دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386
معصومه مدرس؛ پروانه ابریشم‌چی؛ رضا فرهوش؛ حمید اجتهادی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 285-294
چکیده
Salvia leriifolia Benth. با نام فارسی نوروزک، گیاهی است از تیره نعناع، بومی استان خراسان و سمنان، که واجد خواص باارزش متعددی از جمله خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد باکتری و ضد قارچی، ضد دیابت و ضد درد است. در این تحقیق به منظور تعیین مناسبترین بخش گیاه و بهترین مرحله رشد و نمو برای استفاده بهینه از مواد آنتی‌اکسیدانی آن، تغییر فعالیت آنتی‌اکسیدانی ...
بیشتر
Salvia leriifolia Benth. با نام فارسی نوروزک، گیاهی است از تیره نعناع، بومی استان خراسان و سمنان، که واجد خواص باارزش متعددی از جمله خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد باکتری و ضد قارچی، ضد دیابت و ضد درد است. در این تحقیق به منظور تعیین مناسبترین بخش گیاه و بهترین مرحله رشد و نمو برای استفاده بهینه از مواد آنتی‌اکسیدانی آن، تغییر فعالیت آنتی‌اکسیدانی برگ و ریشه در مراحل مختلف رشد و نمو بررسی گردید. برگ و ریشه گیاه نوروزک در سه مرحله مختلف از رشد و نمو (مرحله رشد رویشی، مرحله گلدهی و مرحله رسیدگی بذر) از شمال شهرستان بردسکن (استان خراسان رضوی) جمع‌آوری و خشک گردید. قدرت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های متانولی برگ و ریشه در هر سه مرحله به روش رنسیمت در درجه حرارت ºC110 مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. تجزیه وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار JMP و براساس آزمون HSD در سطح اطمینان 95% انجام شد. براساس نتایج حاصل، ریشه‌ها در مرحله رشد رویشی گیاه بیشترین قدرت آنتی‌اکسیدانی را داشتند و از این لحاظ تفاوت معنی‌داری بین مرحله رشد رویشی و مرحله گلدهی وجود داشت (0.0028=P). از طرف دیگر، بیشترین قدرت آنتی‌اکسیدانی مربوط به برگ مرحله گلدهی بود که تفاوت معنی‌داری با قدرت آنتی‌اکسیدانی برگها در مرحله رشد رویشی داشت (0.0053=P). مقایسه قدرت آنتی‌اکسیدانی بین برگ و ریشه در مراحل مختلف رشد و نمو نشان داد که در مرحله رشد رویشی قدرت آنتی‌اکسیدانی ریشه بطور معنی‌داری بیشتر از برگ است (0.004=P) و در مرحله گلدهی این خاصیت در برگ بطور معنی‌داری قویتر از ریشه می‌باشد (0.0032=P). در حالی که در مرحله رسیدگی بذر بین این دو تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین، به نظر می‌رسد که بهترین زمان برای بهره‌برداری از خاصیت آنتی‌اکسیدانی ریشه گیاه اسفند ماه و از برگ اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت است.
فریبا خوش‌زبان؛ طوبی غضنفری؛ فاطمه غفاری‌فر؛ مهدی شرفی؛ سکینه قاسمی‌نیکو
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 295-306
چکیده
توکسوپلاسموزیس یکی از متداولترین عفونتهای انگلی انسان و دیگر حیوانات خونگرم به شمار می‌‌آید. در این مطالعه، اثر عصاره سیر بر توکسوپلاسموزیس حاد در مدل موشی مورد ارزیابی قرار گرفت. 35 سر موش BALB/c با تزریق 10000 تاکی‌زوئیت توکسوپلاسما گوندیای سویه RH به طریق داخل صفاقی آلوده شدند. حیوانات در گروههای 5تایی تقسیم‌بندی شدند. گروه کنترل ...
