ORIGINAL_ARTICLE
مدیریت آبیاری و کوددهی نیتروژن در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) در شرایط آب و هوایی نیمهخشک
برای دستیابی به مدیریت بهینه آبیاری و کوددهی نیتروژن در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) در شرایط آب و هوایی نیمهخشک آزمایشی در تبریز روی رقم محلی اصفهان با سه فاکتور شامل زمان آبیاری (90، 120 و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک) بهعنوان عامل اصلی و ترکیب کود نیتروژنه (100، 150 و 200 کیلوگرم اوره در هکتار) و تقسیط کود (100% در زمان کاشت؛ 50% در زمان کاشت و 50% در زمان ساقهروی؛ 25% در زمان کاشت، 50% در زمان ساقهروی و 25% در زمان گلدهی) بهعنوان عامل فرعی بهصورت اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سال 1387 اجرا شد. نتایج نشان داد که با تأخیر در زمان آبیاری از 90 به 120 میلیمتر تبخیر از تشتک تعداد چتر در هر بوته رازیانه 5/22% اُفت پیدا کرد. بیشترین عملکرد دانه و درصد اسانس بهترتیب برابر880 کیلوگرم در هکتار و 66/3% به تیمار برخوردار از 150 کیلوگرم در هکتار کود اوره و آبیاری بعد از تبخیر 90 میلیمتر آب از تشتک تعلق داشت. کاربرد کود بهطور مساوی در مراحل کاشت و ساقهروی موجب افزایش 17 درصدی عملکرد دانه در مقایسه با دو سطح دیگر تقسیط کود شد. درصد اسانس از تقسیط کود اوره تأثیرپذیر نبود. وقتی رازیانه 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژنه دریافت کرد و بعد از تبخیر 120 میلیمتر آب از تشتک آبیاری شد، بیشترین عملکرد اسانس (32 لیتر در هکتار) را تولید کرد و میزان این افزایش نسبت به تیمار حائز کمترین عملکرد اسانس 43% بود. بنابراین در کشت رازیانه توصیه میشود که زمان آبیاری را به 120 میلیمتر تبخیر از تشتک افزایش داده و 150 کیلوگرم در هکتار کود اوره در نسبتهای مساوی در دو مرحله کاشت و ساقهروی مصرف گردد.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4503_75e830215a7647b97d96c746501c8fad.pdf
2012-01-21
541
550
10.22092/ijmapr.2012.4503
رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)
آبیاری
تبخیر
تقسیط اوره
بهرام
میرشکاری
mirshekari@iaut.ac.ir
1
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز
LEAD_AUTHOR
فرهاد
فرحوش
2
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر نهادههای زیستی و آلی بر کمیت و کیفیت اسانس و میزان جذب برخی عناصر در گیاه دارویی انیسون (Pimpinella anisum L.)
انیسون (Pimpinella anisum L.) گیاهی معطر و دارویی است که مهمترین ماده تشکیلدهنده اسانس آن آنتول میباشد و در صنایع داروسازی و غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. این آزمایش برای بررسی تأثیر سطوح ورمیکمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار)، ترکیب سه باکتری Azotobacter، Azospirillum و Pseudomonas در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) و زئولیت (0 و 5/4 تن در هکتار) بر کمّیت و کیفیت اسانس و میزان جذب عناصر پر مصرف در گیاه دارویی انیسون بهصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 88-1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سنندج به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که افزایش سطوح ورمیکمپوست سبب بهبود درصد اسانس، عملکرد اسانس، درصد آنتول، درصد متیل کاویکول، میزان نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه گردید. اثر تلقیح باکتری بر صفات مذکور بجز بر درصد متیل کاویکول و پتاسیم معنیدار بود. کاربرد زئولیت نیز باعث افزایش معنیدار درصد اسانس، عملکرد اسانس و درصد آنتول گردید. اما در مورد سایر صفات اختلاف آماری معنیداری مشاهده نشد. اثر متقابل ورمیکمپوست و باکتری بر عملکرد اسانس و میزان فسفر در سطح 5% معنیدار بود و بیشترین مقادیر آنها از برهمکنش تیمارهای تلقیح با باکتری و کاربرد 10 تن ورمیکمپوست در هکتار حاصل گردید.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4504_61483bd7e5e439bc2c5cdcba6f7e266a.pdf
2012-01-21
551
560
10.22092/ijmapr.2012.4504
انیسون (Pimpinella anisum L.)
