معصومه بهرامی؛ محمدعلی علی‌زاده؛ محسن نصیری
چکیده
به‌منظور بررسی عملکرد سرشاخه و خصوصیات مرفولوژیک و بازده اسانس، بر روی 9 جمعیت از سه گونه پونه‌سا (Nepeta spp.) شامل گونه‌های Nepeta cataria L.، Nepeta menthoides Boiss. & Buhse و Nepeta racemosa Lam. آزمایشی در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا شد. بذرهای جمعیت‌ها در سال 1393 داخل سینی‌های جیفی‌پات حاوی کمپوست ...
بیشتر
به‌منظور بررسی عملکرد سرشاخه و خصوصیات مرفولوژیک و بازده اسانس، بر روی 9 جمعیت از سه گونه پونه‌سا (Nepeta spp.) شامل گونه‌های Nepeta cataria L.، Nepeta menthoides Boiss. & Buhse و Nepeta racemosa Lam. آزمایشی در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا شد. بذرهای جمعیت‌ها در سال 1393 داخل سینی‌های جیفی‌پات حاوی کمپوست کشت شدند و پس از رشد کافی به داخل زمین انتقال یافتند و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار کشت شدند. در هر تکرار 15 بوته به فواصل نیم متر کشت و از سیستم آبیاری قطره‌ای آبیاری شدند. در طول اجرای آزمایش از صفات ارتفاع گیاه، تعداد شاخه اصلی، وزن تر و خشک سرشاخه بوته، سطح تاج پوشش، تعداد گل در بوته، درصد اسانس و عملکرد اسانس در بوته اندازه‌گیری به‌عمل آمد. برای اندازه‌گیری بازده اسانس، سرشاخه‌های گلدار پس از خشک شدن در سایه با روش تقطیر با بخار آب اسانس‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین گونه‌ها برای کلیه صفات بجز وزن سرشاخه معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که گونه N. cataria با طول دوره رویشی بیشتر و تأخیر در شروع گلدهی به‌عنوان گونه دیررس و گونه‌های N. menthoides و N. racemosa به‌عنوان زودرس شناخته شدند. گونه N. cataria دارای کمترین سطح تاج پوشش نسبت به دو گونه دیگر بود. بیشترین ارتفاع بوته در گونه N. menthoides با (90.1 سانتی‌متر) و بیشترین تراکم گل در گونه N. racemosa (با 15.7 گل در بوته) بدست آمد. در مقایسه بین جمعیت‌ها، نتایج نشان داد که در گونه N. cataria (جمعیت 15062-اراک) دیررس و دارای عملکرد اسانس و (جمعیت 21132-بافق) دارای وزن سرشاخه بیشتری بود. در گونه N. menthoides (جمعیت 27795-مشکین شهر) دارای سطح تاج پوشش بزرگتری بود.
محمدعلی علی‌زاده؛ علی‌اشرف جعفری؛ سید اسماعیل سیدیان؛ معصومه ایزد‌پناه؛ محمود امیرخانی؛ محمدرضا پهلوانی؛ لیلا حسینی؛ معصومه رمضانی یگانه
چکیده
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 68 جمعیت از پنج گونه جنس آنتمیس (Anthemis altissima L.، A. haussknechtii Boiss. & Reut.، A. pseudocotula Boiss.، A. tinctoria L. و A. triumfettii (L.) All.) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-90 در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. 13 صفت قطر طولی و عرضی تاج پوشش، سطح تاج پوشش، ارتفاع و تعداد گل ...
