علیاکبر حسینپور قزوینی؛ محمدعلی علیزاده؛ علیاشرف جعفری؛ علیرضا ولدآبادی
چکیده
بهمنظور مطالعه شکستن خواب و تشدید جوانهزنی، بذر اکوتیپهای 3 گونه مرزه (Satureja sahendica Bornm.، S. bachtiarica Bunge و S. khuzistanica Jamzad) از عرصههای منابع طبیعی و بذر S. hortensis L. از یکی از مزارع تحت کشت در خوزستان جمعآوری شدند و در آزمایشگاه تکنولوژی بذر مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی با فاکتورهای ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه شکستن خواب و تشدید جوانهزنی، بذر اکوتیپهای 3 گونه مرزه (Satureja sahendica Bornm.، S. bachtiarica Bunge و S. khuzistanica Jamzad) از عرصههای منابع طبیعی و بذر S. hortensis L. از یکی از مزارع تحت کشت در خوزستان جمعآوری شدند و در آزمایشگاه تکنولوژی بذر مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی با فاکتورهای 8 اکوتیپ و 5 تیمار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تیمارهای مورد مطالعه شامل سرمادهی، پسرسی، خراشدهی شیمیایی (با استفاده از الکل 70%)، خراشدهی مکانیکی (کاغذ سمباده) و شاهد بودند. پس از اعمال تیمارهای خوابشکنی بذر اکوتیپها در سه تکرار کشت شدند. جوانهزنی در شرایط استاندارد ژرمیناتور با دمای °C2 ± 20 و 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. خصوصیات جوانهزنی شامل درصد و سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و ساقهچه، شاخصبنیه، وزن تر و خشک اندازهگیری شد. در بین گونهها از لحاظ کلیه صفات تفاوت معنیداری وجود داشت. شاخص بنیه بذر در گونه S. khuzistanica از سایر گونهها بیشتر بود. اکوتیپهای مرزه خوزستان (S. khuzistanica) نسبت به سایر اکوتیپها از خصوصیات جوانهزنی و بنیهای بذر و اندازه گیاهچه بزرگتری برخوردار بودند. در اکوتیپهای با منشأ سردسیری تیمار سرما موجب افزایش درصدجوانهزنی، سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه بذر گردید.
فاطمهالسادات سری؛ عباس قمریزارع؛ شکوفه شهرزاد؛ محبتعلی نادریشهاب؛ سپیده کلاتهجاری
چکیده
نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) گیاهی متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) میباشد. این گیاه از نظر دارویی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در طبیعت جوانهزنی بذر این گیاه به سختی صورت میگیرد که موجب در معرض انقراض قرار گرفتن آن شدهاست. این پژوهش ضمن بررسی علت پایین بودن جوانهزنی بذر، عوامل مؤثر بر تحریک جوانهزنی را مورد بررسی قرار ...
بیشتر
نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) گیاهی متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) میباشد. این گیاه از نظر دارویی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در طبیعت جوانهزنی بذر این گیاه به سختی صورت میگیرد که موجب در معرض انقراض قرار گرفتن آن شدهاست. این پژوهش ضمن بررسی علت پایین بودن جوانهزنی بذر، عوامل مؤثر بر تحریک جوانهزنی را مورد بررسی قرار خواهد داد. تیمارهای مختلف فیزیکی- شیمیایی شامل خراشدهی پوسته بذر، خراشدهی پوسته بذر و آب جاری، قرار دادن بذور نرمال زیر آب جاری، حذف کامل پوسته بذر و کشت مغز بذر، ایجاد ترک در پوسته بذر و تیمار بذر نرمال با اسید سولفوریک بود. بذرها در سال 1388 از ایستگاه آبخوانداری واقع در شهر سبزوار جمعآوری شدند. سترون کردن بذرها با محلول HgCl2w/v 1/0% انجام شد و اثر چهار تیمار دمایی C˚4+، C˚20+، C˚25+ و قرارگیری بذرها به مدت یک هفته در دمای C˚4+ و سپس انتقال به دمای C˚25+ بر جوانهزنی بذر این گیاه بررسی گردید. در هیچ یک از تیمارهای شاهد، خراشدهی مکانیکی، آب جاری و تیمار با اسید سولفوریک، جوانهزنی حاصل نشد. اختلاف معنیداری در جوانهزنی بذر در تیمارهای خراشدهی پوسته بذر و آب جاری و برش با اسکالپل و ایجاد شکاف در بذر بجز بذرهایی که پوستبرداری شده بودند مشاهده نشد. تیمار حذف کامل پوسته بذر و قرارگیری بذرها در دمای C˚4 بهمدت یک هفته و سپس نگهداری آنها در دمای C˚25 بهترین نتیجه (100% جوانهزنی) را در بر داشت. حذف کامل پوسته بذر بهعنوان مانع فیزیکی همراه با سرمادهی اولیه روشی مؤثر برای جوانهزنی بذر این گونه شناخته شد.
