نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمدعلی علیزاده

عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، بخش بانک ژن، مرکز تحقیقات البرز

چکیده

الگو و رفتار انباری بذر به منظور حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهان از اهمیت بسیار زیادی برخودار می‌باشد. بدین وسیله می توان روشهای جمع آوری و نگهداری بذرها را مشخص کرد. اگر بذرها دارای رفتار انباری معمولی یا اورتودوکس باشند، حفظ ذخایر ژنتیکی به روش غیر طبیعی (خارج از رویشگاه) و از طریق جمع آوری بذر انجام می‌گیرد. در این روش بذر گیاهان از رویشگاه طبیعی گیاهان جمع آوری شده و در منطقه خارج رویشگاه یعنی در مکانی به عنوان محل حفظ ذخایر توارثی نگه داری می شوند که  این روش را در اصطلاح همان اگزسیتو (Ex situ) می‌گویند. بذرهای گیاهانی که دارای رفتار انباری سخت (ریکالسیترنت) باشند نگهداری آنها در داخل رویشگاه مناسبتر است که این روش را اینسیتو (In situ) می‌گویند.
به منظور تعیین الگوی رفتاری بذرها تعدادی نمونه‌های بذرهای گونه‌های دارویی از استانهای مختلف جمع‌آوری گردید و بعد تحت فرآیندهای تکنولوژیکی بذر قرار گرفتند. فرآیند های تکنولوژیکی بذر شامل تعیین خلوص فیزیکی، خلوص ژنتیکی، سلامتی بذر، تعیین رطوبت، وزن هزار‌دانه، آزمون جوانه زنی و ذخیره سازی نمونه های بذرها در سردخانه بانک ژن منابع طبیعی می باشد. این تحقیق در مورد نمونه های بذرهای جمع اوری شده سال 1381 و 1382 به مدت 2 سال انجام گرفت. به منظوربررسی الگوی رفتار انباری بذرها، محتوای رطوبتی بذرها تعیین گردید نتایج بدست آمده نشان داد که  اکثر نمونه بذرهای گیاهان دارویی جمع‌آوری شده دارای الگوی رفتار انباری ارتودکس بوده و بنابراین می‌توان آنها را به روش اگزسیتو (Ex situ) یا نگهداری در خارج از رویشگاه، جمع آوری و به مدت زمان طولانی در انبار نگه داری کرد. 

کلیدواژه‌ها

• بذر
• ذخایر ژنتیکی
• ذخیره سازی
• گیاهان دارویی
• رفتار انباری بذر
• ارتودکس
• ریکالسیترنت