بیشتر
توکسوپلاسموزیس یکی از متداولترین عفونتهای انگلی انسان و دیگر حیوانات خونگرم به شمار می‌‌آید. در این مطالعه، اثر عصاره سیر بر توکسوپلاسموزیس حاد در مدل موشی مورد ارزیابی قرار گرفت. 35 سر موش BALB/c با تزریق 10000 تاکی‌زوئیت توکسوپلاسما گوندیای سویه RH به طریق داخل صفاقی آلوده شدند. حیوانات در گروههای 5تایی تقسیم‌بندی شدند. گروه کنترل شامل 5 سر موش بود. در آزمایش اول به 20 سر موش در 4 گروه به ترتیب عصاره سیر با غلظتهای 100، 200، 400 و 500 میلی‌گرم/کیلوگرم روزانه به مدت 7 روز پس از 24 ساعت از آلودگی و در آزمایش دوم به 10سر موش در دو گروه به ترتیب قرص سیر با دوز 100 و 500 میلی‌گرم/کیلوگرم روزانه به مدت 7 روز پس از 24 ساعت از آلودگی خورانده شد. پس از مرگ موشها، تعداد تاکی‌زوئیتها در مایع صفاقی و نمونههای بیوپسی کبد، طحال و مغز بررسی و شمارش گردید. در مقایسه با گروه کنترل که به دنبال تزریق دوز توکسیک انگل در عرض 5-4 روز بعد از آلودگی مردند، صددرصد موشهای تحت درمان تا روز پنجم زنده بودند (p<0.000). تاکی‌زوئیتهای توکسوپلاسما در کبد موشهای تحت درمان دیده نشدند، اما در بررسی طحال موشهای تحت درمان تاکی‌زوئیتها به تعداد کم مشاهده شدند. تفاوتی بین اثر عصاره و قرص سیر استفاده شده در این مطالعه یافت نگردید. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره سیر باعث افزایش بقاء بیشتر حیوانات آلوده با دوز کشنده از توکسوپلاسما شده و میزان بروز این انگل را در بافتهای حیوان مهار مینماید. بهترین دوز مؤثر از نظر افزایش زمان بقاء 200 میلی‌گرم/ کیلوگرم عصاره آبی سیر می‌باشد. این اثرات می‌تواند ناشی از خواص ضد میکروبی و اثرات ایمونومدولاتوری سیر باشد.
فاطمه برنا؛ رضا امیدبیگی؛ فاطمه سفیدکن
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 307-314
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخهای مختلف کشت بر عملکرد پیکر رویشی گیاه Dracocephalum moldavica L.، این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. زمانهای کاشت 15 اسفند، 29 اسفند، 15 فروردین، 31 فروردین، 15 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 15 خرداد، 31 خرداد در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که زمان کاشت بر خصوصیات رشد و نمو بادرشبی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخهای مختلف کشت بر عملکرد پیکر رویشی گیاه Dracocephalum moldavica L.، این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. زمانهای کاشت 15 اسفند، 29 اسفند، 15 فروردین، 31 فروردین، 15 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 15 خرداد، 31 خرداد در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که زمان کاشت بر خصوصیات رشد و نمو بادرشبی تأثیر دارد. بلندترین گیاهان (5/82 سانتیمتر) و بیشترین تعداد شاخه در بوته (14/18 شاخه) از گیاهانی بدست آمد که در تاریخ 29 اسفند ماه کشت شده بودند. نتایج تجزیه واریانس همچنین نشان داد هیچ اختلاف معنی‌داری بین عملکرد پیکر رویشی گیاهان و درصد اسانس آنها در تاریخهای مختلف وجود ندارد. با توجه به اینکه حداکثر عملکرد اسانس گیاهان کشت شده در 15 فروردین می‌باشد، بنابراین این تاریخ برای کشت گیاه بادرشبی توصیه میگردد.
زهرا باهرنیک؛ مهدی میرزا؛ بهلول عباس‌زاده؛ محمود محمود نادری‌حاجی‌باقرکندی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 315-322
چکیده
از آنجایی که ارتباط بین خاک و موقعیت آبی گیاهان بر فرایندهای رشد و نمو، تکثیر و متابولیسم گیاهان مؤثر است، به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر گیاه Parthenium argentatum Gray.، گیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر مختلف ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از: آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی ...
