همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی موسسه تحقیات جنگلها و مراتع

2 عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت معلم و دانشگاه آزاد اسلامی

3 کارشناس ارشد علوم گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

گیاه رازیانه که در صنایع مختلف دارویی, غذایی, بهداشتی وآرایشی کاربردهای فراوانی دارد, جهت بررسی مواد موثر موجود در اسانس ,گیاه در زمانهای مختلف جمع آوری شده و اقدام به استخراج اسانس از اندامهای مختلف گردید.در مرحله اول اسانس برگ وساقه قبل از گلدهی گیاه , در مرحله دوم اسانس برگ, ساقه وگل در زمان گلدهی گیاه ودر نهایت در زمان رسیدن میوه (بذر) اسانس از ساقه وبذر گیاه با استفاده از دستگاه تقطیر با آب و بخار آب (Kaiser) استخراج گردیدند و به کمک دستگاههای GC و GC/MS مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند.
بازده اسانس در اندامهای مختلف گیاه عبارت بودند از : بذر (2.5%) ,گل (2.8%), برگ درزمان قبل گلدهی و زمان گلدهی به ترتیب (1.08% و 1.20% ) و ساقه در زمان قبل از گلدهی, زمان گلدهی و زمان رسیدن بذر (0.26%-0.47%-42.0%). ترکیبهای عمده اسانس گل و بذر، ترانس آنتول (84.1%-68.4%)، فنچون
(7.7%-4.6%)، استراگول (3.5%-2.5%) و لیمونن + 1و8 سینئول (3.9%-19.3%) بودند و مقدار آنها در ساقه و برگ به مرحله رویشی گیاه بستگی داشت. ترکیبهای شاخص برگ در مرحله قبل از گلدهی و گلدهی به ترتیب عبارتند از: ترانس آنتول (28.3%-58.6%)، فنچون (2.5%  - 2.9%)، استراگول (1%-1.7%) و لیمونن + 1و8 سینئول (58.5%-27.1%). مقدار این ترکیبها در ساقه در زمان قبل از گلدهی، زمان گلدهی و زمان رسیدن بذر به ترتیب عبارتند از: ترانس آنتول (0.3% و 44.2% و 78%)، فنچون (0.3% و 1.8% و 2.5%)، استراگول (0.6% و2.1% و 1.7%) و لیمونن + 1و 8 سینئول (56.5% و 23.6% و 4.6%). با افزایش سن برگ و ساقه میزان ترانس آنتول کاهش و لیمونن افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها

1-امید بیگی رضا، رهیافتهای تولید و فرآوری گیاهان دارویی ، انتشارات طراحان نشر، 1374
2-زرگری علی، گیاهان دارویی، جلد دوم ، دانشگاه تهران، 1367
3-شریفی عاشور آبادی ابراهیم ،گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی تأثیر کودهای آلی وشیمیایی بر عملکرد کمی وکیفی گیاه رازیانه ،1378
4-قهرمان احمد، کروموفیتهای ایران ،جلد دوم
5- میر حیدری حسین ،معارف گیاهی ، جلد دوم ، دفتر فرهنگ اسلامی، 1372
6- میرزا مهدی ، فاطمه سفید کن ، لطیفه احمدی ،اسانسهای طبیعی، استخراج، شناسایی کمی وکیفی وکاربرد،مؤسسه تحقیقات جنگلها ومراتع، 1375
7-سفیدکن فاطمه، بررسی تغییرات کمی وکیفی اسانس رازیانه در مراحل رشد ، تحقیقات گیاهان دارویی ومعطر ایران جلد هشتم، مؤسسه تحقیقات جنگلها ومراتع، 1379
8-Baser .K.H.C & Ozek .T. Essential oil of Mediasia macrophlly (Regel et Schmalh) pimen and Foeniculum vulgare Mill.from Uzbakistan .J.Essen.Oil.Res. Vol:9 .pp:249-250 ,1997
9-Bernath.J& Nemeth.E. Morphological and chemical evalation of Fennel population of different origin .J.Essent.oil.Res. Vol:8 . pp:247-253 . 1996
10-Guenther E..The essntial oils .Vol:2 .1984.
11-Kruger.H & Hammer K. Chemotypes of Fennel .J.Essent .Oil.Res .Vol:11 ,PP:79-82 . 1999
12-Marotti .M & Piccaglia .R. ,Effects of  variety and ontogenic stage on the essential oil composition and biological activity of Fennel. J. Essent .oil .Res. Vol:6 .PP:57-62 .1994
13-Venskutonis P.R.& Dapkevicius A. ,Essential oils of Fennel from Lithuania.J.Essent.Oil.Res.Vol:8,pp:211-213.1996