همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

2 استاد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی

3 کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

4 کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

به ‌منظور بررسی تأثیر آبیاری و کشت دیم بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد، آزمایشی در سالهای 85-1384 در ایستگاه تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق از گیاه دارویی بومادران (Achillea millefolium L.) استفاده شد. در سال اول آزمایش و پس از استقرار گیاه، آبیاری انجام نشد. پس از قطع آبیاری، وضعیت زنده‌مانی گیاهان در کرتهای آزمایشی و شرایط بدون آبیاری آزمون شد و نسبت به تعیین شاخصهای فیزیولوژیک رشد اقدام شد. در سال دوم آزمایش، تأثیر مقادیر مختلف آب آبیاری بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارها شامل آبیاری کامل (بدون تنش آبی) و همچنین اجرای عملیات آبیاری براساس 30 (تنش ملایم)، 60 (تنش متوسط) و 90 (تنش شدید) میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A بود که در مقایسه با تیمار بدون آبیاری به‌عنوان شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. زمان اعمال تیمارها از ابتدای رشد و پس از استقرار گیاه، تا انتهای دوره رشد در مزرعه بود. به این منظور، پس از رسیدن به سطح تبخیر هر کدام از مقادیر ذکر شده از تشتک تبخیر، بلافاصله به‌وسیله کنتور نسبت به افزایش رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی اقدام شد. همچنین میزان رطوبت موجود در خاک، با استفاده از توزین نمونه‌های تر و خشک خاک در هر کدام از کرتهای آزمایشی نیز اندازه‌گیری شد. در این بررسی، شاخصهای فیزیولوژیک رشد ازجمله تولید ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت رشد نسبی و سرعت رشد محصول تعیین شد. طبق نتایج حاصل، در سال اول آزمایش و در شرایط دیم، میزان تجمع ماده خشک تا میزان 2250 درجه روز رشد یا GDD افزایش یافت و از این مرحله به بعد کاهش نشان داد. در سال دوم آزمایش، میزان رشد مجدد گیاه در شرایط دیم به‌طور محسوسی کاهش یافت و خشک شد. با استفاده از مقادیر مختلف آبیاری و با افزایش رطوبت خاک از تنش شدید تا تنش ملایم، میزان تجمع ماده خشک و شاخص سطح برگ افزایش یافت. در تمام تیمارهای تنش آبی در حدود 3000 درجه روز رشد، کاهش و سیر نزولی رشد مشاهده شد. طبق نتایج بدست آمده تیمار مربوط به تنش ملایم بیشترین کارایی را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