بیشتر
از آنجایی که ارتباط بین خاک و موقعیت آبی گیاهان بر فرایندهای رشد و نمو، تکثیر و متابولیسم گیاهان مؤثر است، به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر گیاه Parthenium argentatum Gray.، گیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر مختلف ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از: آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی (C F)، تنشهای ملایم (LS1 = 4/2 ظرفیت زراعی، LS2=2/1 ظرفیت زراعی) و تنش شدید (HS = 4/1 ظرفیت زراعی) انجام گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که محتوای آب نسبی برگها با افزایش تنش از 8/65% تا 8/42% کاهش یافته است. همچنین با افزایش میزان تنش، میزان قندهای محلول و پرولین در گیاه افزایش یافت. نتایج بدست آمده بیانگر بیشترین تأثیر تنش شدید بر درصد قند و پرولین گیاه است. بنابراین بالاترین مقدار قند در تیمار HS برابر 9/2 میلی‌گرم بر گرم وزن تر و کمترین مقدار در تیمار FC برابر 07/1 میلی‌گرم بر گرم مشاهده گردید. بالاترین مقدار پرولین در تیمار HS برابر 28/4 میکرومول بر گرم ماده تر مشاهده شد. میزان پرولین در تیمار LS1 برابر 1/1 و در تیمار LS2، برابر 56/1 و حداقل پرولین در تیمار FC برابر 96/0 میکرومول بر گرم بوده است.
زهرا آبروش؛ فاطمه سفیدکن؛ محمدحسن عصاره
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 323-330
چکیده
برگهای جوان پنج گونه از اکالیپتوسهای کاشته شده در ایران به نامهای علمی Eucalyptus stricklandii Maiden، E. brockwayii ، E. sargentii Maiden، E. lagiflorens F. Muell و E. kruseana F. Muell در فصل بهار از شهرستان شوشتر در استان خوزستان جمع‌آوری گردید. پس از خشک کردن در سایه، با استفاده از روش تقطیر با آب، اسانس آن در مدت زمان 90 دقیقه استخراج و بوسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی ...
بیشتر
برگهای جوان پنج گونه از اکالیپتوسهای کاشته شده در ایران به نامهای علمی Eucalyptus stricklandii Maiden، E. brockwayii ، E. sargentii Maiden، E. lagiflorens F. Muell و E. kruseana F. Muell در فصل بهار از شهرستان شوشتر در استان خوزستان جمع‌آوری گردید. پس از خشک کردن در سایه، با استفاده از روش تقطیر با آب، اسانس آن در مدت زمان 90 دقیقه استخراج و بوسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. هفده ترکیب در اسانسE. stricklandii شناسایی شد که عمده‌ترین ترکیبها، 8،1-سینئول (2/71%) و آلفا-پینن (2/9%) بودند. بیست وپنج ترکیب در اسانس E. brockwayii شناسایی شد که مهمترین ترکیبهای اسانس این گونه 8،1-سینئول (8/17%)، ایزوپنتیل ایزووالرات (2/17%)، آلفا-پینن (0/14%)، ترانس پینوکاروئول (0/12%)، بتا-پینن (5/7%) و پارا-سیمن (3/5%) بودند. شانزده ترکیب اسانسE. sargentii را تشکیل می‌دادند که از بین آنها 8،1-سینئول (7/56%)، بتا-اودسمول (/6%) و آلفا-پینن (9/4%) اجزای عمده بودند. پانزده ترکیب در اسانس E. largiflorens شناسایی شد که 8،1-سینئول (3/41%)، اسپاتولنول (6/11%) و ویردیفلورول (0/7%) مهمترین ترکیبها بودند. همچنین پانزده ترکیب در اسانس E. kruseana شناسایی شد که 8،1-سینئول (3/63%) و آلفا-پینن (9/15%) بیشترین درصد را داشتند. نتایج نشان می‌دهد که 8،1-سینئول جزء اصلی کلیه اسانسهای مورد مطالعه است. اما درصد نسبی آن در اسانس گونه E. stricklandii بیشتر است. بنابراین برگها و اسانس این گونه با توجه به استانداردهای تعریف شده برای اسانس گونه‌های اکالیپتوس در فارماکوپه‌ها، به منظور استفاده برای مصارف دارویی مناسبتر می‌باشد.
عیسی خمری؛ شیراحمد سارانی؛ مهدی دهمرده
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 331-339
چکیده
به منظور بررسی تحمل شوری شش گونه گیاه دارویی به نامهای سیاموپسیس (Cyamopsis psoraloides (Lam.) DC.)، کنگرفرنگی (Cynara scolymus L.)، چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، سنای هند (Cassia angustifolia Vahl.)، ریحان (Ocimum bacillicum L.) و زوفا (Hyssopus afficinalis L.) در مرحله جوانه‌زنی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با یک فاکتور تنش شوری، با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه اجرا گردید. برای ایجاد سطوح ...
