تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران

زراعت و باغبانی

بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بر رشد و عملکرد Datura stramonium L.

زهرا ایزدی؛ عباس بیابانی؛ حسین صبوری؛ بابک بحرینی نژاد

دوره 37، شماره 2 ، خرداد و تیر 1400، ، صفحه 315-328

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2021.342847.2783

چکیده

شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.315.106.2.1576.46گیاه داتوره (Datura stramonium L.) به لحاظ دارا بودن ترکیب‌های آلکالوئیدی یکی از گیاهان مهم در صنایع دارویی است. به‌منظور بررسی اثرات سه سطح کود اوره (60 ،120 و 180 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح تراکم کاشت (6، 10 و 14 بوته در متر‌مربع) بر عملکرد و اجزای عملکرد این گونه گیاهی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح ... بیشتر شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.315.106.2.1576.46گیاه داتوره (Datura stramonium L.) به لحاظ دارا بودن ترکیب‌های آلکالوئیدی یکی از گیاهان مهم در صنایع دارویی است. به‌منظور بررسی اثرات سه سطح کود اوره (60 ،120 و 180 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح تراکم کاشت (6، 10 و 14 بوته در متر‌مربع) بر عملکرد و اجزای عملکرد این گونه گیاهی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در سال‌های زراعی 1397 و 1398 به اجرا درآمد. اثرات اصلی تراکم و اوره بر صفات ارتفاع، تعداد شاخه جانبی و وزن هزاردانه و برهم‌کنش سطوح مختلف اوره و تراکم بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته و تعداد دانه در کپسول در هر دو سال‌ معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد دانه (1282.37 و 1212.53 کیلوگرم در هکتار، به‌ترتیب در سال‌های 1397 و 1398) در تیمار 180 کیلوگرم در هکتار کود اوره و تراکم 6 بوته در متر‌مربع بدست آمد. تجزیه علیّت، بیشترین اثر مثبت مستقیم در سطوح مختلف تراکم و اوره را مربوط به صفت تعداد کپسول در بوته نشان داد. نتایج این آزمایش نشان داد که، کاربرد 180 کیلوگرم اوره در هکتار و تراکم 6 بوته در متر‌مربع می‌تواند نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه در گیاه دارویی داتوره داشته باشد.

اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی ‌و کیفی آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak.) در شرایط دیم سه استان‌ کشور

محمدحسین لباسچی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مریم مکی‌زاده تفتی؛ امیرحسین طالب‌پور؛ جمال حسنی؛ خلیل کریم‌زاده اصل؛ سمانه اسدی صنم

دوره 35، شماره 3 ، مرداد و شهریور 1398، ، صفحه 527-537

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2019.114481.2070

چکیده

شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.527.95.3.1575.1585 به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی‌ و کیفی آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak.) در شرایط دیم آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌ کامل تصادفی در سه تکرار در سه منطقه دیم کشور و طی دو سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم (فواصل روی ردیف 25، 35 و 50 سانتی‌متر، به‌ترتیب برابر 8، ... بیشتر شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.527.95.3.1575.1585 به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی‌ و کیفی آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak.) در شرایط دیم آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌ کامل تصادفی در سه تکرار در سه منطقه دیم کشور و طی دو سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم (فواصل روی ردیف 25، 35 و 50 سانتی‌متر، به‌ترتیب برابر 8، 6 و 4 بوته در مترمربع)، زمان (سال اول و دوم پس از کشت) و مکان (آذربایجان‌شرقی، کردستان و تهران (دماوند)) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع، قطر تاج پوشش، عملکرد ماده خشک اندام هوایی، بازده اسانس و عملکرد اسانس در مرحله گلدهی کامل بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر تراکم، مکان و زمان و اثر متقابل آنها بر کلیه صفات معنی‌دار بود. نتایج نشان دادند که بیشترین عملکرد ماده ‌خشک (1147 کیلوگرم در هکتار) در سال‌های اول و دوم در تهران در تراکم 8 بوته در متر‌‌مربع بدست آمد. کردستان با 2.25% و آذر‌بایجان‌شرقی با 0.43% به‌ترتیب بالاترین و پایین‌ترین درصد اسانس را داشتند. در بررسی اثر متقابل تراکم در مکان بر تغییرات عملکرد اسانس بیشترین عملکرد اسانس در کردستان و دماوند و در تراکم 8 بوته در متر‌‌مربع به‌ترتیب به میزان 21.73 و 17.88 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. آویشن کرک‌آلود در تراکم‌های بالا تولید بیشتر ماده خشک و عملکرد اسانس را نشان داد که این موضوع نشان‌دهنده استقرار و سازگاری آویشن کرک‌آلود در مناطق مختلف دیم کشور به‌ویژه منطقه دیم‌خیز دماوند و کردستان است.

