موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورتحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران1735-090513120020723Quantitavely/ and Qualitavely Study of the essential oil of Hymenocrater elegans Bunge.بررسی کمی و کیفی اسانس گل اروانه زیبا (Hymenocrater elegans Bunge)19118288FAمحمدمهدی برازندهعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعیJournal Article20020503<em>Hymenocrater elegans </em>Bunge collected from Firoozkooh (Altitude:2400-2500m.) in July 2000. The essential oil obtained from dry leaves of plant by steam distillation. No significant amount of the oil was observed on the upper layer of water. So the oil was extracted from water by adding diethylether.
The extracted oil injected to GC and GC/MS. Thirty- nine major compounds (was higher than 0.1%) The maior constituents compoands were germacrene D (10.2%), β-caryophyllene (9.7%), α-humulene (9.6%), β-bourbonene (7.1%) and germacrene B(6.9%).گونه گیاهی گل اروانه زیبا (<em>Hymencorater elegans </em>Bunge) در اوایل تیرماه 1379 از منطقه فیروزکوه (ارتفاع 2500-2400 متری) جمعآوری گردید. در آزمایشگاه شیمی گیاهی، از 80 گرم برگ خشک آن، به روش تقطیر با بخار آب و به مدت 45 دقیقه اسانسگیری شد. اسانس به صورت لایه مجزا و قابل رؤیتی در سطح آب تشکیل نگردید (بازده اسانسگیری ناچیز) بنابراین با اضافه کردن دیاتیلاتر آن را از فاز آبی جدا نموده و در شیشه کوچک مخصوصی که قبلاً با استون شسته شده بود. جمعآوری و در یخچال نگهداری گردید.
اسانس حاصل به دستگاههای GC و GC/MS تزریق شد و تعداد 39 ترکیب اصلی (ترکیبهایی با غلظت بیش از 1/0درصد) در آن شناسایی گردیدند. در میان این ترکیبها به ترتیب ترکیبهای ژرماکرندی (10.2%)، بتاکاریوفیلن (9.7%)، آلفاهمولن(9.6%)، بتابوربونن (7.1%) و ژرماکرنبی (6.9%)، بیشترین غلظت را به خود اختصاص دادند.https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_118288_d14d2a0659718a682b133e1b351eb9aa.pdfموسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورتحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران1735-090513120020723A study on Chemical composition of essential oils of Matricaria chamomilla L. from Tehran, Hammadan and Kazeroonبررسی ترکیبهای اسانس بابونه دارویی (Matricaria chamomilla L.) در مناطق تهران، همدان و کازرون1124118289FAکامکار جایمندعضو هیئت علمیموسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهرانمحمدباقر رضاییعضو هیئت علمیموسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهرانJournal Article20020503The genus of <em>Matricaria chamomilla </em>L. is one of the most important of medicinal plants used in medicinal and cosmetics industries. In pharmacogonosy, consideration of the chemical composition and pharmacological properties of chamomile can be undertaken, to be clearly understod. Plant material were collected from three different locality, 1<sup>st</sup> sample from 22 Km away from Kazeroon city, and seconed sample from Research Institute of Forests and Rangelands Tehran on end of May 2000 , and third sample from Hamedan city on end of July 2000, and all three samples essential oils obtained from flowerheads by hydrodistillation method clevengar type. The essential oils were analyzed by capillary GC and GC/MS. Main components of sample were from Kazeroon: a- bisabolol (51%), trans–trans–farnesol (17 %), cis-b-farnesene (11.5%), guaiazulene (4 %), and chamazulene (2.6%), from Hamedan: trans–trans– farnesol (39.7%), a-bisabolol oxide B(18.5%), guaiazulene(17%), and cis-b- farnesene (6.9%), and from Tehran: trans–trans–farnesol(66%), guaiazulene(16.2%), a-bisabolol oxide A (11%), and cis-b-farnesene(4.4%). A major compuend from Kazeroon sample was a-bisabolol, its reported to have anti-inflammatory, can used in our medicinal and cosmetics industries.