بیوتکنولوژی
مینو صرافی؛ محسن محمودنیا میمند؛ مریم دهجی پور حیدرآبادی؛ محمد رضا دهقانی
چکیده
سابقه و هدف: در سالهای اخیر گیاه دارویی گزنه (Urtica dioica L.) بهدلیل تأثیرگذاری قابل توجه بر بسیاری از بیماریها بهویژه بیماری دیابت مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. باوجوداین، تحقیقات کمی در زمینه کشت بافت و تأثیر الیسیتورها بر خصوصیات آنتیاکسیدانی و تولید متابولیتهای ثانویه آن انجام شده است. این پژوهش با هدف بررسی بهترین ...
بیشتر
سابقه و هدف: در سالهای اخیر گیاه دارویی گزنه (Urtica dioica L.) بهدلیل تأثیرگذاری قابل توجه بر بسیاری از بیماریها بهویژه بیماری دیابت مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. باوجوداین، تحقیقات کمی در زمینه کشت بافت و تأثیر الیسیتورها بر خصوصیات آنتیاکسیدانی و تولید متابولیتهای ثانویه آن انجام شده است. این پژوهش با هدف بررسی بهترین ترکیب هورمونی و شرایط نوری مؤثر بر کالوسزایی گزنه و تأثیر الیسیتور متیل جاسمونات بر ویژگیهای بیوشمیایی آن انجام شد.
مواد و روشها: برای این منظور با استفاده از ریزنمونه ساقه، اثر سطوح مختلف هورمونهای اکسین نفتالین استیک اسید (1.5 و 3 میلیگرم بر لیتر) و 2 و4-دی کلروفنوکسی استیک اسید (2,4-D) (0.5 و 1.5 میلیگرم بر لیتر) و سیتوکینین بنزیل آمینوپورین (0.5 و 1.5 میلیگرم بر لیتر) در دو شرایط نوری (روشنایی و تاریکی) با اندازهگیری وزن تر، وزن خشک و درصد کالوسزایی بررسی شد. با استفاده از کشت مایع، منحنی رشد کالوس گیاه گزنه بدست آمد. پس از راهاندازی کشت تعلیقی، تیمار متیل جاسمونات با سه سطح 1، 0.1 و 0.01 میلیمولار اعمال شد و در زمانهای 24، 48 و 96 ساعت نمونهبرداری انجام شد. فعالیت آنزیمهای فنیلآلانین آمونیالیاز، پلیفنل اکسیداز و محتوای پروتئین کل با عصارهگیری در بافر Tris-HCl 50 میلیمولار با اسیدیته 8/8 و محتوای فنل کل، فلاونویید کل با استخراج در متانول 80% با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری و روشهای استاندارد برای نمونههای شاهد و تحت تیمارهای مختلف متیل جاسمونات اندازهگیری شد. همچنین میزان سه متابولیت کوئرستین، کامفرول و روتین با استفاده از دستگاه HPLC دارای آشکارساز UV و فاز ثابت ستون C18 اندازهگیری شد. تجزیه دادههای آزمایش کالوسزایی براساس آزمایش دو عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی و دادههای آزمایش بیوشیمیایی و HPLC در قالب طرح خرد شده در زمان انجام شد و مقایسه میانگینها با آزمون دانکن انجام گردید.
نتایج: براساس نتایج، بهترین ترکیب هورمونی برای تولید وزن تر و خشک در شرایط روشنایی، شامل 1.5 میلیگرم بر لیتر نفتالین استیک اسید و 1.5 میلیگرم بر لیتر بنزیل آمینو پورین و در شرایط تاریکی شامل 1.5 میلیگرم بر لیتر نفتالین استیک اسید و 0.5 میلیگرم بر لیتر بنزیل آمینو پورین بود. همچنین با توجه به نتایج، نفتالین استیک اسید (62.5%) نسبت به 2,4-D (43.5%) عملکرد بهتری در درصد کالوسزایی گزنه نشان داد. روشنایی بهعنوان بهترین شرایط نوری برای کالوسزایی در گزنه تعیین شد، بهطوری که میزان وزن تر، وزن خشک و درصد کالوسزایی در روشنایی نسبت به تاریکی بهترتیب افزایش 4.79، 4.91 و 1.92 برابری داشت. افزایش در فعالیت آنزیم پلیفنل اکسیداز، فنل کل و پروتئین کل در بعضی نمونههای تحت تیمار متیل جاسمونات نسبت به شاهد دیده شد و در فعالیت آنزیم فنیلآلانین آمونیالیاز و محتوای فلاونویید کل تغییر معنیداری مشاهده نشد. براساس نتایج HPLC بیشترین میزان متابولیت روتین در زمان 96 ساعت پس از افزودن الیسیتور و در غلظت 0.01 میلیمولار متیل جاسمونات بدست آمد.