بیشتر
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 68 جمعیت از پنج گونه جنس آنتمیس (Anthemis altissima L.، A. haussknechtii Boiss. & Reut.، A. pseudocotula Boiss.، A. tinctoria L. و A. triumfettii (L.) All.) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-90 در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. 13 صفت قطر طولی و عرضی تاج پوشش، سطح تاج پوشش، ارتفاع و تعداد گل در بوته، زمان گلدهی و برداشت، وزن تر و خشک، سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس، درجه حرارت تجمعی رشد روزانه، GDD زمان گلدهی و برداشت اندازه‌گیری شدند. میانگین صفات رویشی و عملکرد سرشاخه در گونه A. pseudocotula بیشتر از سایر گونه‌ها بود. این گونه با داشتن کمترین GDD در زمان ظهور گل و رسیدن نسبت به سایر گونه‌ها زودرس‌تر بود. عملکرد اسانس دو گونه A. altissima و A. triumfettii به‌ترتیب با 33 و 59 گرم در بوته از سه گونه دیگر بیشتر بود. عملکرد سرشاخه جمعیت‌های اردبیل و خوی1 گونه A. tinctoria، بیشتر از سایر جمعیت‌ها بود. عملکرد سرشاخه جمعیت‌های سمنان1 و سمنان2 گونه A. triumfettii و عملکرد اسانس جمعیت‌های شاهرود و سمنان2 از جمعیت‌های دیگر بیشتر بود. البته جمعیت لوشان و سلماس زودرس‌تر بودند. جمعیت گلستان گونه A. haussknechtii دارای بیشترین عملکرد سرشاخه و اسانس و زودرس‌تر بود. در گونه A. pseudocotula جمعیت گلستان2 دارای بیشترین عملکرد سرشاخه و تولید اسانس بوده و جمعیت‌های گلستان1 و زنجان1 و زنجان2 زودرس بودند. البته بین جمعیت‌های گونه A. altissima تنوع معنی‌داری وجود نداشت. در همه گونه‌ها رابطه مستقیمی بین افزایش عملکرد سرشاخه و تولید اسانس با زودرسی وجود داشت، به‌طوری که جمعیت‌های زودرس دارای عملکرد سرشاخه و اسانس بیشتری بودند که از این ویژگی می‌توان در تولید ارقام مقاوم به خشکی در شرایط دیم استفاده کرد.
فاطمه کنشلو؛ فاطمه سفیدکن؛ هاشم کنشلو؛ محمدعلی علی‌زاده
چکیده
آنتمیس متعلق به تیره کاسنی و دارای 23 گونه بومی و یک‌ساله در ایران است که گل‌ها و دیگر اندام هوایی آنها حاوی اسانس و دارای ارزش دارویی می‌باشد. برای بررسی بازده و تعیین نوع ترکیب‌های اسانس اندام‌های هوایی بابونه شیرازی (Anthemis pseudocotula Boiss.)، بذر آن از مراوه‌تپه گلستان جمع‌آوری و در مزرعه گیاهان دارویی ایستگاه تحقیقاتی البرز در شرایط ...
بیشتر
آنتمیس متعلق به تیره کاسنی و دارای 23 گونه بومی و یک‌ساله در ایران است که گل‌ها و دیگر اندام هوایی آنها حاوی اسانس و دارای ارزش دارویی می‌باشد. برای بررسی بازده و تعیین نوع ترکیب‌های اسانس اندام‌های هوایی بابونه شیرازی (Anthemis pseudocotula Boiss.)، بذر آن از مراوه‌تپه گلستان جمع‌آوری و در مزرعه گیاهان دارویی ایستگاه تحقیقاتی البرز در شرایط آبی کشت شد. در مرحله گلدهی کامل، نمونه‌های لازم از اندام‌های گل، برگ، ساقه و سرشاخه گلدار تهیه شد. نمونه‌ها پس از خشک شدن با جریان هوا با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شدند. به‌منظور شناسایی و جداسازی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی استفاده شد. نتایج نشان داد که بازده اسانس گل، برگ، ساقه و سرشاخه‌گلدار بر حسب وزن خشک گیاه به‌ترتیب 06/0، 02/0، 06/0 و 06/0 می‌باشد. نتایج تجزیه اسانس برگ حضور 23 ترکیب را نشان داد که چهار ترکیب عمده اسانس بتا-توجون (3/27%)، کادین-4-ان-ال-(سیس) (11%)، کاریوفیلن اکساید (10%) و بتا-اودسمول (7/6%) بودند. 14 ترکیب در اسانس ساقه شناسایی شد که اجزای عمده آن سیس-بتا-فارنزن (4/62%) و لاواندولیل 2-متیل بوتانوات (4/12%) بودند. از 25 ترکیب شیمیایی شناسایی شده در اسانس گل، ترکیب‌های بتا-توجون (6/33%)، اسپاتولنول (3/20%) و سیس-بتا-فارنزن (5/9%) سه ترکیب اصلی بودند. از 23 ترکیب شناسایی شده در سرشاخه‌گلدار، ترکیب‌های بتا-توجون (34%)، سیس-بتا-فارنزن (3/12%) و کاریوفیلن اکساید (3/12%) سه ترکیب عمده اسانس بودند. نتایج نشان داد که بتا-توجون به‌عنوان جزء اصلی اسانس از 3% تا 34% در اندام‌های مختلف متغیر بود که کمترین و بیشترین مقدار به‌ترتیب مربوط به برگ و سرشاخه گلدار بود. بنا بر نتایج این تحقیق نه تنها می‌توان با اسانس‌گیری از سرشاخه گلدار یا کل اندام هوایی این آنتمیس در مرحله گلدهی کامل، عملکرد بیشتری از اسانس را بدست آورد، بلکه برای اهداف خاص و دستیابی به برخی اجزا به میزان بالاتر در اسانس، می‌توان از اندام دلخواه به‌صورت جداگانه اسانس‌گیری بعمل آید.