تأثیر تراکم بوته بر عملکرد کمّی ‌و کیفی سه گونه آویشن (Thymus) در شرایط دیم سه استان‌ کشور

محمدحسین لباسچی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مریم مکی زاده تفتی؛ سمانه اسدی صنم؛ خلیل کریم زاده اصل

دوره 33، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1396، ، صفحه 897-914

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2018.109432.1959

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی‌‌‌ و کیفی سه گونه آویشن در شرایط دیم استان‌های تهران (دماوند)، کردستان و کرمانشاه آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه سال (1388، 1389 و 1390) و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه‌ (T. vulgaris L.، T.daenensis Celak. و T. kotschyanus Boiss. & Hohen.) و سه تراکم‌ ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی‌‌‌ و کیفی سه گونه آویشن در شرایط دیم استان‌های تهران (دماوند)، کردستان و کرمانشاه آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه سال (1388، 1389 و 1390) و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه‌ (T. vulgaris L.، T.daenensis Celak. و T. kotschyanus Boiss. & Hohen.) و سه تراکم‌ (8، 6 و 4 بوته در مترمربع) بودند که به‌ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. ویژگی‌های اندازه‌گیری شده شامل عملکرد ماده خشک اندام هوایی، بازده اسانس، عملکرد اسانس و ترکیب‌های موجود در اسانس بود. نتایج نشان داد که برهم‌کنش چهارگانه تراکم، گونه، سال و استان بر مقدار ماده خشک معنی‌دار بود که مقدار آن از 75 تا 5172 کیلوگرم در هکتار در تیمار‌ها و سال های مختلف بدست آمد. بیشترین عملکرد ماده خشک در تراکم 6 بوته در متر‌مربع گونه T. daenensis در سال سوم آزمایش در کرمانشاه مشاهده شد. بیشترین عملکرد اسانس در تراکم 8 بوته در متر‌مربع گونه T. daenensis در سال دوم در کرمانشاه بدست آمد. بیشترین مقدار تیمول (80.3%) متعلق به گونه T.daenensis در دماوند و در تراکم متوسط در سال سوم آزمایش بود. در کل، ظرفیت بالای تولید T. daenensis در استان‌های مورد آزمایش، نشان از سازگاری و عملکرد اقتصادی این گونه بومی و باارزش داشت.

اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد و محتوی آلیسین دو اکوتیپ گیاه دارویی سیر (Allium sativum L.)

