همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه زراعت، دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار، گروه زراعت، دانشگاه تربیت مدرس،

3 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

4 دانشیار، گروه زراعت، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

با توجه به اهمیت مدیریت علف‌های هرز، نحوه تأمین حاصلخیزی خاک و زراعت ارگانیک گیاهان دارویی، در این تحقیق تأثیر سطوح تیمارهای مختلف تغذیه‌ای بر رشد و عملکرد کمّی و کیفی مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) در شرایط رقابت با علف هرز تاج‌خروس وحشی (Amaranthus retroflexux L.) مطالعه شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های 1391-1389 در ایستگاه اسماعیل‌آباد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین اجرا شد. تیمارهای تغذیه‌ای شامل: NPK به همراه محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها (CF)، ورمی‎کمپوست 4 تن در هکتار (V4)، ورمی‌کمپوست 2 تن در هکتار+‎‎ ‎‎ورمی‌تی 40 لیتر در هکتار (V2T) و سطوح تراکم علف هرز نیز شامل: تراکم صفر، 6، 12 و 18 بوته در مترمربع (به‌ترتیب W0، W6، W12 و W18) بود. نتایج نشان داد در سال اول آزمایش، تأثیر کود بر وزن سرشاخه و تأثیر علف هرز بر میزان اسانس (p<0.05) و وزن سرشاخه (p<0.01) معنی‌دار گردید. در مجموع دو سال، تأثیر سطوح علف هرز بر وزن خشک علف هرز در سطح 1% تفاوت معنی‌دار داشته است. بیشترین درصد اسانس مرزه از تیمار ورمی‌کمپوست 2 تن‎+‎ ورمی‌تی در شرایط بدون علف هرز حاصل گردید. در اسانس تولیدی 16 ترکیب شناسایی شد که تیمول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن مهمترین آنها بودند. نتایج تجزیه اسانس نشان داد که تیمار 4 تن کود ورمی‌کمپوست و عدم وجود علف هرز، تیمول بیشتری را تولید کرد. با وجود این، حضور علف هرز تاج‌خروس میزان تولید پارا-سیمن در اسانس مرزه را افزایش و تولید تیمول را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

