به‌زراعی و به‌نژادی
سعید رشوند؛ علی اشرف جعفری؛ علیرضا فخرواعظی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.277.106.2.1576.41جنس لالمنتیا (Lallemantia Fisch. et Mey.) یکی از مهم‌ترین جنس‌های دارویی در ایران هست که به‌دلیل اثرات ارزشمند دارویی موردتوجه جامعه انسانی ایران قرار گرفته است. مطالعه حاضر با هدف احیاء و اهلی‌سازی برخی اکوتیپ‌های وحشی گونههای جنس بالنگو یا تخم شربتی (Lallemantia spp.) انجام‌شد. بذور ۱۹ اکوتیپ وحشی شامل ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.277.106.2.1576.41جنس لالمنتیا (Lallemantia Fisch. et Mey.) یکی از مهم‌ترین جنس‌های دارویی در ایران هست که به‌دلیل اثرات ارزشمند دارویی موردتوجه جامعه انسانی ایران قرار گرفته است. مطالعه حاضر با هدف احیاء و اهلی‌سازی برخی اکوتیپ‌های وحشی گونههای جنس بالنگو یا تخم شربتی (Lallemantia spp.) انجام‌شد. بذور ۱۹ اکوتیپ وحشی شامل نه اکوتیپ از گونه L. royleana (Benth.) Benth.، پنج اکوتیپ از گونه L. iberica (M.Bieb.) Fisch. & C.A. Mey. و پنج اکوتیپ از گونه L. peltata (L.) Fisch. & C.A. Mey. از بانک ژن منابع طبیعی ایران تهیه شدند. بذرها در سال زراعی ۱۳۹7 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین کاشته شدند. صفات مورد بررسی شامل وزن خشک کل بوته، عملکرد بذر، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش و صفات فنولوژیکی روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی بذر بود. ابتدا تجزیه واریانس بین گونه‌ها و سپس تجزیه واریانس آشیانه‌ای بین اکوتیپ‌های داخل هر گونه انجام شد. مقایسه میانگین صفات مختلف در بین اکوتیپ‌های داخل هرگونه به روش توکی انجام شد. در این مطالعه براساس تجزیه خوشه‌ای و نمودار بای‌پلات، اکوتیپ‌ها در سه خوشه مجزا قرار گرفتند. اکوتیپ‌های خوشه یک که متعلق به L. iberica بود نسبت به اکوتیپ‌های دو خوشه دیگر از میزان عملکرد بذر بیشتری برخوردار بودند. در L. iberica بیشترین وزن بذر متعلق به اکوتیپ آزادشهر (4.5 گرم در بوته) با میزان تولید 375 کیلوگرم در هکتار برآورد گردید. در نهایت، اکوتیپ‌های برتر از لحاظ عملکرد بذر در کلاس a، شناسایی شدند و در فرآیند تکثیر و صدور گواهی محدود بذر قرار گرفتند.
محمدعلی علی‌زاده؛ علی‌اشرف جعفری؛ سید اسماعیل سیدیان؛ معصومه ایزد‌پناه؛ محمود امیرخانی؛ محمدرضا پهلوانی؛ لیلا حسینی؛ معصومه رمضانی یگانه
چکیده
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 68 جمعیت از پنج گونه جنس آنتمیس (Anthemis altissima L.، A. haussknechtii Boiss. & Reut.، A. pseudocotula Boiss.، A. tinctoria L. و A. triumfettii (L.) All.) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-90 در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. 13 صفت قطر طولی و عرضی تاج پوشش، سطح تاج پوشش، ارتفاع و تعداد گل ...