عبدالرضا صداقتی؛ محمد کافی؛ شهرام رضوان بیدختی؛ شیوا اکبری

دوره 31، شماره 6 ، بهمن 1394، ، صفحه 1024-1034

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2016.105891

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم‌ بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان آلیسین دو اکوتیپ سیر (Allium sativum L.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب بلوک‌ کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در شهرستان دامغان در سال زراعی 1391-1390 انجام شد. در این آزمایش سه تاریخ کاشت (25 مهر، 20 آبان و 15 اسفند)، به‌عنوان عامل اصلی، دو اکوتیپ ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم‌ بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان آلیسین دو اکوتیپ سیر (Allium sativum L.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب بلوک‌ کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در شهرستان دامغان در سال زراعی 1391-1390 انجام شد. در این آزمایش سه تاریخ کاشت (25 مهر، 20 آبان و 15 اسفند)، به‌عنوان عامل اصلی، دو اکوتیپ (کویر دامغان و سفید همدان) به‌عنوان عامل فرعی و سه تراکم کشت (35، 45 و 55 بوته در مترمربع) به‌عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد با تأخیر در کاشت، صفات ارتفاع، وزن تر و خشک سوخ، عملکرد سیر، قطر و وزن خشک سیر‌چه کاهش یافتند. وزن تر و خشک سوخ، عملکرد سیر، قطر و وزن خشک سیر‌چه و مقدار آلیسین اکوتیپ سیر سفید همدان، به‌طور معنی‌داری بیشتر از اکوتیپ سیر کویر دامغان بود. افزایش تراکم، باعث کاهش وزن تر و خشک سوخ، قطر و وزن خشک سیر‌چه و افزایش ارتفاع و عملکرد سیر و تعداد سیر‌چه در سوخ گردید. بهترین تاریخ کاشت با توجه به حصول بیشترین عملکرد تر (7/1 کیلوگرم در متر‌مربع) و خشک (27/0 کیلوگرم در متر‌مربع)، تاریخ 25 مهرماه بود. اکوتیپ سفید همدان نیز به‌دلیل دارا بودن بالاترین وزن تر و خشک سوخ، قطر، وزن خشک سیر‌چه، میزان آلیسین و عملکرد بیشتر، مناسبتر شناخته شد و تراکم کاشت مطلوب نیز با توجه به حصول مقادیر بیشتر ارتفاع بوته، تعداد سیر‌چه در سوخ و عملکرد بالاتر، تراکم کشت 55 بوته در متر‌مربع بوده‌است.

اثر تنش خشکی بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadi در تراکم‏های مختلف

غزاله رمضان؛ بهلول عباس‌زاده

دوره 31، شماره 6 ، بهمن 1394، ، صفحه 1071-1085

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2016.105895

چکیده

در میان تنش‌های غیرزنده، خشکی مهمترین مشکل زراعی است که باعث کاهش عملکرد محصولاتی می‌شود که به‌صورت دائم یا دوره‌ای در معرض آن قرار می‌گیرند. Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadi گیاهی چند‌ساله و متعلق به تیره نعناعیان می‌باشد. ایران منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک بوده و بیشتر زمین‌‌های زراعی با مشکل کم‌آبی مواجه می‌باشند که این پدیده عمده‌ترین ... بیشتر در میان تنش‌های غیرزنده، خشکی مهمترین مشکل زراعی است که باعث کاهش عملکرد محصولاتی می‌شود که به‌صورت دائم یا دوره‌ای در معرض آن قرار می‌گیرند. Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadi گیاهی چند‌ساله و متعلق به تیره نعناعیان می‌باشد. ایران منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک بوده و بیشتر زمین‌‌های زراعی با مشکل کم‌آبی مواجه می‌باشند که این پدیده عمده‌ترین دلیل کاهش عملکرد محسوب می‌شود. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و فاصله کاشت بر گیاه Nepeta pogonosperma، تحقیقی در شرایط مزرعه در سال‌های 91-1390 در ایستگاه تحقیقات البرز (مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) اجرا شد. این آزمایش در قالب فاکتوریل و بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. عامل فاصله کاشت در 4 سطح (20×20، 30×30، 40×40 و 50×50 سانتی‌متر) و عامل خشکی در 3 سطح آبیاری (30، 60 و 90 درصد ظرفیت زراعی) اعمال شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل تنش خشکی×فاصله کاشت بر قطر ساقه اصلی و درصد اسانس در سطح 5% معنی‌دار بود. اثر تنش خشکی و فاصله کاشت بر طول و عرض برگ، طول گل‌آذین، عملکرد در هکتار، درصد و عملکرد اسانس، تعداد ساقه گلدار و کل ساقه‌ها و تعداد گل‌آذین معنی‌دار بود. مقایسه میانگین تیمار‌‌ها نشان داد که بیشترین عرض برگ (mm9/15)، طول برگ (mm5/40) و عملکرد اندام هوایی در هکتار (kg/ha3391) مربوط به تیمار بدون تنش خشکی (FC %90) بود. بیشترین تعداد ساقه بدون گل (Number/plant47)، تعداد ساقه گلدار (Number/plant41)، تعداد کل ساقه (Number/plant88)، تعداد گل‌آذین (Number/plant6/15)، و بیشترین عملکرد اندام هوایی در هکتار (kg/ha5185)، درصد اسانس (21/3%) و عملکرد اسانس (kg/ha122) مربوط به فاصله کاشت 20×20 سانتی‌متر بود. نتایج این بررسی نشان داد که به‌منظور دستیابی به بیشترین عملکرد اندام هوایی و عملکرد اسانس می‌توان از تراکم 20×20 در سطح تنش 60% ظرفیت زراعی استفاده کرد.

