همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

2 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

گونه Centaurea zuvandica (Sosn.) Sosn. نوعی گل‌گندم چندساله است که در مناطق شمال و شمال‌غربی کشور پراکنش دارد. اندام هوایی گیاه در مرحله گلدهی در پایان خرداد 1390 از مناطق فیروزکوه، قائم‌شهر و جاده چالوس جمع‌آوری گردید. اندام‌های گیاهان تفکیک شده و در دمای محیط خشک شده و بعد به ذرات کوچک آسیاب شدند. نمونه ساقه همراه برگ و گل‌آذین به تفکیک با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای جداسازی و شناسایی ترکیب‌های اسانس از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده گردید. بازده اسانس اندام‌های مختلف (بر پایه وزنی- وزنی خشک شده) بین 02/0% تا 07/0% بود. بیشترین درصد ترکیب‌ها عبارت از اسپاتولنول (حداکثر 8/28%)، تیمول (حداکثر 7/21%)، کاریوفیلن‌اکساید (حداکثر 9/20%)، لینالول (حداکثر 5/19%)، جرماکرن‌دی (حداکثر 3/16%) و کارواکرول (حداکثر 8/6%) بودند. با توجه به نتایج درمی‌یابیم که تنوع بسیاری در ترکیب‌های اصلی اسانس سه رویشگاه و حتی اندام‌های مختلف یک رویشگاه وجود دارد. وجود تیمول در اسانس ساقه و برگ (8/17% و 7/21%) و لینالول در اسانس گل‌آذین (5/19% و 7/9%) رویشگاه‌های جاده چالوس و فیروزکوه و عمده بودن کاریوفیلن‌اکساید (9/20%) در اسانس ساقه و برگ رویشگاه قائم‌شهر از ویژگی‌های گیاهان این رویشگاه‌ها است.

کلیدواژه‌ها

- عسکری، ف. و میرزا، م.، 1392.بررسی ترکیب‌های شیمیایی اسانس اندام‌های مختلف گونه Centaurea depressa M. Bieb.. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر، 29(2): 485-476.
-قهرمان، احمد، 1363. فلور رنگی ایران.انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری مرکز نشر دانشگاهی.
 - Adams, R.P., 1995. Identification of Essential Oils by Ion Trap Mass Spectroscopy. Academic Press, New York, 302p
- Davies, N.W., 1990. Gas Chromatographic Retention index of monoterpenes and sesquiterpenes on methyl silicon and carbowax 20M phases. Journal of Chromatography A, 503: 1-24.
- Dural, H., Bagci, Y., Ertugrul, K., Demirelma, H., Flamini, G., Cioni P.L. and Morelli, H., 2003. Composition of two endemic Centaurea species from Turkey, Centaurea mucronifera and Centaurea chrysantha, collected in the same habitat. Biochemical Systematics and Ecology, 31(12): 1417-1425.
- Esmaeili, A., Rustaiyan, A., Nadimi, M., Masoudi, S., Tadayon, F., Sedaghat, S., Ebrahimpur, N. and Hajyzadeh, E., 2005. Volatile constituents of Centaurea depressa M.B and Carduus pycnocephalus L. two Compositae herbs growing wild in Iran. Journal of Essential Oil Research, 17(5): 539-541.
- Evstratova, R.I., Rybalko, K.S. and Sheichenko, V.I., 1972. The structure of the sesquiterpene lactone repin. Chemistry of Natural Compounds, 8(4): 450-457.
- Flamini, G., Ertugrul, K., Cioni, P.L., Morelli, I., Dural, H. and Bagci, Y., 2002. Volatile constituents of two endemic Centaurea species from Turkey: C. pseudoscabiosa subsp. pseudoscabiosa and C. hadimensis. Biochemical Systematics and Ecology, 30(10): 953-959.
- Köse, Y.B., İşcan, G., Demirci, B., Başer, K.H.C. and Çelik, S., 2007. Antimicrobial activity of the essential oil of Centaurea aladagensis. Fitoterapia, 78(3): 253-254.
- Milosević, T., Argyropoulou, C., Solujić, S., Murat-Spahić, D. and Skaltsa, H., 2010. Chemical composition and antimicrobial activity of essential oils from Centaurea pannonica and C. jacea. Natural Product Communications, 5(10): 1663-1668.
- Rineh, A., Hosseinzadeh, A. and Eslami, N., 2011. Study of the essential oils compostition of leaves and flower of Centaurea rhizantha. Abstracts of the Regional Conference on New Findings in Chemistry and Chemical Engineering. Iran, Islamic Azad University, 28-29 October.
- Salmanpour, S., Khalilzadeh, M.A. and Sadeghifar, H., 2009. Chemical composition of the essential oils from leaves flowers stem and root of Centaurea zuvandica Sosn. Journal of Essential Oil Research, 21(4): 357-359.
-Shibamoto, T., 1987. Retention indices in essential oil analysis: 259-274. In: Sandra, P. and Bicchi, C., (Eds.). Capillary Gas Chromatography in Essential Oil Analysis. Dr Alfred Huethig Verlag, New York, 435p.
- Tava, A., Esposti, S., Boracchia, M. and Viegi, L., 2010. Volatile constituents of Centaurea paniculata subsp. carueliana and C. rupestris S.L. (Asteraceae) from Mt. Ferrato (Tuscany, Italy). Journal of Essential Oil Research, 22(3): 223-227.
- Yayli, N., Yaşar, A., Güleç, C., Usta, A., Kolaylı, S., Coşkunçelebi K., and Karaoğlu, S., 2005. Composition and antimicrobial activity of essential oils from Centaurea sessilis and Centaurea armena. Phytochemistry, 66(14): 1741-1745.