زراعت و باغبانی
کوثر طاهری بوکانی؛ عباس حسنی؛ میرحسن رسولی صدقیانی؛ محسن برین؛ رامین ملکی
چکیده
سابقه و هدف: ریحان (.Ocimum basilicum L) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) است. از برگ‌های تازه و خشک‌شده و نیز اسانس این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی و آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر استفاده از همزیستی با ریزجانداران محرک رشد مانند ریزوباکتری‌ها و قارچ‌های اندوفیت به‌عنوان راهکاری مقرون به‌صرفه و پایدار ...
بیشتر
سابقه و هدف: ریحان (.Ocimum basilicum L) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) است. از برگ‌های تازه و خشک‌شده و نیز اسانس این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی و آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر استفاده از همزیستی با ریزجانداران محرک رشد مانند ریزوباکتری‌ها و قارچ‌های اندوفیت به‌عنوان راهکاری مقرون به‌صرفه و پایدار برای کاهش اثرهای سوء تنش‌های محیطی مانند شوری مورد توجه قرار گرفته است. ازاین‌رو، این مطالعه بهمنظور ارزیابی تأثیر مایه‌کوبی با ریزجانداران محرک رشد بر برخی ویژگی‌های رشدی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه ریحان در شرایط تنش شوری، به‌صورت آزمایش گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه انجام شد.مواد و روش‌ها: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل مایه‌کوبی با ریزجانداران در سه سطح (شاهد بدون مایه‌کوبی، مایه‌کوبی با قارچ Serendipita indica و مایه‌کوبی با مخلوط باکتری‌های areuginosa Pseudomonas، P. putida و P. fluorescens) و تنش شوری در چهار سطح (صفر، 40، 80 و 120 میلی‌مولار نمک کلرور سدیم) بودند. برای انجام عمل مایه‌کوبی، بذرهای جوانه زده در شرایط آزمایشگاهی، به‌طور جداگانه با سوسپانسیون قارچ S. indica (حاوی 105×5 اسپور در میلی‌لیتر) و مایه تلقیح حاوی مخلوط باکتری‌های سودوموناس (109×1.61 سلول در میلی‌لیتر) مایه‌کوبی شده و در گلدان‌های آماده کشت شدند. گلدان‌ها تا مرحله هشت برگی شدن بوته‌ها، با آب معمولی آبیاری شدند و از این مرحله به بعد، تیمارهای تنش شوری با حل کردن غلظت‌های مختلف نمک کلرور سدیم در آب آبیاری اعمال شده و تا زمان گلدهی کامل ادامه یافت. در مرحله گلدهی کامل پس از برداشت نمونه‌های گیاهی، درصد کلونیزاسیون ریشه توسط قارچ، شاخص‌های رشدی (ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و مجموع طول شاخه‌های جانبی، تعداد و سطح برگ، طول گل‌آذین، وزن تر و خشک برگ و ساقه)، محتوی نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی، غلظت عناصر غذایی برگ (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سدیم و کلر)، درصد و عملکرد اسانس اندازه‌گیری شد. استخراج اسانس از نمونه‌های گیاهی خشک شده در سایه، به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر انجام گردید.نتایج: نتایج نشان داد که تحت تأثیر شوری، درصد کلونیزاسیون ریشه توسط قارچ، صفات رشدی، محتوی نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی، درصد و عملکرد اسانس، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم کاهش، در حالی که غلظت سدیم و کلر افزایش یافت. به‌علاوه مقادیر صفات اندازه‌گیری شده بجز غلظت سدیم و کلر در گیاهان مایه‌کوبی شده بیشتر از گیاهان بدون مایه‌کوبی بود. بیشترین و کمترین میزان خصوصیات رشدی، محتوی نسبی آب (74.47 و 72.39 درصد)، عملکرد اسانس (0.23 و 0.17 میلی‌لیتر در گلدان) و محتوی نیتروژن (1.36% و 1.14%) به‌ترتیب در گیاهان مایه‌کوبی شده با قارچ S. indica و گیاهان بدون مایه‌کوبی بدست آمد. بیشترین و کمترین مقادیر کلروفیل a (0.87 و 0.74 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل b (0.41 و 0.37 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، درصد اسانس (1.24% و 1.05%)، محتوی پتاسیم (5.15% و 3.97%) و فسفر (0.29% و 0.24%) و نسبت پتاسیم به سدیم (10.05 و 4.07) به‌ترتیب در گیاهان مایه‌کوبی شده با باکتری‌های سودوموناس و گیاهان بدون مایه‌کوبی مشاهده شد. همچنین، کمترین میزان انباشت یون‌های سدیم (1.34%) و کلر (2.93%) به‌ترتیب در گیاهان مایه‌کوبی شده با باکتری‌های سودوموناس و قارچ S. indica مشاهده گردید.نتیجه‌گیری: طبق نتایج این پژوهش، استفاده از ریزجانداران محرک رشد گیاه (قارچ S. indica و مخلوطی از باکتری‌های سودوموناس) می‌تواند از طریق افزایش جذب آب و عناصر غذایی، حفظ رنگیزه‌های فتوسنتزی و کاهش انباشت یون‌های سمّی سبب تعدیل اثرهای منفی تنش شوری بر رشد و تولید اسانس گیاه ریحان گردد.
زراعت و باغبانی
مریم سلیمی کوچی؛ مهدی مدن دوست
چکیده
سابقه و هدف: زیره سبز (Cuminum cymiumn L.) گیاهی یکساله با ساقه‌های ظریف و ارتفاع بین 15 تا 50 سانتی‌متر است. میزان مناسب مصرف انواع علف‌کش‌های گروه دی نیتروآنیلینها و اثرهای مثبت استفاده از انواع مالچها در گیاهان دارویی برای از بین بردن علف‌های هرز، از لحاظ بدست آوردن بالاترین عملکرد و افزایش کیفیت محصول مهم می‌باشد. ازاین‌رو کاربرد ...
