ایوب مزارعی؛ سید محسن موسوینیک؛ احمد قنبری؛ لیلا فهمیده
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.80.93.1.1575.1610 کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محیطی محدودکننده رشد گیاهان و محصولات آنهاست. در این مطالعه، بهمنظور بررسی اثر اسید جاسمونیک بر کاهش صدمات ناشی از تنش خشکی روی شاخصهای رشدی و برخی از پاسخهای فیزیولوژیکی و آنتیاکسیدانی گیاه دارویی مریمگلی (Salvia officinalis L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.80.93.1.1575.1610 کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محیطی محدودکننده رشد گیاهان و محصولات آنهاست. در این مطالعه، بهمنظور بررسی اثر اسید جاسمونیک بر کاهش صدمات ناشی از تنش خشکی روی شاخصهای رشدی و برخی از پاسخهای فیزیولوژیکی و آنتیاکسیدانی گیاه دارویی مریمگلی (Salvia officinalis L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۳ تکرار در دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی (آبیاری در حد ظرفیت زراعی، تخلیه 5۰% و ۷5% رطوبت ظرفیت زراعی) و محلولپاشی اسید جاسمونیک (صفر (شاهد)، 75 و 150 میلیگرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که محلولپاشی با غلظت ۱5۰ مولار اسید جاسمونیک در شرایط تنش خشکی ارتفاع (10.02%)، وزن تر (27.88%) و خشک گیاه (12.81%)، محتوای نسبی آب برگ (21.04%)، کلروفیل a و b (12.15% و 10.34%) را افزایش داد. بیشترین مقدار فنول کل (34.13 میلیگرم بر وزن تر)، عملکرد اسانس (2.12 میلیگرم بر وزن تر)، غلظت پرولین (2.52 میلیگرم بر وزن تر) و فعالیت آنزیمهای پراکسیداز (3.15 میلیگرم بر وزن تر) و گایاکول پراکسیداز (0.76 میلیگرم بر وزن تر) در گیاهان محلولپاشی شده با غلظت 150 میلیگرم در لیتر اسید جاسمونیک و تخلیه 75% رطوبت ظرفیت زراعی حاصل شد و از سویی بیشترین مقدار کاتالاز (5.12 میلیگرم بر وزن تر)، آسکوربات پراکسیداز (0.76 میلیگرم بر وزن تر) و سوپراکسید دیسموتاز (5.64 میلیگرم بر وزن تر) در گیاهان محلولپاشی شده با غلظت ۱۵۰ میلیگرم در لیتر اسید جاسمونیک در تنش خشکی (تخلیه 50% و 75% رطوبت ظرفیت زراعی) بدست آمد. بنابراین براساس نتایج بدست آمده به نظر میرسد که اسید جاسمونیک با افزایش توان دفاع آنتیاکسیدانی و تجمع تنظیمکنندههای اسمزی (نظیر پرولین) سبب کاهش تنش اکسیداتیو در گیاهچههای تحت تنش خشکی شده، همچنین با حفظ محتوای نسبی آب برگ و رنگیزههای فتوسنتزی موجب بهبود شرایط رشدی بوتههای مریمگلی در شرایط تنش شده است.
ایوب مزارعی؛ علیرضا سیروس مهر؛ زهرا بابایی
چکیده
تنش کمبود آب بهطور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان بیشتر از سایر عوامل محیطی محدودکننده است. بهمنظور بررسی تأثیر قارچهای آربوسکولار مایکوریزا و تنش خشکی بر رشد و عملکرد گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn.)، آزمایشی گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل در چاه نیمه انجام شد. ...
بیشتر
تنش کمبود آب بهطور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان بیشتر از سایر عوامل محیطی محدودکننده است. بهمنظور بررسی تأثیر قارچهای آربوسکولار مایکوریزا و تنش خشکی بر رشد و عملکرد گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn.)، آزمایشی گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل در چاه نیمه انجام شد. تنش خشکی در سه سطح (آبیاری براساس 100% ظرفیت مزرعه بهعنوان شاهد، 60% و 30% ظرفیت مزرعه) و سه گونه قارچ مایکوریزا Glomus mosseae، Glomus versiformis و Glomus intraradices و بدون تلقیح بهعنوان شاهد بود. نتایج نشان داد که پس از آغاز تیمارهای خشکی، خصوصیات رویشی مانند تعداد کاپیتول، تعداد دانه در کاپیتول، وزن هزاردانه، تعداد و مساحت سطح برگ، طول ریشه، تعداد شاخههای فرعی، ارتفاع بوته، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه با افزایش خشکی بهطور معنیداری کاهش یافتند. محتوای نسبی آب برگ در اثر خشکی به شدت تحت تأثیر قرار گرفت و از 77.3 در شاهد به 57.01 در 30% FC کاهش یافت. همچنین با افزایش تنش خشکی میزان فسفر برگ کاهش و مقدار پتاسیم برگ افزایش یافت. در پاسخ به تنش خشکی، فرایندهای تنظیم اسمزی در گیاهان ماریتیغال فعال شد و میزان پرولین در برگها افزایش (بیشترین مقدار 0.13 میلیگرم بر گرم بافت در آبیاری 30% FC) یافت ولی درصد سیلیمارین در آبیاری کامل از 16.35% به 10.24% در آبیاری 30% FC کاهش یافت. تلقیح با قارچ مایکوریزا شاخصهای رشد رویشی، درصد سیلیمارین (بیشترین میزان در کاربرد G. mosseae و کمترین در شاهد)، محتوای نسبی آب گیاه و محتوای فسفر و پتاسیم برگ گیاه خارمریم را در شرایط تنش خشکی در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده بهطور معنیداری افزایش داد، ولی میزان پرولین برگ کمتر شد. بهطور کلی، کاربرد قارچ میکوریزا سبب افزایش مقاومت به تنش خشکی در گیاه خارمریم شد.