فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
عبدالباسط محمودی؛ محمد کرمی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.709.103.5.1576.41به‌منظور بررسی اثر خشک کردن با تابش مادون قرمز بر شاخص‌های رنگ، درصد و اجزای اسانس گل‌های بابونه (Matricaria chamomilla L.)، سه شدت مختلف مادون قرمز شامل: 125، 132 و 220 وات همراه با سه سرعت جریان هوا 0.5، 1 و 1.5 متر بر ثانیه که در مجموع 9 تیمار بودند، در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد و گیاهان خشک شده در سایه به‌عنوان ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.709.103.5.1576.41به‌منظور بررسی اثر خشک کردن با تابش مادون قرمز بر شاخص‌های رنگ، درصد و اجزای اسانس گل‌های بابونه (Matricaria chamomilla L.)، سه شدت مختلف مادون قرمز شامل: 125، 132 و 220 وات همراه با سه سرعت جریان هوا 0.5، 1 و 1.5 متر بر ثانیه که در مجموع 9 تیمار بودند، در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد و گیاهان خشک شده در سایه به‌عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تیمارهای خشک کردن اثر معنی‌داری بر زمان خشک کردن، شاخص‌های رنگ و درصد اسانس نمونه‌ها داشت. تیمارهای شاهد (سایه خشک) و شدت تابش 220 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه به‌ترتیب بیشترین (2367 دقیقه) و کمترین (83 دقیقه) زمان خشک کردن را داشتند. با افزایش شدت تابش مادون قرمز شاخص‌های اصلی رنگ مانند L، a، b، ΔE (تغییرات کلی رنگ) و BI (شاخص قهوه‌ای شدن) به‌صورت معنی‌داری نسبت به شاهد تغییر کردند اما در بعضی تیمارها با افزایش سرعت جریان هوا میزان تغییرات شاخص‌های ذکرشده حتی در شدت تابش‌های بالای مادون قرمز تغییر کمتری نسبت به همان شدت با سرعت جریان هوای کمتر نسبت به شاهد نشان دادند. بیشترین میزان اسانس (0.23% وزنی/وزنی) در شدت تابش 125 وات همراه با سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه بدست آمد و کمترین مقدار (0.12%) در تیمارهای شدت تابش 220 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه و شدت تابش 220 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 1 متر بر ثانیه مشاهده شد. بررسی تغییرات ترکیب‌های اصلی اسانس نشان داد که بیشترین مقدار آلفا-بیسابلول-اکسید A (60.6%)، Z-اسپیرو اتر (16.5%) و کامازولن (4.6%) به‌ترتیب مربوط به تیمارهای شدت تابش 132 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه، شدت تابش 220 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه و شاهد بود. به‌طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که تیمار استفاده از شدت تابش 125 وات مادون قرمز همراه با سرعت جریان هوای 0.5 متر بر ثانیه به‌دلیل زمان خشک کردن کوتاه، حفظ مشخصه‌های رنگ و مقدار مطلوب درصد و اجزای اصلی اسانس می‌تواند روش مناسبی برای خشک کردن گل‌های بابونه باشد.
عبدالباسط محمودی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
در این مطالعه، گیاه Eryngium thyrsoideum Boiss. از سه منطقه رزجرد (Rz) (استان قزوین)، صلوات‌آباد (Sv) (سنندج، استان کردستان) و پایگلان (Py) (مریوان، استان کردستان) به‌ترتیب با ارتفاع 1700، 1780 و 1840 متر از سطح دریا جمع‌آوری و محتوای ترکیب‌های فرّار آن ارزیابی شد. نمونه‌های گیاهی خشک شده در سایه، توسط دستگاه کلونجر به‌مدت 3 ساعت اسانس‌گیری شد. شناسایی ترکیب‌های ...
