دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383
مریم نیاکان؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، صفحه 131-148
چکیده
در پژوهش حاضــر اثر سه سطح از کود ازت(0 , 100 و200کیلو گرم در هکتار) و دو سطـح از کــودهای فسفر و پتاس (100 و200 کیلو گرم)در قالب 12 تیمار از N/P/K بر وزن تر ، وزن خشک ، تعداد برگ . سـطح برگ و نیز اسانس برگ گیاه Mentha piperita L. تحت شــرایط مزرعه ای مورد ارزیــابی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده تیمار 200/200/200 کیلو گرم در هکتار از N/P/K اثر ...
بیشتر
در پژوهش حاضــر اثر سه سطح از کود ازت(0 , 100 و200کیلو گرم در هکتار) و دو سطـح از کــودهای فسفر و پتاس (100 و200 کیلو گرم)در قالب 12 تیمار از N/P/K بر وزن تر ، وزن خشک ، تعداد برگ . سـطح برگ و نیز اسانس برگ گیاه Mentha piperita L. تحت شــرایط مزرعه ای مورد ارزیــابی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده تیمار 200/200/200 کیلو گرم در هکتار از N/P/K اثر مثبتی بر افزایش تعداد ، وزن تر و وزن خشک برگ همراه داشت, در حالی که نسبت 200/100/200 کیلو گرم در هکتار از N/P/K موجب افزایش سطح برگ و نیز اسانس بر حسب درصد وزن تر شد. مطابق با نتایج بدست آمده بین میزان اسانـس برگ وسطح برگ نیز همبسـتگی مثبتی مشــاهده شد. همـچنین مصرف کودهای فسفر و پتاس به تشدید اثر ازت بر مقدار اسانس ونیز سطح برگ منجر شد.
فاطمه سفیدکن
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، صفحه 149-158
چکیده
جنس Echinophora در ایران 4 گونه گیاه علفی چند ساله معطر دارد که دو تای آنها انحصاری ایران هستند و دو تای دیگر علاوه بر ایران در آناتولی، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، شبه جزیره بالکان، کرت، قبرس و سوریه نیز می رویند. در این تحقیق، اندامهای هوایی گیاه خوشاریزه معطر (Echinophora sibthorpiana Guss.) در زمان گلدهی کامل، از رویشگاه طبیعی خود در اطراف ...
بیشتر
جنس Echinophora در ایران 4 گونه گیاه علفی چند ساله معطر دارد که دو تای آنها انحصاری ایران هستند و دو تای دیگر علاوه بر ایران در آناتولی، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، شبه جزیره بالکان، کرت، قبرس و سوریه نیز می رویند. در این تحقیق، اندامهای هوایی گیاه خوشاریزه معطر (Echinophora sibthorpiana Guss.) در زمان گلدهی کامل، از رویشگاه طبیعی خود در اطراف تهران، جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در سایه و دمای محیط به روش تقطیر با بخار آب، اسانس گیری شد. پس از رطوبت زدایی از اسانس، بازده اسانس نسبت به وزن گیاه خشک محاسبه گردید. اسانس حاصله با استفاده از دستگاه گازکروماتوگراف (GC) و گازکروماتوگراف کوپل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفت. در اسانس Echinophira sibthorpiana هفده ترکیب شناسایی شد که ترکیبات اصلی دلتا-3-کارن (31.8%)، آلفا-فلاندرن (31.0%) و متیل اوژنول بودند. اسانس این گونه به دلیل دارا بودن مقادیر قابل توجهی از دلتا-3- کارن و آلفا-فلاندرن که هر دو از ترکیبات بسیار معطر و مورد استفاده در صنایع عطر سازی و آرایشی-بهداشتی هستند می تواند مفید و قابل استفاده باشد.
