همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم خاک، دانشگاه فردوسی مشهد

2 کارشناس، تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال استان فارس

3 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

به‌منظور شناسایی بهترین ژنوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) در استان فارس، آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار انجام شد. صفت‌هایی نظیر تعداد گل در یک بوته، وزن تر گل، عملکرد در هکتار، وزن تر گلبرگ، نسبت وزن تر گلبرگ به وزن تر گل، تعداد گلبرگ، قطر گل و مدت گلدهی، وزن اسانس در هکتار بر روی 7 ژنوتیپ گل‌محمدی (فارس 1، فارس 2، داراب 1، داراب 2، داراب 3، استهبان 1 و میمند) در استان فارس مورد بررسی قرار گرفتند. برای بدست آوردن اسانس از روش تقطیر با آب استفاده شد و ترکیب‌های اسانس نیز از روش کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) بدست آمد. تجزیه‌های آماری نیز توسط نرم‌افزار SAS و Jamp4 انجام شد. نتایج مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که تیمار داراب 1، میمند و فارس 2، دارای بیشترین عملکرد در هکتار و تعداد گل در بوته بود و میمند و فارس 2 بیشترین میزان اسانس را نشان دادند. نتایج همبستگی بین صفات نیز همبستگی مثبت و معنی‌داری را بین عملکرد در هکتار و تعداد گل در بوته نشان داد که باعث افزایش میزان اسانس شدند. بررسی کیفیت اسانس نیز نشان داد که بیشترین ترکیب‌های بدست آمده در این آزمایش مربوط به سیترونلول، نرال و ان- نونادکان بود که به‌ترتیب در داراب 1، داراب 3 و استهبان 1 مشاهده شدند.