ورمیکمپوست
باکتری
زئولیت
اسانس
شیوا
خالصرو
s.khalesro@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
امیر
قلاوند
ghalavaa@modares.ac.ir
2
دانشیار گروه زراعت، دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
فاطمه
سفیدکن
sefidkon@rifr-ac.ir
3
استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
احمد
اصغرزاده
a_asgharzadeh_2000@yahoo.com
4
استادیار، مؤسسه تحقیقات خاک و آب
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تجزیه علیت عملکرد گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) در شرایط مختلف کشت
به منظور بررسی تنوع و رابطه بین عملکرد گل و اجزاء آن، تعداد 12 ژنوتیپ گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقاتی همند آبسرد دماوند کشت و برای عملکرد گل و اجزاء عملکرد در سه کشت آبی (شاهد)، دیم و دیم همراه با مالچ مورد بررسی قرار گرفتند. در طی دوره گلدهی، تعداد گل، وزن گل، درصد ماده خشک گل، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، ارتفاع بوته و محیط بوته (تاجپوشش) یادداشتبرداری شدند. پس از جمعآوری دادهها تجزیه همبستگی، رگرسیون و علیت انجام شد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد گل در هر سه شرایط با وزن تر گلبرگ همبستگی مثبت و معنیدار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام به گام سهم هریک از صفات مؤثر در عملکرد گل مشخص گردید. در شرایط دیم صفات تعداد گل در پایه، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، اسانس در هکتار و درصد اسانس با ضریب تبیین 7/91%، در شرایط آبی وزن تر گلبرگ، نسبت وزن تر گلبرگ به گل کامل و محیط بوته با ضریب تبیین 6/ 98% و در شرایط کشت همرا با مالچ، عملکرد اسانس، درصد اسانس، ارتفاع بوته، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل و تعداد گل با ضریب تبیین 6/90% بیشترین تغییرات عملکرد گل را توجیه نمودند. براساس نتایج تجزیه علیت، وزن تر گلبرگ در هر سه شرایط کشت بیشترین تأثیر مستقیم بر روی عملکرد گل داشت و چون مقدار و جهت آن با اثر کل (ضریب همبستگی) تقریباً یکسان بود، بهعنوان مهمترین صفت در افزایش عملکرد گلمحمدی شناخته شد. صفات تعداد گل در هکتار، عملکرد اسانس در هکتار، ارتفاع بوته و محیط بوته اگرچه بهطور مستقیم در افزایش عملکرد نقش نداشتند ولی بهطور غیرمستقیم از طریق افزایش وزن تر گلبرگ در افزایش عملکرد گلمحمدی نقش مهمی داشتند. بنابراین، میتوان از آنها بهعنوان شاخصی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد گل استفاده نمود.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4505_eb2f879a97bd8c93e149809f8ee6336c.pdf
2012-01-21
561
572
10.22092/ijmapr.2012.4505
گلمحمدی (Rosa damascena Mill.)
عملکرد گل
اجزاء عملکرد
همبستگی
رگرسیون
علیت
زهرا
نعمتی لفمجانی
1
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم کرج
AUTHOR
سیدرضا
طباییعقدایی
tabaei@ rifr-ac.ir
2
دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
LEAD_AUTHOR
محمدحسین
لباسچی
lebaschy@rifr-ac.ir
3
استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
علیاشرف
جعفری
aajafari@rifr-ac.ir
4
دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
اکبر
نجفی آشتیانی
najafi@rifr-ac.ir
5
کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
مرتضی
دانشخواه
6
مربی، مرکز آموزش عالی امام خمینی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تأثیر اسموپرایمینگ بر جوانهزنی گیاه بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) تحت تنش شوری
با توجه به اهمیت دارویی گیاه بادرنجبویه Melissa officinalis L.)) و فراوانی منابع آب و خاک شور در کشور، این تحقیق با هدف بررسی تأثیر اسموپرایمینگ بر جوانهزنی این گیاه تحت تنش شوری طی دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول با هدف تعیین مناسبترین شرایط پرایمینگ بذر گیاه بادرنجبویه در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ترکیب تیماری پتانسیل اسمزی محلول پرایمینگ در چهار سطح (4-، 8-، 12- و 16- بار)، مدت زمان پرایمینگ در سه سطح (3، 5 و 7 روز) و درجه حرارت پرایمینگ در دو سطح (25 و 30/20 درجه سانتیگراد) و بذرهای شاهد (پرایم نشده) بود. نتایج نشان داد که بین تیمارهای اسموپرایمینگ از لحاظ درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و طول ریشهچه اختلاف معنیداری وجود داشت. مقایسه میانگینها نشان داد که تیمار پتانسیل اسمزی 16- بار در مدت زمان پنج روز و دمای 25 درجه سانتیگراد نسبت به سایر تیمارها و شاهد سبب افزایش معنیداری در درصد و سرعت جوانهزنی بذر بادرنجبویه شد. آزمایش دوم با هدف بررسی تأثیر اسموپرایمینگ بر جوانهزنی بذر گیاه بادرنجبویه تحت تنش شوری بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل تیمار بذری با دو سطح (بذر پرایم نشده و بذر پرایم شده) و تیمار شوری با چهار سطح (شاهد، 4، 8 و 12 دسیزیمنس بر متر) بود که براساس نتایجی که در مرحله اول آزمایش بهعنوان بهترین شرایط پرایمینگ بدست آمد اقدام به تهیه بذرهای پرایم شده گردید. نتایج نشان داد که در همه سطوح شوری، بذرهای پرایم شده بهطور معنیداری درصد و سرعت جوانهزنی و طول ریشهچه بالاتری نسبت به بذرهای پرایم نشده دارند. نتایج نشان داد که اثر متقابل شوری و تیمارهای بذری نیز از لحاظ درصد و سرعت جوانهزنی و طول ریشهچه معنیدار بود.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4507_192f0c9b8df75af9fc3567b63e47f7f0.pdf
2012-01-21
573
586
10.22092/ijmapr.2012.4507
بادرنجبویه Melissa officinalis L.))
