شد. این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. فاکتورها شامل چهار سطح رژیم آبیاری و ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.417.101.3.1578.8204 بهمنظور بررسی تأثیر باکتریهای محرک رشد گیاه (PGPR) و تنش کمآبی بر اسانس (EO) و ترکیب اسانس گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Clack)، آزمایشی گلخانهای در سال ۱۳۹۶ در شهرکرد انجام شد. این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. فاکتورها شامل چهار سطح رژیم آبیاری و دو سطح تلقیح باکتریایی بودند. فاکتور اول شامل آبیاری در حد ظرفیت مزرعه (FC) (A: عدم تنش)، آبیاری پس از کاهش 20-25% ظرفیت مزرعه (L: تنش کم)، آبیاری پس از کاهش 35-40% ظرفیت مزرعه (M: تنش متوسط) و آبیاری پس از کاهش 60-55% ظرفیت مزرعه (S: تنش شدید) بود. فاکتور دوم شامل عدم تلقیح با باکتریهای PGPR (C: شاهد) و تلقیح با باکتریهای PGPR (P: Pseudomonas fluorescens و Pseudomonas aeruginosa) (P: تلقیح باکتریایی) بود. نتایج نشان داد که پارامترهای مورفولوژیکی در تیمارهای باکتریایی بهطور معنیداری افزایش یافته بودند، اما تنش کمآبی باعث کاهش کلیه پارامترها شد. با افزایش تنش کمآبی، میزان اسانس در تنش کمآبی افزایش یافته و با افزایش شدت تنش کمآبی کاهش یافت. تلقیح باکتریایی مقدار اسانس را افزایش داد، اگرچه این افزایش از نظر آماری معنیدار نبود. تلقیح با باکتریهای PGPR و تنش کمآبی بهترتیب بر 13 و 14 ترکیب اسانس تأثیر معنیداری داشت. اثر متقابل PGPR و تنش کمآبی بر مؤلفه 13 ترکیب اسانس اثر معنیداری داشت. تیمول و کارواکرول دو جزء مهم اسانس آویشن دنایی با افزایش شدت تنش کمآبی کاهش یافتند، اما تلقیح با باکتریهای PGPR آنها را بهویژه در تیمارهای تنش کمآبی افزایش داد.
نوید سعیدی؛ حوریه صادری؛ الهه تقیان؛ فاطمه سفیدکن؛ ایرج رسولی؛ رضا محمد صالحی؛ پرویز اولیاء
چکیده
سودوموناس آئروجینوزا یکی از شایعترین باکتریهای فرصتطلب در عفونتهای بیمارستانی است که مقاومت قابل توجهی در برابر مواد ضدمیکروبی دارد. با توجه به محدودیتهای استفاده از آنتیبیوتیکها، گرایش به جایگزینی آنها با فرآوردههای طبیعی افزایش یافته است. در این مطالعه اثر ضدمیکروبی اسانس 4 گونه گیاه مرزه (Satureja mutica، S. bachtiarica، S. rechingeri، ...
بیشتر
سودوموناس آئروجینوزا یکی از شایعترین باکتریهای فرصتطلب در عفونتهای بیمارستانی است که مقاومت قابل توجهی در برابر مواد ضدمیکروبی دارد. با توجه به محدودیتهای استفاده از آنتیبیوتیکها، گرایش به جایگزینی آنها با فرآوردههای طبیعی افزایش یافته است. در این مطالعه اثر ضدمیکروبی اسانس 4 گونه گیاه مرزه (Satureja mutica، S. bachtiarica، S. rechingeri، S. khuzistanica) بر عوامل بیماریزایی سودوموناس آئروجینوزا ارزیابی شد. حداقل غلظت مهارکنندگی اسانسهای گیاه مرزه در سویههای استاندارد سودوموناس آئروجینوزا PAO1 و سودوموناس آئروجینوزا 8821M به روش میکرودایلوشن براث تعیین گردید. در ادامه اثر غلظتهای پایینتر از حداقل غلظت ممانعتکننده از رشد (sub-minimum inhibitory concentration; sub-MIC) اسانسها بر عوامل بیماریزایی این باکتری شامل حرکت، تشکیل بیوفیلم و تولید آلژینات، الاستاز و آلکالینپروتئاز این دو سویه بررسی شد. هر 4 اسانس مرزه دارای اثرهای ضدمیکروبی علیه سویههای استاندارد سودوموناس آئروجینوزا بودند، همچنین غلظتهای sub-MIC اسانسها موجب کاهش معنیدار تولید عوامل بیماریزایی این سویهها شدند. در این مطالعه اثرهای مطلوب آنتاگونیستی اسانسهای گیاه مرزه در برابر سویههای استاندارد سودوموناس آئروجینوزا مشاهده شد. با انجام مطالعات بیشتر میتوان از این اسانسها بهعنوان یک ترکیب ضدمیکروبی علیه این باکتری استفاده کرد
عبدالباسط محمودی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
در این مطالعه، گیاه Eryngium thyrsoideum Boiss. از سه منطقه رزجرد (Rz) (استان قزوین)، صلواتآباد (Sv) (سنندج، استان کردستان) و پایگلان (Py) (مریوان، استان کردستان) بهترتیب با ارتفاع 1700، 1780 و 1840 متر از سطح دریا جمعآوری و محتوای ترکیبهای فرّار آن ارزیابی شد. نمونههای گیاهی خشک شده در سایه، توسط دستگاه کلونجر بهمدت 3 ساعت اسانسگیری شد. شناسایی ترکیبهای ...
