همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان و پژوهشکده فیزیولوژی و بیوتکنولوژی، دانشگاه زنجان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

چکیده

کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از آفات مهم و چندخوار است که بازه‌ی وسیعی از محصولات کشاورزی را در سراسر جهان مورد حمله قرار می‌دهد. در دهه‌های اخیر استفاده بیش از حد از کنه‌کش‌های متداول بروز مقاومت به آفات و آلودگی‌های زیست محیطی را به همراه داشته است. در سال‌های اخیر اسانس‌های گیاهی به‌عنوان ترکیب‌های طبیعی برای حفاظت از گیاهان مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این پژوهش اثر کشندگی اسانس سه گونه از گیاهان دارویی به نام‌های آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.)، باریجه (Ferula gummosa L.) و مرزه (Satureja hortensis L.) به روش تدخینی روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌های گیاهی به روش تقطیر با آب و به کمک دستگاه کلونجر تهیه شدند. آزمایش‌ها در دمای 1 ± 25 درجه سلیسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 50% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. غلظت 50% کشنده (LC50) برای اسانس‌های آویشن شیرازی، مرزه و باریجه روی کنه‌های بالغ ماده به‌ترتیب 962/21، 894/30 و 783/56 میکرولیتر بر لیتر هوا پس از 24 ساعت بدست آمد. در آزمایش‌های تخم‌کشی، مقادیر LC50 برای سه اسانس مذکور نیز به‌ترتیب 493/17، 07/43 و 61/101 میکرولیتر بر لیتر هوا در همین مدت بدست آمد. نتایج نشان داد که اسانس آویشن شیرازی به‌طور معنی‌داری نسبت به دو اسانس دیگر بیشترین اثر کشندگی را روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکه‌ای داشته است.

