اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
زهرا هجری؛ یکتا صادق زاده یزدی
چکیده
سابقه و هدف: در دیابت نوع دو، پانکراس انسولین کافی تولید نکرده یا انسولین تولید شده عملکرد مناسب ندارد. دیابت نوع دو که از آن به عنوان دیابت غیر وابسته به انسولین نیز یاد می‌شود، شایع‌ترین نوع دیابت در جهان است که معمولاً به دلیل مقاومت سلول‌های بدن نسبت به انسولین رخ می‌دهد. بسیاری از ترکیبات مفید موجود در قاصدک (Taraxacum officinale L.) در ...
بیشتر
سابقه و هدف: در دیابت نوع دو، پانکراس انسولین کافی تولید نکرده یا انسولین تولید شده عملکرد مناسب ندارد. دیابت نوع دو که از آن به عنوان دیابت غیر وابسته به انسولین نیز یاد می‌شود، شایع‌ترین نوع دیابت در جهان است که معمولاً به دلیل مقاومت سلول‌های بدن نسبت به انسولین رخ می‌دهد. بسیاری از ترکیبات مفید موجود در قاصدک (Taraxacum officinale L.) در افزایش تولید انسولین از پانکراس و کاهش سطح قند خون مؤثر هستند.مواد و روش‌ها: در این پژوهش تأثیر عصاره آبی ریشه گیاه قاصدک (dandelion) بر روی میزان کاهش سطح قند خون در بیماران دیابتی نوع دوم در شهر مشهد مطالعه شد. بعد از پاک‌سازی و حذف ناخالصی‌ها، ریشه‌های گیاه قاصدک توسط دستگاه آسیاب خشک گردید. عصاره‌گیری ریشه قاصدک توسط دستگاه سوکسله انجام شد. پس از پایان فرایند عصاره‌گیری، عصاره حاصل برای جداسازی ترکیبات جامد از فیلتر عبور داده شد. عصاره آماده شده به مدت چهار روز، با تناوب روزانه و در دو نوبت توسط بیمار دیابتی منتخب به‌صورت دمنوش مصرف گردید. میزان قند خون بیمار دیابتی هر بار توسط دستگاه گلوکومتر سنجیده شد. سنجش میزان قند خون در هر روز، یک ساعت و دو ساعت (برای بررسی میزان پایداری) پس از صرف نوبت دوم عصاره انجام گردید. بیمار در مدت انجام تحقیق از هیچ گونه مکمل و دارویی به منظور کاهش سطح قند خون استفاده نکرد. از آنجایی که نوسان قند خون در شرایط ناشتا در شروع هر روز به عوامل مختلفی مانند شرایط روحی، جسمی، تغذیه و به‌طور خاص عصبی بستگی دارد، برای کم کردن میزان خطا، اندازه‌گیری قند خون ناشتا به‌عنوان شاهد، یک ماه قبل و یک ماه بعد از مصرف عصاره نیز انجام شد.نتایج: این بررسی نشان داد که میزان قند خون با افزایش تعداد روز مصرف عصاره ریشه گیاه قاصدک و افزایش دفعات مصرف در هر روز، کاهش قابل ملاحظه‌ای می‌یابد. براساس داده‌های حاصل از اندازه‌گیری میزان قند خون در بازه‌های زمانی مختلف، میانگین چهار روزه قند خون فرد دیابتی یک ماه قبل از مصرف عصاره عدد 233 بود که این عدد یک ماه بعد از مصرف عصاره به میزان 81 واحد کاهش یافته و به عدد 152 رسید؛ ازاین‌رو براساس نتایج حاصل، مصرف عصاره ریشه این گیاه باعث کاهش 35% در میزان قند خون گردید. بررسی اثر متقابل تعداد روز استفاده از عصاره ریشه قاصدک و ساعت استفاده از آن نیز نشان داد که کاهش همزمان میزان قند خون با افزایش تعداد روز مصرف عصاره و تعداد دفعات مصرف در هر روز قابل ملاحظه است. نتایج حاصل از آنالیز واریانس برای پاسخ میزان قند خون نیز حکایت از آن داشت که اثر فاکتورهای A (تعداد روز استفاده از عصاره) و B (ساعت استفاده از عصاره) نیز با P-value بسیار کمتر از 0.05، بر کاهش میزان قند خون معنی‌دار هستند. طبق نتایج حاصل از بهینه‌سازی عددی داده‌ها در محدوده مورد بررسی، با مصرف حداقل چهار روزه عصاره و دو نوبت در هر روز می‌توان سطح میزان قند خون را به 150.167 رساند.نتیجه‌گیری: به‌طورکلی این پژوهش تأثیر مثبت عصاره ریشه گیاه قاصدک را در درمان بیماری دیابت نوع دو نشان می‌دهد. روند کاهشی میزان قند خون با افزایش تعداد روزهای مصرف و نیز افزایش تعداد دفعات مصرف در هر روز، حکایت از آن دارد که استفاده طولانی‌مدت از این عصاره می‌تواند اثرهای پایدارتری بر کاهش قند خون افراد دیابتی داشته باشد.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