بیشتر
در این مطالعه، گیاه Eryngium thyrsoideum Boiss. از سه منطقه رزجرد (Rz) (استان قزوین)، صلواتآباد (Sv) (سنندج، استان کردستان) و پایگلان (Py) (مریوان، استان کردستان) بهترتیب با ارتفاع 1700، 1780 و 1840 متر از سطح دریا جمعآوری و محتوای ترکیبهای فرّار آن ارزیابی شد. نمونههای گیاهی خشک شده در سایه، توسط دستگاه کلونجر بهمدت 3 ساعت اسانسگیری شد. شناسایی ترکیبهای اسانس بهوسیله دستگاه گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) و کمّیت ترکیبها، توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC-FID) تعیین گردید. محتوای اسانس بدستآمده بهترتیب 0.06، 0.05 و 0.07 درصد وزنی/وزنی برای Rz، Py و Sv بود. ترکیبهای اصلی اسانس 6،3،2-تریمتیل-بنزالدهید (6/18، 5/11 و 0/34 درصد)، 6،4،2-تریمتیل-بنزالدهید (0.3، 1.0 و 4.1 درصد)، جرماکرن D (5/2، 6/12 و 0/6 درصد)، اتیل لینولئات (7.6، 8.7 و 5.1 درصد)، سسکوئی سینئول (0.3، 5.8 و 3.0 درصد) و ترانس- کاریوفیلن (5.6، 2.5 و 1.9 درصد) بهترتیب برای Rz، Py و Sv بدست آمد. در همین راستا، ترکیبهای فرّار محلول در آب این گیاهان نیز استخراج و در نهایت با استفاده از حلال اتیلاستات جداسازی شد و مشابه ترکیبهای اسانس مورد آنالیز قرار گرفت. جزء آلی عرق از سه نمونه Rz، Py و Sv بهترتیب در بازده 0.017، 0.02 و 0.04 گرم در 100 میلیلیتر آب حاصل شد. ترکیبهای عمده شناسایی شده از این اجزا شامل 6،3،2-تریمتیل-بنزالدهید (69.8، 54.5 و 58.6 درصد)، پارا-وینیل-گوایاکول (12.0، 26.7 و 24.7 درصد)، 6،4،2-تریمتیل-بنزالدهید (9.7، 5.8 و 4.4 درصد) و ترانس-آنتول (4.0، 4.1 و 5.0 درصد) بهترتیب برای Rz، Py و Sv بودند. با وجود اینکه E. thyrsoideum درصد اسانس بالایی ندارد، اما گستره وسیعی از ترکیبها در آن مشاهده میشود. این گونه دارای مقادیر بالایی از ترکیبهای خانواده تریمتیل-بنزالدهید میباشد. براساس اطلاعات موجود، ترکیبهای اسانس گونه E. thyrsoideum Boiss. برای اولین بار منتشر میشود.