بیشتر
سابقه و هدف: زیره سبز (Cuminum cymiumn L.) گیاهی یکساله با ساقه‌های ظریف و ارتفاع بین 15 تا 50 سانتی‌متر است. میزان مناسب مصرف انواع علف‌کش‌های گروه دی نیتروآنیلینها و اثرهای مثبت استفاده از انواع مالچها در گیاهان دارویی برای از بین بردن علف‌های هرز، از لحاظ بدست آوردن بالاترین عملکرد و افزایش کیفیت محصول مهم می‌باشد. ازاین‌رو کاربرد علف‌کش‌های تریفلورالین و پندیمتالین همراه با مالچ گندم با هدف بررسی جمعیت و رشد علف‌های هرز، خصوصیات فیزیولوژیک، رویشی، عملکرد و درصد اسانس زیره سبز در این آزمایش بررسی شد.مواد و روش‌ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این مطالعه تیمارهای آزمایش شامل مقادیر 100% و ۵۰% توصیه شده علف‌کش‌های تریفلورالین و پندیمتالین به‌تنهایی و در تلفیق با مالچ کلش گندم بود که به‌همراه مالچ کلش گندم به‌تنهایی و عدم کنترل علف‌های هرز (شاهد) در نظر گرفته شد. از مالچ کلش گندم به طول 5 سانتی‌متر و به‌میزان در حدود 5 تن در هکتار استفاده شد. علف‌کش با استفاده از سم‌پاش پشتی کتابی 20 لیتری با نازل بارانی پخش شد. شناسایی گونههای علف‌های هرز توسط متخصصان علف‌های هرز ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان استان فارس انجام شد. پس از آن، از کوادراتی به ابعاد 50× 50 سانتی‌متر برای اندازه‌گیری صفات تراکم و وزن خشک علف‌های هرز استفاده شد. اندازه‌گیری محتوای آب نسبی برگ‌ها و میزان کلروفیل از هر تیمار سه برگ جوان کاملاً باز شده و شاداب انتخاب شد، همچنین نمونه‌برداری اول صبح و قبل از طلوع آفتاب انجام شد. قبل از پایان دوره رشد ارتفاع و تعداد شاخه اندازه‌گیری شد. در پایان پس از برداشت، عملکرد و اجزای عملکرد (شامل تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر و وزن هزاردانه) اندازه‌گیری گردید. از دانههای برداشت شده در هر کرت به‌طور تصادفی 50 گرم نمونه برداشت شده و برای تعیین درصد اسانس استفاده شد. بهمنظور استخراج اسانس از نمونه‌های تهیه شده از روش تقطیر با بخار آب توسط دستگاه کلونجر استفاده شد و درصد اسانس مربوط به هر نمونه تعیین گردید. مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال 0.05 مقایسه شد.نتایج: گونههای غالب علف هرزی شناسایی شده در مزرعه شامل 6 تیره و 6 گونه بودند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که استفاده از علف‌کش تریفلورالین با دوز توصیه شده + مالچ، میزان تراکم و وزن خشک علف‌های هرز را به‌ترتیب 88% و 87% نسبت به عدم کنترل علف‌های هرز (شاهد) کاهش داد. تیمار مالچ به‌تنهایی توانست تراکم و وزن خشک علف‌های هرز را در مقایسه با شاهد به‌ترتیب 29.6% و 37.5% کاهش دهد. بیشترین محتوای نسبی آب برگ در شرایط علف‌کش تریفلورالین با دوز توصیه شده+ مالچ با میزان 85% بدست آمد. همچنین بیشترین محتوای کلروفیل b و کلروفیل کل برگ برای هر دو علف‌کش تریفلورالین و پندیمتالین در تلفیق با مالچ بدست آمد که نسبت به مصرف تنهای مالچ و عدم کنترل علف‌های هرز افزایش معنی‌داری را نشان داد. کمترین ارتفاع بوته زیره سبز در تیمار آلوده به علف هرز (شاهد) مشاهده شد. تعداد شاخه جانبی در تیمار 100% دوز توصیه شده علف‌کش بیشتر از تیمار 50% دوز توصیه شده علف‌کش بود. همچنین با اضافه کردن مالچ به تیمارها افزایش معنی‌داری در تعداد شاخه جانبی مشاهده شد. وزن خشک اندام هوایی زیره سبز با دوز ۵۰%، ۴% و با دوز کامل، ۱۰% افزایش نشان داد. با کاربرد علف‌کش‌های تریفلورالین عملکرد دانه زیره سبز به‌طور متوسط ۴۷% و پندیمتالین ۴۵% افزایش یافت. با اعمال تیمارهای مدیریتی مالچ، عملکرد دانه زیره سبز به میزان ۴۸% افزوده شد.نتیجه‌گیری: کاربرد مالچ گندم با افزایش محتوای نسبی آب برگ و محتوای کلروفیل برگ در بهبود شاخص‌های رشد تأثیر گذاشته است. علاوه بر کاربرد 10% دوز توصیه شده علف‌کش‌های تریفلورالین و پندیمتالین در تلفیق با مالچ گندم که سبب افزایش وزن خشک اندام هوایی و عملکرد دانه در زیره سبز شد، تیمار 50% دوز توصیه شده در تلفیق با مالچ گندم در سطح پایینتر توانسته این صفات را بهبود دهد. از این رو، کاربرد 50% دوز توصیه شده علف‌کش‌های تریفلورالین در تلفیق با مالچ گندم به دلیل کاهش مصرف علف‌کش، برای کنترل علف‌های هرز در گیاه زیره سبز قابل توصیه است.
زراعت و باغبانی
محمدهادی راد؛ رستم یزدانی بیوکی؛ ولی سلطانی گردفرامرزی؛ نادیا بشارت
چکیده
با هدف بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک اندام هوایی زرشک بی‌دانه (Berberis vulgaris L.) آزمایشی با استفاده از گلدان‌های بزرگ زهکش‌دار در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری: 3، 6، 9، 12 و 15 دسی‌زیمنس بر متر آب آبیاری در سه تکرار در ایستگاه مرکزی مرکز ملی تحقیقات شوری در یزد طی سال‌های 1397 تا 1400 انجام شد. تأثیر شوری آب بر ...
بیشتر
با هدف بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک اندام هوایی زرشک بی‌دانه (Berberis vulgaris L.) آزمایشی با استفاده از گلدان‌های بزرگ زهکش‌دار در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری: 3، 6، 9، 12 و 15 دسی‌زیمنس بر متر آب آبیاری در سه تکرار در ایستگاه مرکزی مرکز ملی تحقیقات شوری در یزد طی سال‌های 1397 تا 1400 انجام شد. تأثیر شوری آب بر برخی شاخص‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک اندام هوایی بررسی شد. تأثیر سطوح مختلف شوری روی ارتفاع، قطر، سطح و حجم تاج‌پوشش، تعداد جست و انشعاب جدید، تعداد برگ در هر درختچه، سطح کل برگ، شاخص سطح برگ، وزن خشک برگ، درصد آسیب‌دیدگی برگ‌ها در دمای بالا، میزان کلروفیل کل، کلروفیل‌های a و b، کاروتنوئید، پرولین، قند کل، آنتوسیانین برگ، فنول برگ و فعالیت آنتی‌اکسیدانی معنیدار (0.01>P) بدست آمد. براساس نتایج، زرشک بی‌دانه از تاب‌آوری بالایی نسبت به تنش شوری برخوردار است. علی‌رغم کاهش رشد در شوری بالای 9 دسی‌زیمنس بر متر، مقاومت فیزیولوژیکی گیاه از طریق تولید اسمولیت‌های ثانویه و بقا در شرایط شور تا شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده شد. بر این اساس در رویشگاه‌‌های مناسب برای پرورش زرشک، می‌توان با مدیریت مناسب محیط ریشه و کنترل شوری عصاره اشباع خاک تا 12 دسی‌زیمنس بر متر، از منابع آب و خاک شور برای پرورش زرشک بی‌دانه به‌ویژه برای افزایش ترکیب‌های فنلی، بهره جست.
به‌زراعی و به‌نژادی
هاجر محمدی؛ محمدرضا پیرمرادی؛ محمد مقدم؛ محمدحسین شمشیری؛ محمد امین میرزاابوالقاسمی
چکیده
ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان مهم متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است که به‌عنوان گیاه دارویی، ادویهای و همچنین به‌صورت سبزی تازه استفاده می‌شود. اسید سالیسیلیک یکی از مهمترین مواد تنظیم‌کننده رشد گیاهی است که رشد و نمو فیزیولوژیکی و فرایندهای متابولیکی گیاه را تنظیم می‌کند و کاربرد آن در شرایط تنش شوری موجب کاهش اثرهای ناشی ...