تأثیر سطوح آبیاری، نیتروژن و تراکم بوته بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و بازدهی مصرف آب در شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)

مجتبی خسروی؛ سید غلامرضا موسوی؛ محمدجواد ثقه‌الاسلامی

دوره 30، شماره 5 ، آذر 1393، ، صفحه 682-691

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2014.10706

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر دور آبیاری، کود نیتروژن و تراکم بوته بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و بازدهی مصرف آب شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان درمیان در سال 1389 انجام شد. عامل اصلی آبیاری شامل دورهای آبیاری 5 و 10 روز، عامل فرعی کود نیتروژن در سه سطح ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر دور آبیاری، کود نیتروژن و تراکم بوته بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و بازدهی مصرف آب شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان درمیان در سال 1389 انجام شد. عامل اصلی آبیاری شامل دورهای آبیاری 5 و 10 روز، عامل فرعی کود نیتروژن در سه سطح شامل مقادیر صفر (شاهد)، 75 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و عامل فرعی فرعی تراکم در سه سطح شامل تراکم‌های 22، 33 و 66 بوته در مترمربع تعیین گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که دور آبیاری بر صفات طول غلاف و بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس، مقدار نیتروژن مصرفی بر صفات تعداد شاخه اصلی در بوته، طول غلاف، عملکرد دانه، شاخص کلروفیل، بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس و تراکم بوته بر صفات تعداد شاخه اصلی در بوته و قطر طوقه معنی‌دار شد. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که افزایش دور آبیاری از 5 به 10 روز باعث کاهش 8/7 درصدی در طول غلاف گردید، اما بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس به‌ترتیب 5/40% و 5/47% افزایش یافت. افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 150 کیلوگرم در هکتار، تعداد شاخه اصلی، طول غلاف، شاخص کلروفیل، عملکرد دانه، بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس را به‌ترتیب 5/23، 4/26، 2/23، 1/67، 3/72 و 5/71 درصد افزایش داد. همچنین با افزایش تراکم از 22 به 66 بوته در مترمربع، تعداد شاخه اصلی و قطر طوقه به‌ترتیب 9/7% و 2/11% کاهش یافت. در مجموع براساس نتایج این تحقیق می‌توان تیمار دور آبیاری 10 روز به همراه مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و ترجیحاً تراکم 66 بوته در مترمربع را برای زراعت شنبلیله در منطقه درمیان توصیه نمود.

تأثیر تراکم بوته بر صفات مرفولوژیک و زراعی ژنوتیپ‌های‌ بزرک دارویی (Linum usitatissimum L.)

