نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه تبریز
2 استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
3 استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
4 استادیار، موسسه تحقیقات خاک و آب کشور، تهران
چکیده
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده می‌شود. در این تحقیق اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمّی و کیفی این گیاه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کود شیمیایی اوره، کود زیستی (مخلوطی از دو باکتری ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) و تلفیق کود زیستی با 50% کود شیمیایی و شاهد (بدون کود) بود. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک سرشاخه گلدار و وزن خشک اندام هوایی تحت تأثیر منابع مختلف نیتروژن قرار گرفت و بالاترین میزان این صفات مربوط به کاربرد کود زیستی به همراه 50% کود شیمیایی بود. البته درصد اسانس نیز به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار گرفت و کاربرد کود شیمیایی (07/2%) و پس از آن به‌ترتیب کاربرد کود زیستی به همراه 50% کود شیمیایی (91/1%) و کود زیستی (90/1%) بیشترین درصد اسانس را تولید نمودند. کاربرد منابع مختلف نیتروژن سبب افزایش معنی‌دار عملکرد اسانس در واحد سطح نسبت به شاهد شد و بالاترین عملکرد اسانس در واحد سطح مربوط به تلفیق کود زیستی و 50% کود شیمیایی (23/30 کیلوگرم در هکتار) بود و پس از آن به‌ترتیب کود شیمیایی و کود زیستی بیشترین میزان اسانس را تولید نمودند. نتایج این تحقیق حکایت از آن دارد که کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه تأثیر مثبتی داشته و به‌جای مصرف مداوم کود شیمیایی می‌توان با استفاده بهینه از نهاده‌های زیستی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی ناشی از مصرف کود شیمیایی نیتروژنی اوره گام برداشت.
کلیدواژه‌ها
)