همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

2 کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2 T(80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی بر عمکرد اندام هوایی، عملکرد و بازده اسانس، عملکرد برگ و ساقه، ارتفاع، تعداد پنجه، طول و عرض برگ، قطر ساقه و طول میانگره در سطح یک درصد معنی‌دار بود. تأثیر تنش خشکی بر تعداد ساقه‌ جانبی بی‌تأثیر بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین عملکرد اندام هوایی خشک در تیمار 1 T(بدون تنش) با میانگین 6469 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بیشترین عملکرد اسانس با 970/12 کیلوگرم در هکتار و بالاترین درصد اسانس با میانگین 3012/0 درصد را به ترتیب در تیمارهای 3T (60% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) حاصل گردید. بالاترین ارتفاع، طول و عرض برگ به ترتیب با میانگین 32/65، 275/6 و 580/4 سانتیمتر مربوط به تیمار 1 T(بدون تنش) بود. بیشترین قطر ساقه در تیمار 5T (20% ظرفیت زراعی) مشاهده گردید. نتایج این بررسی نشان داد که به منظور تولید اسانس از گیاه بادرنجبویه می‌توان از تنش متوسط (60% ظرفیت زراعی) استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

- ابرسجی، ق.ع.، 1384. تأثیر دور آبیاری بر روی عملکرد گیاه دارویی به‌لیمو. همایش ملی توسعه پایدار گیاهان دارویی، مشهد، 7-5 مرداد: 174-173.

- امیدبیگی، ر.، 1374. رهیافتهای تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد اول، انتشارات فکر روز، 183 صفحه.

- پاک‌نژاد، ف.، 1384. بررسی اثر تنش خشکی بر شاخصهای فیزیولوژیکی عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم. پایان نامه دکتری زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
- خورگامی، ع.، 1376. بررسی برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی و زراعی لوبیای چشم بلبلی در شرایط خشک. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج.
- زرگری، ،ع. 1369. گیاهان دارویی. جلد سوم. انتشارات دانشگاه تهران. 923 صفحه.
- سرمدنیا، غ.، 1372. اهمیت تنش‌های محیطی در زراعت. مقالات کلیدی اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه تهران، 18-15 شهریور: 169-157.
- صفی‌خانی، ف.، 1385. بررسی جنبه‌های فیزیولوژیک مقاومت به خشکی در گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.). پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید چمران، مجتمع آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی رامین.
- عزتی، پ.، 1381. بررسی تأثیر تراکم بر عملکرد و ماده مؤثره بادرنجبویه. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد، واحد ورامین.
- کاظمی‌سعید، ف.، 1381. بررسی تأثیر تنش آبی و کود نیتروژنی بر میزان رشد عناصر معدنی محتوی بافت و اسانس در گیاه زیره سبز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم گیاهی، دانشگاه تربیت مدرس.
- Agata, I., Kusakabe, H., Hatano, T., and Nishibe, O.T., 1993. Melitric acids A and B, new trimeric caffeic acid derivatives from Melissa officinalis. Chemical and Pharmaceutical Bulletin, 41(9): 1608-1611.
- Bennett, C., 2003. Plant extract improves cognitive function in Alzheimer's disease Health News Co., UK, 172 p.
- Boon Jung, H. and Fukai, S., 1996. Effects of soil water deficit at different growth stages on rice growth and yield under upland condition. Field Crops Research, 48: 47-55.
- Carter, P., Sheaffer, C. and Voorhees, W., 1982. Root growth, herbage yield, and plant water status of alfalfa cultivars. Crop Sciences, 22: 425-427.
- Chatterjee, S., and Svoboda, K., 1995. Water stress effect on growth and yield of Cymbopogon sp. and its alleviation by n- triacontanol. Acta Horticulture, 39: 19-24.
- Kumari, B., Settu, A., and, Ramadhas, A., 1999. Studies on some morpho-physiological characters in fenugreek (Trigonnella foenum-gracum L.) to moisture stress. Advanced Science in Plants, 121: 171-176.
- Mikolajewicz, M., and Filoda, G., 1998. Septoria melissae Desm Control on common bahu (Melissa officinalis L.). Herba Poloinca, 44 (3): 172-174.
- Munn, S. and Alegre, L., 2000. The significance of beta carotene, alpha, tocopherol and the xanthophylls. cycle in droughted Melissa officinalis plant. Journal of plant physiology, 27(2): 139-146.
- Munne, S. and Alegre, L., 1999. Role of dew on the recovery of water stressed Melissa officinalis L. Journal of Plant Physiology, 154(5-6): 759-766.
- Munne, S., Schwarz, K., Alegre, L., Horvath, G., and Szigeti, Z., 1999. Alpha-tocopherol protection against drought, induced damage in Rosmarinus officinalis L and Melissa officinalis L. proceedings of an International workshop at Tata, Hungary, 23-26 August: 698-703.
- Repcak, M., Imrich, J. and Franekova, M., 2001. Umbelliferone, a stress metabolite of Chamomilla recutita L. Rauschert. Journal of Plant Physiology, 158: 1085-1087.
- Rizopoulou, S. and Diamantoglon, S., 1991. Water stress, induced diurnal variation in leaf water relation stomatal conductance, soluble sugar, lipids and essential oil content of Origanum majorana L. Journal of Horticultural Science, 66: 119 – 25.
- Saudan, S., Aparbsl, S., Singh, V., Man, S., Kailash, S., Singh, S., Singh, A., Singh, M., Singh, K., Kumar, S., Kukreja, A., Dwivedi, S. and Singh, AK., 2000. Studies on the frequency and time of irrigation application on herb and oil yield of palmarosa. Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences, 22(1): 491-493.
- Schulz, H., Jobert, M. and Hubner, W., 1998. The quantitative EEG as a screening instrument to identify sedative effects of single doses of Plant extracts in comparison with diazepam. Phytomedicine, 5(6): 449-458.
- Sreevalli, Y., Baskaran, K., Chandrashekara, R., Kuikkarni, R., Sushil Hasan, S., Samresh, D., Kukre,j, Ashok, A., Sharma Singh, K., Srikant, S., and Rakesh, T., 2001. Preliminary observations on the effect of irrigation frequency and genotypes on yield and alkaloid concentration in Petriwinkle. Journal of Medicinal and Aromatic plant Sciences, 22: 356-358.
- Wake, G., Court, J., Pickering, A., Lewis, R., Wilkins, R., and Perry, E., 2000. CNS acetylcholine receptor activity in European medicinal Plantstraditionally used to improve failing memory. Journal of Ethno pharmacology, 69(2): 105-114.
- Weizman, Z., Alkrisnawi, S.and Golldfarb, D. and Bitran, C., 1993. Efficiency of herbal tea preparation in infantile colic. Journal of Pediatrics, 122(4): 650-652.
- Yanishlieva, N. and Marinova, E., 1998. Activity and mechanism of action of natural antioxidants in lipids. Recent Research Developments in oil Chemistry, 2(1): 1-14