ملیحه کرمی؛ فرنگیس قاسمی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.52.105.1.1575.1610این پژوهش با هدف بررسی اثر عصاره آبی–الکلی برگ گیاه مشگک (Ducrosia anethifolia (DC.) Boiss.) بر تغییرات بافت قلب در جنین موش آزمایشگاهی دیابتی انجام شد. بدین منظور 48 سر موش ماده 200 تا 220 گرمی با هشت موش نر 230 تا 250 گرمی لقاح داده شدند. پس از اطمینان از بارداری، 32 سر ماده با تزریق داخل صفاقی 80 میلی‌گرم استرپتوزوتوسین ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.52.105.1.1575.1610این پژوهش با هدف بررسی اثر عصاره آبی–الکلی برگ گیاه مشگک (Ducrosia anethifolia (DC.) Boiss.) بر تغییرات بافت قلب در جنین موش آزمایشگاهی دیابتی انجام شد. بدین منظور 48 سر موش ماده 200 تا 220 گرمی با هشت موش نر 230 تا 250 گرمی لقاح داده شدند. پس از اطمینان از بارداری، 32 سر ماده با تزریق داخل صفاقی 80 میلی‌گرم استرپتوزوتوسین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در اولین روز بارداری، دیابتی و به‌صورت تصادفی گروه‌بندی شدند. گروه‌ها شامل کنترل (موش‌های سالم بدون تیمار)، شاهد 1 (موش‌های سالم دریافت‌کننده یک میلی‌لیتر عصاره مشگک)، شاهد 2 (موش‌های دیابتی بدون تیمار)، و سه گروه تیمار که به‌ترتیب یک میلی‌لیتر از عصاره مشگک با دوزهای 250، 500 و 1000 کیلوگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن موش دیابتی از روز 6 تا 20 دوره بارداری به‌طریق گاواژ دریافت کردند، بودند. روز بیستم بارداری پس از بیهوشی موش‌ها و گرفتن دو میلی‌لیتر خون از قلب آنها، جنین‌ها از رحمشان خارج شدند. قلب جنین‌ها جدا و در محلول 5% فرمالین تثبیت گردید. بعد از آماده‌سازی بافتی، مقاطع پنج میکرونی به روش استریولوژیکی تهیه و با هماتوکسیلین و ائوزین رنگ‌آمیزی شدند. محیط قلب و ضخامت دیواره آن با نرم‌افزار Image analysis و تعداد سلول‌های قلب با نرم‌افزار Grids-stero lite اندازه‌گیری گردید. داده‌ها با آزمون‌های آماری ANOVA تحلیل و میانگین‌ها با آزمون توکی مقایسه شدند (0.05≥p ). یافته‌ها حاکی از افزایش گلوکز خون، تراکم و طول سلول‌های قلبی و محیط قلب در همه گروه‌های دیابتی در مقایسه با کنترل بود که در موش‌های دیابتی تیمار شده با عصاره مشگک در مقایسه با گروه دیابتی بدون تیمار کاهش معنی‌دار یافتند. مطابق با نتایج حاصل، عصاره آبی-الکلی برگ مشگک با کاهش گلوکز خون در موش‌های دیابتی، توانست تغییرات تخریبی ناشی از دیابت در بافت قلب و عروق جنین را تا حدودی جبران کند.
محمدرضا شهرکی؛ حمیده میرشکاری؛ احمدرضا شهرکی؛ الهام شهرکی
چکیده
از آنجایی‌که ریحان به‌عنوان یک داروی گیاهی استفاده می‌شود، هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره برگ ریحان (Ocimum basilicum L.) بر قند خون، لیپوپروتئین‌های سرم و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز بود. این مطالعه بر روی 32 سر موش صحرایی نر از نژاد Whistar-Albino که شامل یک گروه کنترل (A)، و 3 گروه آزمایش (B، C، D) بودند، انجام شد (n= ...
بیشتر
از آنجایی‌که ریحان به‌عنوان یک داروی گیاهی استفاده می‌شود، هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره برگ ریحان (Ocimum basilicum L.) بر قند خون، لیپوپروتئین‌های سرم و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز بود. این مطالعه بر روی 32 سر موش صحرایی نر از نژاد Whistar-Albino که شامل یک گروه کنترل (A)، و 3 گروه آزمایش (B، C، D) بودند، انجام شد (n= 8). گروه‌های آزمایش از آب سرشار از فروکتوزاستفاده کردند و مقادیر صفر و mg/kg20 عصاره آبی و الکلی برگ ریحان را روزانه دریافت نمودند. در پایان دوره کمّیت‌های مورد بررسی اندازه‌گیری و با استفاده از آزمایش‌های آماری آنالیز واریانس و توکی آنالیز گردیدند. نتایج بدست‌آمده به‌صورت mean ± SD گزارش و اختلافات آماری با p < 0.05 معنی‌دار تلقی شد. نتایج این بررسی نشان داد که شاخص مقاومت به انسولین حیوانات گروه‌های آزمایش افزایش معنی‌داری نسبت به مقدار این کمّیت در گروه A داشت. سطح سرمی انسولین گروه D افزایش معنی‌داری داشت و میزان AST و ALT سرم این گروه نسبت به مقدار این کمّیت در گروه‌های B و C کاهش معنی‌داری را نشان داد. سطح سرمی LDL حیوانات گروه C کاهش معنی‌داری نسبت به مقدار این کمّیت در گروه‌های B و D نشان داد. همچنین مصرف عصاره برگ ریحان بر میزان LDL سرم و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز مؤثر بود.
