همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، گروه خاکشناسی، دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد، گروه خاکشناسی، دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار، گروه خاکشناسی، دانشگاه تربیت مدرس

4 استاد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

5 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

به‌لیمو (Lippia citriodora H. B. et K.) از گیاهان دارویی ارزشمندی است که اسانس به‌عنوان عمده‌ترین ترکیب شیمیایی آن دارای ترکیب‌های مؤثره‌ای نظیر نرال و ژرانیال بوده و به‌صورت خام و فرآوری شده کاربرد وسیعی در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی دارد. در گیاهان دارویی تغذیه متناسب و بهینه با استفاده از نهاده‌های شیمیایی و زیستی تأثیر چشمگیری بر عملکرد و شاخص‌های فیتوشیمیایی مرتبط با عملکرد دارد. این پژوهش با هدف بررسی اثر مصرف متعادل کود (کوددهی براساس نتایج آزمون خاک) و پلیمر سوپرجاذب بر عملکرد و ترکیب‌های شیمیایی گیاه به‌لیمو در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار بشرح: T1: بدون کوددهی (شاهد)، T2: کوددهی براساس عرف زارع، T3: کوددهی براساس مصرف متعادل کود یا همان تجزیه خاک، T4: کود زیستی، T5: تیمار دوم + کود زیستی، T6: تیمار سوم + کود زیستی و T7: تیمار سوم + کود زیستی + پلیمر سوپرجاذب در دانشگاه تربیت مدرس در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین تیمارها از لحاظ کلیه پارامترها در سطح 1% اختلاف معنی‌دار وجود داشت. کمترین و بیشترین عملکرد تر گیاه به‌ترتیب مربوط به تیمارهای شاهد (6410 کیلوگرم در هکتار) و تیمار مصرف متعادل کود + کود زیستی + پلیمر سوپرجاذب (15435 کیلوگرم در هکتار) بود. به همین روال حداقل و حداکثر عملکرد برگ خشک در تیمارهای شاهد (702 کیلوگرم در هکتار) و تیمار مصرف متعادل کود + کود زیستی + پلیمر سوپرجاذب (1503 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. البته کمترین و بیشترین میزان اسانس در تیمارهای شاهد (4/7 کیلوگرم در هکتار) و تیمار مصرف متعادل  کود + کود زیستی (5/20 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد. از نظر مجموع ترکیب‌های اصلی ژرانیال و نرال تیمارهای شاهد و مصرف متعادل کود + کود زیستی به‌ترتیب با کسب مقادیر 2/41% و 27/52%، کمترین و بیشترین میزان را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها

- امین، غ.، 1387. گیاهان دارویی سنتی ایران (جلد اول). انتشارات معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی،
300 صفحه.
- اله‌دادی، ا.، 1381. مطالعه اثر پلیمرهای سوپرجاذب بر کاهش تنش خشکی گیاهان. دومین کارگاه آموزشی کاربرد کشاورزی و صنعتی هیدروژل‌های سوپرجاذب. پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران،
16 آبان.
- امیدبیگی، ر.، 1388. تولید و فرآروی گیاهان دارویی (جلد 1). انتشارات آستان قدس رضوی، 348 صفحه.
- رضایی، م.ب. و جایمند، ک.، 1380. بررسی ترکیب‌های شیمیایی اسانس به‌لیمو (Lippia citrodora). پژوهش و سازندگی، 53(3): 13-15.
- سعیدنژاد، ا.م. و رضوانی‌مقدم، پ.، 1388. ارزیابی اثر کودهای بیولوژیک و شیمیایی بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد، اجزای عمکرد و درصد اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum). علوم باغبانی، 24(1): 44-38.
- سلطانی‌پور، م.، مرادشاهی، ع.، رضایی، م.ب. و برازنده، م.م.، 1382. بررسی کمّی و کیفی اسانس گیاه مورخوش (Zhumeria majdae) در مراحل مختلف رشد رویشی. پژوهش و سازندگی،
60: 92-80.
- شاه‌حسینی، ر.، امیدبیگی، ر. و کیانی، د.، 1391. بررسی اثر کودهای زیستی بیوسولفور و نیتروکسین و پلیمر سوپرجاذب بر رشد، عملکرد و کمّیت اسانس گیاه دارویی ریحان. علوم باغبانی، 26(4): 254-246.
- عابدی کوپایی، ج. و سهراب، ف.، 1383. ارزیابی اثر کاربرد پلیمرهای ابرجاذب بر ظرفیت نگهداشت و پتانسیل آب بر سه نوع خاک. علوم و تکنولوژی پلیمر، 17(3): 173-163.
- علوی، ل.، جباری، ا.، برزگر، م. و نقدی‌بادی، ح.، 1387. ترکیبات شیمیایی و اثرات آنتی‌اکسیدانی اسانس به‌لیمو و آویشن. هجدهمین کنگره ملی علوم و صنایع غذایی، مشهد، 26-24 مهر: 6-1.
- فاضلی رستم‌پور، م.، ثقه‌الاسلامی، م.ج. و موسوی، غ.، 1389. بررسی تأثیر تنش خشکی و سوپرجاذب بر محتوی نسبی آب و شاخص کلروفیل برگ و رابطه آنها با عملکرد دانه در ذرت. فیزیولوژی گیاهان زراعی، 6(1): 31-19.
- قاسمی، م. و خوشخوی، م.، 1386. اثر پلیمر ابرجاذب بر دور آبیاری و رشد و نمو گیاه داودی. علوم و فنون باغبانی ایران، 8(2): 82-65.
- کبیری، ک.، 1384. هیدروژل‌های سوپرجاذب، معرفی و کاربردها. سومین دوره آموزشی و سمینار کاربرد کشاورزی هیدروژل‌های سوپرجاذب، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، 16 آبان.
- مظفریان، و.، 1388. فرهنگ نام‌های گیاهان ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 740 صفحه.
- ملکوتی، م.ج.، کشاورز، پ. و کریمیان، ن.، 1387. روش جامع تشخیص و توصیه بهینه کود برای کشاورزی پایدار. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس تهران. 757 صفحه.
- Abbaszadeh, B., Sharifi Ashourabadi, A., Ardakani, M.R., Lebaschi, M.H., Safikhani, F. and Naderi Hajibagher Kandi, M., 2006. Effect of application methods of nitrogen fertilizer on essential oil content and composition of balm (Melissa officinalis L.) under field condition. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 22(3): 220-223.
- Abed, L. and Benmerabet, K., 1981. Interred de 1'apport en potassium et sodium des infusions de plantes medicinales. Plantes Medicinales, Phytotherapie, 15(2): 92-98.
- Ali, H.F.M., El-Beltag, H.S. and Nasr, N.F., 2008. Assessment of volatile components, free radical-scavenging capacity and anti-microbial activity of Lemon Verbena leaves. Research Journal of Phytochemistry, 2(2): 84-92.
- Bellakhdar, J., Idrisi, A., Canigueral, S., Iglesias, J. and Vila, R., 1993. Analysis of the essential oil of the Odorant Vervain (Lippia citriodora H. B. K.). Plantes Medicinales, Phytotherapie, 26: 269-273.
- Bunce, J.A., 1991. Comparative response of leaf conductance to humidity in single attached leaves. Journal of Experimental Botany, 32(128): 629-634.
- Darzi, M.T., Ghalavand, A., Rejali, F. and Sefidkon, F., 2006. Effects of biofertilizers application on yield and yield components in fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 22(4): 276-292.
- Davies, N.W., 1990. Gas chromatographic retention indices of monoterpenes of methyl silicons and carbowax 20m phases. Journal of Chromatography A, 503: 1-24.
- Fayaz, M., Emam N.F. and Makboul H.E., 1985. The possible use of nitrogen fixing Azospirilum as biofertilizer for wheat plants. Egyptian Journal of Microbiology, 20(2): 199-206.
- Fatma, E.M., El-Zamik, I., Tomader, T., Hadidy, H.I. and Seham, H., 2006. Efficiency of biofertilizers, organic and inorganic amendments application on growth and essential oil of marjoram (Majorana hortensis L.) plants growth in sandy and calcareous soils. Zagazig Journal of Agriculture, 33: 205-230.
- Ghannadnia, M., Haddad, R., Zarinkamar, F. and Sharifi, F., 2011. Different expression of limonene synthase gene in organs and developmental stages of cumin (Cuminum cyminum L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 27(3): 495-508.