علی تدین؛ شهرام ترابیان؛ محمود رضا تدین

دوره 30، شماره 4 ، مهر 1393، ، صفحه 621-633

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2014.9844

چکیده

به‌منظور بررسی ویژگی‌های مرفولوژیک و زراعی ژنوتیپ‌های مختلف بزرک دارویی (Linum usitatissimum L.) در تراکم‌های مختلف بوته، یک آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه اجرا گردید. تراکم‌های مختلف ٣٠٠، ٥٠٠ و ١٠٠٠ بوته در مترمربع به‌عنوان فاکتور اول و چهار ژنوتیپ‌ بزرک ایرانی، استرالیایی، کانادایی ... بیشتر به‌منظور بررسی ویژگی‌های مرفولوژیک و زراعی ژنوتیپ‌های مختلف بزرک دارویی (Linum usitatissimum L.) در تراکم‌های مختلف بوته، یک آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه اجرا گردید. تراکم‌های مختلف ٣٠٠، ٥٠٠ و ١٠٠٠ بوته در مترمربع به‌عنوان فاکتور اول و چهار ژنوتیپ‌ بزرک ایرانی، استرالیایی، کانادایی و فرانسوی به‌عنوان فاکتور دوم منظور گردید. نمونه‌برداری در سه مرحله رشد رویشی، ٥٠% گل‌دهی و رسیدگی فیزیولوژیک انجام شد. نتایج نشان داد که تراکم بوته اثر معنی‌داری بر میانگین صفات ارتفاع، وزن ماده خشک هوایی گیاه در مرحله رشد رویشی،‌ ارتفاع، قطر ساقه، وزن خشک در مرحله ٥٠% گل‌دهی، ارتفاع، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی و وزن خشک در مرحله رسیدگی داشت. درضمن صفات تعداد کپسول در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت نیز تحت تأثیر تراکم بوته قرار گرفت. ژنوتیپ‌های مختلف بزرک اثر معنی‌داری روی صفات ارتفاع، قطر ساقه و تعداد شاخه فرعی در هر سه برداشت داشت. صفات تعداد کپسول در بوته، ‌تعداد بذر در کپسول، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت و تعداد روز تا ٥٠% گل‌دهی و رسیدگی فیزیولوژیک نیز تحت تأثیر معنی‌دار ژنوتیپ‌های بزرک قرار گرفت. حداکثر عملکرد دانه با میانگین ٨٩٩ کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار 1000 بوته در مترمربع بود. ژنوتیپ ایرانی بزرک، با تولید میانگین ٤٠/٦ بذر در کپسول، تولید میانگین ١٣٧٥ کیلوگرم بذر در هکتار، میانگین شاخص برداشت ٢٣/٢١، بیشترین و با میانگین ٦٥ روز تا ٥٠% گل‌دهی و ١٢٣ روز تا رسیدگی فیزیولوژیک دیررس‌‌ترین ژنوتیپ بود.

بررسی تأثیر تراکم و کشت مخلوط گلرنک (Carthamus tinctorius L.) و منداب (Eruca sativa L.) بر عملکرد و نسبت برابری زمین

سید پوریا قاسمی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی

دوره 30، شماره 2 ، خرداد 1393، ، صفحه 342-352

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2014.6211

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تراکم و کشت مخلوط گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) و منداب (Eruca sativa L.) بر عملکرد و نسبت برابری زمین، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری واقع در 30 کیلومتری جنوب شهرستان تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر تراکم و کشت مخلوط گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) و منداب (Eruca sativa L.) بر عملکرد و نسبت برابری زمین، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری واقع در 30 کیلومتری جنوب شهرستان تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تراکم بوته در سه سطح 40، 20 و 16 بوته در مترمربع به‌عنوان عامل اصلی و آرایش در خطوط کشت در 6 سطح، شامل کشت خالص گلرنگ (CCCCCCCC)، کشت خالص منداب (EEEEEEEE) و همچنین کشت مخلوط آنها به‌صورت CCCCEEEE، ECCCEEEC، CCEECCEE و CECECECE به‌عنوان عامل فرعی بود. ویژگی‌های مورد مطالعه شامل عملکرد، اجزای عملکرد و نسبت برابری زمین بود. نتایج نشان داد که در منداب، بیشترین عملکرد ماده خشک اندام هوایی و همچنین دانه به‌ترتیب معادل 1035 و 246 گرم در مترمربع از تراکم 40 بوته در مترمربع و آرایش CCCCEEEE بدست آمد. در گلرنگ نیز، بیشترین عملکرد ماده خشک اندام هوایی و دانه به‌ترتیب برابر با 1050 و 268 گرم در مترمربع بود که در تراکم 40 بوته در مترمربع از آرایش CCCCEEEE مشاهده شد. به‌طور کلی در ارزیابی سیستم کشت مخلوط مشخص گردید که در تولید ماده خشک اندام هوایی و دانه، بالاترین نسبت برابری زمین مربوط به تراکم بالا از آرایش CCCCEEEE و به‌ترتیب معادل 41/1 و 48/1 بود که بیانگر سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص هر کدام از گونه‌ها به تنهایی می‌باشد.

