همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ایران

2 استادیار، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ایران

چکیده

بسیاری از گیاهان ترکیب‌هایی با خواص حشره‌کشی دارند. در سال‌های اخیر استفاده از مشتقات گیاهی به‌عنوان جایگزین سموم شیمیایی در کنترل آفات بسیار مورد توجه قرار گرفته‌است. در این تحقیق ابتدا سمّیت تدخینی اسانس پوست میوه نارنگی بمی علیه حشرات کامل سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculatus F. (Col.:Bruchidae)) مورد بررسی قرار گرفت. سپس آزمایش در شرایط دمایی 1 ± 27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و در تاریکی انجام شد. تمامی آزمایش‌ها بر پایه طرح کامل تصادفی انجام گردیدند. مقادیر LC50 و LC95 به‌ترتیب 93/88 و 54/205 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید که نشان‌دهنده سمّیت مناسب این اسانس علیه این آفت انباری بود. اثر تشدید‌کنندگی دی‌اتیل مالئات و استون بر خاصیت حشره‌کشی اسانس نارنگی علیه این آفت نیز بررسی شد. LC50 برای حشرات در معرض اسانس براساس تجزیه پروبیت 93/88 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد و برای حشره در معرض ترکیب اسانس و دی‌اتیل‌مالئات 54/54 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. اثر تشدید‌کنندگی استون نیز در کشندگی اسانس نارنگی بررسی شد، به این منظور مقادیر LC25 این آزمایش با مقدارLC25حاصل از تدخین اسانس نارنگی به‌صورت تلفیقی علیه حشرات کامل آزمایش شد که نتایج نشان داد که استون و دی‌اتیل مالئات دارای خاصیت تشدید‌کنندگی معنی‌داری در سمّیت تنفسی اسانس نارنگی علیه حشرات کامل سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

- باقری زنوز، ا.، 1375. آفات فرآورده‌های انباری و روش‌های مبارزه (سخت‌بالپوشان زیان‌آور محصولات غذایی و صنعتی) (جلد اول). مرکز نشر سپهر، تهران، 359 صفحه.
- تندرست، ر.، کریم‌پور، ی.، عبدالملکی، ا.، رزمی، م. و شریفیان، ا.، 1389. بررسی سمّیت تدخینی اسانس پوست پرتقال علیه حشرات کامل Tribolium cunfusem،Rhizoperta domenica و Callosobruchus maculatus در شرایط آزمایشگاهی. خلاصه مقالات نوزدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران، تهران، 12-9 مرداد: 196.
- خانجانی، م. و پورمیرزا، ع.ا.، 1380. سم‌شناسی. انتشارات دانشگاه بوعلی سینا، همدان، 275 صفحه.
- سرایلو، م.ح.، 1376. سم‌شناسی حشرات(ترجمه). انتشارات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، تهران، 246 صفحه.
 - Abdolmaleki, A., Safavi, S.A., Safaralizadeh, M.H., Allahvaisi, S. and Sadeghi, G.R., 2011. Lethal effects of low atmosphere pressures on various developmental stages of Tribolium castaneum (Herbst) and Ephestia kuehniella (Zeller) under laboratory conditions. Egyptian Journal of Biological Pest Control, 21(2): 159-163.
- Boeke, S.J., Banmgart, I.R., van Loon, J.J.A., van Huis, A., Dicke, M. and Kossou, D.K., 2004. Toxicity and repelence of African plant traditionally used for the protection of stored cowpea against Callosobruchus maculatus (Coleoptera: Bruchidae). Journal of Stored Products Research, 40(4): 423-428.
- Bouda, H., Taponjou, L.A., Fontem, D.A. and Gumedzoe, M.Y.D., 2001. Effect of essential oils from leaves of Ageratum conyzoides, Lantana camara and Chromolaena odorata on the mortality of Sitophilus zeamais (Coleoptera, Curculionidae). Journal of Stored Products Research, 37(2): 103-109.
- Davoudi, A., Shayesteh, N., Shirdel, D. and Hosseinzadeh, A., 2011. Effect of diethyl maleate on toxicity of linalool against two stored product insects in laboratory condition. African Journal of Biotechnology, 10(48): 9918-9921.
- Don-Pedro, K.N., 1995. Investigation of single and joint fumigant insecticidal action of citrus peel oil components. Journal of Pesticide Scince, 46: 79-84.
- Ellenhorn, M.J. and Barceloux, D.G., 1988. Medical Toxicology: Diagnosis and Treatment of Human Poisoning. Elsevier, New York, 1512p.
- Ketoh, G.K., Glitoh, A.I. and Huignard, J., 2002. Susceptibility of the bruchid Callosobruchus maculatus (Coleoptera: Bruchidae) and its parasitoid Dinarmus basalis (Hymenoptera: Pteromalidae) to three essential oils. Journal of Economic Entomology, 95(1): 174-182.
- Lee, S.E., 2002. Biological mechanisms conferring cross-resistance to fumigant toxicities of essential oil in a chlorpyrifos-methyl resistant strain of Oryzaephilus surinamensis L. (Coleoptera: Silvanidae). Journal of Stored Products Research, 38(2): 157-166.
- Lopez, M.D., Contreras, J. and Pascual-Villalobos, M.J., 2010. Selection for tolerance to volatile monoterpenoids in Sitophilus oryzae (L.), Rhyzopertha dominica (F.) and Cryptolestes pusillus (Schonherr). Journal of Stored Products Research, 46: 52-58.
- Lorini, I. and Galley, D.J., 2000. Effect of the synergists piperonyl butoxide and DEF in deltamethrin resistance on strains of Rhyzopertha dominica (F.). Anais da Sociedade Entomológica do Brasil, 29(4): 749-755.
- Park, I.K., Lee, S.G., Choi, D.H., Park, J.D. and Ahn, Y.J., 2003. Insecticidal activities of constituents identified in the essential oil from leaves of Chamaecyparis obtusa against Callosobruchus chinensis (L.) and Sitophilus oryzae (L.). Journal of Stored Products Research, 39(4): 37-384.
- Shaaya, E., Kostjukovski, M., Eilberg, J. and Sukprakarn, C., 1997. Plant oils as fumigants and contact insecticides for the control of stored-product insect. Journal of Stored Products Research, 33(1): 7-15.
- Tunc, I., Erler, F., Dagli, F. and Calis, O., 1997. Insecticidal activity of acetone vapours. Journal of Stored Products Research, 33(2): 181-185.