- Gomes, P.C.S., Oliveira, H.R.C., Vicente, A.M.S. and Ferreira, M.F., 2006. Production, transformation and essential oils composition of leaves and stems of Lemon Verbena [Aloysia triphylla (L’Herit.) Britton] grown in Portugal. Revista Brasileira de Plantas Medicinais, 8: 130-135.
- Habashi, M., Mirza, M., Mostofi, Y. and Jaimand, K., 2009. Identification and comparison of the essential oil components from the peel of citron (Citrus medica L.) by using two extraction methods (hydrodistillation and cold press). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 24(4): 428-436.
- Haq, I., 2004. Safety of medicinal plants. Pakistan Journal of Medical Research, 43(4): 41-49.
- Kalra, A., 2003. Organic cultivation of medicinal and aromatic plant. A hope for sustainability and quality enhancement. Journal of Organic Production of Medicinal, Aromatic and Dye-Yielding Plants (MADPs). FAO, 198p
- Koocheki, A., Tabrizi, L. and Ghorbani, R., 2008. Effect of biofertilizers on agronomic and quality criteria of Hyssop (Hyssopus officinalis). Journal of Iranian Field Crop Research, 6(1): 127-137.
- Mahfouz, S.A. and Sharaf-Eldin, M.A., 2007. Effect of mineral, biofertilizer on growth, yield and essential oil content of fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Egypt. International Agrophysics, 21: 361-366.
- Marschner, H., 1995. Mineral Nutrition of Higher Plant. Academic Press, New York, 890p.
- Mena-Violent, H.G. and Olalde-Portugal, V., 2007. Alternation of tomato fruit quality by root inoculation with plant promoting rhizobacteria (PGPR): Bacillus subtilis BEB-13bs. Scientia Horticulture, 113: 103-106.
- Meshkatalsadat, M.H., Papzan, A.H. and Abdolhadi, A., 2010. Determination of bioactive volatile organic components of Lippia citriodora using ultrasonic assisted with headspace solid phase microextraction coupled with GC-MS. Journal of Nanomaterials and Biostructures, 6: 319-323.
- Mojab, F., Zarghi, A., Yamohammadi, M. and Javidnia, K., 2002. Essential oil of Lippia citriodora H. B. K. (Verbenaceae). Journal of Medicinal Plants, 1(4): 41-45.
- Montes, M., Valenzuela, L., Wilkomirsky, T. and Arrive, M., 1973. Composition of the essential oil from Aloysia triphylla (Cedron). Planta Medica, 23(2): 119-124.
- Nakamura, T., Okuyama, E., Tsukada, A., Yamazaki, M., Satake, M., Nishibe, S., Deyama, T., Moriya, A., Maruno, M. and Nishimura, H., 1997. Acteside as the analgesic principle of cedron (Lippia triphylla), a Peruvian medicinal plant. Chemical and Pharmaceutical Bulletin, 45(3): 499-504.
- Rahimzadeh, S., Sohrabi, Y. Heidari, Gh., Eivazi, A.R. and Hoseini, T., 2011. Effect of bio and chemical fertilizers on yield and quality of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 27(1): 81-96.
- Sanches Govin, E., Rodrigues Gonzales, H., Carballo Guerra, C. and Milanés Figueredo, M., 2005. Influencia de los abonos organicos y biofertilizantes en la calidad de las species medicinales Calendula officinalis L. y Matricaria recutita L. Revista Cubana de Plantas Medicinales, 10(1): 1-4.
- Sharifi, M., Mohtashamian, M., Riyahi, H. and Alavi, S.M., 2011. The effects of vesicular-arbuscular mycorrhizal (VAM) Fungus glomus etunicatum on growth and some physological parameters of basil. Journal of Medicinal Plants, 10(38): 85-94.
- Sharma, A.K., 2002. Biofertilizers for Sustainable Agriculture. Agrobios, India, 300p.
- Shibamoto, T., 1987. Retention indices in essential oil analysis: 259-275. In: Sandra, P. and Bicchi, C., (Eds.). Capillary Gas Chromatography in Essential Oil Analysis. Heuthig Verlag, New York, 435p.
- Skaltsa, H. and Shammas, G., 1988. Flavonoids from Lippia citriodora. Planta Medica, 54(5): 465-467.

- Torrent Martia, M.T., 1976. Some pharmacognostic and pharmacodynamic aspects of Lippia citriodora. Revista Brasileira de Farmacognosia, 14: 39-55.

- Zaied, K.A., Abd-El-Hady, A.H., Afify, A.H. and Nassef, M.A. 2003. Yield and nitrogen assimilation of winter wheat inoculated with new recombinant inoculants of rhizobacteria. Pakistan Journal of Biological Sciences, 6(4): 344-358.
- Zygadlo, J.A., Lanarque, A.L., Maserti, D.M., Guzman, C.A., Lucini, E.I., Grosso, N.R. and Ariza-Espinar, L., 1994. Volatile constituents of Aloysia triphylla (L’Herit) Britton. Journal of Essential Oil Research, 6(4): 407-409.