سعید یوسف‌زاده؛ سید علی‌محمد مدرس ثانوی؛ فاطمه سفیدکن؛ احمد اصغرزاده؛ امیر قلاوند
چکیده
بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی علفی، یک‌ساله و متعلق به خانواده Lamiaceae است. اسانس بادرشبو دارای خاصیت ضدمیکروبی و باکتریایی بوده و در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی، غذایی و عطر‌سازی کاربردهای فراوانی دارد. در این تحقیق، اثر زمان‌های مختلف برداشت بر میزان و ترکیب‌های اسانس مورد بررسی قرار گرفت. بذر اصلاح شده و اکوتیپ بومی گیاه ...
بیشتر
بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی علفی، یک‌ساله و متعلق به خانواده Lamiaceae است. اسانس بادرشبو دارای خاصیت ضدمیکروبی و باکتریایی بوده و در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی، غذایی و عطر‌سازی کاربردهای فراوانی دارد. در این تحقیق، اثر زمان‌های مختلف برداشت بر میزان و ترکیب‌های اسانس مورد بررسی قرار گرفت. بذر اصلاح شده و اکوتیپ بومی گیاه بادرشبو در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان‌غربی واقع در شهرستان خوی به‌طور همزمان کشت گردید. اندام هوایی گیاه در شش مرحله برداشت و پس از خشک شدن (در سایه و هوای آزاد) اسانس‌گیری از آنها به روش تقطیر با آب انجام شد. به منظور جداسازی و شناسایی ترکیب‌های اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد اسانس برای اکوتیپ بومی و اصلاح شده به‌ترتیب در مرحله گلدهی کامل (53/0%-52/0%) و کمترین آن در مرحله زرد شدن کل بوته (17/0%-07/0%) بدست آمد. مراحل مختلف برداشت بر روی ترکیب‌های اسانس رقم اصلاح شده و اکوتیپ بومی تأثیرات متفاوتی گذاشت. ترکیب‌های عمده اسانس ژرانیال، ژرانیول، ژرانیل استات بودند. مجموع بیشترین مقدار دو ترکیب ژرانیال و ژرانیول برای اکوتیپ بومی در مرحله 10% گلدهی (1/65%) و کمترین مقدار آن (9/44%) در مرحله زرد شدن کل بوته‌ها بدست آمد. بیشترین مقدار ژرانیل استات (7/50%) برای رقم اصلاح شده در مرحله 10% گلدهی و کمترین مقدار آن (1/28%) برای اکوتیپ بومی در مرحله‌ای که 10 تا 30 درصد گلها روی بوته‌ها باقی مانده بودند بدست آمد. نتایج نشان داد که مراحل مختلف برداشت بر روی درصد اسانس و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده آن مؤثر است.
محمدتقی درزی؛ امیر قلاوند؛ فرهاد رجالی
دوره 25، شماره 1 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 1-19
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر روی جذب عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K) و عملکرد دانه در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی با استفاده از عاملهای قارچ میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر روی جذب عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K) و عملکرد دانه در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی با استفاده از عاملهای قارچ میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار و در دو سال زراعی 1384 و 1385 در ایستگاه تحقیقات همندآبسرد (وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) به اجرا درآمد. مقایسه میانگینها توسط آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین غلظت نیتروژن (62/2%)، فسفر (21/1%) و پتاسیم در دانه (54/1%) و عملکرد دانه (1367 کیلوگرم در هکتار) در تلقیح با میکوریزا حاصل شد. کود فسفات زیستی نیز تأثیر معنیداری بر روی صفات یاد شده داشت. به‌طوری که بیشترین غلظت نیتروژن (64/2%) با کاربرد 60 کیلوگرم و بالاترین غلظت فسفر (20/1%) و پتاسیم در دانه (52/1%) و عملکرد دانه (1316 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد 30 کیلوگرم از آن بدست آمد. همچنین بیشترین غلظت نیتروژن (82/2%)، فسفر (25/1%) و پتاسیم در دانه (66/1%) و عملکرد دانه (1689 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست حاصل شد. اثر متقابل هم‌افزایی و مثبت نیز در بین عوامل مشاهده شد که می‌توان به اثر متقابل بین تلقیح میکوریزایی و کود فسفات زیستی بر غلظت نیتروژن در دانه و اثر متقابل میان کود فسفات زیستی و ورمی‌کمپوست بر غلظت فسفر در دانه اشاره کرد.
