همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران

2 استاد، گروه تحقیقات زیست فناوری، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

4 کارشناس ارشد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

5 کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

6 کارشناس، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

درختان اکالیپتوس (Eucalyptus) در شمار گونه‌های جنگلی سریع‌الرشد محسوب می‌شوند که بومی اقیانوسیه هستند، این گونه درختی بیش از 100 سال پیش به ایران وارد شد و در جنوب کشور که محیط مناسبی برای آن بود کشت شد. هدف از این تحقیق بررسی نوسانهای فصلی اسانس و ترکیب 1،8-سینئول در گونه‌های سازگار اکالیپتوس در استان فارس بود. برگ‌های 14 گونه اکالیپتوس به نامهای E. calcicultrix (Miq.) Blakely؛ E. camaldulensis var. camaldulensis Dehnh؛ E. cornuta؛ E. fruticetorum؛ E. intertexta R.T.Baker؛ E. largiflorens F. Muell.؛ E. lesouefii؛ E. longicornis F. Muell.؛ E. oleosa F. Muell.؛ E. rudis Endl.؛ E. salmonophloia F. Muell.؛ E. salubaris؛ E. stricklandii Maiden؛ E. viridic. از استان فارس به مدت دو سال (1387-1386) در اواسط هر فصل جمع‌آوری و به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری و توسط دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در هر منطقه برخی از گونه‌ها ضمن اینکه در فصل یا فصول مشخصی دارای بیشترین بازده و کیفیت از اسانس بودند به‌دلیل بالا بودن مقدار اسانس و میزان ترکیب 1،8-سینئول موجود در آن قابل توصیه برای کشت وسیع در آن منطقه به منظور اسانس‌گیری هستند. بازده اسانس گونه‌های گونه‌های مختلف اکالیپتوس در فصول مختلف بین 0/1 تا 8/6 درصد در سال 1386 و 3/0 تا 8/5 درصد در سال 1387 متغیر بودند. گونه E. oleosa F.Muell. در شوسنی، ممسنی بالاترین میزان اسانس را در پاییز (4/6-2/5%) و بالاترین میزان ترکیب 1،8-سینئول را در زمستان (0/94-4/91%) داشت. این گونه بهترین گونه قابل توصیه برای کشت در این منطقه و مناطق مشابه از نظر اقلیمی بوده و بهترین زمان برداشت آن فصل پاییز و زمستان است.