- آقاعلیخانی، م.، 1380. جنبه‌های اکوفیزیولوژیک رقابت تاج‌خروس ریشه قرمز و ذرت دانه‌ای. رساله دکتری زراعت، دانشگاه تربیت مدرس، 198 صفحه.
- اکبری نیا، ا. و باباخانلو، پ.، 1381. جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان قزوین. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر. 16: 1-41.
- اکبری‌نیا، ا. و سفیدکن، ف.، 1388. شناسایی ترکیب‌های معطر گیاه دارویی مرزه سهندی کشت شده در قزوین. دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 13(2): 63-60.
- احمدیان، ا.، قنبری، ا.،گلوی، م. و غفاری، م.، 1383. بررسی افزایش عملکرد، کیفیت و درصد اسانس گیاه دارویی زیره سبز تحت تأثیر مصرف کود دامی. خلاصه مقالات دومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، 8-7 بهمن: 55.
- امیدبیگی، ر.، 1384. تولید و فراروی گیاهان دارویی (جلد 2). انتشارات آستان قدس رضوی، 424 صفحه.
- برخی، ع.، راشدمحصل، م ح.، نصیری محلاتی، م. و حسینی، س.م.، 1385. اثرات الگوی کاشت و تراکم بر روی شاخص‌های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای (Zea mays) در شرایط رقابت علف هرز تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus). پژوهش‌های زراعی ایران، 4(2): 252-243.
- بهشتی، س.ع. و موسوی سروینه باغی، س.ر.، 1388. اثر رقابتی علف هرز تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus L.) بر عملکرد و بیوماس سورگوم دانه‌ای. به‌زراعی نهال و بذر، 25(1): 39-33.
- خندان، ا.، آستارایی، ع.، نصیری محلاتی، م. و فتوت، ا.، 1384. تأثیر سطوح مختلف کودهای شیمیایی و آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk). پژوهش‌های زراعی ایران، 3(2): 245-253.
- شریفی عاشورآبادی، ا.، امین، غ.ر. و رضوانی، م.، 1381. تأثیر سیستم‌های تغذیه گیاه (شیمیایی، تلفیقی و ارگانیک) بر کیفیت گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.). پژوهش و سازندگی (در زراعت و باغبانی)، 15(4-3): 90-78.
- عزیزی، م.، لکزیان، ا. و باغانی، م.، 1383.  بررسی تاثیر مقادیر مختلف ورمی کمپوست بر شاخص‌های رشد و میزان اسانس ریحان اصلاح شده. خلاصه مقالات دومین همایش گیاهان دارویی، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد، 7 و 8 بهمن: 62 .
- قلاوند، ا.، نورمحمدی، ق.، متین، ا.، امین، غ.ر.، باباخانلو، پ.، لباسچی، م.ح.، سفیدکن، ف. و شریفی عاشورآبادی، ا.، 1380. بررسی تأثیر کودهای آلی و شیمیایی بر عملکرد رازیانه. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 7: 26-3.
- Anwar, M., Patra, D.D., Chand, S., Alpesh, K., Naqvi, A.A. and Khanuja, S.P.S., 2005. Effect of organic manures and inorganic fertilizer on growth, herb and oil yield, nutrient accumulation, and oil quality of French basil. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 36(13-14): 1737-1746.
- Arancon, N.Q., Edwards, C.A., Bierman, P., Welch, C. and Metzger, J.D., 2004. Influence of vermicompost on field strawberries. BioresourceTechnology, 93(2): 145-153.
- Atiyeh, R.M., Arancon, N., Edwards, C.A. and Metzger, J.D., 2002. The influence of earthworm processed pig manure on the growth and productivity of marigolds. Bioresource Technology, 81(2): 103-108.
- Bremness, L., 1999. Herbs. Eyewitness Handbook, London, 176p.
- Darzi, M.T., Ghalavand, A., Rejali, F. and Sefidkon, F., 2006. Effects of biofertilizers application on yield and yield components in fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plant, 22(4): 276-292.
- Darzi, M.T., Hadjseyed Hadi, M.R. and Rejali, F., 2011. Effects of vermicompost and phosphate biofertilizer application on yield and yield components in Anise (Pimpinella anisum L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26(4): 452-465.
- Hajhashemi, V., Ghannadi, A. and Pezeshkian, S.K., 2002. Antinociceptive and anti-inflammatory effects of Satureja hortensis L. extracts and essential oil. Journal of Ethnopharmacology, 82: 83-87.
- Hussain, A., Nadeem, A., Ashraf, I. and Awan, M., 2009. Effect of weed competition periods on the growth and yield of black seed (Nigella  sativa L.). Pakistan Journal of Weed Science Research, 15(1): 71-81.
- Jack, A.L.H. and J.E. Thies. 2006. Compost and vermicompost as amendments promoting soil health: 453-466. In: Uphoff, N.T., Ball, A.S., Fernandes, E., Herren, H., Husson, O., Laing, M., Palm, C., Pretty, J., Sanchez, P., Sanginga, N. and Thies, J., (Eds.). Biological Approaches to Sustainable Soil Systems. CRC Press, 784p.
- Lowenfels, J. and Lewis, W., 2006. Teaming with Microbes: A Gardener's Guide to the Soil Food Web. Timber Press, Inc. Portland, 196p.
- Mafakheri, S., Omidbaigi, R., Sefidkon, F. and Rejali, F., 2012. Effect of vermicompost, biophosphate and azotobacter on quantity and quality of essential oil of Dracocephalum moldavica. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plant, 27(4): 596-605.
- Orozco, F.H., Cegarra, J., Trujillo, L.M. and Roig, A.,1996. Vermicomposting of coffee pulp using the earthworm Eisenia fetida: effects on C and N contents and the availability of nutrients. Biology and Fertility of Soils, 22: 162-166.
- Rechinger, K.H., 1982. Satureja in Flora of Iranica: 150. Akademische Druck-u Verlagsanstalt, Graz.
- Sefidkon, F., Jamzad, Z. and Mirza, M., 2004. Chemical variation in the essential oil of
Satureja sahendica from Iran.Food Chemistry, 88(3): 325-328.
- Shehzad, M., Tanveer, A., Ayub, M., Mubeen, Kh., Sarwar, N., Ibrahim, M. and Qadir, I., 2001. Effect of weed-crop competition on growth and yield of garden cress (Lepidium sativum L.). ournal of Medicinal Plants Research, 5(26): 6169-6172.
- Tomati, U., Grappelli, A. and Galli, E., 1983.
Fertility factors in earthworm humus. Proceedings of the International Symposium on Agricultural Environment.Prospects in Earthworm Farming. Publication Ministero della Ricerca Scientificae Technologia, Rome, 49-56.