شهین مهرپور؛ فاطمه سفیدکن؛ حسین میرزایی ندوشن؛ احمد مجد
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، صفحه 159-169
چکیده
به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه (Thymus kotschyanus ) در شرایط کشت گلخانه و مزرعه، بذر چهار جمعیت از این گونه از مناطق آذربایجان شرقی، سیراچال تهران، میانه و تبریزجمع آوری و پس از کشت در گلخانه و مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و ده گلدان برای ...
بیشتر
به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه (Thymus kotschyanus ) در شرایط کشت گلخانه و مزرعه، بذر چهار جمعیت از این گونه از مناطق آذربایجان شرقی، سیراچال تهران، میانه و تبریزجمع آوری و پس از کشت در گلخانه و مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و ده گلدان برای هر واحد آزمایشی و در مزرعه در بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شدند. برای جداسازی اسانس گیاهان از دستگاه تقطیر با آب ( کلونجر) استفاده شد و بعد توسط دستگاهGC وGC/MS ترکیبهای اسانس، مورد آنالیز و شناسایی قرار گرفتند. ترکیبهای عمده موجود در اسانس شامل تیمول (Thymol )، کارواکرول (Carvacrol ) و پارا- سایمن (r-cymen ) بود. مقدار ماکزیمم تیمول برابر 65.94 درصد در جمعیت مربوط به آذربایجان شرقی و ماکزیمم مقدار کارواکرول 53.14 درصد در جمعیت مربوط به سیراچال و بالاترین مقدار پارا- سایمن برابر 20.4 درصد در جمعیت آذر بایجان شرقی اندازه گیری شد. در نمونه های مزرعه بازده اسانس نسبت به نمونه های گلخانه بیشتر ولی درصد ترکیبهای عمده تیمول و کارواکرول کاهش یافت، و مونوترپنهادرصد بیشتری از وزن اسانس را نسبت به گلخانه به خود اختصاص دادند.مقدار ترکیب پارا- سایمن در مزرعه افزایش یافته در صورتیکه گاما- ترپینن درصد بسیار ناچیزی را تشکیل داد. که این مسئله می تواند به دلیل مسیر مشترک تشکیل این ترکیبها در گیاهان وابسته باشد که به دلیل اختلاف شرایط آب و هوایی در دو محیط باعث تبدیلاتی در ترکیبهای اسانسها می شود.
پرویز اولیاء؛ حوریه صادری؛ سید احمد طباطبایی‌نژاد؛ محسن ناصری؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، صفحه 171-180
چکیده
پسودوموناس آئروجینوزا از عوامل مهم بیماریزای فرصت طلب می باشد که با داشتن فاکتورهای بیماریزایی متعدد قادر است طیف وسیعی از عفونت ها را ایجاد کند. پیدایش و گسترش سویه های جدید مقاوم به آنتی بیوتیک ها نیز درمان این عفونت ها را با مشکل مواجه کرده است. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرضد میکروبی عصاره Ruta graveolens بر سویه استاندارد پسودوموناس ...