کلیدواژه‌ها

- آبروش، ز.، سفیدکن، ف. و عصاره، م.ح.، 1386. استخراج و تعیین ترکیب‌های شیمیایی اسانس پنج گونه اکالیپتوس کشت شده در مناطق گرمسیری ایران. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 23(3): 330-323.
-اصفهانیان‌فرد، ن.، سفیدکن، ف. و بخشی‌خانیکی، غ.، 1390. بررسی تغییرات فصلی کمّیت و کیفیت اسانس سه گونه اکالیپتوس (E.melliodora Cunn. Ex Schauer، E. dundasii Maiden و E. kingsmilli Maiden & Blakely) در جنوب ایران. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران،27(1): 126-97.
- برازنده، م.م.، 1384. تأثیر روش تقطیر و مدت زمان اسانس‌گیری بر بازده و ترکیب شیمیایی اسانس Eucalyptus globules. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 21(1): 93-75.
- جایمند، ک.، عصاره، م.ح.، رضایی، م.ب. و برازنده، م.م.، 1384. بررسی و تعیین ترکیب‌های شیمیایی اسانس برگ Eucalyptus stricklandii Maiden و Eucalyptus erythrocory F. Muell.. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 21(4): 452-443.
- رضایی، م.ب.، برازنده، م.م.، شاکر، ح. و آقائی، ک. 1380. تأثیر روش اسانس‌گیری بر کمّیت و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس اکالیپتوس کامالدولنسیس از ایران. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر، 8: 119-103.
- سفیدکن، ف.، عصاره، م.ح.، آبروش، ز.، میرزا، م. و صالحه شوشتری، م.ح. 1386. مقایسه بازده و اجزای اسانس پنج گونه اکالیپتوس سازگار شده در دو منطقه در جنوب ایران. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 23(1): 50-39.
- عصاره، م.ح.، برازنده، م.م. و جایمند، ک.، 1383. بررسی ترکیب‌های روغن اسانسی Eucalyptus porosa. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20(4): 476-469.
- عصاره، م.ح. و جایمند، ک.، 1384. معرفی دو گونه Eucalyptus leucoxylon و Eucalyptus torquata به عنوان منابعی غنی از 1،8-سینئول. پژوهش و سازندگی (در منابع طبیعی)، 18(3): 26-22.
- عصاره، م.ح.، صداقتی، م.، کیارستمی، خ. و قمری‌زارع، ع.، 1388. بررسی تغییرات فصلی اسانس Eucalyptus maculata Hook. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 25(4): 587-581.
- Adams, R.P. 1989. Identification of Essential Oils by Ion Trap Mass Spectroscopy. Academic Press, 310p.
- Anonymous, 1979. Eucalyptus for Planting. FAO Forestry series 11. FAO, Rome, 232-238.
- Assareh, M.H., Jaimand, K. and Rezaee, M.B., 2007. Chemical composition of the essential oils of six Eucalyptus species (Myrtaceae) from south west of Iran. Journal of Essential Oil Research, 19(1): 1-3.
- Bignell, C.M., Dunlop, P.J., Brophy, J.J. and Jackson, J.F., 1996. Volatile leaf oil of some South-western and Southern Australian species of the genus Eucalyptus. part VIII. Subgenus symphyomrtus, (a) section Bisectaria, series Cornutae and series Bakerana, and (b) section Dumaria, unpublished series furfuraceae group. Flavour and Fragrance Journal, 11: 43-47.
- Boland, D.J., Brophy, J.J. and House, A.P.N., 1991. Eucalyptus Leaf Oils, Use, Chemistry, Distillation and Marketing. Inkata Press, 252p.
- Davies, N.W., 1990. Gas chromatographic retention index of monoterpenes and sesquiterpenes on methyl silicon and carbowax 20M phases. Journal of Chromatography A, 503, 1-24.
- Dayal, R. and Ayyar, K.S. 1986. Analysis of Medicinal oil from Eucalyptus globulus ssp. Bicostata leaves. Planta Medica, 52(2): 162.
- Duke, J.A., 1985. Handbook of Medicinal Herbs. CRC Press, Boca Raton, 896p.
- Francisco, J.C. and Sivik, B., 2002. Solubility of three monoterpenes, their mixtures and eucalyptus leaf oils in dense carbon dioxide. Journal of Supercritical Fluids, 23: 11-19.
- Jaimand, K., Assareh, M.H. and Rezaee, M.B., 2006. Volatile Oil Constituents of Leaves of the Eucalyptus gillii Maiden and E. microcarpa Subsp. macrocarpa Hook from Iran. Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 5(1): 73-75.
- Lawrence, B.M., Progress in Essential oils. Perfum. Flavor., 4(4), 49-55 (1979), 6(5), 27-34 (1981), 11(6), 39-42 (1986-1987), 15(6), 45-66 (1990), 18(3), 61-72 (1993), 19(6), 57-62 (1994), 22(1), 49-56 (1997).
- Lawrence, B.M., 1978. Essential oils 1976-1977, Allured Publishing Crop., Wheaton, IL, 175 pp.
- Lawrence, B.M., 1979. Essential oils 1978, Allured Publishing Crop., Wheaton, IL, 192 pp.
- Lawrence, B.M., 1981. Essential oils 1979-1980, Allured Publishing Crop., Wheaton, IL, 292p.
- List, P.H. and Horhammer, L., 1969-1979. Hager’s Handbuch der Pharmazeutischen Praxis, Vols. 2-6, Springer-Verlag, Berlin.
- Oyedeji, A.O., Ekundayo, O., Olawore, O.N., Adeniyi, B.A. and Koenig, W.A., 1999. Antimicrobial activity of the essential oils of five Eucalyptus species growing in Nigeria. Fitoterapia, 70(5): 526-528.
- Shibamoto, T., 1987. Retention indices in Essential oil analysis: 259-274. In: Sandra, P. and Bicchi, C., (Eds.). Capillary Gas Chromatography in Essential oils analysis. Dr. Alferd Huethig Verlag, New York, 435p.
- Singh, R.P., Ong, C.K. and Saharan, N., 1989. Above and below-ground interactions in alley cropping in semiarid India. Agroforestry Systems, 9(3): 259-274.
- Spriggs, D., 1998. Natural Health Encyclopaedia. Hopkins Technology, 625p.
- Tewari, D.N., 1992. Monograph on Eucalyptus. Surya publications, 361p.
- Turnbull, J.W. and Boland, D.J., 1984. Eucalyptus. Biologist, 31: 49-56.
- Viturro, C.I., Molina, A.C. and Heit, C.I., 2003. Volatile components of Eucalyptus globulus Labill ssp. Bicostata from Jujuy, Argentina. Journal of Essential Oil Research, 15(3): 206-208.
- Zacharin, R.F., 1978. Emigrant Eucalyptus: Gum Trees as Exotics. Melbourne University Press, Melbourne, Australia, 137p.
-Zrira, S.S. and Benjilali, B.B., 1996. Seasonal changes in the volatile oil and cineole contents of five Eucalyptus species growing in Morocco. Journal of Essential Oil Research, 8: 19-24.
- Zrira, S.S., Benjilali, B.B., Fechtal, M.M. and Richard, H.H., 1992. Essential oils of twenty seven Eucalyptus species grown in Morocco. Journal of Essential Oil Research, 4(3): 259-264.