تأثیر تاریخ کاشت و تراکم بر خصوصیات مورفولوژیک و عملکرد مرزه تابستانه (Satureja hortensis L.)

مهران محمدپور؛ عظیم قاسم‌‌نژاد؛ محمدحسین لباسچی؛ بهلول عباس‌‍‍‍‍‍‍‍‍‌زاده؛ محمد آزاد‌بخت

دوره 29، شماره 3 ، آبان 1392، ، صفحه 621-634

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2013.4046

چکیده

مرزه با نام علمی (Satureja hortensis L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده Labiatae بومی جنوب اروپا، آناتولی، قفقاز، عراق و غرب ایران بوده و امروزه در اغلب دنیا کشت می‌گردد. به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر صفات مورفولوژیک مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به‌صورت طرح اسپلیت‌پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تاریخ کاشت (22 فروردین، ... بیشتر مرزه با نام علمی (Satureja hortensis L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده Labiatae بومی جنوب اروپا، آناتولی، قفقاز، عراق و غرب ایران بوده و امروزه در اغلب دنیا کشت می‌گردد. به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر صفات مورفولوژیک مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به‌صورت طرح اسپلیت‌پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تاریخ کاشت (22 فروردین، 2 و 13 اردیبهشت) به‌عنوان عامل اصلی و سه تراکم (35 × 15، 35 × 25، 35 × 35 سانتی‌متر) به‌عنوان عامل فرعی در سه تکرار در سال 89 در دانشگاه کشاورزی ساری انجام شد. گیاهان در مرحله گلدهی کامل بررسی شدند. اثر تاریخ کاشت و تراکم بر اغلب صفات مورفولوژیک مرزه معنی‌دار شد. نتایج مقایسه میانگین‌ تاریخ کاشت نشان داد که تاریخ کاشت اول بیشترین ارتفاع گیاه (3/52 سانتی‌متر)، قطر ساقه (8/8 میلی‌متر)، تعداد گره (81/17)، تعداد ساقه فرعی (22/23)، قطر ریشه (12/9 میلی‌متر) و وزن خشک ریشه (76/2 گرم بر بوته) بود. تأخیر در تاریخ کاشت به‌طور معنی‌داری باعث افزایش وزن خشک اندام هوایی شد. به‌طوری که بیشترین مقدار آن (1/3023 و 9/2663 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ‌های کاشت سوم و دوم بدست آمد. نتایج مقایسه میانگین‌ تراکم‌ها نشان داد که تراکم سوم (کمترین تراکم) بیشترین قطر ریشه (33/9 میلی‌متر) و وزن خشک ریشه (56/2 گرم بر بوته) را داشت. به‌علاوه اینکه تراکم‌های سوم و دوم بیشترین ارتفاع گیاه (03/53 و 09/51 سانتی‌متر)، قطر ساقه (92/7 و 4/7 میلی‌متر)، تعداد گره (06/17 و 32/16) و تعداد ساقه فرعی (94/21 و 79/21) بود. اثر تراکم بر وزن خشک اندام هوایی معنی‌دار نشد. البته نتایج بدست‌آمده نشان داد که خصوصیات مورفولوژیک مرزه که اغلب از اجزای عملکرد پیکر رویشی محسوب می‌شوند، تحت تأثیر تیمارهای زراعی قرار داشته و با مدیریت صحیح می‌توان عملکرد رویشی را افزایش داد.

تأثیر تراکم بوته بر صفات مورفولوژیک و عملکردهای کمّی و کیفی چهار گونه آویشن (Thymus) در شرایط دیم دماوند

رضا طاهری؛ محمدحسین لباسچی؛ عبدالرسول ذاکرین؛ محمد بختیاری رمضانی؛ امیر برجیان؛ مریم مکی‌زاده تفتی