بیشتر
پسودوموناس آئروجینوزا از عوامل مهم بیماریزای فرصت طلب می باشد که با داشتن فاکتورهای بیماریزایی متعدد قادر است طیف وسیعی از عفونت ها را ایجاد کند. پیدایش و گسترش سویه های جدید مقاوم به آنتی بیوتیک ها نیز درمان این عفونت ها را با مشکل مواجه کرده است. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرضد میکروبی عصاره Ruta graveolens بر سویه استاندارد پسودوموناس آئروجینوزا ATCC27853 بوده است. برای این منظور، ضمن تعیین مقدار حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد وحداقل غلظت کشنده عصاره مورد مطالعه برای پسودوموناس آئروجینوزا، تغییرات تعداد باکتری ها در حضور غلظت های 1، 2، 4 و 8 درصد روتا گراوئولنس در مقایسه با نمونه شاهد مورد بررسی قرار گرفت و با تغییرات تعداد باکتری ها در حضور 0.00078 و 0.00156 میکروگرم در میلی لیتر جنتامایسین، مقایسه گردید. نتایج حاصله نشان داد که عصاره بر پسودوموناس آئروجینوزا اثر ضد میکروبی دارد و مقدار حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد وحداقل غلظت کشنده برابر بوده و معادل 10 درصد به دست آمد. مقایسه تغییرات تعداد باکتری ها در حضور عصاره و جنتامایسین نیز نشان داد که غلظت 8 درصدعصاره بعد از 4 ساعت، اثری معادل غلظت mg/ml 0.00156 جنتامایسین بعداز گذشت 2 ساعت دارد. باتوجه به مقاومت بالای پسودوموناس آئروجینوزا به آنتی بیوتیک های متداول، احتمال دارد که با مطالعات بیشتر بتوان از گیاهان دارویی، از جمله روتا گراوئولنس به عنوان دارو استفاده کرد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، صفحه 181-190
چکیده
سر شاخه گلدار گیاه Achillea millefolium subsp. millefolium در اوایل مرداد 1382 از منطقه لار در استان تهران جمع آوری گردید. سپس از نمونه با روشهای تقطیر اسانس گیری شد. بازده اسانس در روش تقطیر با بخار, در نمونه های گل و برگ به ترتیب 0.2 و 0.05 درصد و با روش تقطیر با آب, 0.4 و 0.04 درصد بدست آمد. اسانس ها توسط دستگاههای کروماتوگرافی ...
بیشتر
سر شاخه گلدار گیاه Achillea millefolium subsp. millefolium در اوایل مرداد 1382 از منطقه لار در استان تهران جمع آوری گردید. سپس از نمونه با روشهای تقطیر اسانس گیری شد. بازده اسانس در روش تقطیر با بخار, در نمونه های گل و برگ به ترتیب 0.2 و 0.05 درصد و با روش تقطیر با آب, 0.4 و 0.04 درصد بدست آمد. اسانس ها توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند.ترکیبهای عمده به روش تقطیر با آب در نمونه گل عبارتند از : p-cymene (19.8%), n- heptanol (15.2%) و bornyl acetate (12%) و در نمونه برگ p- cymene (24.1%), n- heptanol (11.1%) و camphor (5.9%) و همچنین در روش تقطیر با بخار , ترکیبهای عمده در گل عبارتند از : (E)-isoeugenyl acetate (18%), n- heptanol (16.3% درصد), bornyl acetate (16.2%) و p-cymene (9.3%) و در برگ (Z)- isodemicin (16%), (E)-isoeugenyl acetate (14.9%), nootkatin (13%) و longifolene (11.8%) مورد شناسایی قرار گرفتند. در این تحقیق اختلاف قابل توجه ای در میزان اسانس نمونه ها و ترکیبها مشاهده شده است که قابل توجه تولید کنندگان اسانس خواهد بود.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ محمد دینی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، صفحه 191-197
چکیده
جنس Bothriochloa از خانواده Gramineae در ایران یک گونه علفی چندساله به نامBothriochloa ischaemum L. دارد که علاوه بر ایران در جنوب اروپا مناطق مدیترانه ای و آسیا پراکنش دارد. به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه کرج در استان تهران جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger ...
بیشتر
جنس Bothriochloa از خانواده Gramineae در ایران یک گونه علفی چندساله به نامBothriochloa ischaemum L. دارد که علاوه بر ایران در جنوب اروپا مناطق مدیترانه ای و آسیا پراکنش دارد. به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه کرج در استان تهران جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger ) اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی به رنگ زرد روشن و بازده 0.1%درصد بدست آمد. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) با محاسبه شاخصهای بازداری و مطالعه طیفهای جرمی صورت گرفت. ازمیان 14 ترکیب شناسایی شده که 98% اسانس را تشکیل می دهند ترکیب viridiflorol با 73 % بیشترین میزان را بخود اختصاص می دهد. بعد از آن ( kessane 12.7%)،( valencene 3.5%) ) و ( 3.1% α-selinene) سایر ترکیبهای عمده تشکیل دهنده این اسانس می باشند.