کلیدواژه‌ها

- ثابتی، ح.، 1355. جنگل‌ها، درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، 890 صفحه.
- جایمند، ک.، رضایی، م.ب.، طبائی‌عقدایی، س.ر. و برازنده، م.م.، 1383. بررسی اسانس گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) مناطق مختلف استان اصفهان. پژوهش و سازندگی، 17(4): 91-86.
- خندان، ع. و سعیدی، ق.، 1383. بررسی خصوصیات زراعی، تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات در لاین‌های حاصل از توده بومی برزک در اصفهان. علوم پزشکی ایران، 3(1):166-155.
- رضایی، م.ب.، جایمند، ک.، طبائی‌عقدایی، س.ر. و برازنده، م.م.، 1382. مقایسه نمونه آزمایشگاهی و صنعتی اسانس گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) از لحاظ کمّیت و کیفیت ترکیب‌های عمده، از منطقه کاشان. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 19(1): 74-63.
- زرگری، ع.، 1375. گیاهان دارویی (جلد دوم). انتشارات دانشگاه تهران، 946 صفحه.
- زینلی، ح.،1377. بررسی الگوی تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی ارزیابی عملکرد و اجزاء آن در کنجد. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
- زینلی، ح.، طبائی‌عقدایی، س.ر.، عسگرزاده، م.، کیانی‌پور، ع. و ابطحی، م.، 1386. مطالعه روابط بین عملکرد و اجزاء عملکرد گل در ژنوتیپ‌های گل‌محمدی (.Rosa damascena Mill). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 23(2): 203-195.
- طبائی‌عقدایی، س.ر.، سلیمانی، ا. و جعفری، ع.ا.، a1383. بررسی تنوع موجود در دوره گلدهی و مورفولوژی هشت ژنوتیپ گل‌محمدی. تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 12(3): 280-265.
- طبائی‌عقدایی، س.ر.، رضایی، م.ب. و جایمند، ک.، b1383. بررسی تنوع ژنوتیپ‌های گل‌محمدی غرب ایران در تولید اسانس. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20(4): 546-533.
- طبائی‌عقدایی، س.ر.، فرهنگیان کاشانی، س.، جعفری، ع.ا. و رضایی، م.ب.، 1384. مطالعه تنوع موجود در صفات مورفولوژیکی ژنوتیپ‌های گل‌محمدی (Rosa damascena Mill) جمع‌آوری شده از شش استان مرکزی کشور. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 21(2): 239-227.
- قاسمی، ع.، 1388. گیاهان دارویی و معطر، شناخت و بررسی اثرات آنها. انتشارات دانشگاه آزاد واحد شهرکرد، شهرکرد، 541 صفحه.
- قوامی، ف.، 1376. بررسی تنوع خصوصیات مورفولوژیکی، فنولوژیک و الگوهای الکتروفورتیک پروتئین دانه ماش. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
- کدوری، م.ر. و طبائی‌عقدایی، س.ر.، 1386. ارزیابی عملکرد و اجزای آن در اکسشن‌های گل‌محمدی در استان کرمان (Rosa damascena Mill.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 23(1): 110-100.
- مردی، م.، طالعی، ع. و امیدی، م.، 1382. بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی اجزاء عملکرد در نخود تیپ دسی. علوم کشاورزی ایران، 34(2): 351-345.
- معاونی، پ.، 1388. گیاهان دارویی. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، شهر قدس، 595 صفحه.
 - میرزایی‌ندوشن، ح.، 1367. بررسی تنوع ژنتیکی و جغرافیایی در کلکسیون لوبیای ایران. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
- نیکبخت، ع. و کافی، م.، 1389. گل‌محمدی ایران. جهاد دانشگاهی اصفهان، اصفهان، 162 صفحه.
- Adams, R.P., 1989. Identification of Essential Oils by Ion Trap Mass Spectroscopy. Academic Press, NewYork, 310p.
- Avesina, A.A., 1990. Law in medicine. Sharafkhandy A, translator, Tehran, Ministry of Guidance Publication, 129-131.
- Babu, K.G.D., Singh, B., Joshi, V.P. and Singh, V., 2002. Essential oil composition of damask rose (Rosa damascena Mill.) distilled under different pressures and temperatures. Flavour and Fragrance Journal, 17(2): 136-140.
- Baser, K.H.C., 1992. Turkish rose oil. Perfumer & Flavorist, 17: 45-52.
- Baydar, H. and Baydar, N.G., 2005. The effects of harvest date, fermentation duration and Tween 20 treatment on essential oil content and composition of industrial oil rose (Rosa damascena Mill.). Industrial Crops and Products, 21(2): 251-255.
- Boskabady, M.H. Kiani, S. and Rakhshandah, H. 2006. Relaxant effects of Rosa damascenaon guinea pig tracheal chains and its possible mechanisms. Journal of Ethnopharmacology, 106(3): 377-382.
- Chevallier, A., 1996. The Encyclopedia of Medicinal Plants. Dorling Kindersely, London, 336p.
- Davies, N.W., 1990. Gas chromatographic retention index of monoterpenes and sesquiterpenes on methyl silicon and carbowax 20M phases. Journal of Chromatography A, 503: 1-24.
- Guenther, E., 1952. The Essential Oils (Vol. 5). D. Van Nostrand Company, Florida, 506p.
- Kornova, K.M. and Michailova, J., 1994. Study of the in vitro rooting of Kazanlak oil-bearing Rosa damascena Mill. Journal of Essential Oil Research, 6(5): 485-492.
- Loghmani-Khozani, H., Sabzi Fini, O. and Safari. J., 2007. Essential oil composition of Rosa damascena Mill. cultivated in central Iran. Scientia Iranica, 14(4): 316-319.
- Mahboubi, M., Kazempour, N., Khamechian, T., Fallah, M.H. and Memar Kermani, M., 2011. Chemical composition and antimicrobial activity of Rosa damascena Mill. essential oil. Journal of Biologically Active Products from Nature, 1(1): 19-26.
- Mc-Cown, B.H. and Sellmer, J.C., 1982. Media and physical environment: 4-16. In: Bonga, J.M. and Durzoon, D.J, (Eds.). Cell and Tissue Culture in Forestry: General Principle and Biotechnology. Martinus Nijh of Publishers, Pordrecht, 422p.
- Moein, M.R., Karami, F., Tavallali, H. and Ghasemi, Y., 2010. Composition of the essential oil of Rosa damascena Mill. from south of Iran. Iranian Journal of Pharmaceutical Sciences Winter, 6(1): 59-62.
- Nenov, N., Zvetkov, R., and Ognyanov, I., 1995. Bulgarian rose oil: development, recent state, and prognosis: plenary lectures. Analytical composition trade industry, Agriculture-Botany, 2: 345-350.
- Reverchon, E., Porta, G.D. and Gorgoglione, D., 1997. Supercritical CO2 extraction of volatile oil from rose concrete. Flavour and Fragrance Journal, 12: 37-41.
- Shafei, M.N., Rakhshandeh, H. and Boskabady, M.H., 2003. Antitussive effect of Rosa damascena in guinea pigs. Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 2: 231-234.
- Shibamoto, T., 1987. Retention indices in essential oil analysis: 259-274. In: Sandra, P. and Bicchi, C.P., (Eds.). Capillary Gas Chromatography in Essential Oils Analysis. Dr. Alferd Huething Verlag, NewYork, 435p.
- Singh, S.P. and Kayiyar, R.S., 2001. Correlation and path coefficient analysis for flower yield in Rosa damascena Mill. Journal of Herb, Spices and Medicinal plants, 8(1): 43-51.
- Tannenbaum, S.R., Wishnok, J.S. and Leaf, C.D., 1991. Inhibition of nitrosamine formation by ascorbic acid. American Journal of Clinical Nutrition, 53 (1 Suppl): 247S-250S.