- اسلامی، و.، 1373. بررسی تأثیر پارامترهای اقلیمی بر تجمع ماده خشک، عملکرد دانه و رشد طولی ساقه گندم دیم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته زراعت، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی.
- امیدبیگی، ر.، 1386. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد دوم، چاپ چهارم، انتشارات آستان قدس رضوی، 438 صفحه.
- تولیت ابوالحسنی، م.، 1374. بررسی اثر تراکم و آرایش کاشت بر خصوصیات زراعی و کیفی کلزای زمستانه در منطقه مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته زراعت، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی.
- رحیمیان، ح. و شریعتی، ‌ش.، 1378. مدل‌سازی رقابت علفهای هرز و گیاهان زراعی. نشر آموزش کشاورزی. وزارت جهاد کشاورزی. 293 صفحه.
- سرمدنیا، غ. و کوچکی، ع.، 1368. فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 467 صفحه.
- شریفی عاشورآبادی، ا.، متین، ا. و لباسچی، م.ح.، 1382. بررسی شاخصهای فیزیولوژیک رشد در گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) تحت شرایط متفاوت حاصلخیزی خاک. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 19(2): 182-157.
-گنجعلی،‌ ع.، 1372. بررسی اثر آرایش کاشت بر شاخصهای رشد، عملکرد و اجزای عملکرد سویا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته زراعت، دانشگاه تربیت مدرس،‌ دانشکده کشاورزی.
- لباسچی، م.ح.، 1371. بررسی جنبه‌های مختلف استفاده دو منظوره از یولاف و ارقام جو. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته زراعت، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی.
- لباسچی، م. ح.، بختیاری رمضانی، م. و شریفی عاشورآبادی، ا.، 1387. اثر تراکم گیاه بر شاخصهای فیزیولوژیک گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در شرایط دیم دماوند. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 24(4): 454-444.
- Allen, E. and Norgan, D.G., 1972. Aquantitve analysis of the effects of nitrogen on the growth, development and yield of oilseed rape. Journal of Agricultural Science, 78: 315-324.
- Ardekani, M.R.S., Hadjiakhoondi, A., Jamshidi, A.H. and Rafiee, P.M., 2006. Pharmacognosical & plant tissue culture studies of Achillea millefolium L. Journal of Medicinal Plants, 5(17): 21-26.
- Arnold, C.Y., 1959. The determination and significance of the base temperature in a linear heat unit. Journal of American Society of Horticultural Siecnce, 76: 682-692.
- Arnold, C.Y., 1960. Maximum, Minimum temperature as a basis for computing heat units. Journal of American Society of Horticultural Siecnce, 76: 682-692.
- Barraclough, P.B., Kuhlmann B. and Weir, A.B., 1989. The effects of prolonged drought and nitrogen'er iHzer on root and shoot growth and water uptake by winter wheal. Journal of Agronomy and Crop Science, 163: 352-360.
- Benedek, B. and Kopp, B., 2007. Achillea millefolium L. revisited: Recent findings confirm the traditional use. Wiener Medizinische Wochenschrift, 157(13-14): 312-314.
- Benedek, B., 2007. Achillea millefolium L. Analysis of Phenolic Compounds and Biological Testing. PhD thesis, University of Vie, Austria.
- Biehler, K. and Fock, H., 1996. Evidence for the contribution of the Mehler–peroxidase reaction in dissipating excess electron in drought-stressed wheat. Plant Physiology,112: 265-272.
- Blum, A. and Sullivan, E.Y., 1986. The comparative drought resistance of landraces of sorghum and millet from dry and humid regions. Annals of Botany, 57: 835-846.
- Bonhomme, R., Derieus, M. and Edmeades, G.O., 1994. Crop ecology, Production & Management. Crop Science, 34: 156-164.
- Clarke, J.M., 1978. The effect of leaf removal on yield and yield components of Brassica napus. Canadian Journal of Plant Science, 58: 1103-1105.
- Clarkson, N.M. and Russell, J.S., 1976. Effect of water stress on the phasic development of annual Meaicago species. Australian. Journal of Agricultural Research, 27: 227-234.
- Crowder, L.V., 1954. The effect of date of Planting and clipping on oat forage and grain yield. Agronomy Journal, 46: 154-157.
- Dunham, R.J. and Nye, P.H., 1979. The influence of soil water content on the uptake of ions by roots. III. Phosphate, potassium, calcium and magnesium uptake and concentration gradients. Journal of Applied Ecology, 13: 967-984.
- Gilmore, E.C.J. and Rogers, J.S., 1985. Heat units as a method of measuring in corn. Agronomy Journal, 50: 611-615.
- Grashoff, C., 1990. Effect of pattern of water supply on Vicia faba L. Netherlands. Journal of Agricultural Science, 38: 131-143.
- Hejnowicz, Z. and Sievers, A., 1995. Tissue stress in organs of herbaceous plants. Journal of Experimental Botany, 46: 1035-1043.
- Hsaio T.C., 1973. Plant responses to water stress. Annual Review of Plant Physiology, 24: 519-570.
- Karimi, M.M. and Siddique, K.H.M., 1991. Crop growth and relative growth rates of old and modern wheat cultivars. Australian Journal of Agricultural research, 42: 13-20.
- Klepper, B. and Rickman R.W., 1990. Modeling crop root growth and function. Advances in Agronomy, 44: 113-132.
- Kollel, H.R., Nyquist, W.E. and Chorush, I.S., 1970. Growth analysis of the soybean community. Crop Science, 10: 407-412.
- Lazaroff, N. and Pitman M.G., 1966. Calcium and magnesium uptake by barley seedlings. Australian Journal of Biological Science, 19: 991-1005.
- Major, D.J., Bole, B.J. and Charneski, J., 1978. Distribution of photosynthates after Co2* assimilation by stems, leaves and pods of rape plants. Canadian Journal of Plant Science, 58: 783-787.
- McWilliam, J.R., 1989. The dimensions of drought. 1-12, In: Baker, F.W.G., (ed.), Drought Resistance in Cereals, Wallin-ford, Oxon. CAB International, 503p.
- Milburn, .J.A., 1979. Water Flozu in Plants. Longman, London, 230p.
- Miura, H., Wijexathungam, K. and Gemma, T., 1987. Variation in seed yield of soybean as affected by planting patterns. Crop Science, 56: 652-656.
- Morison, M.J., Mcvetty, P.B.E. and Shaykewich, C.F., 1989. The determination and verifiction of a baseline temperture for the growth of westar summer rape. Canadian Journal of Plant Science, 69: 455-464.
- Morison, M.J., Mcvetty, P.B.E. and Scarth, R., 1990. Effect of altering plant density on growth charactersitics of summer rape. Canadian Journal of Plant Science, 70: 139-149.
- Morison, M.J., Stewart, D.W. and Mcvetty, P.B.E., 1992. Maximum area expansion rate and duration of summer rape leaves. Canadian Journal of Plant Science, 72: 117-126.
- Neild, R.E. and Seeley N.W., 1977. Growing degree days prediction for corn and sorghum development and some applictioln to crop production in Nebraska. Agriculture, Experiment and Statistical Research Bulletin, 280.
- Neumann, P.M., 2008. Coping mechanisms for crop plants in drought-prone environments. Annals of Botany, 101: 901-907.
- Nye, P.H. and Tinker, P.B., 1977. Solute Movement in the Soil-root System. Oxford: Blackwell Scientific publications, England, 342p.
- Radford, P.J., 1967. Growth analysis formulae, their use and abuse. Crop Science, 7: 171-175.
- Rao, M.S.S. and Mendham, N.J., 1991. Comparison of Chinoil (B. campestris subsp. Olefera * sunsp. Chinensis) and B. napus oil seed rape using different growth regulators, plant population densities and irrigation treatments. The Journal of Agricultural Science, 177: 177-187.
- Rosenberg, N.J., 1983. Microclimate: The biological environment. Willey lnterscience pub., U.S.A., 315p.
- Russell, M.P., Wilhelm, W.W., Olson, R.A. and Power, J.F., 1984. Growth analysis based on degree days. Crop Science, 24: 28-32.
- Schulze, E.D., 1986. Carbon dioxide and water vapor exchange in response to drought in the atmosphere and in the soil. Annual Review of Plant Physiology, 37: 247-274.
- Shaw, R.H., 1975. Growing degree units for corn in the north central region. North Central Region Research Publication. No. 229, Research Bulletin, 581p.
- Smirnoff, N., 1993. The role of active oxygen in the response of plants to water deficit and dessication. New Phytologist, 125: 27-58.
- Watson, D.L., 1952. The physiological basis of variation in yield. Advance in Agronmy, 4: 101-145.