سیدرضا طیائی عقدائی؛ مهبد صاحبی؛ علی اشرف جعفری؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، صفحه 199-211
چکیده
به منظور مطالعة تنوع ژنتیکی برای عملکرد گل و صفات مورفولوژیک در 11 ژنوتیپ گل محمدی، آزمایشی در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع به اجرا درآمد. تجزیة خوشه ای و تجزیه به مؤلفه های اصلی برای گروه بندی ژنوتیپها مورد استفاده قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده، ...
بیشتر
به منظور مطالعة تنوع ژنتیکی برای عملکرد گل و صفات مورفولوژیک در 11 ژنوتیپ گل محمدی، آزمایشی در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع به اجرا درآمد. تجزیة خوشه ای و تجزیه به مؤلفه های اصلی برای گروه بندی ژنوتیپها مورد استفاده قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده، ژنوتیپها برای عملکرد و صفات تعداد گل ، وزن تک گل ،ارتفاع گیاه ،زاویه شاخه، مساحت برگ ،طول و عرض نهنج، طول وعرض غنچه، طول و تراکم خار، اختلاف معنی داری با هم نشان دادند. از نظر سطح برگ نیز تفاوت میان ژنوتیپها معنی دار بود، درتجزیه به مؤلفه های اصلی، مهمترین صفات برای عملکرد گل مشخص گردید و سه مؤلفه مستقل اصلی به ترتیب 32.81 ، 19.78 و 15.84 درصد از کل تنوع را نشا ن دادند. در مؤلفة اول، تعداد برگ ، عرض نهنج ، تعداد گل درمتر مربع و عملکرد گل در هکتار از صفات مهم ارزیابی شدند. در ارتباط با مؤلفة دوم، زاویه شاخه ،سطح برگ ،تراکم خار ،تعداد گل در شاخه، تعداد گل در مترمربع و عملکرد گل در هکتار مهمترین صفات می باشند. در خصوص مؤلفة سوم صفات قطر تاج پوشش ،طول خار وعرض غنچه دارای اهمیت هستند. تجزیة خوشه ای، ژنوتیپها را در 3 گروه قرار داد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپهای 1 و 26 بدست آمد. همچنین توزیع ژنوتیپها بر اساس سه مؤلفه اصلی، با نتایج تجزیه خوشه‌ای مطابقت نشان داد.
کهزاد سرطاوی؛ فاطمه غلامیان
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، صفحه 213-227
چکیده
استان بوشهر در جنوب ایران و در حاشیه خلیج فارس و در گستره ارتفاعی از سطح دریا تا 1900 متر قرار گرفته است. این استان به دو بخش جلگه‌ای و کوهستانی تقسیم شد که خاک منطقه جلگه‌ای، شور و شنی ـ رسی و منطقه کوهستانی، شنی، گاهی رسی و آبرفتی است. جهت بررسی پراکنش گیاهان دارویی، استان بوشهر به چهار قسمت تقسیم بندی نموده و سپس هر سال یک قسمت به ...