بیشتر
به منظور بررسی تحمل شوری شش گونه گیاه دارویی به نامهای سیاموپسیس (Cyamopsis psoraloides (Lam.) DC.)، کنگرفرنگی (Cynara scolymus L.)، چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، سنای هند (Cassia angustifolia Vahl.)، ریحان (Ocimum bacillicum L.) و زوفا (Hyssopus afficinalis L.) در مرحله جوانه‌زنی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با یک فاکتور تنش شوری، با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه اجرا گردید. برای ایجاد سطوح شوری (0، 50، 100 و 200 میلی‌مولار) از کلرید سدیم خالص و آب مقطر استفاده شد. اندازه‌گیری درصد و سرعت جوانه‌زنی در پتری دیش و مطالعه رشد گیاهچه (طول ریشهچه و ساقهچه) در داخل کاغذ واتمن انجام شد. نتایج نشان داد که در غلظت 200 میلی‌مولار چهار گیاه چای ترش، سنای هند، ریحان و زوفا جوانه‌زنی نداشتند. در دو گیاه سیاموپسیس و کنگرفرنگی در سطح 200 میلی‌مولار کلرید سدیم جوانه‌زنی مشاهده گردید. تحمل بیشتر در مقابل شوری در گونه‌های یاد شده کشت و بهره‌برداری این گیاهان یا دیگر گونه‌های متحمل تنش را در مناطق شور امکانپذیر میسازد.
محمدکاظم غریب ناصری؛ سمیه هندالی؛ هیام حسینی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 340-349
چکیده
عروسک پشت پرده یا L.Physalis alkekengi گیاهی علفی از خانواده سیب‌زمینی (Solanaceae) است که در اروپا و آسیا (از جمله ایران و ژاپن) می‌روید. میوه رسیده قرمز رنگ آن خوراکی و سرشار از ویتامین C با خاصیت مدر و ملین بوده و عصاره آبی میوه آن آنتاگونیست استروژن است. در این تحقیق اثرات عصاره آبی الکلی برگ آن بر فعالیت حرکتی ایلئوم موش سفید بزرگ مورد بررسی قرار ...
بیشتر
عروسک پشت پرده یا L.Physalis alkekengi گیاهی علفی از خانواده سیب‌زمینی (Solanaceae) است که در اروپا و آسیا (از جمله ایران و ژاپن) می‌روید. میوه رسیده قرمز رنگ آن خوراکی و سرشار از ویتامین C با خاصیت مدر و ملین بوده و عصاره آبی میوه آن آنتاگونیست استروژن است. در این تحقیق اثرات عصاره آبی الکلی برگ آن بر فعالیت حرکتی ایلئوم موش سفید بزرگ مورد بررسی قرار گرفت. عصاره پودر برگ با الکل 70% به مدت 72 ساعت به روش خیساندن تهیه شد. قطعه انتهایی ایلئوم موش سفید بزرگ نر (Wistar) جدا شد و انقباضهای آن در حمام بافت حاوی تایرود (ºC37) تحت 1 گرم کشش به روش ایزوتونیک ثبت گردید. نتایج نشان داد که غلظتهای تجمعی عصاره (25/0، 5/0، 1 و mg/ml 2) انقباضهای ناشی از کلرورپتاسیم (mM60) و کارباکول (μM10) را بصورت وابسته به غلظت کاهش داد (0001/0P<). عملکرد عصاره در غلظت mg/ml 1 پس از اینکوبه کردن بافت با پروپرانولول (μM1) کاهش یافت (01/0P<)، ولی اینکوبه کردن بافت با نالوکسون (μM1) و L-NAME (μM100) تأثیر مهاری عصاره را کاهش نداد. عصاره (5/0 تا mg/ml2) انقباضات ایلئوم ناشی از غلظتهای تجمعی کلرورکلسیم را در محلول تایرود بدون کلسیم با پتاسیم زیاد (mM60) بصورت وابسته به غلظت کاهش داد (05/0P< تا 01/0P<). بر اساس یافته‌های این تحقیق می‌توان نتیجه‌گیری نمود که بخشی از عملکرد ضد انقباضی عصاره آبی الکلی برگ عروسک پشت پرده با دخالت گیرنده‌های بتا- آدرنرژیک و عمدتاً با دخالت کانالهای کلسیم رخ می‌دهد. ضمناً رسپتورهای اوپیوئیدی و سنتز نیتریک اکساید در عملکرد عصاره دخالت ندارند.