عبدالله جوانمرد؛ پریسا کریمی کرمجوان؛ مصطفی امانی ماچیانی؛ علی استادی؛ صادق شهبازی دورباش
چکیده
بهمنظور بررسی اثرهای کاربرد تلفیقی و جداگانه نانو کودهای ماکرو و میکرو بههمراه کودهای شیمیایی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی Lallemantia iberica (MB) Fischer & Meyer، آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کاربرد 100% کود شیمیایی مرسوم (اوره و سوپرفسفات ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرهای کاربرد تلفیقی و جداگانه نانو کودهای ماکرو و میکرو بههمراه کودهای شیمیایی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی Lallemantia iberica (MB) Fischer & Meyer، آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کاربرد 100% کود شیمیایی مرسوم (اوره و سوپرفسفات تریپل بهترتیب با مقادیر 150 و 100 کیلوگرم در هکتار)، 100% نانو کود ماکرو، 100% نانو کود میکرو، 50% نانو کود ماکرو+ 50% نانو کود میکرو، 50% کود شیمیایی+ 50% نانو کود ماکرو، 50% کود شیمیایی+ 50% نانو کود میکرو و 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو+ 25% نانو کود میکرو بودند. نتایج نشان داد که بیشترین (3/73) و کمترین (1/59) شاخص کلروفیل بهترتیب با کاربرد 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو+ 25% نانو کود میکرو و کاربرد جداگانه 100% نانو کود میکرو حاصل شد. همچنین بیشترین میزان تعداد شاخه جانبی، طول گلآذین ساقه، تعداد دانه در بوته و ساقه اصلی، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و وزن هزاردانه با کاربرد تلفیقی 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو و 25% نانو کود میکرو بدست آمد. آنالیز شیمیایی اسانس نشان داد که ترکیبات لینالول، منتول، ژرانیول، ژرانیال، منتیل استات، بتابوربونن، ژرانیل استات، کاریوفیلن، جرماکرن D، اسپاچولنول و کاریوفیلن اکسید جزء ترکیبهای غالب اسانس بودند. بیشترین میزان بتا-بوربونن، کاریوفیلین اکسید، کاریوفیلین، منتول و ژرانیول با کاربرد تلفیقی 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو+ 25% نانو کود میکرو بدست آمد. بهطور کلی، میتوان کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و نانو کودهای ماکرو و میکرو را در شرایط دیم به دلیل افزایش عملکرد دانه و صفات کیفی بالنگو توصیه کرد.
زینب اصل محمدی؛ نیر محمدخانی؛ مسلم ثروتی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.36.155.99.1.1578.1606
کمبود عناصر غذایی ازجمله نیتروژن سبب اختلال در رشد و تغییر کمّیت و کیفیت اسانس میشود. محلولپاشی با ریزمغذیها رشد گیاهان را بهبود میبخشد. ازاینرو با توجه به این مسئله و اهمیت آن، در این مطالعه به بررسی تأثیرات محلولپاشی با دو عنصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی، درصد و اجزاء ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.36.155.99.1.1578.1606
کمبود عناصر غذایی ازجمله نیتروژن سبب اختلال در رشد و تغییر کمّیت و کیفیت اسانس میشود. محلولپاشی با ریزمغذیها رشد گیاهان را بهبود میبخشد. ازاینرو با توجه به این مسئله و اهمیت آن، در این مطالعه به بررسی تأثیرات محلولپاشی با دو عنصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی، درصد و اجزاء تشکیلدهنده اسانس گیاه آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در شرایط کمبود نیتروژن در خاک پرداخته شده است. این پژوهش بهصورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح نیتروژن (شاهد و کمبود) و محلولپاشی آهن و روی (1% و 2%) بود. نتایج نشان داد که بازده اسانس آویشن تحت کمبود نیتروژن کاهش یافت، اما محلولپاشی عناصر ریزمغذی بهویژه روی بهطور معنیداری بازده اسانس را افزایش داد. همچنین بیشترین اجزاء تشکیلدهنده اسانس سه ترکیب تیمول، گاما-ترپینن و پارا-سیمن بود. محتوای تیمول در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) با محلولپاشی افزایش یافت و بیشترین مقدار با محلولپاشی روی 2% به میزان 54.4% حاصل شد. محتوای پارا-سیمن از 17% در سطح شاهد نیتروژن به 24.6% در تیمار کمبود نیتروژن افزایش یافت. در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) محلولپاشی باعث افزایش طول اندام هوایی و آهن 2% موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی شد. محلولپاشی عناصر ریزمغذی سبب تغییراتی در مقدار ترکیبهای اسانس و نیز تغییراتی در اجزاء تشکیلدهنده آن و حضور برخی ترکیبهای جدید مانند 8،1-سینئول در اسانس گردید. همچنین محلولپاشی باعث بهبود برخی فاکتورهای رشدی مانند طول اندام هوایی و وزن خشک اندام هوایی در گیاه شاهد شد.