محمدتقی درزی؛ امیر قلاوند؛ فاطمه سفیدکن؛ فرهاد رجالی
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، ، صفحه 396-413
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.)، شامل میزان اسانس و میزان آنتول، فنکون و لیمونن در اسانس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه فاکتوره با استفاده از عوامل تلقیح میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.)، شامل میزان اسانس و میزان آنتول، فنکون و لیمونن در اسانس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه فاکتوره با استفاده از عوامل تلقیح میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار در دو سال زراعی 1384 و 1385 در ایستگاه تحقیقات همند آبسرد در دماوند (وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) به اجرا درآمد. همچنین یک کرت به‌عنوان شاهد برای مقایسه با کرتهای کودهای زیستی در هر تکرار قرار داده شد که فقط کودهای شیمیایی (NPK به میزان 90، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) در آن بکار برده شد. مقایسه میانگینها توسط آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین میزان اسانس در دانه (88/3%) و میزان آنتول در اسانس (42/68%) و کمترین میزان فنکون (68/11%) و لیمونن (44/10%) در اسانس در تلقیح با میکوریزا حاصل شد. کود فسفات زیستی نیز دارای تأثیر معنیداری بر روی میزان فنکون در اسانس نبود، ولی اثر معنیداری بر روی میزان اسانس در دانه و میزان آنتول و لیمونن در اسانس داشت. به‌طوری که بیشترین میزان اسانس در دانه (86/3%) و میزان آنتول در اسانس (90/67%) با مصرف 60 کیلوگرم کود فسفات زیستی و نیز کمترین میزان لیمونن در اسانس (59/10%) با مصرف 30 کیلوگرم از آن بدست آمد. همچنین بیشترین میزان اسانس در دانه (03/4%) و میزان آنتول در اسانس (47/71%) و کمترین میزان فنکون (45/10%) و لیمونن (58/9%) در اسانس با مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست حاصل شد. مقایسه شاهد با تیمارهای کودهای زیستی نیز معنیدار شد. به‌طوری که از نظر میزان اسانس در دانه و میزان آنتول، فنکون و لیمونن در اسانس، دو تیمار کود زیستی حاوی تلقیح با میکوریزا، مصرف 30 کیلوگرم کود فسفات زیستی و 10 تن ورمی‌کمپوست و تلقیح با میکوریزا، مصرف 60 کیلوگرم کود فسفات زیستی و 10 تن ورمی‌کمپوست دارای ترکیب بهتری نسبت به تیمار شاهد بودند.
محمدتقی درزی؛ امیر قلاوند؛ فرهاد رجالی؛ فاطمه سفیدکن
دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 276-292
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از فاکتورهای تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار در سال 1384 به اجرا ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از فاکتورهای تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار در سال 1384 به اجرا در آمد. همچنین مقایسه ای نیز بین این تیمارها با یک تیمار شاهد کود شیمیایی (NPK به میزان 90، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با نوزده تیمار و سه تکرار انجام گرفت. مقایسه میانگینها توسط آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته (6/105 سانتیمتر)، تعداد چتر در بوته (31 چتر)، وزن هزار دانه (53/3 گرم)، عملکرد بیولوژیکی (3978 کیلوگرم در هکتار)و عملکرد دانه (1047 کیلوگرم در هکتار) در تلقیح با مایکوریزا حاصل شد، اما شاخص برداشت در مقایسه با عدم تلقیح کاهش یافت. کود فسفات زیستی دارای تأثیر معنیداری بر روی تعداد چتر در بوته، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه نبود، ولی اثر معنیداری بر روی ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک داشت، به طوری که بیشترین ارتفاع بوته (3/105 سانتیمتر) و عملکرد بیولوژیک (3734 کیلوگرم در هکتار) در سطح سوم آن بدست آمد. همچنین بیشترین ارتفاع بوته (6/106 سانتیمتر)، تعداد چتر در بوته (2/37 چتر)، وزن هزار دانه (79/3 گرم)، عملکرد بیولوژیکی (4544 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (1253 کیلوگرم در هکتار) در سطح سوم ورمی کمپوست حاصل گردید. در این تحقیق، اثرات متقابل دو فاکتور تلقیح مایکوریزایی و کود فسفات زیستی بر روی وزن هزار دانه و دو فاکتور تلقیح مایکوریزایی و ورمی کمپوست بر روی شاخص برداشت، نیز معنی دار گردید. مقایسه شاهد با تیمارهای کودهای زیستی، نیز معنیدار گردید، به طوری که از نظر تعداد چتر در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیکی، تیمار کود زیستی حاوی تلقیح با مایکوریزا، سطح سوم کود فسفات زیستی و سطح سوم ورمی کمپوست (40.2 چتر، 02/4 گرم، 5033 کیلوگرم در هکتار) برتری محسوسی نسبت به تیمار شاهد (7/31 چتر، 71/3 گرم، 4002 کیلوگرم در هکتار) داشت. از نظر عملکرد دانه نیز، تیمار کود زیستی شامل تلقیح با مایکوریزا، سطح دوم کود فسفات زیستی و سطح سوم ورمی کمپوست (1292 کیلوگرم در هکتار) در مقایسه با شاهد (1097 کیلوگرم در هکتار) برتری چشمگیری داشت. همچنین، از نظر ارتفاع بوته، تیمارهای مطلوب کودهای زیستی تفاوت معنی داری نسبت به تیمار شاهد نداشتند.