بیشتر
ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان مهم متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است که به‌عنوان گیاه دارویی، ادویهای و همچنین به‌صورت سبزی تازه استفاده می‌شود. اسید سالیسیلیک یکی از مهمترین مواد تنظیم‌کننده رشد گیاهی است که رشد و نمو فیزیولوژیکی و فرایندهای متابولیکی گیاه را تنظیم می‌کند و کاربرد آن در شرایط تنش شوری موجب کاهش اثرهای ناشی از سمیّت شوری و ایجاد مقاومت در گیاهان می‌گردد. بهمنظور بررسی پاسخ فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ریحان (O. basilicum cv. Keshkeny luvelou) به تنش شوری و کاربرد اسید سالیسیلیک، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح شوری (0، 30، 60 و 90 میلی‌مولار) و پنج سطح اسید سالیسیلیک (0، 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی‌مولار) بود. نتایج نشان داد که تنش شوری منجر به کاهش میزان کلروفیل فلورسانس، کلروفیل‌های a و b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب برگ و درصد اسانس گردید. تیمار با اسید سالیسیلیک باعث کاهش اثرهای منفی ناشی از تنش شوری روی گیاه و بهبود درصد اسانس شد. همچنین تنش شوری باعث افزایش تولید پرولین، محتوای قند محلول، فنل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، نشت یونی، سدیم موجود در برگ و ریشه و میزان کلر گردید، اما تیمار با اسید سالیسیلیک در برخی از سطوح تنش شوری باعث کاهش و یا افزایش این صفات شد. به طور کلی، اسید سالیسیلیک از طریق افزایش تولید اسمولیت‌ها سبب بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه ریحان تحت تنش شوری شد و منجر به افزایش جذب عناصر غذایی و میزان اسانس گیاه گردید.
زراعت و باغبانی
زهرا عظیم زاده؛ عباس حسنی؛ بابک عبدالهی مندولکانی؛ ابراهیم سپهر
چکیده
مرزنجوش (Origanum vulgare L.) گیاهی علفی، چندساله و متعلق به تیره نعناع است که به‌عنوان ادویه برای طعم دادن به غذاها و نیز برای اهداف طبی به‌عنوان ضدنفخ، معرق، خلط‌آور، آرام‌بخش، اشتهاآور، مدر، ضدسرفه و ضدروماتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت ارزیابی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات رشدی و فیزیولوژیک، مقدار اسانس و جذب عناصر غذایی در دو زیرگونه ...
بیشتر
مرزنجوش (Origanum vulgare L.) گیاهی علفی، چندساله و متعلق به تیره نعناع است که به‌عنوان ادویه برای طعم دادن به غذاها و نیز برای اهداف طبی به‌عنوان ضدنفخ، معرق، خلط‌آور، آرام‌بخش، اشتهاآور، مدر، ضدسرفه و ضدروماتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت ارزیابی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات رشدی و فیزیولوژیک، مقدار اسانس و جذب عناصر غذایی در دو زیرگونه از گیاه مرزنجوش، یک آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل دو زیرگونه مرزنجوش (ssp. gracile و ssp. vulgare) و تنش شوری در چهار سطح (0، 25، 50 و 100 میلی‌مولار از NaCl) بودند. نتایج نشان داد که تنش شوری تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد اندازه‌گیری داشته است. با افزایش میزان شوری، ویژگی‌های رشدی (ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ و عملکرد ماده خشک)، محتوی نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل (SPAD)، درصد و عملکرد اسانس، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم در برگ و ریشه کاهش، در حالی‌که مقادیر سدیم و کلر برگ و ریشه هر دو زیرگونه افزایش یافت. عکس‌العمل دو زیرگونه به سطوح مختلف تنش شوری متفاوت بود. تجمع بیشتر سدیم در ریشه‌ها و بالاتر بودن نسبت K/Na در برگ‌ها نسبت به ریشه‌ها نشان‌دهنده توانایی زیرگونه‌های مرزنجوش در محدود کردن انتقال و تجمع یون‌های Na+ در اندام‌های هوایی آنها می‌باشد. در مجموع یافته‌های این تحقیق نشان داد که زیرگونه vulgare به‌واسطه تجمع کمتر یون‌های سدیم و کلر، دارا بودن نسبت بالاتر K/Na و کاهش کمتر در شاخص کلروفیل و عملکرد ماده خشک از میزان تحمل بیشتری در برابر تنش شوری نسبت به زیرگونه gracile برخوردار است.
زراعت و باغبانی
فرشته دارابی؛ نصرت اله عباسی؛ محمدجواد زارع
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.329.106.2.1575.1610آزمایشی با هدف بررسی نقش پوتریسین و 24-اپی‌براسینولید، بر تغییرات مورفوفیزیولوژیکی در تحمل به کمبود آب در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال‌های زراعی 98-1396 اجرا شد. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.329.106.2.1575.1610آزمایشی با هدف بررسی نقش پوتریسین و 24-اپی‌براسینولید، بر تغییرات مورفوفیزیولوژیکی در تحمل به کمبود آب در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال‌های زراعی 98-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح (40، 80 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) در کرتهای اصلی، محلول‌پاشی پوتریسین در سه سطح (Put0: صفر، Put1: 0.5 و Put2: 2 میلی‌مولار) و محلول‌پاشی 24-اپی‌براسینولید در سه سطح (Br0: صفر، Br1: 0.5 و Br2: 2 میکرومولار) به‌صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی اجرا گردید. نتایج نشان داد که برهم‌کنش اثرهای چندگانه سال، تنش خشکی، پوتریسین و 24-اپی‌براسینولید تأثیر معنی‌داری بر صفات کلروفیلa، کلروفیلb و درصد اسانس ریحان گذاشت؛ به‌طوری‌که در هر دو سال آزمایش، محلول‌پاشی با 2 میلی‌مولار پوترسین و 2 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید در همه سطوح تنش خشکی به‌ویژه 80 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر، سبب افزایش بیشتر این صفات شد و این افزایش در سال اول بیشتر از سال دوم بود. تیمار آبیاری مطلوب (40 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) همراه با کاربرد غلظت 2 میلی‌مولار پوترسین و 0.5 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید و تیمارهای تنش خشکی (80 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) همراه با کاربرد غلظت2 میلی‌مولار پوترسین و با 2 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید تعداد برگ و شاخه فرعی بیشتری را داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که تنش خشکی سهم مهمی بر کاهش فاکتورهای اساسی در رشد ریحان دارد. به طور کلی، طبق نتایج به‌دست آمده، مصرف غلظت 2 میلی‌مولار پوتریسین همراه با 2 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید برای بهبود فعالیت‌های فیزیولوژیکی و افزایش میزان اسانس و کاربرد توأم 2 میلی‌مولار پوتریسین و 0.5 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید جهت افزایش عملکرد دانه ریحان در شرایط تنش خشکی پیشنهاد می‌شود.
زراعت و باغبانی
بابک عندلیبی؛ مژگان محمدی آذر؛ بهروز اسماعیل پور؛ فرید شکاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.364.106.2.1576.1610این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک (SA) و نانوسیلیکون (n-Si) بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica (M.B.) Fisch. & C.A. Mey.) تحت تنش شوری در شرایط کنترل نشده گلخانه‌ای در سال 1397 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.364.106.2.1576.1610این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک (SA) و نانوسیلیکون (n-Si) بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica (M.B.) Fisch. & C.A. Mey.) تحت تنش شوری در شرایط کنترل نشده گلخانه‌ای در سال 1397 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل کلرید سدیم (صفر، 50 و 100 میلی‌مولار)، SA (صفر، 1 و 2 میلی‌مولار) و n-Si (صفر، 5/0 و 5/1 میلی‌مولار) بودند. اعمال تیمارهای SA و n-Si در مرحله چهار برگی (هر هفت روز یک‌بار) و تیمار شوری در مرحله شش برگی گیاه (هر چهار روز یک‌بار) تا رسیدگی کامل بذرهای گیاه (زرد شدن 90% برگ‌ها و کپسول‌ها) انجام شد. نتایج نشان داد که تحت تأثیر شوری، صفات گیاهی شامل ارتفاع، وزن خشک اندام هوایی، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه کاهش و پرولین و اسانس افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si باعث بهبود این صفات در تنش شوری شد. ترکیب‌های اصلی اسانس بالنگوی شهری شامل لینالول (25%)، ژرانیول (16%)، بتا-کوببن (10.6%)، منتیل استات (9.8%)، والنسن (3.5%)، جرماکرن-دی (2.4%)، بتا-کاریوفیلن (2.3%) و لیمونن (1.3%) بودند که همه آنها تحت تیمارهای شوری نسبت به شاهد افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si در شرایط تنش شوری باعث افزایش لیمونن، لینالول، ژرانیول، بتا-کوببن، بتا-کاریوفیلن و والنسن و کاهش منتیل استات و جرماکرن-دی شد. به‌طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد SA و n-Si با ایجاد تنظیم اسمزی، حفاظت از محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و کاهش صدمات اکسیدان‌ها می‌تواند میزان تحمل گیاه بالنگوی شهری را به تنش شوری افزایش دهد.