رمضان کلوندی؛ کیوان صفی‌خانی؛ قاسم نجفی؛ پرویز باباخانلو
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 350-374
چکیده
جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان همدان از سال 1374 به مدت 5 سال در مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان همدان به اجرا درآمد. با استفاده از مطالعات میدانی و سود جستن از تجربه افراد آگاه و مطلع در زمینه طب سنتی و گیاه درمانی، گیاهان دارویی مناطق مختلف استان جمع‌آوری و شناسایی گردید و اطلاعاتی از قبیل نام علمی، نام خانواده، نام ...
بیشتر
جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان همدان از سال 1374 به مدت 5 سال در مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان همدان به اجرا درآمد. با استفاده از مطالعات میدانی و سود جستن از تجربه افراد آگاه و مطلع در زمینه طب سنتی و گیاه درمانی، گیاهان دارویی مناطق مختلف استان جمع‌آوری و شناسایی گردید و اطلاعاتی از قبیل نام علمی، نام خانواده، نام فارسی، نامهای محلی، مشخصات گیاهشناسی، محلهای پراکنش در سطح استان، شماره هرباریومی، زیستگاه، ارتفاع از سطح دریا، نقشه انتشار، اندام مورد استفاده، نحوه استفاده، موارد استفاده در طب سنتی و محلی، ترکیب شیمیایی برای گونه‌های یاد شده در منابع و … برای هر یک از گیاهان دارویی یادداشت گردید. در مجموع، 6000 نمونه گیاهی از مناطق مختلف استان جمع‌آوری گردید که از میان آنها 315 گونه گیاه دارویی مربوط به 71 خانواده و 209 جنس شناسایی شد. از این تعداد 159 گونه دارای مصارف سنتی در استان می‌باشند و 156 گونه فاقد استفاده سنتی و بومی در استان بوده ولی در منابع دارویی از آنها به عنوان گیاه دارویی نام برده شدهاست.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف‌پور نوایی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 375-381
چکیده
Mill.Rosa damascena، یکی از گیاهان معطر و دارویی می‌باشد که از گل آن به صورت سنتی و صنعتی گلاب گرفته می‌شود. علاوه بر گلاب حدود 02/0 درصد اسانس نیز در این روش بدست می‌‌آید. یکی از روشهای مناسب و کاربردی استخراج ترکیبهای مؤثره از گلاب، استفاده از دستگاه تقطیر مناسب در فشار اتمسفر و همچنین استفاده از تکنولوژی تقطیر در خلاء می‌باشد که مستلزم در ...
بیشتر
Mill.Rosa damascena، یکی از گیاهان معطر و دارویی می‌باشد که از گل آن به صورت سنتی و صنعتی گلاب گرفته می‌شود. علاوه بر گلاب حدود 02/0 درصد اسانس نیز در این روش بدست می‌‌آید. یکی از روشهای مناسب و کاربردی استخراج ترکیبهای مؤثره از گلاب، استفاده از دستگاه تقطیر مناسب در فشار اتمسفر و همچنین استفاده از تکنولوژی تقطیر در خلاء می‌باشد که مستلزم در نظر گرفتن تمام پارامترهای فیزیکو شیمیایی است تا بتوان اسانس مرغوبی تهیه نمود. در این تحقیق ابتدا گلبرگهای گل محمدی از مزرعه تحقیقاتی گل محمدی واقع در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، دست‌چین شد و با روش استخراج با آب گلاب‌گیری شد. ترکیبهای موجود در گلاب از طریق تقطیر مجدد در فشار معمولی و خلاء استخراج گردید. ترکیبهای تشکیل دهنده با استفاده از دستگاههای آنالیز GC و GC/MS مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفت. مقایسه بازده اسانس استخراج شده از گلاب با دو روش تقطیر در فشار معمولی (اتمسفر) و خلاء نشان می‌دهد که بازده اسانس در روش تقطیر در خلاء دو برابر روش تقطیر معمولی است. بررسی مقایسه‌ای اجزای اصلی اسانس حاصل از تقطیر مجدد گلاب در فشار اتمسفر و خلاء نشان می‌دهد که درصد الکلها در روش استخراج در خلاء بطور نسبی افزایش یافته و در نتیجه اسانس با کیفیت مناسبتری حاصل می‌شود، همچنین فنیل اتیل الکل از 6/5 درصد به 5/7 درصد، سیترونلول از 5/59 به 2/61 درصد و ژرانیول از 2/13 درصد به 3/14 درصد افزایش یافته است .