محمدعلی علی‌زاده؛ ساناز یاریاب؛ علی‌اشرف جعفری؛ پروین صالحی شانجانی
چکیده
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 12 جمعیت از گونه بابونه کاذب (Tripleurospermum sevasnense (Manden.) Pobed.)، شامل: کرج (1087)، تهران1 (2386)، تهران2 (2397)، لرستان (4120)، اردبیل1 (8369)، اردبیل2 (8394)، اردبیل3 (13327)، خرم‌آباد (12211)، قزوین1 (12956)، قزوین2 (20049)، گلستان (16356) و فارس (17925) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-1389 ...
بیشتر
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 12 جمعیت از گونه بابونه کاذب (Tripleurospermum sevasnense (Manden.) Pobed.)، شامل: کرج (1087)، تهران1 (2386)، تهران2 (2397)، لرستان (4120)، اردبیل1 (8369)، اردبیل2 (8394)، اردبیل3 (13327)، خرم‌آباد (12211)، قزوین1 (12956)، قزوین2 (20049)، گلستان (16356) و فارس (17925) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-1389 در مزرعه مجتمع تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. صفات قطر طولی و عرضی تاج پوشش، سطح تاج پوشش، ارتفاع و تعداد گل در بوته، زمان گلدهی و برداشت، وزن تر و خشک سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس اندازه‌گیری شدند. درجه حرارت تجمعی رشد روزانه در زمان گلدهی و برداشت محاسبه شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که بین جمعیت‌ها در بیشتر صفات تفاوت معنی‌دار در سطح 5٪ وجود داشت. مقایسه میانگین بین جمعیت‌ها نشان داد که اردبیل2 (8394) با داشتن عملکرد وزن سرشاخه تر (4/290 گرم در بوته) و وزن سرشاخه خشک (8/99 گرم در بوته) و عملکرد اسانس (2/252 میلی‌گرم در بوته) از سایر جمعیت برتر بود. محاسبه میانگین درجه حرارت تجمعی رشد روزانه در زمان گلدهی و برداشت GDD نشان داد که دو جمعیت قزوین2 (20049) و تهران1 (2386) به‌دلیل زمان زودتر گلدهی و رسیدن، از درجه حرارت رشد روزانه کمتری نسبت به سایر جمعیت‌ها برخوردار بودند و زودرس‌تر شناخته شدند. در تجزیه خوشه‌ای، جمعیت‌ها در سه گروه قرار گرفتند و جمعیت‌های خوشه1 شامل: کرج (1087)، قزوین (12956) و خرم‌آباد (12211) از لحاظ عملکرد سرشاخه و صفات مورفولوژیکی برتر از جمعیت‌های دو گروه دیگر بودند. براساس نتیجه این تحقیق، جمعیت‌های کرج، قزوین، خرم‌آباد و اردبیل2 برتر از سایر جمعیت‌ها بودند که پس از آزمایش‌های تکمیلی در چند منطقه آب و هوایی و بذرگیری انبوه از آنها به‌عنوان ارقام معرفی می‌شوند.