دوره 29، شماره 3 ، آبان 1392، ، صفحه 709-719

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2013.4052

چکیده

به‌منظور بررسی عملکرد و بازده اسانس چهار گونه آویشن محلی و خارجی با تراکم‌های مختلف در شرایط دیم آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد (دماوند) در سال 1390 انجام شد. چهار گونه آویشن (Thymus daenensis، T. pubescens، T. kotschyanus و T. vulgaris) به‌عنوان عامل اصلی و تراکم شامل فاصله‌های ... بیشتر به‌منظور بررسی عملکرد و بازده اسانس چهار گونه آویشن محلی و خارجی با تراکم‌های مختلف در شرایط دیم آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد (دماوند) در سال 1390 انجام شد. چهار گونه آویشن (Thymus daenensis، T. pubescens، T. kotschyanus و T. vulgaris) به‌عنوان عامل اصلی و تراکم شامل فاصله‌های روی ردیف 25، 35 و 50 سانتی‌متر به‌عنوان عامل فرعی محسوب شد. صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع، تعداد ساقه هوایی، طول ریشه، قطر تاج پوشش، وزن خشک ریشه، عملکرد تر و خشک اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس بود. نتایج حکایت از تفاوت معنی‌دار گونه‌ها در صفات اندازه‌گیری شده داشت. در میان صفات اندازه‌گیری شده اثر تراکم تنها بر تعداد ساقه هوایی، قطر تاج پوشش، عملکرد تر اندام هوایی و وزن خشک ریشه معنی‌دار شد. بررسی اثر متقابل گونه و تراکم نشان داد بالاترین عملکرد ماده خشک (2206 کیلوگرم در هکتار) مربوط به گونه T. kotschyanus در فاصله کشت 25 سانتی‌متر و کمترین مقدار (7/554کیلوگرم در هکتار) مربوط به گونه T. vulgaris در فاصله کشت 50 سانتی‌متر بود. بالاترین بازده اسانس (1/2%) در گونه T. kotschyanus با فاصله کشت 25 سانتی‌متر و بالاترین عملکرد اسانس در گونه T. daenensis با فاصله کشت 25 سانتی‌متر مشاهده شد.

اثر تراکم و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله (Trigonella foenum gracum L.)

محمدجواد ثقه‌الاسلامی؛ خلیل احمدی بنکدار

دوره 26، شماره 2 ، مرداد 1389، ، صفحه 265-274

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2010.6958

چکیده

به منظور تعیین تاریخ کاشت و تراکم مناسب گیاه شنبلیله (Trigonella foenum gracum L.) در منطقه تربت جام آزمایشی در سال زراعی 1384-1383 انجام شد. طرح آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. چهار سطح تاریخ کاشت (9 اسفند، 29 اسفند، 20 فروردین و 9 اردیبهشت) به‌عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح تراکم (10، 20، 30 و 40 بوته در متر مربع) به‌عنوان ... بیشتر

اثر تراکم گیاه بر شاخصهای رشد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در شرایط دیم دماوند

محمدحسین لباسچی؛ محمد بختیاری رمضانی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی

دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، ، صفحه 444-454

چکیده

به‌منظور بررسی اثرهای تراکم بوته بر شاخصهای رشد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در شرایط دیم دماوند، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد (دماوند) با بارندگی 315 میلی‌متر در سال زراعی 83-82 به اجرا درآمد. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تیمار و 5 تکرار انجام شد. در این تحقیق اثر تراکم‌های 14، 20 و 29 بوته در متر مربع، بر شاخصهای ... بیشتر

اثر کود نیتروژن و تراکم بر عملکرد بذر، اسانس و روغن گیاه گشنیز (Coriandrum sativum L.)