گیاه بابونه دارویی (<em>Matricaria chamomilla </em>L.) یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که در صنایع دارویی و لوازم آرایشی کاربردهای فراوانی دارد. بنابراین، تجزیه و شناخت کامل ترکیبهای گیاه اهمیت بسیار دارد. در این تحقیق سه نمونه بابونه دارویی از مناطق کازرون، همدان و تهران جمعآوری و به روش تقطیر با آب اسانسگیری گردیدند. نمونه اسانس تهران به رنگ سبز تیره بدست آمد. رنگ سبز در اسانس بدلیل وجود ترکیب guaiazulene و فاقد ترکیب کامازولن، در نمونه کازرون به رنگ آبی به دلیل وجود ترکیب کامازولن و در نمونه همدان به رنگ آبی تیره به دلیل وجود کامازولن و guaiazulene میباشند. نمونههای اسانس را توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی(GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی(GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار دادیم. در نمونه کازرون عمدهترین ترکیبها شامل a-Bisabolol (51 درصد)، trans-trans-Farnesol (17 درصد)، cis-b-Farnesene(11.5 درصد)، Guaiazulene (4 درصد) و Chamazulene (2.6 درصد) بدست آمد. در مورد نمونه همدان، عمدهترین ترکیبها شامل trans-trans-Farnesol (39.7 درصد)، a-Bisabolol oxide B (18.5 درصد)، Guaiazulene (17 درصد) و cis-b-Farnesene 6.9 درصد) بدست آمد. در نمونه تهران عمدهترین ترکیبها شامل trans-trans-Farnesol (66درصد)، Guaiazulene (16.2 درصد)، a-Bisabolol oxide A (11 درصد) و cis-b-Farnesene (4.4 درصد) بدست آمد. در میان ترکیبهای بابونه ترکیب a-Bisabolol به دلیل توان بالقوه ضد التهابی ترکیب مهم دارویی است که میتوان از آن در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی استفاده نمود.https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_118289_ec1f682521be3d45f821cc7a6625ec4a.pdfموسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورتحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران1735-090513120020723Distribution of Galbanum sources in Tehran Provinceشناسایی رویشگاهها و پراکندگی گونههای مولد باریجه در استان تهران2540118290FAمحمد دینیعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنلگها و مراتع، تهرانپرویز باباخانلوعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنلگها و مراتع، تهرانمحمدمسعود علیهاعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنلگها و مراتع، تهرانمصطفی گلی پورتکنسین مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهرانJournal Article20020503 Acording to results of the investigation. <em>Ferula</em> <em>galbaniflue </em>Boiss. Syn. <em> F</em>.<em>gumosa </em>Boiss. Distributed in Lar watersheds (Lar valley) because of the climate, and <em>Ferula persica </em>Willed. Distributed in other watersheds, in Tehran province.
1- <em>Ferula galbanifflua</em> Boiss. And Buhse, Galbanum (Umbelliferae) syn. <em>F. gumosa Boiss</em>. Perennial herb. Iran. Turkestan. Source of Galbanum a gum-resinous exudation from wounds in the stems and roots. Composed of irregular masses or of tears, orange- brown to brownish black. Known in Iran as Ghasnih, and Barijeh. Much used medicinally as carminative, expectorant, antispasmodic. Contains an essential Oil a resin, Umbelliferon and galbaresinotannol.
2- <em>Ferula</em> <em>persica </em>Willd. (Umbelliferae) Perennial herb. Caucasis, Iran, source of sagapenum gum: sold in tears or cakes: locally used for rheumatism and lumbago.باریجه یکی از مهمترین محصولات فرعی مرتعی در استان تهران میباشد که از زمانهای گذشته مورد بهرهبرداری قرار گرفته است. جهت تعیین گیاهان مولد باریجه و محدوده پراکنش آنها طرحی از سال 74 تا 79 در استان تهران اجرا شد.
مطالعات کتابخانهای و صحرایی در دو مرحله اجرا گردید. ابتدا ضمن مراجعه به منابع مختلف، اطلاعات در مورد گیاه بدست آمد. با استفاده از نقشه پوشش گیاهی حوضههای سد امیرکبیر، لتیان، لار و غیره سوابق پراکنش گیاه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین از نقشه جغرافیایی، زمینشناسی،خاکشناسی، آب و هوایی نیز استفاده شد.
با شروع فصل رویش گیاه بازدیدهای صحرایی جهت جمعآوری گیاه در استان انجام شد و ضمن بازدید نمونه خاک و سایر اطلاعات جمعآوری و در تهیة نقشه کلی پراکنش مورد استفاده قرار گرفت.
از مجموع گونههای ذکر شده از جنس <em>Ferula</em> دو گونه: 1-<em> Ferula gumosa</em> Boissو 2- <em>F.persica </em> willd در استان تهران وجود دارند که در گذشته از آنها بهرهبرداری شده است. گونه شماره یک تنها در حوضه سد لار پراکنش وسیعی دارد و تا مرز حوضه سد لتیان نیز مشاهده میگردد. گونه شماه 2 به نام باریجه سگبینج یا سگاپینوم نامیده میشود که هر دو تحت نام باریجه مورد مصرف قرار میگیرند ولی پراکنش گونه شماره 2 وسیعتر است و در کلیه حوضهها به ویژه لتیان و امیرکبیر پراکنش دارد.https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_118290_80be804c585526570f18ab77c9edf4c3.pdfموسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورتحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران1735-090513120020723Effects of fertilizer on seed yield of Echium amoenum Fisch and Mey.تأثیر کودهای شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد بذر گیاه گاوزبان Echium amoenum Fisch and Mey4150118291FAمهردخت نجف پور نواییعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتعJournal Article20020503The effects of chemical fertilizers on seed yeild of <em>Echium amoenum, </em>Were studied. The seed were planted in green house during autumn 1994.Plantlets transfered in the field in early spring. Fertilizer treatment (Urea and Super Phosphate Triple) used in a complately randomized block design with 16 treatment in 4 replication.
Fertilizer increased seed ylied and nitrogen had an important role on seed yeild.به منظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی اوره و سوپر فسفات تریپل بر میزان بذردهی گل گاوزبان ایرانی، تحقیقی در سال 1372 در مجتمع تحقیقاتی البرز واقع در شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق کودهای نیتروژن و فسفر هر کدام در 4 سطح صفر، 20، 40 و 60 کیلوگرم در هکتار مورد مصرف قرار گرفت. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. طبق نتایج بدست آمده میزان بذر تولیدی در تیمار 60 کیلوگرم نیتروژن و 20 کیلوگرم فسفر در هکتار حداکثر بذر تولید شد و نتیروژن نقش مؤثری در افزایش عملکرد بذر داشت.https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_118291_769ab2b1952a24de1660655fcff0b099.pdfموسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورتحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران1735-090513120020723Exraction and determination of inorganic elements in Echium amoenum flowerاستخراج وتعیین میزان املاح درگل گاو زبان Echium amoenum Fisch.and Mey.5157118292FAمحمدباقر رضاییعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتعمحمود نادری حاجی باقرکندیعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتعJournal Article20020603There are meny inorganic elements in medicinal plants. These elements are useful for human body and growing of plants. Therefor measurement and determination of elements such Ca, Mg, Na, N, P, K is very importante in plants. In thes investigation, <em>Echium amoenum</em> petal is collected from Alborz Research farm station in karadj. In this study for determination of elements we used flam photometer, kjeltce, spectrophotometer apparatuses and titration method. Elements content of the plant were as follows Ca (4 ppm), Mg (1.8 ppm), Na (115.5 ppm), N (% 0.358), P (32.28 ppm) and K (46.54 ppm).عناصر معدنی در گیاهان به خصوص در گیاهان دارویی بسیار یافت میشود. این عناصر ضمن اینکه برای بدن انسان لازم است، برای رشد گیاهان از لحاظ تغذیهای نیز ضروری میباشند. بنابراین اندازهگیری و تعیین میزان عناصری همچون: کلسیم، منیزیم و سدیم در اندام گیاهان از اهمیت ویژهای برخوردار هستند.
در این تحقیق گلبرگهای گیاه گل گاوزبان(<em>Echium amoenum</em>) از ایستگاه تحقیقات البرز- کرج جمع آوری شد. جهت تعیین مقدار عناصر پتاسیم، فسفر، ازت، سدیم، منیزیم و کلسیم، نمونه گلبرگها از دستگاههای Kjeltce،Flame Photometer ، Spectro Photometer و روش تیتراسیون استفاده شد. مقادیر عناصر پتاسیم ppm 46.54، فسفر ppm 32.28، ازت 0.358%، سدیم ppm 115.5، منیزیم ppm 1.8 و کلسیم ppm 4 تعیین گردیدند.https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_118292_77c495e8453b80acb6c6f667a68caa25.pdfموسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورتحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران1735-090513120020723Antimicrobial activty of essential oil of Satureja laxiflora G. koch befor and after floweringفعالیت ضد میکروبی اسانس گیاه مرزه (Satureja laxiflora G. koch) قبل و بعد از گلدهی5967118293FAمریم تیموریعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهرانزهرا باهرنیکعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهرانمهدی میرزاعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران0000-0003-4699-8876Journal Article20020503Quantity and quality of essenial oilof<em> Satureja laxiflora </em>G. koch was studied before and after flowering stages. Their antimicrobial activities investigated against <em>Psudomonas aeruginosa, Esheirchia coli and Staphylococcus areous</em> and compared with Gentamicin and Tetracycline discs. Results indicated that the inhibitory effect of essential oil of plant before flowering stage was more active against<em> Esherchia coli</em> and <em>Staphylococcus areous</em> than <em>Psudomonas aeruginosa</em>. The essential oil after flowering stage had more activity on <em>Psudomonas aeruginosa</em>. کمیت و کیفیت اسانس مرزه در دو مرحله قبل و بعد از گلدهی و نیز اثرات ضد میکروبی آنها بر روی باکتریهای سودوموناس آئروژینوزا، اشرشیا کلی و استافیلوکوکوس اروئوس بررسی و با اثرات بازدارندگی دیسک آنتیبیوتیکهای جنتامایسین و تتراسایکلین مقایسه شد. نتایج نشان دادند که اثرات ممانعت کننده اسانس در مرحله قبل از گلدهی بر روی استافیلوکوکوس اروئوس و اشرشیا کلی بیش از اثر آن بر روی سودوموناس آئروژینوزا بوده است، در حالی که اسانس در مرحله پس از گلدهی اثرات بازدارنده بیشتری بر روی سودوموناس آئروژینوزا داشته است.https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_118293_e9fb0d3629ff5fde3524a6c27c23e34d.pdfموسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورتحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران1735-090513120020723Research on essential oil constitutes of Trachyspermum copticum L. Linkبررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس Trachyspermum copticum L. Link6979118294FAمهدی میرزاعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، بخش گیاهان دارویی و محصولات فرعی، تهران.0000-0003-4699-8876زهرا باهرنیکعضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، بخش گیاهان دارویی و محصولات فرعی، تهرانJournal Article20020504The seeds of cultivated<em> Trachyspermum copticum </em>L. Link collected in autumn from Research Institute of Forests and Rangelands field and extracted by water distillation. The average of humidity was 3.8%. Analyses of essential oil was done by GC/MS which were resulted to identify 9 compounds which contains 100% of oil. Among the identified constituentes, p- cymene (32.4%), γ- terpinene (27.8%) and β- Pinene (1%) were the major constituents. The contents of phenolic compounds were less than those were reported by other scientists in different countries. It considers the soil ingredients, conditions and the methods of extraction were important on the essential oil contents. بذر گیاه بادیان رومی (<em>Trachyspermum copticum </em>L.) کاشته شده در مزرعه البرز کرج در اواسط پاییز برداشت شد و پس از بلغور نمودن بذر اسانس آن به روش تقطیر با آب استخراج شد. بازده اسانس براساس وزن خشک بذر برابر 3.8% محاسبه گردید.<br /> اسانس حاصل به روش GC-MS مورد تجزیه و تحلیل و شناسایی قرار گرفت. از میان 9 ترکیب شناسایی شده که 100% ترکیبها را تشکیل میدهند ترکیبهای تیمول با 37.2%، پارا-سیمن 32.4%، گاما-ترپنین27.3% و بتا-پینن 1% اسانس را تشکیل دادند. میزان ترکیبهای فنلی در نمونه مورد آزمایش کمتر از حد گزارش شده سایر تحقیقات میباشد. به نظر میرسد عواملی از جمله نوع خاک، میزان و نوع کودهای مورد استفاده و روش استخراج اسانس بر روی این ترکیبها اثر قابل توجهی دارند.https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_118294_d79fd1d9f45230ab1dda33131fe4a2c2.pdfموسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورتحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران1735-090513120020723The study of dispersion and ecology of Aromatic plants in Mazandaran provinceبررسی پراکنش و اکولوژی 36 گونه گیاهی اسانس دار در استان مازندران8195118295FAحسن قلیچ نیاعضو هیأت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام مازندرانJournal Article20020504In this consideration 36 aromatic plant species depending to labiate (<em>Labiatae)</em> family studied in Mazandaran province. The factors ecological studied in habitats aromatic plants were involved slope percentage, aspect, height, soil of texture, climate, yearly precpitation and temperature mean cover percentage, the best habitat with respect to abundance and denstity, vegetation types dispersion, companion plants of environmental conditions. Indicator plants of very cold mediterranean climate and over 3000 meter height are betony (<em>Betonica nivea subsp mazandarana)</em>, motherwort (<em>Leonurus cardiaca)</em>. Indicator plants of sub-dry cold climate (250-300mm precipitation) are hymenocrater (<em>Hymenocrater calycinus), </em>hedge nettle (<em>Stahys turcomanica),</em> desert rod (<em>Eremostachys macrophylla), (E.labiosiformis), </em>field- basil (<em>Ziziphora teniur),</em> cat thyme (<em>Teucrium chamaedrys).</em> Indicator plants of humid climate are hedge are hedge nettle (<em>Stachys persica),</em> calaminth (<em>Calamintha grandiflora)</em>. The greatest abundence of plants occurred in cold mediteranean cllimate. Indicator plant olluvial and slopy foothill is catmint (<em>Nepeta saccharrata).</em> Indicator plants of dislocated and bare foothill in forsts and woodlands are wild marjoram (<em>Origanum vulgare)</em>, hedge nettle (s<em>achys setifera)</em>, horehound (<em>Marrubium vulgare)</em>. Indicator plants of edge small rivers are calaminth (<em>Calamintha grandiflora)</em>, catmint (<em>Nepeta cataria)</em>. Indicator plants of unutilized drylands between forest and ragelands are hedge nettle (<em>stachys byzanthina). </em>Indicator plants of little saline soils are hedge netlle (<em>Stachys inflata)</em> and afghan silver sage (<em>pervoskia abrotanoides).</em> The plant species such as hedge netlle <em>(S.byzanthina, S.lavandulifolia), </em> Thyme (<em>Thymusspp), </em>Catthyme (<em>Teucrium polium) </em>are very abundantand betony (<em>Betonica nivea subsp mazandarana), </em>hymenocrater (<em>H.calycinus. H.elegans), </em>desertrod (<em>E.macrophylla, E.labiosiformis),</em> calaminth (<em>Calamintha officinalis),</em> hedge nettle (<em>S.setifera)</em> catmint (<em>Nepeta cataria)</em>, field-basil (<em>Ziziphora tenuior)</em>, catmint (<em>Nepeta pungens) </em>are rare plants species in Mazandaran. در این بررسی تعداد 36 گونه گیاهی اسانسدار از تیره نعناع در مناطق مختلف استان مازندران از ارتفاع همسطح دریا تا 4000 متری مورد مطالعه قرار گرفتند. عوامل مورد تحقیق در رویشگاههای گونهها شامل درصد شیب، جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، نقاط پراکنش، بافت خاک، اقلیم، متوسط بارندگی سالانه، درجه حرارت سالانه، درصد پوشش، بهترین رویشگاه از لحاظ فراوانی و تراکم، نحوه پراکنش، تیپ گیاهی، گیاهان عمده همراه فنولوژی بود.<br /> نتایج نشان داد که برخی از گونهها معرف شرایط خاص محیطی هستند. گونههای <em>Leonurus cardiaca</em>,<em> Betonica nivea </em>supsp <em>mazandarana</em>عرف شرایط اقلیمی فراسرد و دامنههای برفگیر در ارتفاعات بیش از 3000 متر از سطح دریا و گونههای <em>Hymenocrater calycinus</em>, <em>Teucrium chamaedry</em>, <em> Ziziphora teniur</em>, و <em>Eremostachys labiosiformis</em><em> و </em><em>Stachys turcomanica </em><em>Eremostachys macrophylla</em>، معرف شرایط اقلیمی نیمه خشک سرد با بارندگی 350-250 میلیمتر، گونههای <em>Calamintha grandiflora</em> و <em>Stachys persica</em>معرف شرایط اقلیمی مرطوب میباشند. بیشترین فراوانی گونههای مورد بررسی در اقلیم مدیترانهای سرد میباشد. گونه <em>Nepeta saccharata</em>معرف مناطق واریزهای و شیبدار، گونههای <em>Stachys Setifera</em><em>، </em><em>Marrubium vulgare</em><em>، </em><em>vulgare</em><em>origanum</em>معرف خاکهای به هم خورده و دامنه نورگیر مناطق جنگلی و بیشهزارها، گونههای<em>Calamintha grandiflora, Nepeta cataria</em> معرف اطراف جویبارها و مناطق مرطوب، گونه<em>Stachys byzanthina</em>معرف دیمزارهای رها شده در مناطق حد واسط جنگل و مرتع و گونههای <em>Stachy inflata</em>و <em>Perovskia abrotanoides</em> معرف خاکهای آهکی شور میباشند. گونههای<em>Teucrium polium, </em><em>، </em><em>Stachy byzanthinas</em> و <em> S</em><em>tachys lavandulifolia</em><em>و</em> <em>Thymus spp</em> دارای بیشترین فراوانی و گونههای <em>Betonica nivea </em>subsp mazandarana، <em>Hymenocrater</em><em>.</em><em> Calamintha officinalis</em> ، <em>Eremostachys macrophylla</em> ، <em>Ziziphora tenuior</em>، <em>Nepeta Pungens</em><em>، </em><em>Eremostachys labiosiformis ,Nepeta saccharata </em><em>.، </em><em>Nepteta cataria</em> ،<em> Stachys setifer</em>a دارای کمترین فراوانی میباشند.https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_118295_d41dafac3d9b57cee89a96b04b80b80c.pdf