بیشتر
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 68 جمعیت از پنج گونه جنس آنتمیس (Anthemis altissima L.، A. haussknechtii Boiss. & Reut.، A. pseudocotula Boiss.، A. tinctoria L. و A. triumfettii (L.) All.) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-90 در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. 13 صفت قطر طولی و عرضی تاج پوشش، سطح تاج پوشش، ارتفاع و تعداد گل در بوته، زمان گلدهی و برداشت، وزن تر و خشک، سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس، درجه حرارت تجمعی رشد روزانه، GDD زمان گلدهی و برداشت اندازهگیری شدند. میانگین صفات رویشی و عملکرد سرشاخه در گونه A. pseudocotula بیشتر از سایر گونه‌ها بود. این گونه با داشتن کمترین GDD در زمان ظهور گل و رسیدن نسبت به سایر گونه‌ها زودرس‌تر بود. عملکرد اسانس دو گونه A. altissima و A. triumfettii به‌ترتیب با 33 و 59 گرم در بوته از سه گونه دیگر بیشتر بود. عملکرد سرشاخه جمعیت‌های اردبیل و خوی1 گونه A. tinctoria، بیشتر از سایر جمعیت‌ها بود. عملکرد سرشاخه جمعیت‌های سمنان1 و سمنان2 گونه A. triumfettii و عملکرد اسانس جمعیت‌های شاهرود و سمنان2 از جمعیت‌های دیگر بیشتر بود. البته جمعیت لوشان و سلماس زودرس‌تر بودند. جمعیت گلستان گونه A. haussknechtii دارای بیشترین عملکرد سرشاخه و اسانس و زودرس‌تر بود. در گونه A. pseudocotula جمعیت گلستان2 دارای بیشترین عملکرد سرشاخه و تولید اسانس بوده و جمعیت‌های گلستان1 و زنجان1 و زنجان2 زودرس بودند. البته بین جمعیت‌های گونه A. altissima تنوع معنی‌داری وجود نداشت. در همه گونه‌ها رابطه مستقیمی بین افزایش عملکرد سرشاخه و تولید اسانس با زودرسی وجود داشت، به‌طوری که جمعیت‌های زودرس دارای عملکرد سرشاخه و اسانس بیشتری بودند که از این ویژگی می‌توان در تولید ارقام مقاوم به خشکی در شرایط دیم استفاده کرد.
محمدعلی علی‌زاده؛ ساناز یاریاب؛ علی‌اشرف جعفری؛ پروین صالحی شانجانی
چکیده
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 12 جمعیت از گونه بابونه کاذب (Tripleurospermum sevasnense (Manden.) Pobed.)، شامل: کرج (1087)، تهران1 (2386)، تهران2 (2397)، لرستان (4120)، اردبیل1 (8369)، اردبیل2 (8394)، اردبیل3 (13327)، خرم‌آباد (12211)، قزوین1 (12956)، قزوین2 (20049)، گلستان (16356) و فارس (17925) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-1389 ...
بیشتر
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 12 جمعیت از گونه بابونه کاذب (Tripleurospermum sevasnense (Manden.) Pobed.)، شامل: کرج (1087)، تهران1 (2386)، تهران2 (2397)، لرستان (4120)، اردبیل1 (8369)، اردبیل2 (8394)، اردبیل3 (13327)، خرم‌آباد (12211)، قزوین1 (12956)، قزوین2 (20049)، گلستان (16356) و فارس (17925) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-1389 در مزرعه مجتمع تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. صفات قطر طولی و عرضی تاج پوشش، سطح تاج پوشش، ارتفاع و تعداد گل در بوته، زمان گلدهی و برداشت، وزن تر و خشک سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس اندازهگیری شدند. درجه حرارت تجمعی رشد روزانه در زمان گلدهی و برداشت محاسبه شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که بین جمعیت‌ها در بیشتر صفات تفاوت معنی‌دار در سطح 5٪ وجود داشت. مقایسه میانگین بین جمعیت‌ها نشان داد که اردبیل2 (8394) با داشتن عملکرد وزن سرشاخه تر (4/290 گرم در بوته) و وزن سرشاخه خشک (8/99 گرم در بوته) و عملکرد اسانس (2/252 میلی‌گرم در بوته) از سایر جمعیت برتر بود. محاسبه میانگین درجه حرارت تجمعی رشد روزانه در زمان گلدهی و برداشت GDD نشان داد که دو جمعیت قزوین2 (20049) و تهران1 (2386) به‌دلیل زمان زودتر گلدهی و رسیدن، از درجه حرارت رشد روزانه کمتری نسبت به سایر جمعیت‌ها برخوردار بودند و زودرس‌تر شناخته شدند. در تجزیه خوشه‌ای، جمعیت‌ها در سه گروه قرار گرفتند و جمعیت‌های خوشه1 شامل: کرج (1087)، قزوین (12956) و خرم‌آباد (12211) از لحاظ عملکرد سرشاخه و صفات مورفولوژیکی برتر از جمعیت‌های دو گروه دیگر بودند. براساس نتیجه این تحقیق، جمعیت‌های کرج، قزوین، خرم‌آباد و اردبیل2 برتر از سایر جمعیت‌ها بودند که پس از آزمایش‌های تکمیلی در چند منطقه آب و هوایی و بذرگیری انبوه از آنها به‌عنوان ارقام معرفی می‌شوند.