به‌زراعی و به‌نژادی
بهروز اسماعیل پور؛ مرتضی شیخعلی پور؛ موسی ترابی گیکلو
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.867.103.5.1578.1610شوری خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک یکی از مهمترین تنش‌های غیرزیستی محسوب می‌شود که بر رشد و عملکرد گیاهان دارویی اثر منفی دارد. بهمنظور مطالعه اثر محلول‌پاشی سطوح مختلف نانوذرات روی بر خصوصیات رشد، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و عملکرد اسانس بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) در شرایط تنش شوری، یک آزمایش ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.867.103.5.1578.1610شوری خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک یکی از مهمترین تنش‌های غیرزیستی محسوب می‌شود که بر رشد و عملکرد گیاهان دارویی اثر منفی دارد. بهمنظور مطالعه اثر محلول‌پاشی سطوح مختلف نانوذرات روی بر خصوصیات رشد، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و عملکرد اسانس بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) در شرایط تنش شوری، یک آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش شوری با غلظت‌های 0، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم و محلول‌پاشی با نانوذرات روی (0، 100 و 500 میلی‌گرم در لیتر) بودند. شاخص‌هایی مانند ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک بخش هوایی، کلروفیل، نشت غشاء، محتوای آب نسبی، پرولین، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، درصد و عملکرد اسانس در این آزمایش اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که شوری شاخص‌های ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی، کلروفیل و محتوای آب نسبی و عملکرد اسانس را به‌طور معنی‌داری کاهش داد و باعث افزایش میزان نشت غشاء و مقدار پرولین گردید. در حالی‌که محلول‌پاشی نانو روی از طریق افزایش رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی از قبیل آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز موجب کاهش آثار منفی تنش شوری گردید. بهترین اثر بهبوددهندگی نانو روی در شاخص‌های ارتفاع، وزن خشک ساقه، کلروفیل، نشت یونی، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و عملکرد اسانس متعلق به تیمار 500 میلی‌گرم در لیتر نانو روی بود. بنابراین استفاده از غلظت 500 میلی‌گرم در لیتر نانو روی به‌عنوان کاهش‌دهنده آثار منفی تنش شوری در بادرشبو پیشنهاد می‌گردد.
زهرا تقی زاده طبری؛ حمیدرضا اصغری؛ حمید عباس دخت؛ اسماعیل باباخانزاده سجیرانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.98.99.1.1576.1610 کمبود آب بیشترین سهم را در بین انواع تنش‌ها در کاهش عملکرد به خود اختصاص داده است. از راهکارهای مقابله با اثرهای نامطلوب کم‌آبی می‌توان به اصلاح خاک و یا کاربرد برخی از مواد هورمونی برای تخفیف اثرهای نامطلوب خشکی اشاره کرد. این پژوهش با هدف بررسی دو اصلاح‌کننده خاک و تنظیم‌کننده رشد در شرایط ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.98.99.1.1576.1610 کمبود آب بیشترین سهم را در بین انواع تنش‌ها در کاهش عملکرد به خود اختصاص داده است. از راهکارهای مقابله با اثرهای نامطلوب کم‌آبی می‌توان به اصلاح خاک و یا کاربرد برخی از مواد هورمونی برای تخفیف اثرهای نامطلوب خشکی اشاره کرد. این پژوهش با هدف بررسی دو اصلاح‌کننده خاک و تنظیم‌کننده رشد در شرایط کم‌آبی بر برخی از خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیکی گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.) انجام شد. این آزمایش در سال زراعی 1396-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شده است. کرتهای اصلی شامل سطوح کم آبیاری در سه سطح (آبیاری به شکل معمول و هر 5 روز یک‌بار، آبیاری هر 10 و هر 15 روز یک‌بار) و کرتهای فرعی شامل بیوچار در سه سطح (0، 5 و 10 تن در هکتار) و سالیسیلیک اسید در دو سطح (0 و 0.5 میلی‌مولار) بود. نتایج نشان داد اثرهای ساده بیوچار و سالیسیلیک اسید و کم آبیاری بر روی تعداد ساقه گل‌دهنده، تعداد ساقه و نیز ارتفاع ساقه، میزان کلروفیل a، میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید و کلروفیل b برگ معنیدار بود. اثرهای متقابل سالیسیلیک اسید و کم آبیاری نیز بر کاروتنوئید و نیز کلروفیل b معنیدار بود. اثرهای متقابل سه‌گانه نیز در تعداد وزن خشک کل، تعداد ساقه گل‌دهنده، تعداد ساقه و نیز ارتفاع ساقه و کلروفیل b تأثیرگذار بود. به‌طور کلی تنش کم آبیاری موجب کاهش میزان رنگریزه‌های فتوسنتزی و شاخص‌های رشد برگ گاوزبان اروپایی نسبت به حالت شاهد شد، که سالیسیلیک اسید و بیوچار موجب کاهش اثرهای منفی بر میزان رنگریزه‌های فتوسنتزی شد. بنابراین به‌نظر می‌رسد استفاده از بیوچار به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک و سالیسیلیک اسید به‌عنوان تنظیم‌کننده رشد در بهبود برخی از اثرهای منفی تنش آبی گیاه گاوزبان اروپایی مفید باشد.
افسانه حسینی؛ فرید مرادی نژاد؛ مهدی خیاط؛ محمد حسین امینی فرد
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1028.98.6.1578.41 کلسیم یکی از مهمترین عناصر معدنی است که در تعیین کیفیت میوه دخالت دارد. وجود ضایعات فراوان و اُفت کیفیت زرشک بی‌دانه در طی مراحل برداشت، پس از برداشت و نگهداری آن یکی از مشکلات مهم در مناطق تولید می‌باشد. محلول‌پاشی با عناصر معدنی می‌تواند از طریق تأمین مواد غذایی باعث افزایش کیفیت، عملکرد، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1028.98.6.1578.41 کلسیم یکی از مهمترین عناصر معدنی است که در تعیین کیفیت میوه دخالت دارد. وجود ضایعات فراوان و اُفت کیفیت زرشک بی‌دانه در طی مراحل برداشت، پس از برداشت و نگهداری آن یکی از مشکلات مهم در مناطق تولید می‌باشد. محلول‌پاشی با عناصر معدنی می‌تواند از طریق تأمین مواد غذایی باعث افزایش کیفیت، عملکرد، بازارپسندی و کاهش خسارتهای بعد از برداشت گردد. ازاین‌رو در این مطالعه اثر محلول‌پاشی برگی کلرید کلسیم و نیترات کلسیم بر ویژگی‌های کمّی و کیفی میوه زرشک در قالب طرح بلوک کامل تصادفی اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (آب‌مقطر)، کلرید کلسیم (0.5%) و نیترات کلسیم (0.5%) بودند. محلول‌پاشی در چهار مرحله از فصل رشد انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین تعداد خوشه در شاخه، تعداد حبه در خوشه، تعداد حبه در شاخه و عملکرد میوه در شاخه مربوط به تیمار کلرید کلسیم 0.5% و کمترین مقدار آنها در شاهد بود. تیمار کلرید کلسیم مورد مطالعه، منجر به افزایش وزن تَر، قطر و طول شاخه در مقایسه با تیمار شاهد شد. حداکثر مقادیر کلروفیل a، b و کل در برگ‌های درختان شاهد مشاهده گردید. اثر تیمارهای کلرید کلسیم و نیترات کلسیم بر کیفیت ظاهری و بافت میوه زرشک معنیدار بود، اگرچه بر خصوصیات شیمیایی میوه اثری نداشت. به‌طور کلی نتایج نشان داد که محلول‌پاشی برگی با نمک‌های کلرید کلسیم و نیترات کلسیم موجب بهبود ویژگی‌های کمّی و کیفی میوه‌ها نسبت به شاهد شد.