صفیه بی نوا؛ علیرضا یاوری؛ مجید شکرپور
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.914.98.6.1576.41 گیاه مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونههای دارویی تیره نعناع (Lamiaceae) است که تنها در ایران بهصورت خودرو رشد میکند. در این پژوهش، اندامهای مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) گیاه مورتلخ در فروردین سال 1397 از منطقه خُنج استان فارس جمعآوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.914.98.6.1576.41 گیاه مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونههای دارویی تیره نعناع (Lamiaceae) است که تنها در ایران بهصورت خودرو رشد میکند. در این پژوهش، اندامهای مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) گیاه مورتلخ در فروردین سال 1397 از منطقه خُنج استان فارس جمعآوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. اسانس نمونهها به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیبهای شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) شناسایی گردید. عملکرد اسانس اندامهای مختلف برگ، گل، ساقه و گیاه کامل بهترتیب 3.2، 2.6، 0.4 و 2.3 درصد (وزنی به وزنی) بدست آمد. بیشترین اجزای شیمیایی شناسایی شده در گیاه کامل و گل (26 ترکیب) و کمترین آنها در ساقه (23 ترکیب) ملاحظه گردید. نتایج آنالیز ترکیبهای اسانس نشان داد که آلفا- ترپینیل استات، لینالول، 8،1-سینئول، بتا-اودِسمول، دلتا-کادینن و آلفا-ترپینئول اجزای اصلی اسانس برگ بودند. ترکیبهای عمده اسانس گل شامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، بتا-اودسمول و گاما-کادینن بودند. در اسانس ساقه ترکیبهای آلفا-ترپینیل استات، لینالول، لینالول استات، 8،1-سینئول و آلفا-ترپینئول به فراوانی دیده شد. در اسانس گیاه کامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، 8،1-سینئول، گاما-کادینن و آلفا-ترپینئول بیشترین ترکیبهای اسانس را به خود اختصاص دادند. وجود تنوع شیمیایی در اسانس گیاه کامل و اندامهای مختلف این گیاه میتواند برای صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی و نیز بهنژادگران گیاهان دارویی در انتخاب اندام مناسب برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.
مریم برومند سویری؛ مصطفی حیدری؛ احمد غلامی؛ هادی قربانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1017.98.6.1578.41 بهمنظور بررسی تأثیر نانو اکسید آهن و انواع مختلفی از کودهای زیستی بر عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلولپاشی نانو اکسید آهن در سه سطح 0، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1017.98.6.1578.41 بهمنظور بررسی تأثیر نانو اکسید آهن و انواع مختلفی از کودهای زیستی بر عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلولپاشی نانو اکسید آهن در سه سطح 0، 5/1 و 3 گرم در لیتر آب بهعنوان فاکتور اول و پنج سطح کود زیستی شامل عدم مصرف کود زیستی (شاهد)، G. intraradices، G. mosseae، آزوسپریلیوم و ازتوباکتر بهعنوان فاکتور دوم لحاظ شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد تیمارهای قارچی و باکتریایی منجر به افزایش معنیدار عملکرد دانه، اجزای عملکرد و همچنین غلظت عناصر نیتروژن و آهن دانه شد و در افزایش میزان اسانس، میزان تیموکینون اسانس و روغن دانه نیز تأثیر بهسزایی داشتند که مؤثرترین آن قارچ G. intraradices بود که توانست تمامی صفات اندازهگیری شده را بهطور قابل توجهی بهبود ببخشد. محلولپاشی نانو اکسید آهن تنها بر میزان اسانس، عملکرد بیولوژیک، محتوای آهن و نیتروژن دانه تأثیر مثبت و معنیدار داشت. بهطوری که بیشترین میزان آهن و نیتروژن دانه با مصرف 3 گرم نانو اکسید آهن در یک لیتر آب حاصل شد. این در حالیست که میزان اسانس، درصد تیموکینون اسانس، میزان روغن و همچنین عملکرد بیولوژیک در دو غلظت مصرفی تفاوت معنیداری با هم نداشتند. بنابراین به نظر میرسد که کاربرد غلظت کمتر نانو اکسید آهن (1.5 گرم در یک لیتر آب) با صرفهجویی در مصرف کود بدون کاهش معنیدار در صفات کیفی اندازهگیری شده به همراه قارچ G. intraradices میتواند سبب بهبود عملکرد کمّی و کیفی در گیاه دارویی سیاهدانه شود.