پتانسیل اسمزی
اسموپرایمینگ
جوانهزنی
مریم
مکیزاده تفتی
marytafti@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری، اکولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه تبریز
LEAD_AUTHOR
روزبه
فرهودی
2
استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر
AUTHOR
محمد
راستیفر
3
کارشناس، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اسیدهای چرب بذر گل گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch & Mey.) در دو اکوتیپ مختلف
در این تحقیق دو ویژگی مهم فیزیکی و شیمیایی، درصد کل روغن و میزان اسید چرب موجود در بذر گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch & Mey.) از دو اکوتیپ کرمانشاه و نکا (استان مازندران) مورد مطالعه قرار گرفتند. استخراج روغن با استفاده از سیستم سوکسله و شناسایی اسیدهای چرب با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) صورت پذیرفت. سپس دادههای بدستآمده با یکدیگر مورد مقایسه آماری قرار گرفتند. درصد روغن دانه در اکوتیپ کرمانشاه (31/0+16/19) و در اکوتیپ نکا (26/0+16/17) بدست آمد. همچنین 8 نوع اسید چرب شامل پالمتیک، استئاریک، اولئیک، سوکسنیک، لینولئیک، آلفا-لینولنیک (ALA)، گاما-لینولنیک (GLA)، و استئاریدونیک اسید توسط کروماتوگرافی گازی شناسایی گردید. اسید چرب سوکسنیک با میزان 4/0-2/0% و اسید چرب آلفا- لینولنیک با مقدار 48-46%، بهترتیب دارای کمترین و بیشترین مقدار در هر دو اکوتیپ بودند. دادههای بدست آمده حکایت از آن دارند که با توجه به ارزش غذایی اسیدهای چرب ضروری موجود در روغن دانه، گل گاوزبان ایرانی پتانسیل بالقوه جهت تولید مکملهای غذایی غنی از اسیدهای چرب ضروری همچون امگا-3 (آلفا-لینولنیک) و امگا-6 (گاما-لینولنیک) را دارد. با توجه به اهمیت شناخت از گیاه قبل از اجرای عملیات بهنژادی، دادههای بدست آمده میتوانند بهعنوان مرجعی در انتخاب روشهای مناسب اصلاحی برای بهبود کیفیت و کمّیت روغن دانه و افزایش میزان اسیدهای چرب ضروری در این گیاه بکار گرفته شوند.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4508_12ca665a14b885b6c6f5e06deee06c7b.pdf
2012-01-21
587
595
10.22092/ijmapr.2012.4508
گل گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch & Mey.)
اسید چرب
کروماتوگرافی
گاما-لینولنیک
آلفا-لینولنیک
نورالدین
حسینپور آزاد
1
کارشناس ارشد، پژوهشکده برنج و مرکبات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
AUTHOR
قربانعلی
نعمتزاده
gmplant21@gmail.com
2
استاد، پژوهشکده برنج و مرکبات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
LEAD_AUTHOR
سید محمدرضا
آزادبخت
3
استاد، گروه فارماکوگنوزی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران
AUTHOR
سیّدکمال
کاظمیتبار
4
استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
AUTHOR
احسان
شکری
5
کارشناس ارشد، پژوهشکده برنج و مرکبات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر کاربرد ورمیکمپوست، بیوفسفات و ازتوباکتر بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)
بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده نعناییان است که از اهمیت زیادی در ایران و جهان برخوردار میباشد و از اسانس حاصل از پیکر رویشی آن در صنایع مختلف داروسازی، غذایی و آرایشی و بهداشتی استفاده میشود. به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی بادرشبی شامل مقدار اسانس و میزان ژرانیول، ژرانیال و ژرانیل استات در اسانس، آزمایشی بهصورت فاکتوریل سه عاملی با استفاده از عاملهای ورمیکمپوست (صفر، 15 و 30 % حجم گلدان)، ازتوباکتر (کاربرد و عدم کاربرد) و بیوفسفات (کاربرد و عدم کاربرد) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در سال زراعی 1388 بهصورت گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. مقایسه میانگینها توسط آزمون مقایسه دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین مقدار اسانس در پیکر رویشی (74/0%) و بیشترین میزان ژرانیل استات در اسانس (1/61%) در تیمار سطح سوم ورمیکمپوست حاصل شد. همچنین بیشترین مقدار ژرانیول در اسانس (2/24%) در تیمار سطح دوم ورمیکمپوست × عدم کاربرد بیوفسفات و بیشترین مقدار ژرانیال در اسانس (2/18%) در تیمار سطح دوم ورمیکمپوست × عدم کاربرد ازتوباکتر، حاصل شد.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4509_28f803483960d4b61d1c055988c55539.pdf
2012-01-21
596
605
10.22092/ijmapr.2012.4509
ازتوباکتر
بیوفسفات
بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)