یارمحمد محرابی؛ محسن موحدی دهنوی؛ امین صالحی؛ رهام محتشمی؛ محمد حمیدیان
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1044.98.6.1576.1605 بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری تکمیلی و کودهای زیستی بر برخی صفات فیزیولوژیک عملکرد و درصد اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی ۹7-۹6 در مزرعه تحقیقات و آموزش کشاورزی یاسوج اجرا شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1044.98.6.1576.1605 بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری تکمیلی و کودهای زیستی بر برخی صفات فیزیولوژیک عملکرد و درصد اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی ۹7-۹6 در مزرعه تحقیقات و آموزش کشاورزی یاسوج اجرا شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل آبیاری تکمیلی (دیم کامل، آبیاری تکمیلی در زمان 50% گلدهی و آبیاری تکمیلی در زمان شروع دانه‌بندی) و فاکتور فرعی شامل کود زیستی (بدون کود زیستی فسفره، میکوریزا گونه Glomus mosseae، کود زیستی فسفره و تلفیق میکوریزا و کود زیستی فسفره) بود. کاربرد آبیاری تکمیلی همراه با کود زیستی باعث افزایش کلروفیل کل، کاروتنوئید و کاهش مقدار پرولین شد. همچنین استفاده از کود زیستی فسفره باعث افزایش کاتالاز در گیاه گردید. اثر آبیاری تکمیلی و فسفر زیستی بر تعداد چتر در بوته، ارتفاع بوته، وزن هزاردانه و تعداد دانه در چتر معنیدار بود؛ بیشترین وزن هزاردانه (2.55 گرم)، عملکرد دانه (622.4 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیستی (1252 کیلوگرم در هکتار) و درصد اسانس (54.86%) مربوط به تیمار مایکوریزا همراه با کود زیستی فسفره بود. در مجموع نتایج حاصل نشان داد که استفاده از کود زیستی فسفره، مایکوریزا و آبیاری تکمیلی می‌تواند باعث بهبود صفات فیزیولوژیک، عملکرد و اسانس زیره سبز در شرایط دیم شود.
بهروز اسماعیل پور؛ حمیده فاطمی؛ معصومه مرادی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.601.96.4.1575.1610 تنش خشکی به‌عنوان یکی از مهمترین تنش غیرزیستی نقش زیادی در کاهش عملکرد گیاهان دارویی دارد. بهمنظور بررسی تأثیر نیتریک اکسید بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) توده بومی شهرری در شرایط تنش خشکی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.601.96.4.1575.1610 تنش خشکی به‌عنوان یکی از مهمترین تنش غیرزیستی نقش زیادی در کاهش عملکرد گیاهان دارویی دارد. بهمنظور بررسی تأثیر نیتریک اکسید بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) توده بومی شهرری در شرایط تنش خشکی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل تنش خشکی (شاهد (آبیاری کامل) و قطع آبیاری در مرحله ابتدای گلدهی و 50% گلدهی) و محلول‌پاشی نیتریک اکسید به‌صورت سدیم نیتروپروساید در غلظت‌های 0.5، 1 و 2 میلی‌مولار بودند. در تیمار شاهد نیز گیاهان با آب مقطر اسپری برگی شدند. نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش خشکی ارتفاع بوته، وزن خشک گیاه، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید و محتوای آب نسبی کاهش معنی‌داری یافت و میزان نشت الکترولیت، محتوای پرولین برگ و درصد اسانس افزایش یافت. محلول‌پاشی با نیتریک اکسید، باعث افزایش رشد گیاه ریحان در شرایط تنش خشکی شد و بیشترین بهبود رشد در اثر محلول‌پاشی غلظت 2 میلی‌مولار از نیتریک اکسید حاصل گردید. با افزایش تنش خشکی و غلظت نیتریک اکسید مقدار ترکیب‌های اسانس افزایش یافت. عمده‌ترین ترکیب‌های اسانس ریحان در این آزمایش شامل متیل کاویکول، لینالول، ژرانیال، ژرانیول، آلفا-پینن، بتا-پینن و میرسن بودند. به‌طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که محلول‌پاشی نیتریک اکسید در شرایط تنش خشکی با ایجاد تنظیم اسمزی، جلوگیری از تجزیه کلروفیل و حفظ محتوای آب برگ در بهبود رشد گیاه ریحان مؤثر می‌باشد.
محبوبه عبداللهی نوروزی؛ محمدرضا مرادی تلاوت؛ سید عطااله سیادت؛ آیدین خدائی جوقان
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.335.94.2.1578.41 آزمایشی برای بررسی اثر ورمی‌کمپوست و زئولیت بر روی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رامین خوزستان در سال 1396، به‌صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. ورمی‌کمپوست (صفر، 3، 6 و 9 تن در هکتار) به‌عنوان فاکتور اصلی و زئولیت ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.335.94.2.1578.41 آزمایشی برای بررسی اثر ورمی‌کمپوست و زئولیت بر روی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رامین خوزستان در سال 1396، به‌صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. ورمی‌کمپوست (صفر، 3، 6 و 9 تن در هکتار) به‌عنوان فاکتور اصلی و زئولیت (صفر، 4، 8 و 12 تن در هکتار) به‌عنوان فاکتور فرعی بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ورمی‌کمپوست و زئولیت اثر معنی‌داری بر عملکرد گل، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، کلروفیل a و کلروفیل b، کاروتنوئید برگ، کاروتنوئید گلبرگ همیشه‌بهار، برداشت نیتروژن، برداشت فسفر و شدت رنگ گلبرگ‌ها داشتند. همچنین برهم‌کنش بین ورمی‌کمپوست و زئولیت بر تمامی صفات ذکر شده معنیدار گردید. بیشترین عملکرد گل (69.53 گرم در متر مربع) و عملکرد بیولوژیک (474.84 گرم در متر مربع) به‌ترتیب در تیمارهای سه تن در هکتار ورمی‌کمپوست + 12 تن در هکتار زئولیت و نه تن در هکتار ورمی‌کمپوست به دست آمدند. بالاترین میزان عملکرد بیولوژیک (474.84 گرم در مترمربع) در تیمار 9 تن در هکتار ورمی‌کمپوست حاصل شد. همچنین بیشترین میزان کاروتنوئید برگ و گلبرگ در تیمار 9 تن در هکتار ورمی‌کمپوست و بیشترین میزان کلروفیل‌های a و b مربوط به تیمار 9 تن در هکتار ورمی‌کمپوست و 4 تن در هکتار زئولیت بود. بالاترین میزان برداشت نیتروژن در تیمار 8 تن در هکتار زئولیت بود. بالاترین مقدار برداشت فسفر نیز در تیمار 9 تن در هکتار ورمی‌کمپوست و 12 تن در هکتار زئولیت بدست آمد. در مجموع به‌دلیل مقرون به صرفه‌تر بودن زئولیت نسبت به ورمی‌کمپوست، با افزایش مقدار زئولیت مصرفی می‌توان عملکرد گل را افزایش داد. در این پژوهش برای حاصل شدن بهترین عملکرد گل، ترکیب تیماری 3 تن در هکتار ورمی‌کمپوست و 12 تن در هکتار زئولیت مناسب بوده و پیشنهاد می‌گردد.