بیشتر
در این مطالعه، گیاه Eryngium thyrsoideum Boiss. از سه منطقه رزجرد (Rz) (استان قزوین)، صلوات‌آباد (Sv) (سنندج، استان کردستان) و پایگلان (Py) (مریوان، استان کردستان) به‌ترتیب با ارتفاع 1700، 1780 و 1840 متر از سطح دریا جمع‌آوری و محتوای ترکیب‌های فرّار آن ارزیابی شد. نمونه‌های گیاهی خشک شده در سایه، توسط دستگاه کلونجر به‌مدت 3 ساعت اسانس‌گیری شد. شناسایی ترکیب‌های اسانس به‌وسیله دستگاه گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC-MS) و کمّیت ترکیب‌ها، توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC-FID) تعیین گردید. محتوای اسانس بدست‌آمده به‌ترتیب 0.06، 0.05 و 0.07 درصد وزنی/وزنی برای Rz، Py و Sv بود. ترکیب‌های اصلی اسانس 6،3،2-تری‌متیل-بنزالدهید (6/18، 5/11 و 0/34 درصد)، 6،4،2-تری‌متیل-بنزالدهید (0.3، 1.0 و 4.1 درصد)، جرماکرن D (5/2، 6/12 و 0/6 درصد)، اتیل لینولئات (7.6، 8.7 و 5.1 درصد)، سسکوئی سینئول (0.3، 5.8 و 3.0 درصد) و ترانس- کاریوفیلن (5.6، 2.5 و 1.9 درصد) به‌ترتیب برای Rz، Py و Sv بدست آمد. در همین راستا، ترکیب‌های فرّار محلول در آب این گیاهان نیز استخراج و در نهایت با استفاده از حلال اتیل‌استات جداسازی شد و مشابه ترکیب‌های اسانس مورد آنالیز قرار گرفت. جزء آلی عرق از سه نمونه Rz، Py و Sv به‌ترتیب در بازده 0.017، 0.02 و 0.04 گرم در 100 میلی‌لیتر آب حاصل شد. ترکیب‌های عمده شناسایی شده از این اجزا شامل 6،3،2-تری‌متیل-بنزالدهید (69.8، 54.5 و 58.6 درصد)، پارا-وینیل-گوایاکول (12.0، 26.7 و 24.7 درصد)، 6،4،2-تری‌متیل-بنزالدهید (9.7، 5.8 و 4.4 درصد) و ترانس-آنتول (4.0، 4.1 و 5.0 درصد) به‌ترتیب برای Rz، Py و Sv بودند. با وجود اینکه E. thyrsoideum درصد اسانس بالایی ندارد، اما گستره وسیعی از ترکیب‌ها در آن مشاهده می‌شود. این گونه دارای مقادیر بالایی از ترکیب‌های خانواده تری‌متیل-بنزالدهید می‌باشد. براساس اطلاعات موجود، ترکیب‌های اسانس گونه E. thyrsoideum Boiss. برای اولین بار منتشر می‌شود.
فرزانه جنگی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.876.97.5.1575.1586 به‌منظور بررسی تأثیر شدت تابش مادون قرمز و سرعت جریان هوا بر برخی از خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در طی فرایند خشک کردن، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت تابش مادون قرمز در سه سطح 0.2، 0.3 و 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع و سرعت جریان هوا ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.876.97.5.1575.1586 به‌منظور بررسی تأثیر شدت تابش مادون قرمز و سرعت جریان هوا بر برخی از خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در طی فرایند خشک کردن، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت تابش مادون قرمز در سه سطح 0.2، 0.3 و 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع و سرعت جریان هوا در سه سطح 5/0، 1 و 5/1 متر بر ثانیه در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند و صفاتی همانند ویژگی‌های رنگ، محتوی و ترکیب اسانس ارزیابی شد. نتایج نشان‌دهنده تأثیر معنی‌دار تیمارها بر تمامی صفات مورد مطالعه بود. در شدت تابش 3/0 وات بر سانتی‌متر مربع، با افزایش سرعت جریان هوا بسیاری از شاخص‌های مطلوب رنگ همانند شاخص روشنایی (L*)، سبزی (a*) و خلوص رنگ (کروما) افزایش معنی‌داری یافت و به‌طور کلی رنگ نمونه‌ها در شدت تابش‌های پایین بهتر حفظ گردید. محتوای اسانس نمونه‌های خشک شده در شدت تابش‌های 0.2 و 0.3 وات بر سانتی‌متر مربع به‌طور متوسط حدود 2/0% بیشتر از شدت تابش 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع بود. افزایش سرعت جریان هوا در شدت تابش‌های پایین باعث کاهش درصد اسانس شد ولی در شدت تابش 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع با افزایش سرعت جریان باد، میزان اسانس 0.17% افزایش یافت. میزان ترکیب سیس-پینوکامفن در اسانس نمونه‌های تیمارشده با شدت‌های پایین تابش مادون قرمز بیشتر از تیمارهای دارای شدت بالای این پرتو بود، به‌طوری که میزان این ترکیب در شدت تابش 0.2 وات بر سانتی‌متر مربع، 3.5% تا 18.9% بیشتر از 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع بود. به‌طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که بهره‌گیری از شدت تابش‌های پایین پرتو مادون قرمز در فرایند خشک کردن زوفا، ضمن حفظ خصوصیات رنگ برگ‌ها، می‌تواند سبب حفظ محتوای اسانس و اجزای اصلی آن گردد.