طیبه رجبیان؛ عذرا صبورا؛ بتول حسنی؛ حسن فلاح حسینی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 391-404
چکیده
آنغوزه (Ferula assa-foetida) گیاهی دارویی، بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بذرهای گیاه آنغوزه دارای دوره خواب طولانی هستند، بنابراین کوتاه کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانهزنی بذرها توسط روشهای آزمایشگاهی میتواند در احیاء این گیاه مؤثر باشد. اثر جیبرلیک اسید (GA3) به صورت پیش تیمار (با غلظتهای زیاد در کوتاه مدت و در دمای (C˚2±23) ...
بیشتر
آنغوزه (Ferula assa-foetida) گیاهی دارویی، بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بذرهای گیاه آنغوزه دارای دوره خواب طولانی هستند، بنابراین کوتاه کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانهزنی بذرها توسط روشهای آزمایشگاهی میتواند در احیاء این گیاه مؤثر باشد. اثر جیبرلیک اسید (GA3) به صورت پیش تیمار (با غلظتهای زیاد در کوتاه مدت و در دمای (C˚2±23) و تیمار (با غلظتهای کم در بلند مدت و در دماهای C˚4 و C˚2± 23) بر روی جوانهزنی بذر دو جمعیت شیرکوه و طبس در محیط کشت پایه MS بررسی شد. تغییر چندانی در سرعت و درصد جوانهزنی بذرهای تیمار شده و پیش تیمار شده با GA3 هر دو جمعیت در دمای C˚2±23 مشاهده نشد. کاربرد تیمار سرمادهی (C˚4) برای بذرهای هر دو جمعیت سبب افزایش درصد جوانهزنی در آنها شد. پس از 12 هفته حداکثر میزان درصد جوانهزنی در جمعیتهای شیرکوه و طبس به ترتیب 84 و56 درصد بود. همچنین تأثیر عامل دما بر روی جوانهزنی بذرها به تنهایی در دو سطح دمای C˚4 و C˚2±23 روی کاغذ صافی مرطوب آزمون گردید. بیشترین درصد و سرعت جوانهزنی بذرها (جمعیت شیرکوه 90% و جمعیت طبس 67%) در نتیجه سرمادهی روی کاغذ صافی مرطوب به مدت 8 تا 9 هفته حاصل گردید. افزایش غلظت GA3 درونزا در نتیجه تیمار سرمادهی عامل مؤثر بر افزایش درصد جوانهزنی بذرها میباشد.
افسون رحمانپور؛ احمد مجد؛ فیروزه چلبیان
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 111-120
چکیده
با توجه به اهمیت بررسی علل خواب بذرها و رفع آن، اثر تیمارهای هورمونی، مواد شیمیایی و فیزیکی بر چگونگی جوانهزنی بذرهای گیاه دارویی سریش طناز مطالعه گردید. بدین منظور بذرهای رسیده این گیاه از پایههای موجود در باغ گیاهشناسی ملی ایران جمعآوری شدند و برای رفع خواب تحت پیش تیمارهای محرک فیزیکی، شامل خیساندن بذر از 24 تا 48 ساعت، بریدن ...
بیشتر
با توجه به اهمیت بررسی علل خواب بذرها و رفع آن، اثر تیمارهای هورمونی، مواد شیمیایی و فیزیکی بر چگونگی جوانهزنی بذرهای گیاه دارویی سریش طناز مطالعه گردید. بدین منظور بذرهای رسیده این گیاه از پایههای موجود در باغ گیاهشناسی ملی ایران جمعآوری شدند و برای رفع خواب تحت پیش تیمارهای محرک فیزیکی، شامل خیساندن بذر از 24 تا 48 ساعت، بریدن نوک بذر، نور 24 و 12 ساعته و تاریکی مطلق و محرک شیمیایی شامل هیپو کلریت سدیم، سیتریک اسید و ژیبرلیک اسید در غلظتهای متفاوت قرار گرفتند و در نهایت بیشترین درصد جوانهزنی بذرها با مناسبترین پیش تیمار و تیمار مشخص گردید. نتیجه این بررسی رفع خواب بذرهای این گیاه با مناسبترین پیش تیمار و تیمارها می باشد که خیساندن در آب به مدت 24 تا 48 ساعت، بریدن نوک بذر و نور سفید 4500 تا 5000 لوکس 24 ساعته، دمای 10 تا15 درجه سانتیگراد به مدت 1 تا 3 هفته و تیمار 45 دقیقه با محلولهای ژیبرلیک اسید 08/0 مولار با درصد جوانهزنی 80%، سرعت جوانهزنی6/1 وشاخص بنیه بذر65/13 و سیتریک اسید 30 میلیگرم در لیتر با درصد جوانهزنی 70%، سرعت جوانهزنی 27/1 و شاخص بنیه بذر 3/7 بوده است که در مقایسه با تیمار شاهد اختلاف معنیداری مشاهده شده است.