اسانس
ورمیکمپوست
سودابه
مفاخری
smafakheri@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
رضا
امیدبیگی
omidba_r@modares.ac.ir
2
استاد، گروه باغبانی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
فاطمه
سفیدکن
sefidkon@rifr-ac.ir
3
استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
فرهاد
رجالی
frejali@yahoo.com
4
استادیار، مؤسسه تحقیقات خاک و آب
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه اثر عصاره الکلی و اسانس سه گیاه Melissa officinalis L.، Rosmarinus officinalis L. و Lavandula angustifolia Mill. در دفع پشه Anopheles stephensi
کنترل پشهها و حفاظت افراد از گزش آنها یکی از مهمترین راههای پیشگیری از بیماریهای منتقله بهوسیله آنها میباشد. گزش این حشرات علاوه بر ایجاد عوارض موضعی (خارش، قرمزی و سوزش) میتواند موجب انتقال بیماریهای مهلک و خطرناک بهخصوص در مناطق حاره و گرمسیری گردد. یکی از روشهای کنترل این بیماری حفاظت افراد از گزش پشههای ناقل میباشد، استفاده از دورکنندهها بهویژه دورکنندههای گیاهی از روشهای مناسب برای حفاظت افراد بهشمار میرود. در این مطالعه از سه گیاه ملیس (Melissa officinalis L.)، رزماری (Rosmarinus officinalis L.) و لاواندا (Lavandula angustifolia Mill.) استفاده شدهاست که بعد از تهیه اسانس و عصاره هر کدام، در دو مرحله آزمایش حیوانی و انسانی خاصیت دفعکنندگی آنها بر علیه پشه Anopheles stephensi مقایسه گردید. در نهایت اثر دفعکنندگی اسانسها و عصارهها با ترکیب شیمیایی دافع N و N- دیاتیل 3- متیل بنزامید که بهعنوان کنترل مثبت است، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بین عصاره و اسانس اختلاف معنیداری (1%) وجود دارد و اثرگذاری اسانس بیشتر از عصاره بود. همچنین نتایج نشان داد که اثر دفعکنندگی این مواد در حیوانات نسبت به انسان بیشتر بودهاست.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4510_39300fca90a034b4e6f98f93047c027b.pdf
2012-01-21
606
614
10.22092/ijmapr.2012.4510
Melissa officinalis L
Rosmarinus officinalis L
Lavandula angustifolia Mill
پشه آنوفل (Anopheles stephensi)
دافع حشرات
محمد
براتشوشتری
behzadshoshtary@yahoo.com
1
کارشناس ارشد ژنتیک اصلاح نباتات، مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی- پژوهشکده علوم و فناوری نوین
LEAD_AUTHOR
روحالله
قلندری
2
داروساز، مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی- پژوهشکده علوم و فناوری نوین
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی روشهای کاشت گیاه دارویی رازک (Humulus Lupulus L.) در گرگان
رازک (Humulus lupulus L.) گیاهیست دائمی از تیره شاهدانه (Cannabaceae)، که در بیشتر نقاط جهان جهت استفاده دارویی و صنعتی کشت میگردد. این گونه در استان گلستان بهصورت وحشی رویش دارد. این بررسی، به منظور دستیابی به بهترین روش کاشت گیاه رازک در گرگان انجام شد. این پژوهش از سال 1379 به مدت سه سال اجرا شد. در این تحقیق چهار روش کاشت شامل: 1- بذرکاری 2- قلمه 3- پاجوش و 4- خوابانیدن در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که از نظر استقرار گیاه، روشهای پاجوش، خوابانیدن و بذرکاری نسبت به روش قلمه اختلاف معنیداری داشتند (01/0>p). از نظر میزان عملکرد رازک روشهای پاجوش و خوابانیدن بهترتیب با 1610 و 1338 کیلوگرم در هکتار نسبت به روشهای بذرکاری و قلمه با 687 و 5/28 کیلوگرم در هکتار اختلاف معنیداری داشتند (01/0>p). در مجموع روش پاجوش با توجه به استقرار مناسب و عملکرد بالا نسبت به 3 روش دیگر برای کاشت در گرگان توصیه میگردد.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4511_8a955e14c080842f5eeeeb2f91844bf4.pdf
2012-01-21
615
623
10.22092/ijmapr.2012.4511
رازک (Humulus lupulus)
گیاه دارویی
کاشت
محصول
سیدعلی (سیدرضا)
حسینی
seidalihoseini@yahoo.com
1
مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
کاهش و پسرفت ضایعات آترواسکلروزی بهوسیله عصاره هیدروالکلی گیاه گل راعی (Hypericum perforatum L.) در خرگوشهای هایپرکلسترولمیک