علی راحمی کاریزکی؛ رسول رحیمی؛ عبدالطیف قلی زاده؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ حسین صبوری؛ سیده حکیمه داودی
چکیده
بهمنظور بررسی اثرهای سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و نیتروکسین بر خصوصیات کیفی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 94-1393 در گلخانه دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد. عامل اول تیمار کودی ورمی‌کمپوست در 6 سطح (صفر، 10%، 20%، 40%، 70% و 100% ورمی‌کمپوست) و عامل دوم کود ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرهای سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و نیتروکسین بر خصوصیات کیفی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 94-1393 در گلخانه دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد. عامل اول تیمار کودی ورمی‌کمپوست در 6 سطح (صفر، 10%، 20%، 40%، 70% و 100% ورمی‌کمپوست) و عامل دوم کود بیولوژیکی نیتروکسین که شامل دو سطح تلقیح (25 میلی‌لیتر در هر کیلو خاک) و عدم تلقیح نیتروکسین بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر نیتروکسین، ورمی‌کمپوست و اثر متقابل آنها بر روی تمام صفات مورد مطالعه معنیدار بودند. در حالی که صفت فنل کل فقط در تیمار ورمی‌کمپوست معنیدار شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین میزان فنل کل، کلروفیل a و کلروفیل کل در تیمار 10% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین بدست آمد. در حالی که بیشترین مقدار کلروفیل b مربوط به تیمار 10% ورمی‌کمپوست بدون تلقیح نیتروکسین بود. بیشترین درصد نیتروژن در گیاه و میزان کاتالاز به‌ترتیب مربوط به تیمار 100% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین و 100% ورمی‌کمپوست بدون تلقیح نیتروکسین بدست آمد. بیشترین مقدار اسانس گل مربوط به تیمار 100% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین و کمترین مقدار مربوط به تیمار شاهد بدون تلقیح نیتروکسین بود. بیشترین مقدار اسانس گل مربوط به تیمار 100% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین و کمترین مقدار مربوط به تیمار شاهد بدون تلقیح نیتروکسین بدست آمد. با توجه به نتایج بدست‌آمده 100% و 70% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین را می‌توان به‌عنوان تیمار مناسب در تولید اسانس گیاه دارویی همیشه بهار پیشنهاد داد.
مجید رستمی؛ هدا محمدی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر دمای کاشت و همچنین تراکم بوته بر عملکرد و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک گیاه سیر (Allium sativum L.) آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه دمای کاشت بهاره (7.4 درجه سانتی‌گراد، 9 درجه سانتی‌گراد و 11 درجه سانتی‌گراد) و چهار تراکم کاشت (20، 40، 60 و 80 بوته ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر دمای کاشت و همچنین تراکم بوته بر عملکرد و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک گیاه سیر (Allium sativum L.) آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه دمای کاشت بهاره (7.4 درجه سانتی‌گراد، 9 درجه سانتی‌گراد و 11 درجه سانتی‌گراد) و چهار تراکم کاشت (20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع) بودند. برهم‌کنش تیمارها بر عملکرد سیر، وزن برگ، ارتفاع گیاه، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها در سطح 1% معنیدار بود. در صورتی‌که شاخص برداشت، تعداد سیرچه، میزان کلروفیل a و محتوای نسبی آب فقط تحت تأثیر دمای کاشت و تراکم قرار گرفتند. بیشترین عملکرد سیر (921 گرم در مترمربع) در تیمار کاشت در دمای 7 درجه سانتی‌گراد و با تراکم 80 بوته بدست آمد، در حالی‌که کمترین عملکرد (317 گرم در مترمربع) در شرایط کاشت در دمای 11 درجه سانتی‌گراد و تراکم 20 بوته مشاهده شد. روند تغییرات وزن برگ در تیمارهای مختلف تقریباً مشابه با روند تغییرات عملکرد بود. بیشترین مقدار کلروفیل کل (2.52 میلی‌گرم بر گرم) هنگام کاشت در دمای 9 درجه سانتی‌گراد و تراکم 20 بوته اندازه‌گیری شد، در حالی‌که کمترین مقدار کلروفیل کل (2.07 میلی‌گرم بر گرم) در تیمار کاشت در دمای 11 درجه سانتی‌گراد و تراکم 80 بوته مشاهده شد. بیشترین میزان شاخص برداشت (64.6%) در شرایط کاشت در دمای 7 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد و با تأخیر در تاریخ کاشت و افزایش دما شاخص برداشت به‌صورت معنی‌داری کاهش یافت. به‌طوری که در شرایط کاشت در دمای 11 درجه سانتی‌گراد شاخص برداشت در مقایسه با تیمار کاشت در دمای 7.4 درجه سانتی‌گراد حدود 7% کاهش یافت. کمترین تعداد سیرچه در بوته (3.64) در شرایط کاشت در دمای 11 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد که باعث شد تعداد سیرچه در مقایسه با تیمار کاشت در دمای 7.4 درجه سانتی‌گراد حدود 25% کاهش یابد. اثر تراکم نیز بر تعداد سیرچه در بوته معنیدار بود و در تراکم کاشت 80 بوته سیرچه‌های تولیدشده در بوته بیش از 14% کاهش یافت. از بین دماهای کاشت مورد مطالعه در منطقه بهترین دمای کاشت 7.4 درجه سانتی‌گراد بود، زیرا در این شرایط گیاه دوره رشد طولانی‌تر و فرصت بیشتری برای استفاده از منابع داشت. در هر سه دمای کاشت افزایش تراکم منجر به افزایش عملکرد شد ولی افزایش تراکم در دمای کاشت 7.4 درجه سانتی‌گراد تأثیر بیشتری در افزایش عملکرد داشت.
