حسین مشکوة؛ فاروق شریفیان؛ عادل حسین پور؛ علی محمد نیکبخت
چکیده
طی سالیان اخیر پژوهش در زمینه گیاهان دارویی به‌عنوان مکمل درمانی افزایش چشمگیری یافته است. عصاره (Lavandula stricta Del.) با توجه به داشتن خواص ویژه درمانی، کاربرد گسترده‌ای در بین فرآورده‌های گیاهان دارویی دارد. نظر به اهمیت کیفیت فیزیکی پودر عصاره تولید شده از گیاهان دارویی در صنعت غذا و دارو، در این پژوهش عملکرد دستگاه خشک‌کن پاششی در ...
بیشتر
طی سالیان اخیر پژوهش در زمینه گیاهان دارویی به‌عنوان مکمل درمانی افزایش چشمگیری یافته است. عصاره (Lavandula stricta Del.) با توجه به داشتن خواص ویژه درمانی، کاربرد گسترده‌ای در بین فرآورده‌های گیاهان دارویی دارد. نظر به اهمیت کیفیت فیزیکی پودر عصاره تولید شده از گیاهان دارویی در صنعت غذا و دارو، در این پژوهش عملکرد دستگاه خشک‌کن پاششی در تولید پودر از عصاره اسطوخودوس در سه سطح دمای ورودی 150، 180 و 210 درجه سلسیوس، سه سطح نرخ جریان هوای ورودی 6، 8 و 10 لیتر بر دقیقه و نسبت‌های 0، 25 و 50 درصد به کمک خشک‌کن مالتودکسترین نسبت به جرم ماده خشک عصاره به روش سطح پاسخ مطالعه شد و خواص فیزیکی پودر تولید شده بررسی گردید. محتوای رطوبت، فعالیت آبی، چگالی توده‌ای، چگالی ذرات و تخلخل نمونه‌های پودر به‌ترتیب در محدوده‌های 8.70-5.10%، 0.30-0.26%، 0.60- 0.45 گرم بر میلی‌لیتر، 2.50-0.99 گرم بر میلی‌لیتر و 87-47% متغیر بود. حداکثر عملکرد خشک‌کن در تولید پودر اسطوخودوس در دمای ورودی 210 درجه سلسیوس و نرخ جریان هوای 8 لیتر بر دقیقه و نسبت جرمی 50% به کمک خشک‌کن برابر با 89% تعیین گردید. با در نظر گرفتن تمامی فاکتورهای فیزیکی مورد ارزیابی، نقطه بهینه در فرآوری عصاره اسطوخودوس، دمای هوای ورودی 29/177 درجه سلسیوس و نرخ پاشش 10 لیتر بر دقیقه و نسبت مالتودکسترین به جرم ماده خشک عصاره 67% بود که در این حالت محتوای رطوبت 6/6%، فعالیت آبی 0.28، چگالی توده‌ای 0.58 گرم بر میلی‌لیتر، چگالی ذرات 1.46 گرم بر میلی‌لیتر و تخلخل پودر 60.95% حاصل شد.
ادریس رحمتی؛ فاروق شریفیان؛ محمد فتاحی
چکیده
خشک کردن یکی از مراحل اصلی در فرایند پس از برداشت گیاهان دارویی است که نقش مهمی در کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آنها دارد. به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف خشک کردن شامل آون (40 و 80 درجه سانتی‌گراد) و خشک‌کن پاششی (120 درجه سانتی‌گراد) در حضور کمک خشک‌کن‌های مالتودکسترین (M)، مالتودکسترین و پکتین سیب (M+P) و بدون کمک خشک‌کن، آزمایش‌هایی ...
بیشتر
خشک کردن یکی از مراحل اصلی در فرایند پس از برداشت گیاهان دارویی است که نقش مهمی در کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آنها دارد. به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف خشک کردن شامل آون (40 و 80 درجه سانتی‌گراد) و خشک‌کن پاششی (120 درجه سانتی‌گراد) در حضور کمک خشک‌کن‌های مالتودکسترین (M)، مالتودکسترین و پکتین سیب (M+P) و بدون کمک خشک‌کن، آزمایش‌هایی بر روی عصاره گیاه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) به‌صورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. پس از خشک کردن نمونه‌ها صفاتی همانند جریان‌پذیری پودر حاصل، شاخص‌های رنگی پودر شامل روشنی-تیرگی (L*)، قرمزی (a*)، زردی (b*)، Chroma (شاخص اشباع)، Hue (زاویه رنگ غالب) و برخی خواص فیتوشیمیایی مانند محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی ارزیابی شدند. نتایج نشان‌دهنده تأثیر معنی‌دار روش‌های مختلف خشک کردن بر روی صفات اندازه‌گیری شده بود. پودرهای خشک شده به‌وسیله آون در دو دمای 40 و 80 درجه سانتی‌گراد نسبت به سایر تیمارها از جریان‌پذیری خوبی برخوردار بودند. بیشترین مقدار L* در تیمار خشک شده (M) با مقدار 76.61 و کمترین مقدار این شاخص در تیمار خشک شده با آون در دمای ºC80 با مقدار 24.36 مشاهده شد. بیشترین مقدار فنل کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار خشک شده با (M+P) به‌ترتیب با مقدار 19.72 میلی‌گرم در گرم برگ گیاه و 73.16% مشاهده شد. کمترین مقدار فنل کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار خشک شده با خشک‌کن پاششی و بدون کمک خشک‌کن به‌ترتیب با مقادیر 4.11 و 10.41 مشاهده شد. بیشترین مقدار فلاونوئید کل در تیمار M)) با مقدار 1.487 میلی‌گرم در گرم برگ گیاه مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده و نظر به اهمیت ترکیب‌های فیتوشیمیایی گیاه بادرشبو، روش خشک کردن (M+P) به‌دلیل حفظ بیشتر ترکیب‌ها قابل توصیه است.