بیشتر
استان بوشهر در جنوب ایران و در حاشیه خلیج فارس و در گستره ارتفاعی از سطح دریا تا 1900 متر قرار گرفته است. این استان به دو بخش جلگه‌ای و کوهستانی تقسیم شد که خاک منطقه جلگه‌ای، شور و شنی ـ رسی و منطقه کوهستانی، شنی، گاهی رسی و آبرفتی است. جهت بررسی پراکنش گیاهان دارویی، استان بوشهر به چهار قسمت تقسیم بندی نموده و سپس هر سال یک قسمت به طور کامل مورد بازدید قرار گرفت. طی بررسی مناطق استان و جمع آوری گونههای دارویی در سالهای 74 تا 78 تعداد 71 گونه گیاه دارویی جمع آوری گردید. از این تعداد 32 گونه علفی، 17 گونه بوتهای، 12 گونه درختچهای، 7 گونه درختی و 2 گونه غدهای است. اطلاعات مربوط به فرم رویش، ارتفاع از سطح دریا و محل دقیق جمع آوری و نام محلی و ... ثبت گردید. همچنین اطلاعات اقلیمی منطقه برای بدست آوردن روابط اکولوژیکی گیاهان جمعآوری گردید. همراه با جمعآوری نمونههای گیاهان دارویی در استان بوشهر با مراجعه به افراد بومی مجرب و باسابقه در امر گیاهان دارویی، اطلاعاتی در زمینههای فصل برداشت، اندام مورد استفاده، موارد مصرف و نحوه استفاده جمع آوری و یادداشت گردید.
فاطمه عسگری؛ فاطمه سفیدکن
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، صفحه 229-237
چکیده
گیاه Melissa officinalis L. بومی نواحی شرق مدیترانه و غرب آسیا است. در نواحی جنوبی و مرکزی اروپا، اسپانیا تا قفقاز و بخشهایی از آسیا از جمله ایران می روید. به دلیل رایحه معطرش در بسیاری از نواحی گرم دنیا کاشته می شود. سرشاخه های گیاه M. officinalisدر مرحله گلدهی از سه محل کشت در استانهای فارس (اطزاف شیراز)، تهران (اطراف کرج) و سمنان جمع آوری گردید و ...
بیشتر
گیاه Melissa officinalis L. بومی نواحی شرق مدیترانه و غرب آسیا است. در نواحی جنوبی و مرکزی اروپا، اسپانیا تا قفقاز و بخشهایی از آسیا از جمله ایران می روید. به دلیل رایحه معطرش در بسیاری از نواحی گرم دنیا کاشته می شود. سرشاخه های گیاه M. officinalisدر مرحله گلدهی از سه محل کشت در استانهای فارس (اطزاف شیراز)، تهران (اطراف کرج) و سمنان جمع آوری گردید و پس از آماده سازی گیاهان به روش تقطیرباآب (با دستگاه کلونجر) اسانس گیری شدند. بازده اسانس نمونه فارس، کرج و سمنان به ترتیب 0.14 ، 0.25 و 0.26 بود. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس ها به وسیله دستگاههای GC و GC/MS با محاسبه شاخص های بازداری و مطالعه طیف های جرمی صورت گرفت. درمجموع از نمونه فارس، کرج و سمنان به ترتیب 17 ، 17 ، 14 ترکیب شناسایی شدند. مهمترین ترکیبهای شناسایی شده در اسانس نمونه فارس عبارت از: سیترونلال (25.4%)، بتا-کاریوفیلن 11.3%)، تیمول (10.5%)، گلوبولول (6.1%)، کاریوفیلن اکساید (6.5%) و ژرانیول (5.7%) بود. ترکیبهای عمده شناسایی شده در اسانس نمونه کرج عبارت از: سیترونلال (9.3%)، کارواکرول (31.8%)، هومولن اپوکساید (25.4%) و آلفا-هومولن (10.2%) بود. مهمترین ترکیبهای شناسایی شده در اسانس نمونه سمنان عبارت از: سیترونلال (43.8%)، بتا-کاریوفیلن (13.5%)، تیمول (7.9%)، گلوبولول (6.8%)، نرال (5.3%) و ژرانیال (5.0%). چهارده ترکیب در اسانس سه نمونه مشترک بود تنها ترکیب شاخص مشترک سیترونلال بود. چهار ترکیب شاخص در اسانس نمونه های فارس و سمنان مشترک بود و این دو اسانس نسبت به اسانس نمونه کرج شباهت بیشتری به هم داشتند.