علی افتاده فدافن؛ محمدحسین امینی فرد
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) یکی از مهمترین و گرانبهاترین گیاهان دارویی در جهان می‌باشد. این آزمایش بهمنظور بررسی اثرات سطوح مختلف ورمی‌کمپوست زباله شهری بر خصوصیات رویشی و زایشی زعفران در سال‌های 95-1394 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح ورمی‌کمپوست زباله شهری (صفر، ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) یکی از مهمترین و گرانبهاترین گیاهان دارویی در جهان می‌باشد. این آزمایش بهمنظور بررسی اثرات سطوح مختلف ورمی‌کمپوست زباله شهری بر خصوصیات رویشی و زایشی زعفران در سال‌های 95-1394 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح ورمی‌کمپوست زباله شهری (صفر، 5، 10، 15 تن در هکتار) با سه تکرار بود. براساس نتایج بدست آمده، تیمارهای کودی بر ویژگی‌های زایشی زعفران در سال دوم تأثیر معنی‌داری داشت، به‌طوری که بیشترین عملکرد تر گل (22.55 گرم در مترمربع) از تیمار 10 تن ورمی‌کمپوست زباله شهری بدست آمد. بیشترین عملکرد کلاله خشک شده، 1.10 گرم در مترمربع از تیمار 5 تن ورمی‌کمپوست در هکتار بدست آمد. میانگین بیشترین تعداد برگ (8.6 برگ در بوته)، میانگین وزن تر (0.33 گرم) و خشک (0.099 گرم) برگ از تیمار 15 تن در هکتار ورمی‌کمپوست زباله شهری و بیشترین طول برگ از تیمار 10 تن در هکتار با میانگین 249 میلی‌متر بدست آمد. کود آلی ورمی‌کمپوست زباله شهری توانست اثر معنی‌داری بر میزان کلروفیل a، کلروفیل کل و میزان سبزینگی بگذارد، به‌طوری که سطح 10 تن در هکتار ورمی‌کمپوست زباله شهری بیشترین کمک را به بهبود رنگیزه‌های فتوسنتزی داشته است. از ویژگی‌های بنه زعفران هم می‌توان به تعداد بنه دختری، وزن تر و خشک بنه دختری و تعداد جوانه بنه دختری اشاره کرد که تحت تأثیر تیمار ورمی‌کمپوست قرار گرفته است. بیشترین تعداد بنه دختری از تیمار 10 تن در هکتار ورمی‌کمپوست بدست آمد. در این آزمایش تیمار 5 تن در هکتار ورمی‌کمپوست توانست بیشترین تأثیر را روی وزن تر و خشک بنه دختری بگذارد. همچنین این تیمار توانست بیشترین جوانه بنه دختری را به تعداد 11.33 عدد در مقابل تیمار شاهد (عدم کاربرد کود) به تعداد 5 جوانه ایجاد کند. در کل، نتایج بیانگر تأثیر مثبت ورمی‌کمپوست زباله شهری بر خصوصیات رویشی و زایشی زعفران بود.
مهدی دهمرده؛ رمضان تاجی؛ عیسی خمری؛ طیبه حداد
چکیده
بهمنظور بررسی سطوح مختلف تیمارهای نانوذرات آهن و نقره بر ویژگی‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 95-1394 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام گردید. برای شناسایی نانوذرات سنتز شده از طیف‌سنجی مادون قرمز FT-IR و میکروسکوپ ...
بیشتر
بهمنظور بررسی سطوح مختلف تیمارهای نانوذرات آهن و نقره بر ویژگی‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 95-1394 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام گردید. برای شناسایی نانوذرات سنتز شده از طیف‌سنجی مادون قرمز FT-IR و میکروسکوپ الکترونی روبشی استفاده شد. سپس نانوذره آهن در چهار سطح و نانوذره نقره در چهار سطح (شاهد، 40، 60 و ppm80) به‌عنوان تیمارهای آزمایش به‌صورت جداگانه و مخلوط باهم در دو مرحله محلول‌پاشی شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که محلول‌پاشی نانوذرات آهن و نانوذرات نقره هر یک به‌طور جداگانه تأثیر معنی‌داری بر میزان کربوهیدرات محلول، موسیلاژ، کلروفیل a، کاروتنوئید، تعداد برگ در بوته، تعداد ساقه فرعی در بوته، ارتفاع گل‌آذین، تعداد گل در بوته و وزن خشک گل داشتند. بیشترین سطح (ppm80) از نانوذرات آهن و نقره بیشترین تأثیر را بر صفات اندازه‌گیری شده نشان دادند. در تمامی صفات تأثیرگذاری نانوذره آهن بیشتر از نانوذره نقره دیده شد، بجز در میزان کلروفیل b، که نانوذره نقره تأثیر بیشتری نسبت به نانوذره آهن نشان داد. در استفاده توأم و همزمان از نانوذرات آهن و نقره در سطوح مختلف تأثیرات متفاوتی مشاهده شد که بیشترین تأثیر معطوف به بیشترین غلظت‌ها از این نانوذرات بود.
امین محمدی؛ مجید امینی دهقی؛ محمدحسین فتوکیان
چکیده
بهمنظور بررسی کاربرد هیومیک اسید و رژیم‌های مختلف آبیاری بر خصوصیات کمّی و کیفی سه توده زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی گیاهان دارویی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 95-1394 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل رژیم‌های آبیاری در سه سطح (آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی کاربرد هیومیک اسید و رژیم‌های مختلف آبیاری بر خصوصیات کمّی و کیفی سه توده زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی گیاهان دارویی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 95-1394 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل رژیم‌های آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری بعد از مرحله گلدهی و قطع آبیاری بعد از مرحله پر شدن دانه)، محلول‌پاشی هیومیک اسید با دو غلظت (صفر و 200 میلی‌گرم در لیتر) و سه توده زیره سبز (اصفهان، کاشان و سبزوار) بودند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر برهم‌کنش رژیم آبیاری× اسیدهیومیک× توده بر صفات وزن خشک تک بوته، عملکرد دانه، شاخص برداشت، کلروفیل a و کل تأثیر معنی‌داری داشت. نتایج نشان داد که بیشترین وزن خشک تک بوته و عملکرد دانه در آبیاری کامل و کاربرد هیومیک اسید حاصل شد. توده کاشان دارای بیشترین تعداد شاخه فرعی در بوته، وزن خشک تک بوته، تعداد دانه در چتر، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بود. بیشترین درصد اسانس در توده سبزوار مشاهده شد. بالاترین عملکرد دانه (533.2 کیلوگرم در هکتار) در آبیاری کامل با کاربرد هیومیک اسید در توده کاشان بدست آمد. بیشترین میانگین عملکرد ماده خشک (230 کیلوگرم در هکتار) نیز در آبیاری کامل با کاربرد هیومیک اسید برای توده سبزوار حاصل شد. بیشترین میزان کلروفیل a و کل در آبیاری بعد از مرحله گلدهی و عدم کاربرد هیومیک اسید در توده سبزوار مشاهده شد. کاربرد هیومیک اسید بر صفات مورد ارزیابی معنیدار نشد، بیشترین کارایی هیومیک اسید در آبیاری کامل حاصل شد.
مهدی عقیقی شاهوردی؛ حشمت امیدی؛ سید جلال طباطبایی
چکیده
بهمنظور بررسی محلول‌پاشی سلنیوم، بور و آهن بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه‌های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و میزان گلیکوزیدهای استویول گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) تحت تنش شوری، آزمایشی در شهرستان انزلی- استان گیلان به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 95-1394 اجرا شد. سطوح تنش شوری با استفاده از ...
بیشتر
بهمنظور بررسی محلول‌پاشی سلنیوم، بور و آهن بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه‌های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و میزان گلیکوزیدهای استویول گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) تحت تنش شوری، آزمایشی در شهرستان انزلی- استان گیلان به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 95-1394 اجرا شد. سطوح تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در چهار سطح شاهد (کمتر از 10)، 30، 60 و 90 میلی‌مولار و محلول‌پاشی با استفاده از ترکیب‌های مختلف از سه عنصر آهن، بور و سلنیوم اعمال شد. نتایج نشان داد که اثر تنش شوری و محلول‌پاشی بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه‌های کلروفیل (a، b و کل)، کاروتنوئید، محتوی پروتئین، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX) و سوپراکسید دیسموتاز (SOD) و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده گلیکوزیدهای استویول معنیدار بودند. بیشترین کلروفیل کل، کلروفیل a و کلروفیل b به‌ترتیب با میانگین 4/39، 8/24 و 6/14 میکروگرم بر گرم وزن تر در محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر آهن+بور+سلنیوم در شرایط عدم شوری بدست آمد. بیشترین محتوی پروتئین در محلول‌پاشی با ترکیب آهن و سلنیوم در سطح شوری 90 میلی‌مولار بود که موجب افزایش 5.3 برابری نسبت به تیمار شاهد شد. بیشترین فعالیت آنزیم CAT و SOD به‌ترتیب در محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر و ترکیب سلنیوم و آهن در سطح شوری 90 میلی‌مولار بود که در مقایسه با تیمار شاهد باعث افزایش حدود 130 و 11 برابری فعالیت این آنزیم‌ها شد. بیشترین و کمترین میزان ریبودیوزاید A، استویوزاید و ریبودیوزاید C به‌ترتیب در محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر (آهن + بور + سلنیوم) در سطح شوری 30 میلی‌مولار و عدم محلول‌پاشی در سطح شوری 90 میلی‌مولار بدست آمد. به‌طور کلی بهمنظور دستیابی به میزان بالاتر گلیکوزیدهای استویول، محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر سلنیوم، بور و آهن و تنش شوری تا سطح 30 میلی‌مولار توصیه می‌گردد.