کلیدواژه‌ها

- حریری‌مقدم، ف.، 1388. بررسی خواص کنه‌کشی اسانس و عصاره دو گونه اکالیپتوس روی کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch.). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
- زرگری، ع.، 1376. گیاهان دارویی (جلد 4). انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 969 صفحه.
- مظفری، ف.، عباسی‌پور، ح.، شیخی گرجان، ع.، صبوری، ع. و محمودوند، م.، 1391. بررسی اثر کنه‌کشی (LC50 و LT50) برخی اسانس‌های گیاهی روی کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)). چکیده مقالات بیستمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، دانشگاه شیراز، 4-7 شهریور: 359.
- مهدوی مقدم، م.، قدمیاری، م.، طالبی جهرمی، خ. و معماری‌زاده، ن.، 1389. اثر اسانس روغنی گندواش روی آنزیم‌های سم‌زدای کنه دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)) مقاوم به آبامکتین. چکیده مقالات نوزدهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور،
12-9 مرداد: 322.
- Aslan, I., Ozbek, H., Calmasur, O. and Sahin, F., 2004. Toxicity of essential oil vapours to two greenhouse pests, Tetranychus urticae Koch and Bemisia tabaci Genn. Industrial Crops and Products, 19(2): 167-173.
- Calmasur, O., Aslan, I. and Sahin, F., 2006. Insecticidal and acaricidal effect of three Lamiaceae plant essential oils against Tetranychus urticae Koch and Bemisia tabaci Genn. Industrial Crops and Products, 23(2):
140-146.
- Choi, W.I., Lee, S.G., Park, H.M. and Ahn, Y.J., 2004. Toxicity of plant essential oils to Tetranychus urticae (Acari: Tetranychidae) and Phytoseiulus persimilis (Acari: Phytoseiidae). Journal of Economic Entomology, 97(2): 553-558.
- Gonzalez, J.O.W., Gutierrez, M.M., Murray, A.P. and Ferrero, A.A., 2011. Composition and biological activity of essential oils from Labiatae against Nezara viridula (Hemiptera: Pentatomidae) soybean pest. Pest Management Science, 67(8): 948-955.
- Guleria, S. and Tika, A.K., 2009. Botanicals in pest management: current status and future perspective, 317-329. In: Peshin, R. and Dhawon, A.K., (Eds.). Integrated Pest Management: Innovation Development Process. Biomedical and Life Science. Springer Netherlands, Jammu, India, 690p.
- Isman, M.B., 2000. Plant essential oil for pest and disease management. Crop Protection, 19(8-10): 603-608.
- Isman, M.B., 2006. Botanical insecticides, deterrents, and repellents in modern agriculture and an increasingly regulated world. Annual Review of Entomology, 51: 45-66.
- Isman, M.B., Miresmailli, S. and Machial, C., 2011. Commercial opportunities for pesticides based on plant essential oils in agriculture, industry and consumer products. Phytochemistry Reviews, 10(2): 197-204.
- Ismail, M.S.M., Ghallab, M.M.A., Soliman, M.F.M. and AboGhalia, A.H., 2011. Acaricidal activities of some essential and fixed oils on the two-spotted spider mite, Tetranychus urticae. Egyptian Academic Journal of Biological Sciences, 3(1):
41-48.
- LeOra Software, 1987. POLO-PC, user’s guide to probit or logit analysis. LeOra Software Inc., Berkeley,CA.
- Mahmoudvand, M., Abbasipour, H., Basij, M., Hosseinpour, M.H., Rastegar, F. and Nasiri, M.B., 2011. Fumigant toxicity of some essential oils on adults of some stored-product pests. Chilean Journal of Agricultural Research, 71(1): 83-89.
- Makundi, R.H. and Kashenge, S., 2002. Comparative efficacy of neem, Azadirachta indica, extract formulations and the synthetic acaricide, Amitraz (Mitac) against the two spotted spider mite (Tetranychus urticae (Acari: Tetranychidae)), on tomatoes (Lycopersicum aesculentum). Journal of Plant Diseases and Protection, 10: 57-63.
- Mansour, F., Ravid, U. and Putievsky, E., 1986. Studies of the effect of essential oils isolated from 14 species of Labiatae on the carmine spider mite (Tetranychus cinnabarinus). Phytoparasitica, 14(2): 137-142.
- Miresmailli, S., Bradbury, R. and Isman, M.B., 2006. Comparative toxicity of Rosmarinus officinalis L. essential oil and blends of its major constituents against Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) on two different host plants. Pest Management Science, 62(4): 366-371.
- Mithofer, A. and Boland, W., 2012. Plant defense against herbivores: chemical aspects. Annual Review of Plant Biology, 63: 431-450.
- Mozaffari, F., Abbasipour, H., Sheikhi Garjan, A., Saboori A. R. and Mahmoudvand, M., 2012. Various effects of ethanol extract of Mentha pulegium on the two-spotted spider mite (Tetranychus urticae) (Teteranychidae). Archives of Phytopathology and Plant Protection, 45(11): 1347-1355.
- Mozaffarian, V., 1996. A Dictionary of Iranian Plant Names: Latin, English, Persian. Farhang Moaser Publisher, Tehran, Iran, 596p.
- Nachman, G. and Zemek, R., 2002. Interactions in a tritrophic acarine predator-prey metapopulation system Ш: effects of T. urticae (Acari: Tetranychidae) on host plant condition. Experimental and Applied Acarology, 26(1-2): 27-42.
- Park, Y.L. and Lee, J.H., 2002. Leaf cell and tissue damage of cucumber caused by two-spotted spider mite (Acarina: Tetranychidae). Journal of Economic Entomology, 95(5): 952-957.
- Pontes, W.J.T., Oliviera, J.C.S., Camara, C.A.G., Lopes, A.C.H.R., de Oliveira, J.V. and Schwartz, M.O.E., 2007. Composition and acaricidal activity of the resins essential oils of Protium bahianum daly against two-spotted spider mite (Tetranychus urticae). Journal of Essential Oil Research, 19(4): 379-383.
- Rastegar, F., Mahmoudvand, M. and Abbasipour, H., 2010. Comparative study of insecticidal activity of essential oils of Zataria multiflora Boiss. (Lamiaceae) and Juniperus sabina (Cupressaceae) on Callosobruchus maculatus F. (Col.: Bruchidae). Abstract of 5th International Food Legumes Research Conference (IFLRC V) and 7th European Conference on Grain Legumes (AEP VII), Antalya, Turkey, 26-30 April: 160.
- Robertson, J.L., Russell, R.M., Preisler, H.K. and Savin, N.E., 2007. Bioassay with Arthropods. Taylor & Francis Group, London, 199p.
- Roh, H.S., Lim, E.G., Kim, J. and Park, C.G., 2011. Acaricidal and oviposition deterring effects of santalol identified in sandalwood oil against two-spotted spider mite (Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)). Journal of Pest Science, 84(4): 495-501.
- Singh, R., Koul, O., Rup, P.J. and Jindal, J., 2010. Oviposition and feeding behavior of the maize borer Chilo partellus in response to eight essential oil allelochemicals. Entomologia Exprimentalis et Applicata, 138: 55-64.
- Topuz, E. and Erler, F., 2007. Bioefficacy of some essential oils against the carmine spider mite (Tetranychus cinnabarinus). Fresenius Environmental Bulletin, 16: 1498-1502.
- Whalon, M. E., Mota-Sanchez, D., Hollingworth, R.M. and Duynslager, L., 2012. Arthropode pesticide resistance database. (http:// www.pestiside resistance.org).
- Yanar, D., Kadioglu, I. and Gokce, A., 2011. Ovicidal activity of different plant extracts on two-spotted spider mite (Tetranychus urticae Koch) (Acari: Tetranychidae). Scientific Research and Essays, 6(14): 3041-3044.