فرزانه جنگی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.876.97.5.1575.1586 بهمنظور بررسی تأثیر شدت تابش مادون قرمز و سرعت جریان هوا بر برخی از خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در طی فرایند خشک کردن، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت تابش مادون قرمز در سه سطح 0.2، 0.3 و 0.5 وات بر سانتیمتر مربع و سرعت جریان هوا ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.876.97.5.1575.1586 بهمنظور بررسی تأثیر شدت تابش مادون قرمز و سرعت جریان هوا بر برخی از خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در طی فرایند خشک کردن، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت تابش مادون قرمز در سه سطح 0.2، 0.3 و 0.5 وات بر سانتیمتر مربع و سرعت جریان هوا در سه سطح 5/0، 1 و 5/1 متر بر ثانیه در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند و صفاتی همانند ویژگیهای رنگ، محتوی و ترکیب اسانس ارزیابی شد. نتایج نشاندهنده تأثیر معنیدار تیمارها بر تمامی صفات مورد مطالعه بود. در شدت تابش 3/0 وات بر سانتیمتر مربع، با افزایش سرعت جریان هوا بسیاری از شاخصهای مطلوب رنگ همانند شاخص روشنایی (L*)، سبزی (a*) و خلوص رنگ (کروما) افزایش معنیداری یافت و بهطور کلی رنگ نمونهها در شدت تابشهای پایین بهتر حفظ گردید. محتوای اسانس نمونههای خشک شده در شدت تابشهای 0.2 و 0.3 وات بر سانتیمتر مربع بهطور متوسط حدود 2/0% بیشتر از شدت تابش 0.5 وات بر سانتیمتر مربع بود. افزایش سرعت جریان هوا در شدت تابشهای پایین باعث کاهش درصد اسانس شد ولی در شدت تابش 0.5 وات بر سانتیمتر مربع با افزایش سرعت جریان باد، میزان اسانس 0.17% افزایش یافت. میزان ترکیب سیس-پینوکامفن در اسانس نمونههای تیمارشده با شدتهای پایین تابش مادون قرمز بیشتر از تیمارهای دارای شدت بالای این پرتو بود، بهطوری که میزان این ترکیب در شدت تابش 0.2 وات بر سانتیمتر مربع، 3.5% تا 18.9% بیشتر از 0.5 وات بر سانتیمتر مربع بود. بهطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که بهرهگیری از شدت تابشهای پایین پرتو مادون قرمز در فرایند خشک کردن زوفا، ضمن حفظ خصوصیات رنگ برگها، میتواند سبب حفظ محتوای اسانس و اجزای اصلی آن گردد.
بابک بحرینی نژاد؛ بهلول عباسزاده؛ فاطمه سفیدکن؛ زهرا جابرالانصار
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.665.96.4.1575.41 دو گونه پونهسای برافراشته (Nepeta assurgens Hausskn. & Bornm.) و پونهسای تاجکرکی (N. eremokosmos Rech.) از گونههای دارویی انحصاری ایران میباشند. این مطالعه در راستای بررسی صفات رویشی، عملکرد اندام هوایی، میزان اسانس و ترکیبهای اسانس و ارزیابی روابط بین آنها در دو گونه مذکور در شرایط مزرعهای ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.665.96.4.1575.41 دو گونه پونهسای برافراشته (Nepeta assurgens Hausskn. & Bornm.) و پونهسای تاجکرکی (N. eremokosmos Rech.) از گونههای دارویی انحصاری ایران میباشند. این مطالعه در راستای بررسی صفات رویشی، عملکرد اندام هوایی، میزان اسانس و ترکیبهای اسانس و ارزیابی روابط بین آنها در دو گونه مذکور در شرایط مزرعهای انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، طی سالهای 1396 و 1397 اجرا گردید. نتایج نشان داد که وزن تر و خشک اندام هوایی در گونه برافراشته (بهترتیب 11353 و 2351 کیلوگرم در هکتار) بهطور قابل ملاحظهای بیشتر از گونه تاجکرکی (بهترتیب 2638 و 527 کیلوگرم در هکتار) بود. متوسط درصد اسانس در گونه برافراشته و تاجکرکی بهترتیب 1.60% و 0.64% و عملکرد اسانس بهترتیب 20.16 و 2.21 کیلوگرم در هکتار بود. آنالیز ترکیبهای اسانس بیانگر آن بود که مجموع ایزومرهای نپتالاکتون در گونه برافراشته بهطور متوسط 78.6% و در گونه تاجکرکی 62.8% بود. آنالیز همبستگی بین صفات نشان داد که وزن خشک برگ، وزن تر و خشک کل و قطر بزرگ بوته بیشترین همبستگی را با عملکرد اسانس داشتند. آنالیز رگرسیون گام به گام بیانگر آن بود که تغییرات عملکرد اسانس عمدتاً توسط وزن خشک برگ، درصد اسانس، وزن تر کل، تعداد ساقه و میزان تاج پوشش توجیه میشد. بهطور کلی با توجه به نتایج بدستآمده برتری گونه پونهسای برافراشته نسبت به گونه تاجکرکی قابل ملاحظه بود و میتوان آن را بهعنوان یک گونه ارزشمند برای تولید با مقاصد دارویی توصیه نمود.