مریم مکیزاده تفتی؛ روزبه فرهودی؛ حسنعلی نقدی بادی؛ علی مهدی زاده
چکیده
در این تحقیق، به منظور تعیین مناسبترین تیمار جهت شکستن خواب بذرهای 3 گونه دارویی روناس، اکیناسه و مورد سه آزمایش جداگانه انجام شد. در آزمایش اول جهت شکستن خواب بذر روناس تیمارهای روشنایی به مدت 24 ساعت، اسید جیبرلیک 500 پیپیام، خراشدهی پوسته بذر با سمباده، خراشدهی پوسته بذر با اسید سولفوریک 90 درصد به مدت 10، 15 و 20 دقیقه، خراشدهی ...
بیشتر
در این تحقیق، به منظور تعیین مناسبترین تیمار جهت شکستن خواب بذرهای 3 گونه دارویی روناس، اکیناسه و مورد سه آزمایش جداگانه انجام شد. در آزمایش اول جهت شکستن خواب بذر روناس تیمارهای روشنایی به مدت 24 ساعت، اسید جیبرلیک 500 پیپیام، خراشدهی پوسته بذر با سمباده، خراشدهی پوسته بذر با اسید سولفوریک 90 درصد به مدت 10، 15 و 20 دقیقه، خراشدهی پوسته بذر با آب گرم 70 و 90 به مدت 5 و 10 دقیقه و سرمادهی بذر به مدت 2، 4 و 6 هفته اعمال گردید که نتایج نشان داد که بالاترین درصد جوانهزنی مربوط به تیمار اسید سولفوریک 90 درصد به مدت 15 دقیقه می باشد.از آنجا که مشکل خواب بذرهای روناس تحت تیمارهای خراشدهی پوسته توسط اسید سولفوریک رفع شد، میتوان نتیجه گرفت خواب این بذرها از نوع فیزیکی بوده و ناشی از پوسته بذر میباشد.در آزمایش دوم به منظور شکستن خواب بذر اکیناسه، تیمارهای جیبرلیک اسید در دو غلظت 250 و 500 پیپیام، نیترات پتاسیم، سرمادهی به مدت 4، 7 و 10 هفته، روشنایی به مدت 24 ساعت و تیمار تلفیقی جیبرلیک اسید 250 پیپیام و سرمادهی به مدت 4 هفته اعمال گردید و بالاترین درصد جوانهزنی در تیمار تلفیقی کاربرد جیبرلیک اسید بر روی بذرهای سرمادهی شده حاصل شد. از آنجاکه بذرهای تحت تیمار سرما و جیبرلیک اسید که نوعی جایگزین سرما می باشد دارای بالاترین درصد جوانه زنی بودند، می توان گفت که خواب بذر از نوع فیزیولوژیک بوده و عامل دخیل در این خواب، نارس بودن جنین ،وجود عامل بازدارنده در بذر و یا هر دو عامل میباشد.در آزمایش سوم که بهمنظور شکستن خواب بذر گیاه مورد اجرا شد تیمارهای جیبرلیک اسید در دو غلظت 250 و500 پیپیام ،سرمادهی به مدت 7 و 10 هفته و خراشدهی مکانیکی توسط کاغذ سنباده و شکاف دهی پوسته با تیغ اعمال گردید که در این آزمایش، بالاترین درصد جوانه زنی در تیمار شکاف دهی پوسته حاصل شد.افزایش جوانه زنی بذرهای گیاه مورد تحت تیمارهای خراشدهی پوسته بذر موید وجود مقاومت مکانیکی پوسته در مقابل خروج جوانه است و به عبارت دیگر، پوسته به عنوان یک مانع فیزیکی از طریق ممانعت از گسترش رویان و یا از طریق ایجاد محدودیت در جذب آب و شاید تبادلات گازی عمل می کند.
محمدعلی علیزاده؛ حمیدرضا عیسوند
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 301-307
چکیده
بذرهای اکثر گیاهان بلافاصله پس از برداشت جوانه زنی پایینی دارند. یکی از مهمترین عوامل این پدیده خواب فیزیولوژیکی1 می باشد. این فرآیند بوسیله نگهداری بذر در شرایط انبارداری خاص ممکن است برطرف شود. در این تحقیق خواص کیفی بذر دو گونه گیاه داروئی منداب و بابونه که به مدت شش ماه در دو شرایط متفاوت سـردخانه (دمای °C4) و انبار خشک ...
