TY - JOUR ID - 116641 TI - مطالعه کمّیت و کیفیت عملکرد اکسشن‌های مختلف دو گونه مرزه (Satureja spicigera (C. Koch) Boiss., S. sahendica Bornm.) در شرایط دیم منطقه دماوند JO - تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران JA - IJMAPR LA - fa SN - 1735-0905 AU - طبائی عقدایی, سید رضا AU - ابوترابی نجف‌آبادی, ملیحه AU - لباسچی, محمدحسین AU - نجفی آشتیانی, اکبر AU - جعفری, علی اشرف AU - سفیدکن, فاطمه AU - میرجانی, لیلا AD - استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران AD - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران AD - دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران AD - کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 34 IS - 2 SP - 183 EP - 192 KW - Satureja sahendica Bornm KW - S. spicigera (C. Koch) Boiss KW - اکسشن KW - دیم KW - عملکرد KW - اسانس DO - 10.22092/ijmapr.2018.105403.1714 N2 - با هدف ارزیابی تولید سرشاخه گلدار و بازده اسانس اکسشن‏های گونه‌های دارویی Satureja spicigera (C. Koch) Boiss. (Spic1, Spic2, Spic3) و S. sahendica Bornm. (Sah1, Sah2, Sah3, Sah4, Sah5, Sah6) آزمایشی بر پایه طرح بلوک‏های کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط دیم منطقه دماوند در سال 1393 اجرا شد. تجزیه واریانس اختلاف معنی‏داری (P<0.01) را بین دو گونه ‏از نظر صفات مورد بررسی نشان داد. براساس مقایسه میانگین‏ها، میزان ماده خشک بوته در گونه S. spicigera (108.50 گرم) نسبت به S. sahendica (25.82) بیشتر بود. همچنین، بیشترین تولید سرشاخه خشک در اکسشن Spic2 (183.5 گرم در بوته) از گونه S. spicigera و اکسشن Sah2 (45.51 گرم در بوته) از گونه S. sahendica بدست آمد. گونه S. spicigera با میانگین 2.65% در مقایسه با گونه S. sahendica (1.34%)، بازده اسانس بیشتری داشت و Spic2 با بیشترین بازده (2.90%) و عملکرد (36.10 کیلوگرم در هکتار) اسانس، مناسب‏ترین اکسشن گونه S. spicigera برای کشت در شرایط دیم دماوند خواهد بود. با توجه به میانگین قطر تاج پوشش کمتر (32.19 سانتی‏متر) در S. sahendica نسبت به S. spicigera (54.90 سانتی‏متر)، استفاده از تراکم بیشتر و افزایش عملکرد سرشاخه و اسانس در مرزه سهندی امکان‏پذیر می‏باشد. از طرفی، زودرسی S. sahendica زمینه لازم را برای تعداد چین‏ بیشتر فراهم می‏نماید. همچنین، با مقایسه درون گونه‏ای برای میزان سرشاخه گلدار، ارتفاع و قطر تاج پوشش بیشتر گیاه و روز تا گلدهی کمتر (زودرسی) به‌عنوان شاخص‏های انتخاب، می‏توان اکسشن Sah2 را به‌عنوان ژنوتیپ برتر مرزه سهندی برای بهره‏برداری در شرایط دیم دماوند و یا اقلیم‏های مشابه پیشنهاد کرد. UR - https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_116641.html L1 - https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_116641_a94aa5fe34032a94e88c600d9c2d9d6a.pdf ER -