سید فخرالدین افضلی؛ حسین شریعتمداری؛ محمدعلی حاج‌عباسی؛ فریبرز معطر
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 382-390
چکیده
فلاونوئیدها ترکیبهای پلی‌فنولیکی هستند که دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی می‌باشند. بابونه (L. Matricaria chamomilla) به عنوان گیاه دارویی، دارای مواد فعال بیولوژیکی است که از آن جمله می‌توان به روغن فرار و فلاونوئیدها اشاره نمود. فلاونول-O-گلیکوزیدها از نظر مقدار، بیشترین درصد از فلاونوئید گلهای بابونه را شامل می‌شوند. در این تحقیق یک آزمایش ...
بیشتر
فلاونوئیدها ترکیبهای پلی‌فنولیکی هستند که دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی می‌باشند. بابونه (L. Matricaria chamomilla) به عنوان گیاه دارویی، دارای مواد فعال بیولوژیکی است که از آن جمله می‌توان به روغن فرار و فلاونوئیدها اشاره نمود. فلاونول-O-گلیکوزیدها از نظر مقدار، بیشترین درصد از فلاونوئید گلهای بابونه را شامل می‌شوند. در این تحقیق یک آزمایش گلخانه‌ای، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار به منظور ارزیابی تأثیر تنش شوری و خشکی بر وزن خشک گل و میزان ترکیب فلاونوئیدی بابونه اجرا شد. جهت آزمایش شوری از محلولهای هیدروپونیک در پنج سطح کلرید سدیم (صفر، 40، 80، 120، 190 میلی‌مولار)، بر اساس پیش تیمارهای انجام شده، استفاده شد. در آزمایش تنش خشکی به روش وزنی و گلدانی، چهار تیمار (رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی، و تخلیه 75، 90 و 95 درصد آب قابل دسترس خاک) مورد آزمون قرار گرفتند. سپس وزن خشک گلها و میزان فلاونول-O-گلیکوزید‌های آنها در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که شوری و خشکی، وزن خشک گل و غلظت فلاونوئید را کاهش دادند، اما تأثیر کاهشی خشکی بیشتر از شوری بود. وزن خشک گلها با افزایش شوری تا سطح 40 میلی‌مولار افزایش یافت، در حالی که شوری بیش از این مقدار، موجب کاهش وزن خشک گلها گردید. غلظت فلاونول-O-گلیکوزیدها در تیمارهای شوری تا سطح 80 میلی‌مولار، کاهش معنی‌داری را نشان نداد. با در نظر گرفتن وزن خشک گل تولید شده، بیشترین میزان فلاونول-O-گلیکوزیدها در تیمار 40 میلی‌مولار کلرید سدیم بدست آمد. در تیمارهای خشکی، وزن خشک گل و غلظت فلاونول-O-گلیکوزیدها با افزایش شدت خشکی کاهش یافت.
طیبه رجبیان؛ عذرا صبورا؛ بتول حسنی؛ حسن فلاح حسینی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 391-404
چکیده
آنغوزه (Ferula assa-foetida) گیاهی دارویی، بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بذرهای گیاه آنغوزه دارای دوره خواب طولانی هستند، بنابراین کوتاه کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانه‌زنی بذرها توسط روشهای آزمایشگاهی می‌تواند در احیاء این گیاه مؤثر باشد. اثر جیبرلیک اسید (GA3) به صورت پیش تیمار (با غلظتهای زیاد در کوتاه مدت و در دمای (C˚2±23) ...
بیشتر
آنغوزه (Ferula assa-foetida) گیاهی دارویی، بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بذرهای گیاه آنغوزه دارای دوره خواب طولانی هستند، بنابراین کوتاه کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانه‌زنی بذرها توسط روشهای آزمایشگاهی می‌تواند در احیاء این گیاه مؤثر باشد. اثر جیبرلیک اسید (GA3) به صورت پیش تیمار (با غلظتهای زیاد در کوتاه مدت و در دمای (C˚2±23) و تیمار (با غلظتهای کم در بلند مدت و در دماهای C˚4 و C˚2± 23) بر روی جوانه‌زنی بذر دو جمعیت شیرکوه و طبس در محیط کشت پایه MS بررسی شد. تغییر چندانی در سرعت و درصد جوانه‌زنی بذرهای تیمار شده و پیش تیمار شده با GA3 هر دو جمعیت در دمای C˚2±23 مشاهده نشد. کاربرد تیمار سرمادهی (C˚4) برای بذرهای هر دو جمعیت سبب افزایش درصد جوانه‌زنی در آنها شد. پس از 12 هفته حداکثر میزان درصد جوانه‌زنی در جمعیتهای شیرکوه و طبس به ترتیب 84 و56 درصد بود. همچنین تأثیر عامل دما بر روی جوانه‌زنی بذرها به تنهایی در دو سطح دمای C˚4 و C˚2±23 روی کاغذ صافی مرطوب آزمون گردید. بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرها (جمعیت شیرکوه 90% و جمعیت طبس 67%) در نتیجه سرمادهی روی کاغذ صافی مرطوب به مدت 8 تا 9 هفته حاصل گردید. افزایش غلظت GA3 درون‌زا در نتیجه تیمار سرمادهی عامل مؤثر بر افزایش درصد جوانه‌زنی بذرها می‌باشد.
حسین علی‌آبادی فراهانی؛ محمدحسین لباسچی؛ امیرحسین شیرانی‌راد؛ سیدعلیرضا ولدآبادی؛ آیدین حمیدی؛ علی علیزاده سهزابی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 405-415
چکیده
به منظور بررسی تأثیر قارچ Glomus hoi، سطوح مختلف فسفر و تنش خشکی بر تعدادی از صفات فیزیولوژیکی گشنیز (Coriandrum sativum L.)؛ این تحقیق در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج، وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. آزمایش مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر قارچ Glomus hoi، سطوح مختلف فسفر و تنش خشکی بر تعدادی از صفات فیزیولوژیکی گشنیز (Coriandrum sativum L.)؛ این تحقیق در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج، وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. آزمایش مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل دو سطح تنش خشکی که آبیاری بعد از 30 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر (شرایط بدون تنش) و آبیاری بعد از 60 میلی‌متر تبخیر (شرایط تنش خشکی) و همچنین کاربرد و عدم کاربرد قارچ میکوریزا، مقادیر صفر، 35 و 70 کیلوگرم در هکتار کود فسفر بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر بازده مصرف آب، میزان آب نسبی و میزان تجمع پرولین در سطح 1 درصد معنی‌دار بود. بیشترین بازده مصرف آب با 449/0 کیلوگرم بر متر مکعب و میزان تجمع پرولین با 767/6 میکرومول بر میلی‌لیتر در شرایط تنش و بیشترین میزان آب نسبی با 6/90 درصد در شرایط بدون تنش بدست آمدند. همچنین نتایج نشان داد که اثر میکوریزا و فسفر بر بازده مصرف آب در سطح 5 درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین بازده مصرف آب به ترتیب با 397/0 و 4/0 کیلوگرم بر متر مکعب از کاربرد میکوریزا و 70 کیلوگرم فسفر در هکتار بدست آمد. تأثیر میکوریزا و فسفر بر میزان آب نسبی و میزان تجمع پرولین معنی‌دار نبود. نتایج این آزمایش نشان داد که بازده مصرف آب و میزان پرولین در شرایط تنش خشکی افزایش یافتند، اما میزان آب نسبی در این چنین شرایطی کاهش یافت.
علی علیزاده سهزابی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ امیرحسین شیرانی‌راد؛ بهلول عباس‌زاده
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 416-431
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مقادیر و روشهای مختلف مصرف نیتروژن بر تعدادی از ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1385 در جنوب شهرستان کرج اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل کاربرد کود اوره به صورت جامد در خاک، در چهار سطح 0 ،50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر مقادیر و روشهای مختلف مصرف نیتروژن بر تعدادی از ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1385 در جنوب شهرستان کرج اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل کاربرد کود اوره به صورت جامد در خاک، در چهار سطح 0 ،50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و همچنین به صورت محلول‌پاشی در چهار سطح 0، 4.5، 6 و 7.5 درصد محلول نیتروژن خالص بودند که نیتروژن هر دو روش در سه تقسیط مساوی اعمال گردید. نتایج نشان داد که اثرات ساده تیمارها بر عملکرد بیولوژیک، ارتفاع گیاه، درصد اسانس، عملکرد سرشاخه گلدار و تعداد شاخه‌های فرعی، در سطح یک درصد و بر شاخص برداشت در سطح پنج درصد معنی‌دار بود. اثر متقابل عوامل آزمایش بر عملکرد اسانس، عملکرد سرشاخه گلدار و درصد اسانس در سطح یک درصد و بر عملکرد بیولوژیک نیز در سطح پنج درصد معنی‌دار بود. در این آزمایش مشخص شد که کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به صورت مصرف در خاک به همراه 4.5 درصد نیتروژن خالص به صورت محلول‌پاشی، بیشترین عملکرد بیولوژیک، بذر و سرشاخه گلدار را به ترتیب با میانگین 4424، 875.3 و 1855 کیلوگرم در هکتار تولید نمود. این در حالی است که با افزایش مصرف نیتروژن درصد اسانس کاهش یافت. به طوری که بیشترین درصد اسانس مربوط به کاربرد 6 درصد محلول مصرفی و عدم کاربرد کود به صورت مصرف در خاک بود که با میانگین 2.13 درصد بدست آمد. کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن به صورت جامد و 5/7 درصد محلول‌پاشی بیشترین عملکرد اسانس را با میانگین 33.7 کیلوگرم در هکتار، بیشترین ارتفاع گیاه را با میانگین 66.88 سانتیمتر و بیشترین تعداد شاخه‌های فرعی را با میانگین 18 شاخه فرعی تولید نمود. بیشترین شاخص برداشت از تیمار عدم کاربرد نیتروژن با میانگین 25.98 درصد حاصل شد. بنابر نتایج حاصل، استفاده از روش محلول‌پاشی به دلیل کاهش قابل توجه مقدار مصرف کود نیتروژن می‌تواند راهی مناسب به منظور دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار باشد.
عباس زارع‌زاده؛ محمدباقر رضایی؛ علی میرحسینی؛ مهدی شمس‌زاده
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، صفحه 432-442
چکیده
در این تحقیق به منظور شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار استان یزد، گیاهان اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق مختلف استان شناسایی و فاکتورهای اکولوژیک شامل مشخصات خاک، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، اقلیم، میانگین بارندگی سالیانه، میانگین درجه حرارت سالیانه، گونه‌های همراه، گونه یا گونه‌های غالب، ...
بیشتر
در این تحقیق به منظور شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار استان یزد، گیاهان اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق مختلف استان شناسایی و فاکتورهای اکولوژیک شامل مشخصات خاک، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، اقلیم، میانگین بارندگی سالیانه، میانگین درجه حرارت سالیانه، گونه‌های همراه، گونه یا گونه‌های غالب، محل پراکنش، بهترین رویشگاه از لحاظ فراوانی و تراکم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از 71 گونه اسانس‌دار خودروی استان، 34 گونه (9/47 درصد) متعلق به 15 جنس مربوط به تیره نعناع می‌باشد. از میان جنسها، بیشترین تعداد گونه مربوط به جنس Nepeta با 9 گونه و Salvia با 7 گونه می‌باشد. از نظر شکل زیستی 9/52 درصد گونهها همیکریپتوفیت، 8/11 درصد کریپتوفیت، 6/20 درصد تروفیت، 8/11 درصد کاموفیت و 9/2 درصد فانروفیت می‌باشند و همیکریپتوفیتها با 9/52 درصد مهمترین شکل زیستی گیاهان اسانس‌دار این تیره را تشکیل میدهند. بیشتر گونه‌های تیره نعناع در استان یزد جزء گونه‌های همراه در تیپهای گیاهی مختلف می‌باشد. بیشترین فراوانی گونه‌های اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق کوهستانی و ارتفاعات و در اقلیمهای نیمه خشک سرد، مدیترانهای فراسرد و خشک سرد مشاهده می‌شوند.