پسرفت و توقف ضایعات آترواسکلروز یک هدف اساسی برای بیماران میباشد. آنتیاکسیدانها و ترکیبهای هایپولیپیدمیک منجر به توقف پیشرفت آترواسکلروز و موجب پسرفت آترواسکلروز میشوند. در این مطالعه لیپیدهای سرم و تغییرات آترواسکلروزی بعد از مصرف عصاره گل راعی (Hypericum perforatum L.) در طی درمان در خرگوشهای هیپرکلسترولمی بررسی شدهاست. خرگوشها بهطور تصادفی در 4 گروه 5تایی تقسیم شدند. گروه اول با رژیم غذایی استاندارد به مدت 75 روز، گروه دوم با رژیم پرکلسترول (کلسترول 1% وزن غذا) به مدت 75 روز، خرگوشها در گروه 3 و 4 برای 45 روز رژیم پرکلسترول 1% و پس از آن بهترتیب در گروه سوم رژیم معمولی و گروه چهارم عصاره گل راعی (mg/kg.bw150) به مدت 30 روز دریافت نمودند. نمونه خون در ابتدا، 45 روز و بعد از 75 روز برای اندازهگیری لیپیدهای سرم جمعآوری گردید. در پایان مطالعه، آئورت نیز برای بررسی پلاکهای آترواسکلروزی برداشته شد. در این مطالعه غلظت کلسترول، TG، LDL-C، و همچنین AI کاهش و سطح HDL-C در گروه III-IV افزایش یافت، ولی کاهش لیپیدهای سرم و تغییرات آترواسکلروزی در گروه IV در مقایسه با گروه III در طی درمان کاهش بیشتری داشته است. نتایج نشان داد که رژیم معمولی به دنبال رژیم پرکلسترول موجب تسریع آترواسکلروز با وجود کاهش لیپیدهای سرم میشود. درمان با عصاره گل راعی به دنبال رژیم پرکلسترول از پیشرفت آترواسکلروز جلوگیری میکند، که احتمالاً با کاهش ریسک فاکتورها و سازوکارهای آنتیاکسیدانی که موجب درمان آترواسکلروز میشوند، ارتباط دارد. بنابراین کاهش ضایعات آترواسکلروز احتمالاً در ارتباط با کاهش فشارهای اکسیداتیو میباشد.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4512_db920018b4b15483960ac1626744498e.pdf
2012-01-21
624
634
10.22092/ijmapr.2012.4512
آترواسکلروز
درمان
گل راعی (Hypericum perforatum L.)
خرگوش
نجمه
کبیری
kabir_s97@yahoo.com
1
کارشناس ارشد، گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
صدیقه
عسگری
sasgary@yahoo.com
2
دانشیار، مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان، مرکز تحقیقات فیزیولوژی کاربردی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
AUTHOR
پریوش
رحیمی
3
کارشناس ارشد، گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ویژگیهای کاریوتیپی گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در ایران
گز روغنی (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori) یکی از گونههای با ارزش درختچهای و فراموش شده است که در مناطقی از جنوب شرقی کشور ما رویش دارد و ارزش دارویی، صنعتی و غذایی زیادی برای آن ذکر شدهاست. بهرغم اهمیت زیادی که این گونه از منظرهای مختلف دار،د تاکنون از نظر ویژگیهای مختلف زیستی ازجمله ویژگیهای کاریوتیپی مورد توجه کافی قرار نگرفتهاست. در این تحقیق چهار جمعیت گیاهی مختلف به همراه دو نمونه کشت بافتی از این گونه مورد مطالعات کاریوتیپی قرار گرفته و ضمن اندازهگیری ابعاد کروموزومی برخی از آمارههای موجود جهت سنجش تقارن کاریوتیپی نیز محاسبه شده و بر مبنای آنها جمعیتهای مختلف این گونه مورد مقایسه قرار گرفتند. اطلاعات کاریوتیپی بر مبنای دو مدل آشیانهای و فاکتوریل تجزیه و تحلیل شدند. در شمارش کروموزومی مشخص شد که کلیه فامیلها و جمعیتها دارای 28 کروموزوم بودند (28 =n2). تجزیه واریانس دادهها نیز نشان داد که جمعیتهای مورد مطالعه و کروموزومهای آنها از نظر تمامی ویژگیهای کاریوتیپی با هم اختلاف معنیداری در سطح 1% داشتند. در مواردی سلولهای آنیوپلوئید نیز مشاهده گردید. بهطور کلی این گونه دارای کروموزومهای ریزی است، بهطوری که میانگین عمومی طول کروموزومهای جمعیتهای مورد مطالعه بین 19/1 تا 1/2 میکرون متغیر بود. بیشترین طول ژنوم متعلق به جمعیت کشت بافتی کنشکی (2/51 میکرون) و کمترین طول ژنوم متعلق به جمعیت گرهون (3/33 میکرون) بود. به عبارت دیگر، نمونههای کشت بافتی از نظر ابعاد کروموزومی در دستههای جداگانه و کاملاً متفاوت از سایر جمعیتهای مطالعه شده قرار گرفتند. متقارنترین کاریوتیپ را بر مبنای TF% جمعیت چانف از خود نشان داد (45%). نامتقارنترین کاریوتیپ بر این مبنا متعلق به نمونه کنشکی بود (41%). آماره DRL و فرمول کاریوتیپی نیز این موضوع را تأیید نمود.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4513_ff8cf95c0eb55eca3ab6a44ff421c5a1.pdf
2012-01-21
635
646
10.22092/ijmapr.1390.4513
گز روغنی (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori)
کاریوتیپ
کروموزوم
تقارن کاریوتیپی
سیتوژنتیک
آنیوپلوئید
ایران
زینب
نظری
1
کارشناس ارشد، دانشگاه پیام نور، تهران
AUTHOR
حسین
میرزایی ندوشن
nodoushan2003@yahoo.com
2
استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
LEAD_AUTHOR
غلامرضا
بخشیخانیکی
3
استاد، دانشگاه پیام نور، تهران
AUTHOR
فرشته
اسدیکرم
asadi344@rifr-ac.ir
4
کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اثر تنش خشکی بر ترکیبهای آنتیاکسیدان در گیاه دارویی کتان (Linum usitatissimum L.)
خشکی ازجمله تنشهای فیزیکی است که بهعنوان عامل محدودکننده رشد گیاهان در بیشتر نقاط جهان شناخته شدهاست. در این پژوهش بذر کتان (Linum usitatissimum L.) در گلدانهای پلاستیکی حاوی شن- رس- خاکبرگ با نسبت 1:1:2 کاشته شد. پس از کامل شدن سومین برگ اصلی گیاه، تنش در سه سطح براساس ظرفیت زراعی (شاهد FC، FC 3/2، FC 3/1) به مدت 10 روز اعمال شد. این آزمایش با سه تکرار براساس طرحی کاملاً تصادفی انجام شد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر مکانیسمهای دفاعی غیرآنزیمی گیاه دارویی کتان، گیاهان ابتدا از گلدانها خارج و سپس میزان کاروتنوئید، آنتوسیانین، فلاونوئید، ترکیبهای فنلی و پرولین در آنها اندازهگیری شد. نتایج آماری با استفاده از نرمافزار SPSS در سطح 05/0 نشان داد که میزان آنتوسیانین، ترکیبهای فنلی و پرولین با افزایش تنش خشکی افزایش یافت و این افزایش معنیدار بود. لازم به ذکر است که تجمع پرولین در اندام هوایی بیشتر از ریشه میباشد. میزان فلاونوئید در شرایط FC 3/2 ابتدا افزایش و بعد کمی کاهش یافت، اما به هر حال در مقایسه با شاهد میزان فلاونوئید افزایش یافت. میزان کاروتنوئید در این آزمایش در برگ گیاه کتان کاهش معنیداری را با شاهد نشان داد.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4514_1ae614b5cfaff599253e5a4cc1865337.pdf
2012-01-21
647
658
10.22092/ijmapr.2012.4514
کتان (Linum usitatissimum L.)
ترکیبهای فنلی
پرولین
فلاونوئید
کاروتنوئید
آنتوسیانین
مهلقا
قربانلی
mghorbanli@gorganiau.ir
1
استاد، گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان
LEAD_AUTHOR
غلامرضا
بخشیخانیکی
bakhshi@pnu.ac.ir
2
دانشیار، دانشگاه پیام نور مرکز تهران
AUTHOR
انوشه
ذاکری
3
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر تیمارهای مختلف فیزیکی- شیمیایی در رفع خواب بذر گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)
نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) گیاهی متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) میباشد. این گیاه از نظر دارویی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در طبیعت جوانهزنی بذر این گیاه به سختی صورت میگیرد که موجب در معرض انقراض قرار گرفتن آن شدهاست. این پژوهش ضمن بررسی علت پایین بودن جوانهزنی بذر، عوامل مؤثر بر تحریک جوانهزنی را مورد بررسی قرار خواهد داد. تیمارهای مختلف فیزیکی- شیمیایی شامل خراشدهی پوسته بذر، خراشدهی پوسته بذر و آب جاری، قرار دادن بذور نرمال زیر آب جاری، حذف کامل پوسته بذر و کشت مغز بذر، ایجاد ترک در پوسته بذر و تیمار بذر نرمال با اسید سولفوریک بود. بذرها در سال 1388 از ایستگاه آبخوانداری واقع در شهر سبزوار جمعآوری شدند. سترون کردن بذرها با محلول HgCl2w/v 1/0% انجام شد و اثر چهار تیمار دمایی C˚4+، C˚20+، C˚25+ و قرارگیری بذرها به مدت یک هفته در دمای C˚4+ و سپس انتقال به دمای C˚25+ بر جوانهزنی بذر این گیاه بررسی گردید. در هیچ یک از تیمارهای شاهد، خراشدهی مکانیکی، آب جاری و تیمار با اسید سولفوریک، جوانهزنی حاصل نشد. اختلاف معنیداری در جوانهزنی بذر در تیمارهای خراشدهی پوسته بذر و آب جاری و برش با اسکالپل و ایجاد شکاف در بذر بجز بذرهایی که پوستبرداری شده بودند مشاهده نشد. تیمار حذف کامل پوسته بذر و قرارگیری بذرها در دمای C˚4 بهمدت یک هفته و سپس نگهداری آنها در دمای C˚25 بهترین نتیجه (100% جوانهزنی) را در بر داشت. حذف کامل پوسته بذر بهعنوان مانع فیزیکی همراه با سرمادهی اولیه روشی مؤثر برای جوانهزنی بذر این گونه شناخته شد.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4515_cb7dfc9650953760ae3e72f3d3f325d2.pdf
2012-01-21
659
667
10.22092/ijmapr.2012.4515
نوروزک
Salvia leriifolia Benth
خواب بذر
جوانهزنی
موانع فیزیکی- شیمیایی
فاطمهالسادات
سری
1
کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران
AUTHOR
عباس
قمریزارع
ghamari-zare@rifr-ac.ir
2
استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
LEAD_AUTHOR
شکوفه
شهرزاد
3
کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
محبتعلی
نادریشهاب
4
استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
سپیده
کلاتهجاری
5
استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی کیفی کتیرای گون سفید (Astragalus gossypinus Fischer.) در منطقه غرب استان اصفهان
صمغ کتیرای سفید از مهمترین صمغهای گیاهیست که از ساقه گون سفید (Astragalus gossypinus Fischer.) گرفته میشود. ایران مهمترین تولیدکننده کتیراست. امروزه کتیرا در صنایع مختلف ازجمله: دارویی، بهداشتی و غذایی مصارف جدید و متنوعی پیدا کردهاست. از آنجا که ارزشگذاری اقتصادی کتیرا براساس کیفیت آن انجام میگیرد، مطالعه ترکیبهای شیمیایی صمغ کتیرا و شناسایی رویشگاههای برتر گون ضروریست. در این تحقیق نمونههای کتیرای سفید از شش رویشگاه گون سفید در منطقه غرب استان اصفهان استحصال گردید و مهمترین ترکیبها، کربوهیدراتها، اسیدهای آمینه و عناصر معدنی تعیین و مقایسه شد. نتایج بررسیها نشان داد که قند آرابینوز با متوسط 49/34% بیشترین مقدار قند موجود در صمغ کتیرا را داراست. در مجموع 9 نوع اسید آمینه شناسایی و اندازهگیری شد که در بین آنها اسیدهای آمینه هیدروکسیپرولین با متوسط 3/173 نانومول بر گرم بیشترین و متیونین کمترین مقدار را شامل شد. همچنین در بین عناصر اندازهگیری شده کلسیم و فسفر بهطور میانگین بهترتیب 76/0% و 83/0% بیشترین درصد و عنصر نیتروژن با متوسط 06/0% کمترین درصد را دارا بودند.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4516_79ac2241d731a6c5a027166dc31338f0.pdf
2012-01-21
668
680
10.22092/ijmapr.2012.4516
گون سفید (Astragalus gossypinus Fischer.)
کتیرا
شاخصهای کیفی
استان اصفهان
ایران
پریسا
قمشیبزرگ
ghomeshi_parisa@yahoo.com
1
دانشجوی دانشکده منابع طبیعی، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه صنعتی اصفهان
LEAD_AUTHOR
سید محمدرضا
وهابی
2
استادیار، دانشکده منابع طبیعی، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه صنعتی اصفهان
AUTHOR
محمد
فضیلتی
3
دانشیار، دانشکده کشاورزی، گروه صنایع غذایی، دانشگاه صنعتی اصفهان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر تاریخ کشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovate L.)
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد اسفرزه (Plantago ovate L.) آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند در سال 1387 انجام شد. در این آزمایش تأثیر سه تاریخ کاشت 30 فروردین، 20 اردیبهشت و 10 خردادماه بهعنوان فاکتور اصلی و سه تراکم گیاهی 6/16، 2/22 و 3/33 بوته در مترمربع بهعنوان فاکتور فرعی مورد مطالعه قرار گرفت و صفاتی از قبیل عملکرد دانه، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که تأخیر در تاریخ کاشت از 30 فروردین به 10 خردادماه تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را بهترتیب 2/35، 8/39، 2/60، 3/49 و 7/19 درصد بهطور معنیدار کاهش داد. تاریخ کاشت 30 فروردینماه با میانگین 11/656 سنبله در مترمربع از برتری معنیداری نسبت به دو تاریخ کاشت بعدی برخوردار بود. همچنین تراکم بوته تأثیر معنیداری بر تعداد سنبله در بوته، تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه در مترمربع، شاخص برداشت و عملکرد دانه در بوته داشت، بهطوری که با کاهش تراکم از 3/33 به 6/16 بوته در مترمربع، کاهش 3/45 درصدی در عملکرد دانه و کاهش 7/52 درصدی در عملکرد بیولوژیک مشاهده گردید، این در حالیست که شاخص برداشت از 47/25 به 06/28% و عملکرد دانه در بوته از 129/1 به 318/1 گرم افزایش یافت. نتایج تحقیق حاضر حکایت از آن دارد که تاریخ کاشت و تراکم بوته مناسب نقش مؤثری در افزایش عملکرد دارد و تاریخ کاشت 30 فروردینماه و تراکم 3/33 بوته در مترمربع با میانگین 99/558 کیلوگرم در هکتار، عملکرد قابل قبولی را در زراعت اسفرزه در بیرجند تولید میکند.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4517_8d52fab54cb2ef5d4ab01cd93636867b.pdf
2012-01-21
681
699
10.22092/ijmapr.2012.4517
اسفرزه (Plantago ovate L.)
