شناسه دیجیتال (DOR): 98.1000/1735-0905.1398.35.539.96.4.1575.1594 بیماری دیابت ملیتوس با تغییرات فیزیکی، فیزیولوژیکی و پاتولوژیکی در بافت کبد همراه است. هدف از این مطالعه بررسی اثرهای حفاظتی عصاره هیدروالکلی سرخهولیک (Crataegus monogyna Jacq.) بر هیستوپاتولوژی و عملکرد کبد در موشهای صحرایی دیابتی شده توسط استرپتوزوتوسین بود. در این مطالعه تجربی موشهای صحرایی نر نژاد wistar بهطور تصادفی در 6 گروه 8 تایی (8n=) شامل کنترل، دیابتی درمان نشده، دیابتی درمان شده با دوزهای 100، 200 و 400 (mg/kg) عصاره سرخهولیک و کنترل مثبت (دیابتی درمان شده با کاپتوپریل) تقسیم شدند. پس از 3 هفته تجویز عصاره و دارو بهصورت درون صفاقی، سطح سرمی آنزیمهای کبدی و آلبومین تعیین گردید و نمونه بافت کبد برای بررسیهای هیستوپاتولوژی تهیه شد. برای القاء دیابت mg/kg60 استرپتوزوتوسین (STZ) بهصورت داخل صفاقی تزریق شد و پس از مشاهده علائم دیابت (قند خون بالای mg/dL25۰ و پرنوشی) تیمار توسط عصاره و دارو انجام گردید. در موشهای دیابتی در مقایسه با موشهای کنترل، آلبومین سرم کاهش معنیدار و میزان گلوتامیک پیروویک ترانس آمیناز (GPT) و گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) سرم افزایش معنیدار نشان دادند (0.05>P). تیمار موشهای دیابتی با دوزهای مختلف عصاره سرخهولیک سبب افزایش معنیدار آلبومین سرم و کاهش معنیدار GGT سرم شد (0.05>P). در موشهای دیابتی نکروز هپاتوسیتها، تخریب کامل لبولها و طنابهای رماک و پرخونی نسبتاً شدید مشاهده شد و تیمار با عصاره سرخهولیک سبب پیشگیری از تغییرات پاتولوژیک گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد عصاره سرخهولیک میتواند سبب پیشگیری از اختلال عملکرد و آسیب بافتی کبد در موشهای صحرایی دیابتی گردد.