بیشتر
بذرهای اکثر گیاهان بلافاصله پس از برداشت جوانه زنی پایینی دارند. یکی از مهمترین عوامل این پدیده خواب فیزیولوژیکی1 می باشد. این فرآیند بوسیله نگهداری بذر در شرایط انبارداری خاص ممکن است برطرف شود. در این تحقیق خواص کیفی بذر دو گونه گیاه داروئی منداب و بابونه که به مدت شش ماه در دو شرایط متفاوت سـردخانه (دمای °C4) و انبار خشک (دمای اتاق°C4 ±20) نگهداری شده بودند تحت آزمون جوانهزنی استاندارد مورد ارزیابی قرار گرفت. خواص کیفی(درصد و سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه) بذر گیاه منداب(Eruca sativa L.) در دو شرایط فوق از نظر آماری تفاوت معنی داری نداشت. درحالیکه درصد جوانهزنی بذر گیاه بابونه (Anthemis altissima L.) در دو شرایط فوق تفاوت معنی داری از خود نشان داد به طوری که بیشترین درصد جوانه زنی از بذرهای نگهداری شده این گیاه در شرایط انبار خشک بدست آمد. این موضوع نشان دهنده وجود خواب فیزیولوژیک در بذر این گیاه و برطرف شدن آن بوسیله انبارداری خشک است. شرایط نگهداری بر دو صفت سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه بذر بابونه تاثیر معنی داری نداشت.
معصومه پوراسماعیل؛ مظفر شریفی
دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1382، ، صفحه 183-193
چکیده
زیره سیاه (Bunium Persicum)گیاهی از خانواده چتریان است که بذر آن به علت خواب به سختی جوانه میزند و به این دلیل در ایران کشت نمیشود. از آنجایی که بذر زیره سیاه خواص دارویی بسیاری دارد، برطرف کردن خواب آن از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. بررسی فنولوژی زیره سیاه نشان داده است که جوانهزنی بذر این گیاه در بهار صورت میپذیرد و نیاز به گذراندن ...
بیشتر
زیره سیاه (Bunium Persicum)گیاهی از خانواده چتریان است که بذر آن به علت خواب به سختی جوانه میزند و به این دلیل در ایران کشت نمیشود. از آنجایی که بذر زیره سیاه خواص دارویی بسیاری دارد، برطرف کردن خواب آن از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. بررسی فنولوژی زیره سیاه نشان داده است که جوانهزنی بذر این گیاه در بهار صورت میپذیرد و نیاز به گذراندن یک دورة به نسبت طولانی سرما پیش از جوانه زدن دارد، همچنین بررسیهای قبلی نشان داده است که برخی غلظتهای هورمونهای گیاهی موجب رفع خواب زیره سیاه میشوند. در این پژوهش اثر پیش تیمار سرما به تنهایی و همراه با برخی تیمارهای هورمونی مؤثر در رفع خواب بذر زیره در برطرف کردن خواب بذرهای این گیاه مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق، بررسی اثر طول دوره پیش تیمار سرما بر رفع خواب و القای جوانهزنی و همچنین تاثیر متقابل پیش تیمار سرما و برخی تیمارهای هورمونی بر رفع خواب بذر زیره سیاه بوده است. برای بررسی اثر طول پیش تیمار سرما ، بذرها به مدت 0 ، 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 6 ، 8 یا10 هفته در یخچال ( °C 4 ) قرار داده شدند و سپس به شرایط عمومی مناسب برای جوانه زنی منتقل شدند و برای بررسی اثر پیش تیمار سرما و تیمارهای هورمونی ، بذرها پس از اینکه حداقل زمان سرمادهی لازم (4 هفته) را تجربه کردند در معرض غلظتهای 0 و 5- 10 مولار بنزیل آدنین یا کینتین قرار داده شدند. نتایج نشان داد که تیمار سرما برای القای جوانه زنی و رفع خواب بذر زیره سیاه لازم می باشد و افزایش زمان سرما دهی به افزایش درصد جوانهزنی منجر میشود به طوری که در تیمار سرمای 8 و 10 هفتهای 58درصد بذرها جوانه زدند، همچنین بررسی اثر متقابل پیش تیمار سرما و تیمار های هورمونی نشان داد که پیش تیمار سرما و بنزیل آدنین باعث تشدید اثرات یکدیگر شده به طوری که در حضور توأم این دو تیمار درصد جوانه زنی به 92.2 درصد رسید.