تاریخ کاشت
تراکم بوته
عملکرد و اجزای عملکرد
سید غلامرضا
موسوی
s_reza1350@yahoo.com
1
استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند
LEAD_AUTHOR
محمد جواد
ثقهالاسلامی
2
استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند
AUTHOR
محسن
پویان
3
مربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش متیلجاسمونات در بهبود مقاومت به شوری از طریق تأثیر بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک در گیاه بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)
به منظور ارزیابی تأثیر متیلجاسمونات و تنش شوری بر برخی خصوصیات غشاء، جذب عناصر یونی و تنظیم اسمزی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، آزمایشی فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با استفاده از فاکتورهای محلولپاشی با متیلجاسمونات (Mµ0، 75، 150، 225 و 300) و شوری dS/m) 1/2، 6، 10 و 14) در یک طرح گلخانهای با سه تکرار انجام گردید. نتایج نشان داد که اسپری متیلجاسمونات و اعمال شوری تأثیر معنیداری بر روی خصوصیات ذکر شده داشتهاست، بهطوری که بیشترین پایداری غشاء، محتوای پرولین، K+، Ca++، نسبتK+/Na+، وزن خشک گل و کمترین محتوای Na+ مربوط به گیاهان اسپری شده با غلظت 75 میکرومولار متیلجاسمونات در سطح شوری dS/m6 بود. میتوان گفت بالاتر بودن میزان عاملهای عنوان شده در تیمار dS/m6 نمکطعام نسبت به شاهد با مساعدت متیلجاسمونات در نتیجه سازوکارهایی نظیر جلوگیری از ورود نمک و جذب ترجیحی K+ در شوریهای ملایم باشد. علاوه بر این کاربرد متیلجاسمونات باعث گردید تا بهطور معنیداری میزان پرولین افزایش یابد. افزایش میزان پرولین نیز باعث افزایش قابل توجهی در میزان پایداری غشاء و افزایش مقاومت به شوری گردید.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4518_b1c588ecabec9f7f9417bb4e0de07b24.pdf
2012-01-21
700
711
10.22092/ijmapr.2012.4518
متیلجاسمونات
بابونه (Matricaria chamomilla L.)
تنش شوری
پایداری غشاء
پرولین
سدیم
پتاسیم
کلسیم
فاطمه
سلیمی
fatemesalimi18@yahoo.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
AUTHOR
فرید
شکاری
shekari@znu.ac.ir
2
استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان،
LEAD_AUTHOR
محمدرضا
عظیمی
3
استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان،
AUTHOR
اسماعیل
زنگانی
4
کارشناس ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر عصاره هیدروالکلی گیاه تاجخروس (Amaranthus caudatus L.) بر کاهش برخی از ریسک فاکتورهای آترواسکلروز خرگوشهای هایپرکلسترولمیک
هایپرکلسترولمی، رژیمهای سرشار از کلسترول و فشارهای اکسیداتیو موجب افزایش سطح کلسترول تام و در نتیجه سبب پیشرفت آترواسکلروز میشوند. آنتیاکسیدانها نقش مهمی در بازدارندگی و جمعآوری رادیکالهای آزاد دارند. گیاه تاجخروس (Amaranthus caudatus L.) کاهشدهنده لیپید و یک عامل آنتیاکسیدانی میباشد. هنوز مشخص نیست که تاجخروس موجب کاهش آترواسکلروز میشود. هدف از این مطالعه نشان دادن اثر تاجخروش در کاهش برخی از ریسک فاکتورهای مؤثر در آترواسکلروز است که با کاهش فشارهای اکسیداتیو ارتباط دارد. در این تحقیق، خرگوشها بهطور تصادفی در 4 گروه 5 تایی تقسیم شدند. گروه اول با رژیم غذایی استاندارد به مدت 75 روز، گروه دوم با رژیم پرکلسترول (کلسترول 1% وزن غذا) به مدت 75 روز، خرگوشها در گروه 3 و 4 برای 45 روز رژیم پرکلسترول 1٪ و پس از آن بهترتیب در گروه سوم رژیم معمولی و گروه چهارم عصاره تاجخروس (mg/kg.bw150) به مدت 30 روز دریافت نمودند. نمونه خون در ابتدا، 45 روز و بعد از 75 روز بهترتیب رژیم غذایی برای اندازهگیری آپولیپوپروتئین B (apoB)، مالون دیآلدئید (MDA)، آپولیپوپروتئین A (apoA) و OX-LDL جمعآوری گردید. نتایج مطالعات نشان داد که تیمار با تاجخروس برای 30 روز موجب کاهش معنیدار apoB، MDA و کاهش OX-LDL میشود. همچنین سطح apoA افزایش معنیداری داشتهاست. حیواناتی که رژیم معمولی را به مدت 30 روز دریافت کرده بودند کاهش معنیداری در این فاکتورها نشان ندادند. تأثیر تاجخروس احتمالاً به دلیل کاهش فشارهای اکسیداتیو میباشد و احتمالاً دارای اثر آنتیآتروژنیک بوده و میتواند بهعنوان یک رژیم غذایی مهم در کاهش آترواسکلروز نقش داشته باشد.
https://ijmapr.areeo.ac.ir/article_4519_1cec6fc70ea20a2d779201cc930b0d8b.pdf
2012-01-21
712
720
10.22092/ijmapr.2012.4519
رگرسیون
تاجخروس (Amaranthus caudatus L.)
خرگوش
OX-LDL
MDA
آپولیپوپروتئین B
آپولیپوپروتئین A
نجمه
کبیری
kabir_s97@yahoo.com
1
کارشناس ارشد، گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
صدیقه
عسگری
sasgary@yahoo.com
2
دانشیار، مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان، مرکز تحقیقات فیزیولوژی کاربردی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
AUTHOR
پریوش
رحیمی
3
کارشناس ارشد، گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان
AUTHOR