نتیجهگیری: هورمون نفتالیناستیکاسید نسبت به هورمون 2,4-D و شرایط روشنایی نسبت به تاریکی در کالوسزایی گزنه مؤثرتر واقع شد. الیسیتور متیل جاسمونات باعت افزایش خاصیت آنتیاکسیدانی گزنه (48 ساعت پس از تیمار) بهوسیله افزایش فعالیت آنزیم پلیفنل اکسیداز شد ولی اثر معنیداری در تغییر فعالیت آنزیم فنیلآلانین آمونیالیاز و فلاونویید کل نسبت به شاهد نداشت. بنابراین پیشنهاد میشود غلظتهای دیگر متیل جاسمونات بهمنظور رسیدن به شرایط بهینه برای افزایش تولید متابولیتهای ثانویه در شرایط کشت درون شیشه گزنه بررسی شود.
زراعت و باغبانی
فرهاد باقری فرد شربیانی؛ اسماعیل چمنی؛ موسی ترابی گیگلو؛ علیرضا قنبری؛ یونس پوربیرامی هیر
چکیده
سابقه و هدف: اثرهای مفید گیاه بابونه به اسانس آن نسبت داده شده است، بنابراین هر عاملی که به کمیت اسانس آن اثر بگذارد مورد توجه محققان قرار خواهد گرفت. به منظور بررسی تأثیر تنظیمکنندههای رشد گیاهی اسید سالیسیلیک و متیل جاسمونات بر تولید متابولیتهای ثانویه در گیاه بابونه تحت شرایط درون شیشهای بومی منطقه شهر شربیان، این آزمایش ...
بیشتر
سابقه و هدف: اثرهای مفید گیاه بابونه به اسانس آن نسبت داده شده است، بنابراین هر عاملی که به کمیت اسانس آن اثر بگذارد مورد توجه محققان قرار خواهد گرفت. به منظور بررسی تأثیر تنظیمکنندههای رشد گیاهی اسید سالیسیلیک و متیل جاسمونات بر تولید متابولیتهای ثانویه در گیاه بابونه تحت شرایط درون شیشهای بومی منطقه شهر شربیان، این آزمایش انجام شد.مواد و روشها: برای انجام این پژوهش، بذرهای گیاهان بابونه از استان آذربایجانشرقی شهر شربیان (N ʺ52 ʹ58 ˚37 و E ʺ06 ʹ11 ˚47) جمعآوری شد. بذرها پس از انتقال به مدت 15 دقیقه در ماده شوینده و سطح آنها به مدت 45 ثانیه در الکل 70% و بعد به مدت 30 دقیقه به وسیله هیپوکلریت سدیم ضدعفونی شد. پس از ضدعفونی سطحی، با آب مقطر دو بار تقطیر شستشو داده شدند. محیط کشت پایه در این پژوهش، محیط کشتMS بود. تمامی کشتهای انجام شده در اتاقک رشد در دمای 2±24 درجه سانتیگراد و 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی قرار گرفتند و آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی، با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل اسید سالیسیلیک (SA) و متیل جاسمونات (MeJA) در 5 سطح (0، 50، 100، 200، 400 میکرومولار) بود. برای تعیین میزان رنگریزههای فتوسنتزی، از روش Minguez-Mosquera and Perez-Galvez استفاده شد. میزان ترکیبهای فنلی موجود در عصاره گیاه با استفاده از معرف فولینسیوکالتیو (Folin-Ciocalteau) اندازهگیری شد. دادههای مربوط به این پژوهش با استفاده از نرمافزار آماری SAS V.9.g.1 تجزیهشده و مقایسه میانگین تیمارها نیز با آزمون دانکن در سطح احتمال 1% و 5% انجام گردید. نمودارها نیز با استفاده از نرمافزار Excel Microsoft رسم شد.نتایج: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل تیمارهای اعمالشده بر صفات وزن ساقه، وزن ریشه، طول ساقه و طول ریشه در سطح احتمال 1% و بر تعداد ساقه در سطح احتمال 5% تفاوت معنیداری است. مقایسه میانگینها نشان داد بیشترین مقدار وزن ساقه در اثر متقابل (µM 50) SA و (µM 200) MeJA و کمترین مقدار وزن ساقه در اثر متقابل تیمار (µM 400) SA و (µM 400) MeJA بدست آمد. مقایسه میانگینها نشانگر تفاوت معنیداری این صفت بوده و بیشترین مقدار وزن ریشه در اثر متقابل تیمار (µM 100) SA و (µM 100) MeJA و کمترین مقدار وزن ریشه در برهمکنش تیمار (µM 400) SA و (µM 400) MeJA بدست آمد. مقایسه میانگینها نشان داد بیشترین تعداد ساقه در اثر متقابل تیمار (µM 100) SA و (µM 50) MeJA و کمترین تعداد ساقه در برهمکنش تیمار (µM 400) SA و (µM 200) MeJA بدست آمد. مقایسه میانگینها نشان از معنیداری صفات طول ساقه و ریشه داشت و بیشترین مقدار این دو صفت در اثر متقابل تیمارهای (µM 50)SA و (µM 100) MeJA و کمترین مقدار طول ساقه در ترکیب تیمارهای (µM 400) SA و (µM 400) MeJA و طول ریشه در ترکیب تیمارهای (µM 400)SA و (µM 200) MeJA مشاهده شد. در صفات بیوشیمیایی تجزیه واریانس دادهها نشان داد که اثر سطوح SA بر میزان کلرفیل a، b، کاروتنوئید، کلروفیل کل، فنول و فلاونوئید در هر سه طول موج در سطح احتمال 1% معنیدار بود.نتیجهگیری: در این آزمایش نشان داده شد که افزایش تولید متابولیتها نهتنها تحت تأثیر فعالیت آنزیم، بلکه به غلظت محرکها بستگی دارد. افزایش محرک بیش از حد معمول نهتنها افزایش متابولییت را دربر ندارد، بلکه از طریق کاهش فعالیت آنزیم (احتمالاً از طریق کاهش بیان ژن مربوط) تولید متابولیتها را کم یا متوقف میکند.
بهزراعی و بهنژادی
مصطفی سارانی ملاک؛ مریم اله دو؛ لیلا مهرآوران؛ حلیمه پیری
چکیده
سابقه و هدف: تنش خشکی مهمترین عامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی و دارویی در نواحی خشک و نیمهخشک است. گیاه خارمریم (Silybum Marianum L.) یک گیاه دارویی دارای متابولیتهای ثانویه (فلاونولیگنانها) با خاصیت آنتیاکسیدانی میباشد. تولید و تجمع فلاونولیگنانها در گیاه خارمریم علاوه بر ماهیت ژنتیکی گیاه بهوسیله شرایط محیطی مختلف تحت تأثیر ...
بیشتر
سابقه و هدف: تنش خشکی مهمترین عامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی و دارویی در نواحی خشک و نیمهخشک است. گیاه خارمریم (Silybum Marianum L.) یک گیاه دارویی دارای متابولیتهای ثانویه (فلاونولیگنانها) با خاصیت آنتیاکسیدانی میباشد. تولید و تجمع فلاونولیگنانها در گیاه خارمریم علاوه بر ماهیت ژنتیکی گیاه بهوسیله شرایط محیطی مختلف تحت تأثیر قرار میگیرد. تجمع متابولیتهای ثانویه در این گیاه تحت تنش خشکی با توجه به سیستم دفاعی آنتیاکسیدانی در سطح بیوشیمیایی مطالعه شد. هدف از این پژوهش، ارزیابی متابولیتهای ثانویه خارمریم در شرایط غیرتنش و سطوح مختلف تنش خشکی و مراحل مختلف رشدی و نیز شناسایی بهترین سطح تنش رطوبتی و زمان برداشت گیاه برای افزایش ترکیبات مؤثره گیاه میباشد.مواد و روشها: بذرهای گیاه خارمریم ابتدا ضدعفونی شده و بعد به پتریدیشهای حاوی کاغذ صافی منتقل و برای جوانهزنی در ژرمیناتور در دمای 25 درجه سانتیگراد قرار داده شد. بذرهای جوانه زده شده به گلدانها منتقل و در گلخانه شهرستان هیرمند، روستای شندل که در 25 کیلومتری شهرستان زابل، استان سیستان و بلوچستان واقع شده است، در شرایط دمایی و رطوبت کنترل شده قرار گرفت. ارزیابی تأثیر تنش خشکی در 4 سطح مختلف آبیاری (25، 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی بهترتیب تنش شدید، تنش متوسط، تنش ملایم و غیر تنش) و در 3 مرحله رشدی (6، 13 و 20 هفته پس از کاشت) روی صفات بیوشیمیایی شامل محتوی پرولین (PC)، محتوی کربوهیدراتها (CC)، محتوی فنل کل (TPC)، محتوی فلاونوئید کل (TFC)، فعالیت آنتیاکسیدانی و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان مانند کاتالاز (CA)، آسکوربات پراکسیداز (AP)، گایاکول پراکسیداز (GP)، سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) و پلیفنول اکسیداز (PO) انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گردید. نرمال بودن دادهها و خطاها ارزیابی شده و پس از تأیید نرمال بودن، تجزیه واریانس کلیه صفات و آزمون مقایسه میانگین (LSR) در سطح 5% انجام شد.نتایج: تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر سطوح مختلف آبیاری، زمان برداشت و اثر متقابل آنها بر روی کلیه صفات معنیدار بود. مقایسه میانگین اثر متقابل تیمار آبیاری و زمان برداشت محتوی پرولین، محتوی کربوهیدراتها، محتوی فنل و فلاونوئید و فعالیت آنتیاکسیدانی در تمام مراحل رشدی افزایش داشته و کمترین و بیشترین آن به ترتیب در مرحله رشدی 6 هفته پس از کاشت در شرایط 100% نیاز آبی و مرحله رشدی 20 هفته پس از کاشت در شرایط 25% نیاز آبی مشاهده شد. بنابراین فاکتور تنش خشکی بهعنوان یک عامل بهبود دهنده مواد مؤثره این گیاه میتواند مورد استفاده قرار گیرد، همچنین مرحله رشدی نهایی بهترین زمان برداشت این گیاه با توجه به تجمع بیشتر متابولیتهای ثانویه در این مرحله است. اثر متقابل تیمار آبیاری و زمان برداشت برای فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز معنیدار نبوده و برای سایر آنزیمهای آنتیاکسیدان نشان داد که بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز به مرحله رشدی 6 هفته پس از کاشت در شرایط 25% و 50% نیاز آبی، آسکوربات پراکسیداز به مرحله رشدی 6 هفته پس از کاشت در شرایط 100% نیاز آبی آنزیمهای پلیفنل اکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز به مرحله رشدی 20 هفته پس از کاشت در شرایط 25% نیاز آبی تعلق داشت. این نتایج بیانگر این است که آنزیمهای آنتیاکسیدانی در مراحل رشدی مختلف و در شرایط تنش رطوبتی مختلف بهصورت متفاوت عمل میکنند.نتیجهگیری: نتایج بررسی گیاه خارمریم در 4 رژیم آبیاری و 3 مرحله رشدی نشان داد که بیشتر صفات بیوشیمیایی در شرایط تنش افزایش داشته که بیانگر این است که گیاه خارمریم از طریق سیستم دفاعی آنتیاکسیدان آنزیمی و غیر آنزیمی به تنش خشکی پاسخ میدهد. گیاه خارمریم در مرحله توسعه نهایی (20 هفته پس از کاشت) بیشترین محتوی فنل و فلاونوئید کل را داشت. بر این اساس، بهترین زمان برداشت آن مرحله توسعه نهایی میباشد که بیشترین ترکیبات پلی فنولیک را دارد.
بهزراعی و بهنژادی
علی اکبر علیزاده ایوری؛ مهدیه پارسائیان؛ زیبا قسیمی حق
چکیده
شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند جهان است که گلیسیریزین، مهمترین متابولیت تریترپنوئیدی موجود در ریشه آن، در صنایع غذایی و داروسازی نوین کاربردهای فراوانی دارد. برای غلبه بر مشکلات جوانهزنی بذرها، خطر انقراض گیاه ناشی از برداشت بیرویه ریشه و سرعت کند بیوسنتز طبیعی متابولیتهای ثانویه، توجه به کشت بافت ...
بیشتر
شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند جهان است که گلیسیریزین، مهمترین متابولیت تریترپنوئیدی موجود در ریشه آن، در صنایع غذایی و داروسازی نوین کاربردهای فراوانی دارد. برای غلبه بر مشکلات جوانهزنی بذرها، خطر انقراض گیاه ناشی از برداشت بیرویه ریشه و سرعت کند بیوسنتز طبیعی متابولیتهای ثانویه، توجه به کشت بافت ریشه این گیاه و کاربرد محرکها جهت افزایش بیوسنتز گلیسیریزین آن، ضروری است. در پژوهش حاضر، نرخ جوانهزنی بذرهای دو اکوتیپ شیرینبیان ایرانی (کاشمر و جغتای) و یک اکوتیپ عراقی در سطوح مختلف پیشتیمار اسیدسولفوریک ارزیابی شد. همچنین، تفاوتهای مورفولوژیک و محتوای گلیسیریزین ریشه اکوتیپها در پاسخ به محرکهای اکسینی IAA و NAA با غلظتهای 0، 0.5، 1 و 1.5 میلیگرم در لیتر، در محیط پایه MS ½ با استفاده از ریزنمونه ریشه بررسی گردید. نتایج نشان داد که حداکثر جوانهزنی بذرهای هر سه اکوتیپ، در پیشتیمار اسیدسولفوریک 98 درصد بهمدت 40 دقیقه حاصل گردید. اکوتیپ عراقی در شرایط شاهد و برخی سطوح هورمونی (بهویژه NAA) از نظر کلیه صفات بهجز محتوای گلیسیریزین در گروه برتر آماری قرار داشت. در اکوتیپهای ایرانی، کاربرد محرکهای اکسینی صفات ریشه و محتوای گلیسیریزین را بهطور معنیدار بهبود بخشید. اکوتیپ کاشمر با دریافت 0.5 میلیگرم در لیتر IAA قطورترین ریشهها و در سطوح متوسط و بالای NAA و IAA ریشههایی با وزن خشک بالا (بهترتیب 5.8 و 5.4 میلیگرم) تولید نمود. اکوتیپ جغتای نیز با کاربرد 1.5 و 0.5 میلیگرم IAA و NAA ریشههایی وزین (بهترتیب 100 و 79 میلیگرم) تولید نمود. در مجموع، کاربرد سطوح متوسط و بالای هر یک از هورمونهای IAA و NAA (1 و 1.5 میلیگرم در لیتر)، بالاترین بازدهی تولید گلیسیریزین (بهترتیب 8.82 و7.83 میکروگرم در گرم ماده خشک) در ریشه اکوتیپ کاشمر را در پی داشت. بنابراین، گزینش اکوتیپ مناسب و کاربرد محرکهای اکسینی میتواند تولید درون شیشهای ریشه و محتوی گلیسیریزین را در گیاه شیرین بیان افزایش دهد.
رقیه حضرتی جهان؛ ناصر زارع؛ سارا دژستان؛ پریسا شیخ زاده مصدق
چکیده
کشف تولید تاکسانها در فندق (Corylus avellana L.) و کشتهای سلولی آن علایق و امیدهای زیادی را برای مطالعه و کاربرد کشت سوسپانسیون سلولی فندق بهعنوان یک راهکار زیستفناوری برای تولید تاکسول و سایر تاکسانها ایجاد کرده است. در این تحقیق، تأثیر تنظیمکنندههای رشد گیاهی (سطوح مختلف 2,4-D و NAA در ترکیب با Kin و BAP) بر رشد کشتهای سلولی فندق و تأثیر ...
بیشتر
کشف تولید تاکسانها در فندق (Corylus avellana L.) و کشتهای سلولی آن علایق و امیدهای زیادی را برای مطالعه و کاربرد کشت سوسپانسیون سلولی فندق بهعنوان یک راهکار زیستفناوری برای تولید تاکسول و سایر تاکسانها ایجاد کرده است. در این تحقیق، تأثیر تنظیمکنندههای رشد گیاهی (سطوح مختلف 2,4-D و NAA در ترکیب با Kin و BAP) بر رشد کشتهای سلولی فندق و تأثیر ترکیب محرک (متیل جاسمونات 100 و 150 میکرومولار، کیتوسان 30 و 60 میلیگرم در لیتر و امواج فراصوت 1 و 2 دقیقه) و پیشماده (آمینوبنزوئیک اسید 10 و 20 میلیگرم در لیتر و فنیلآلانین 1 و 2 میلیمولار) بر تولید تاکسول در کشت سوسپانسیون سلولی بررسی شد. نتایج نشان داد که تیمارهای تنظیمکننده رشدی، رشد سلول فندق را در کشت سوسپانسیون بهطور معنیداری تحت تأثیر قرار داد. رشد سلولها در محیط کشت MS حاوی یک میلیگرم در لیتر 2,4-D و 0.5 میلیگرم در لیتر بنزیل آمینوپورین (BAP) و 150 میلیگرم در لیتر آسکوربیک اسید در مقایسه با سایر تیمارها بهطور معنیداری بیشتر بود. بین تیمارهای محرک نیز از نظر رشد و زندهمانی سلولی، EC و pH محیط کشت و تولید تاکسول اختلاف معنیداری وجود داشت. بهطور کلی، اعمال تیمارهای محرک در مقایسه با تیمار شاهد (بدون محرک)، موجب کاهش تکثیر و رشد سلولی شده ولی میزان تاکسول را بهطور معنیداری افزایش داد. بیشترین مقدار تاکسول (15.27 میلیگرم در لیتر) در تیمار دو دقیقه امواج فراصوت و 20 میلیگرم در لیتر آمینوبنزوئیک اسید در ریزنمونه بذر بدست آمد که 132.78 برابر بیشتر از مقدار تاکسول در تیمار شاهد بود.
فتحالله احمدی؛ احمد معینی؛ سجاد رشیدی منفرد
چکیده
در این پژوهش، ریشههای مویین گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea L.) در بیوراکتور ستون حبابدار 1000 میلیلیتری حاوی 500 میلیلیتر محیط کشت WPM مایع کشت و تأثیر مقادیر اینوکلوم (3، 6 و gl-19) و سرعتهای هوادهی (1/0، 2/0 و vvm4/0) روی میزان تولید بیوماس و اسید شیکوریک بررسی شدند. صفات وزن تر، وزن خشک و مقدار اسید شیکوریک ریشههای مویین بعد از 30 روز اندازهگیری ...
بیشتر
در این پژوهش، ریشههای مویین گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea L.) در بیوراکتور ستون حبابدار 1000 میلیلیتری حاوی 500 میلیلیتر محیط کشت WPM مایع کشت و تأثیر مقادیر اینوکلوم (3، 6 و gl-19) و سرعتهای هوادهی (1/0، 2/0 و vvm4/0) روی میزان تولید بیوماس و اسید شیکوریک بررسی شدند. صفات وزن تر، وزن خشک و مقدار اسید شیکوریک ریشههای مویین بعد از 30 روز اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار بیوماس (g l-14/16 وزن تر و g l-1084/2 وزن خشک) و اسید شیکوریک (mg g-1 DW74/16) در مقدار اینوکلوم g l-1 6 تولید شده است. نتایج حاصل از بررسی اثر سرعت هوادهی بر تولید بیوماس و اسید شیکوریک نیز نشان داد که بیشترین میزان تولید وزن تر ( g l-14/15) و وزن خشک ( g l-1467/2) در سرعت هوادهی vvm 4/0 و بیشترین میزان تولید اسید شیکوریک (mg g-1 DW 74/12) در سرعت هوادهی vvm 2/0 بدست آمده است. بهطور کلی مقدار اینوکلوم و سرعت هوادهی نقش مهمی در میزان رشد و نمو ریشههای مویین در بیوراکتور ستون حبابدار داشتند و برای بهینه کردن تولید بیوماس و متابولیت ثانویه باید به این عوامل توجه کرد.