احمد اکبری نیا؛ جهانفر دانشیان؛ فرزاد محمدبیگی

دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 410-419

چکیده

به منظور بررسی اثر سطوح کود نیتروژن و تراکم بر عملکرد بذر، اسانس و روغن بذر گیاه گشنیز آزمایشی در سال 1384 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین اجرا گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده، اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار بود. تیمارهای کود نیتروژن شامل 30، 60 و 90 کیلو گرم در هکتار در کرت های اصلی و تیمارهای ... بیشتر به منظور بررسی اثر سطوح کود نیتروژن و تراکم بر عملکرد بذر، اسانس و روغن بذر گیاه گشنیز آزمایشی در سال 1384 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین اجرا گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده، اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار بود. تیمارهای کود نیتروژن شامل 30، 60 و 90 کیلو گرم در هکتار در کرت های اصلی و تیمارهای تراکم شامل 20، 30، 40 و 50 بوته در متربع در کرتهای فرعی قرار داده شدند. عملکرد بذر، بازده و عملکرد اسانس، درصد و عملکرد روغن بذرها اندازه گیری و مقابسه شدند. نتایج نشان داد که نیتروژن و تراکم بر تمامی صفات مورد بررسی اثر معنی داری داشت. با افزایش کود نیتروژن تا 60 کیلو گرم در هکتار عملکرد بذر افزایش و بعد با کاربرد بیشترآن عملکرد بذر کاهش یافت. در حالی که بیشترین درصد و عملکرد اسانس و درصد و عملکرد روغن مربوط به تیمار 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. عامل تراکم بر عملکرد بذر، اسانس و روغن تاثیر داشت. بیشترین عملکرد بذر، عملکرد اسانس، درصد و عملکرد روغن با تراکم 30 بوته در مترمربع بدست آمد و کمترین عملکرد بذر در تراکم 50 بوته در مربع مشاهده گردید. اما بالاترین بازده اسانس مربوط به تراکم 40 بوته در مترمربع بود که با تراکم 30 بوته در متربع تفاوت معنی داری نداشت. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که از لحاظ عملکرد بذر و عملکرد اسانس کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و از لحاظ درصد اسانس، درصد و عملکرد روغن تیمار 90 کیلو گرم نیتروژن با تراکم 30 بوته در مترمربع بالاترین مقدار را دارا بودند.

تأثیر تراکم کشت بر عملکرد واجزای عملکرد گلرنگ در شرایط دیم

محمد بختیاری رمضانی؛ محمدحسین لباسچی؛ نبی اله نعمتی

دوره 22، شماره 2 ، مرداد 1385، ، صفحه 155-160

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2006.114990

چکیده

به منظور بررسی اثر تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ Carthamus tinctorius) ( آزمایشی در شرایط دیم دماوند در سال 1383 در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد (دماوند) به اجرا در آمد. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تیمارو 5 تکرار انجام شد. در این تحقیق فواصل ردیف کشت 25،35 و17 سانتیمتر (به ترتیب تراکم‌های 14، 20 و 29 بوته در متر مربع) تیمارها ... بیشتر

اثر تراکم گیاهی و دفعات کنترل علفهای هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد انیسون (Pimpinella anisum L.)

محمد شاره؛ محمد حسن راشد محصل

دوره 19، شماره 3 ، آبان 1382، ، صفحه 213-226

چکیده

به منظور بررسی اثر تراکم گیاهی و دفعات کنترل علفهای هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد انیسون (Pimpinella anisum) آزمایشی در بهار سال 1377 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد.این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد.در این تحقیق دو عامل تراکم گیاهی با 3 سطح(120,60 و 180بوته در متر مربع) و دفعات کنترل ... بیشتر

دوره 40 (1403)

دوره 39 (1402)

دوره 38 (1401)

دوره 37 (1400)

دوره 36 (1399)

دوره 35 (1398)

دوره 34 (1397)

دوره 33 (1396)

دوره 32 (1395)

دوره 31 (1394)

دوره 30 (1393)

دوره 29 (1392)

دوره 28 (1391)

دوره 27 (1390)

دوره 26 (1389)

دوره 25 (1388)

دوره 24 (1387)

دوره 23 (1386)

دوره 22 (1385)

دوره 21 (1384)

دوره 20 (1383)

دوره 19 (1382)

دوره 18 (1381-7)

دوره 17 (1381-6)

دوره 16 (1381-5)

دوره 15 (1381-4)

دوره 14 (1381-3)

دوره 13 (1381-2)

دوره 12 (1381-1)

دوره 11 (1380-5)

دوره 10 (1380-4)

دوره 9 (1380-3)

دوره 8 (1380-2)

دوره 7 (1380-1)

دوره 6 (1379)

دوره 5 (1379)

دوره 4 (1378)

دوره 3 (1378)

دوره 2 (1377)

دوره 1 (1377)

کلیدواژه‌ها = تراکم

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده