همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زنجان

2 استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم زراعی و دامی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان

4 استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زنجان

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر رژیم‌های کم‌آبیاری و تیمارهای کودی بر صفات کیفی دانه‌ی اسفرزه گوش‌اسبی (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی در مزرعه‌ی آموزشی و پژوهشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده‌ی علوم زراعی و دامی دانشگاه تهران انجام گردید. این آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات، بر پایه‌ی بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. رژیم‌های آبیاری در چهار سطح شامل رژیم آبیاری کامل، کم‌آبیاری ملایم، کم‌آبیاری متوسط و کم‌آبیاری شدید به‌عنوان کرت‌های اصلی و تیمارهای کودی در پنج سطح شامل شاهد (بدون کود)، کود شیمیایی خالص، تلفیق کود زیستی فسفات بارور2 و کودهای شیمیایی، کود دامی خالص و تلفیق کودهای دامی و شیمیایی به‌عنوان کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که تمامی صفات مورد بررسی به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ p) تحت تأثیر رژیم‌های آبیاری قرار گرفتند. با کاهش تعداد و مقدار آبیاری، عملکرد موسیلاژ و دانه‌ی اسفرزه به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ p) کاهش یافت، اما درصد موسیلاژ و فاکتور تورم دانه به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ p) افزایش یافتند. تمامی تیمارهای کودی در مقایسه با شاهد، عملکرد موسیلاژ و دانه را به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ p) افزایش دادند. بیشترین عملکرد موسیلاژ (58/252 کیلوگرم در هکتار) از تیمار تلفیق کودهای دامی و شیمیایی، تحت رژیم آبیاری کامل بدست آمد. درصد موسیلاژ و فاکتور تورم دانه تحت تیمار کود دامی خالص به‌طور معنی‌داری بیشتر از سایر تیمارهای کودی بود.

کلیدواژه‌ها

- ابراهیم‌زاده، ح.، میرمعصومی، م. و فخرطباطبایی، س.م.، 1375. بررسی جنبه‌های تولید موسیلاژ در چند منطقه‌ی ایران با کشت اسفرزه و بارهنگ و پسیلیوم. پژوهش و سازندگی، 33: 51-46.
- پوریوسف، م.، مظاهری، د.، چائی‌چی، م.ر.، رحیمی، ا. و توکلی، ا.، 1388. تأثیر تیمارهای مختلف حاصلخیزی خاک بر برخی صفات اگرومورفولوژیک و موسیلاژ اسفرزه (Plantago ovata Forsk.). الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 3(2): 213-193.
- پوریوسف، م.، د، مظاهری.، م، چائی چی.، ا، رحیمی و ا، توکلی.1390. تأثیر مدیریت‌های مختلف حاصلخیزی خاک (شیمیایی، ارگانیک و تلفیقی) بر عملکرد، اجزاء عملکرد، صفات کیفی و غلظت عناصر در دانه‌ی اسفرزه (Plantago Ovata Forsk). پژوهش و سازندگی، 93(4): 18-8.
- حسین‌زاده، ح.، 1384. گزارش تأثیر کود زیستی فسفات بارور2 بر عملکرد گیاهان زراعی. شرکت زیست فناور سبز. انتشارات جهاد دانشگاهی، 45 صفحه.
- فخرطباطبایی، م.، میرمسعودی، م. و میرحاجی، م.، 1369. بررسی به زراعی دو گونه مشابه دارویی در ایران. خلاصه مقالات چهارمین سمینار گیاهان دارویی ایران، دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 26-24 مهر: 70.
- کوچکی، ع، تبریزی، ل. و نصیری محلاتی، م.،1383. کشت ارگانیک اسفرزه (Plantago ovata) و پسیلیوم (Plantago psyllium) در واکنش به تنش آبی. پژوهش‌های زراعی ایران، 2(1): 78-67.
- نجفی، ف.، 1380. اثر فواصل آبیاری و تراکم بر کمّیت و کیفیت گیاه دارویی اسفرزه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه مشهد.
- نورمحمدی، ق.، سیادت، ع. و کاشانی، ع.، 1380. زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز، 446 صفحه.
- Ahmad, Z., Arshad, M. and Ghafoor, A., 2007. Plantago ovata-a crop of arid and dry climates with immense herbal and pharmaceutical importance: 231-249. In: Ochatt, S. and Jain, S.M., (Eds.). Breeding of Neglected and Under-Utilized Crops, Spices and Herbs. CRC Press, 468p.
- Bannayan, M., Nadjafi, F., Azizi, M., Tabrizi, L. and Rastgoo, M., 2008. Yield and seed quality of Plantago ovata and Nigella sativa under different irrigation treatments. Industrial Crops and Products, 27(1): 11-16.
- de Freitas, J.R., 2000. Yield and N assimilation of winter wheat (Triticum aestivum L., var Norstar) inoculated with rhizobacteria. Pedobiologia, 44(2): 97-104.
- Egli, D.B., 1998. Seed Biology and the Yield of Grain Crops. CAB International, 184p.
- Ewulo, B.S., 2005. Effect of poultry dung and cattle manure on chemical properties of clay and sandy clay loam soil. Journal of Animal and Veterinary Advances, 4(10): 839-841.
- Fischer, R.A. and Maurer, R., 1987. Drought resistance in spring wheat cultivars. I. grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research, 29(5): 897-912.
- Ganpat, S., Ishwar, S. and Bhati, D.S., 1992. Response of blond psyllium (Plantago ovata) to irrigation and split application of nitrogen. Indian Journal of Agronomy, 37: 880-881.
- Ghosh, P.K., Ramesh, P., Bandyopadhay, K.K., Tripathi, A.K., Hati, K.M., Misra, A.K. and Acharya, C.L., 2004. Comparative effectiveness of cattle manure, poultry manure, phosphocompost and fertilizer-NPK on three cropping systems in vertisoils of semi-arid tropics. I. Crop yields and systems in performance. Bioresource Technology, 95: 77-83.
- Griffe, P., Metha, S. and Shankar, D., 2003. Organic production of medicinal, Aromatic and Dye-Yielding Plants (MADPs): Forward, Preface and Introduction, FAO, Rome, Italy.
- Intodia, S.K. and Tomar, O., 1998. Response of psyllium genotypes to nitrogen and phosphorus on heavy soil. Journal Of Medicinal and Aromatic Plant Sciences, 20(4): 1042-1044.
- Koocheki, A., Tabrizi, L. and Nassiri Mahallati, M., 2007. The effects of irrigation intervals and manure on quantitative and qualitative characteristics of Plantago ovata and Plantago psyllium. Asian Journal of Plant Sciences, 6(8): 1229-1234.
- Parihar, G.N. and Singh, R., 1995. Response of psyllium (Plantago ovata) to nitrogen and phosphorus fertilization. Indian Journal of Agronomy, 40(3): 529-530.
- Patra, D.D., Anwar, M., Singh, S., Prasad, A. and Singh, D.V., 1999. Aromatic and medicinal plants for salt and moisture stress condition. Recent Advances in Management of Arid Ecosystem, Proceeding of a Symposium Held in India, March, 1997: 347-350.
- Rezvani, M., 2001. Effects of irrigation regimes and plant density on yield and agronomic characteristics of isabgol (Plantago ovata). XXVI International horticultural congress. Toronto. Canada.
- Shahin, F., Çakmakçi, R. and Kantar, F., 2004. Sugar beet and barley yields in relation to inoculation with N2-fixing and phosphate solubilizing bacteria. Plant and Soil, 265: 123-129.
- Sharma, P.K. and Koul, A.K., 1986. Mucilage in seeds of Plantago ovata and its wild allies. Journal of Ethnopharmacology, 17(3): 289-295.
- Singh, D., Chand, S., Anvar, M. and Patra, D.D., 2003. Effect of organic and inorganic amendment on growth and nutrient accumulation by isabgol in sodic soil under greenhouse conditions. Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences, 25(2): 414-419.
- Wu, S.C., Cao, Z.H., Li, Z.G., Cheung, K.C. and Wong, M.H., 2005. Effects of biofertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: a greenhouse trial. Geoderma, 125: 155-166.
- Yadav, R.D., Keshwa, G.L. and Yadva, S.S., 2002. Effect of integrated use of FYM, urea and sulphur on growth and yield of isabgol (Plantago ovate). Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences, 25(3): 668-671.