احمد افکاری
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی و نیتروژن بر میزان و عملکرد اسانس و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، آزمایشی به‌صورت طرح کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال 1392 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی (70، 140 و 210 میلی‌متر تبخیر ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی و نیتروژن بر میزان و عملکرد اسانس و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، آزمایشی به‌صورت طرح کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال 1392 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی (70، 140 و 210 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تأثیر تیمار تنش خشکی بر تمامی ویژگی‌های مورد بررسی معنیدار بود. نتایج نشان داد که برهم‌کنش تنش خشکی و کود نیتروژن بر ویژگی‌های کلروفیل a، کلروفیل کل، محتوای نسبی آب، عملکرد ماده خشک و عملکرد اسانس معنیدار بود. همچنین تیمار کودی سبب افزایش معنیدار ویژگی‌های فیزیولوژیکی و عملکرد ماده خشک گیاه گردید. نتایج مقایسه میانگین برهم‌کنش تیمارها مشخص کرد که بیشترین میزان کلروفیل a (2.65میلی‌گرم در گرم وزن تر)، کلروفیل کل (3.42 میلی‌گرم در گرم وزن تر)، محتوای نسبی آب (72.02%)، عملکرد ماده خشک (2261.25 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (7.21 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار بدون تنش و مصرف 100 کیلوگرم کود نیتروژنه در هکتار، بیشترین میزان کربوهیدرات (3.41 میکروگرم گلوگز در گرم وزن تر) و پرولین (0.681 میکرومول در گرم وزن تر) مربوط به تیمار تنش شدید بود. با بالا رفتن سطح تنش خشکی از میزان کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب، درصد و عملکرد اسانس کاسته و بر میزان کربوهیدرات و پرولین افزوده شد. بنابراین، آبیاری 70 میلی‌متر تبخیر و مصرف 100 کیلوگرم کود نیتروژنه در هکتار به‌عنوان تیمار برتر برای دستیابی به بالاترین میزان کلروفیل a، کلروفیل کل، محتوای نسبی آب، عملکرد ماده خشک و عملکرد اسانس ریحان توصیه می‌شود.
حمیده فاطمی؛ بهروز اسماعیل پور؛ علی اشرف سلطانی طولا رود؛ علی نعمت الله زاده
چکیده
سیلیسیم دومین عنصر فراوان در کره زمین می‌باشد که می‌تواند اثرات مضر فلزات سنگین را تخفیف دهد. بهمنظور بررسی اثر تغذیه با سطوح نانوذرات سیلیسیم بر شاخص‌های رشدی و فیزیولوژی گیاه گشنیز (Coriandrum sativum L.) در شرایط تنش سرب، یک آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی با رطوبت نسبی 40 ...
بیشتر
سیلیسیم دومین عنصر فراوان در کره زمین می‌باشد که می‌تواند اثرات مضر فلزات سنگین را تخفیف دهد. بهمنظور بررسی اثر تغذیه با سطوح نانوذرات سیلیسیم بر شاخص‌های رشدی و فیزیولوژی گیاه گشنیز (Coriandrum sativum L.) در شرایط تنش سرب، یک آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی با رطوبت نسبی 40 تا 50% و میانگین شدت نور 434 لوکس در سال زراعی 96-1395 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آلودگی خاک توسط محلول کلرید سرب در غلظت‌های شاهد، 500، 1000 و 1500 میلی‌گرم بر کیلوگرم و محلول‌پاشی با نانو ذرات سیلیسم (0، 5/1 و 3 میلی‌مولار) بود. شاخص‌های مورفولوژیک مانند ارتفاع گیاه، تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه، قطر ریشه و ساقه و شاخص‌های فیزیولوژیک شامل رنگریزه‌های فتوسنتزی، نشت غشاء، محتوی آب نسبی و شاخص‌های بیوشیمیایی شامل پرولین، کربوهیدرات محلول، فنل کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدان اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تنش سرب بسیاری از صفات مورفولوژیک گیاه گشنیز مانند ارتفاع، وزن تر و خشک گیاه، قطر ریشه و ساقه را به‌طور معنی‌داری کاهش داد، به‌طوری که با افزایش سطح سرب به‌ترتیب سبب کاهش 57، 50، 20، 41، 15، 42 و 25 درصدی در صفات وزن تک بوته، وزن ریشه، قطر طوقه، قطر ریشه، طول ریشه، ارتفاع گیاه، سطح برگ و درصد ماده خشک برگ شد، اما تیمار محلول‌پاشی با 3 میلی‌مولار نانوذرات سیلیسیم در بیشتر صفات مرفولوژیک موجب بهبود شرایط رشدی گیاه گشنیز در شرایط تنش گردید. به‌طوری که با افزایش غلظت سرب میزان کلروفیل a و b، کلروفیل کل، کاروتنوئید و کربوهیدرات کل کاهش یافتند اما تیمار سیلیسیم سبب افزایش میزان آنها در گیاهان تحت تنش شد، درحالی که میزان پرولین، فنل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی با افزایش غلظت تا 1500 میلی‌گرم بر کیلوگرم سرب به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. به‌طور کلی می‌توان نتیجه‌گیری کرد که برای گیاه گشنیز استفاده از نانو ذرات سیلیسیم می‌تواند اثرات منفی تنش سرب را تا حد قابل قبولی کاهش دهد.
مهدی قسمتی؛ فرید مرادی نژاد؛ مهدی خیاط
چکیده
عناب (Ziziphus jujuba Mill.) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند است که به‌دلیل دارا بودن ویتامین‌ها، موسیلاژ، آنتی‌اکسیدان، آلکالوئید و ترکیب‌های فنولی کاربرد فراوانی در صنایع دارویی دارد. کلسیم یکی از مهمترین عناصر معدنی است که در تعیین کیفیت میوه دخالت دارد و همچنین نقش این عنصر در بهبود متابولیت‌های ثانویه در گیاهان به اثبات رسیده است. با ...
بیشتر
عناب (Ziziphus jujuba Mill.) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند است که به‌دلیل دارا بودن ویتامین‌ها، موسیلاژ، آنتی‌اکسیدان، آلکالوئید و ترکیب‌های فنولی کاربرد فراوانی در صنایع دارویی دارد. کلسیم یکی از مهمترین عناصر معدنی است که در تعیین کیفیت میوه دخالت دارد و همچنین نقش این عنصر در بهبود متابولیت‌های ثانویه در گیاهان به اثبات رسیده است. با وجود این اطلاعات اندکی در مورد کاربرد برگی این عنصر در گیاه عناب وجود دارد. از این‌رو در این مطالعه اثر محلول‌پاشی برگی نیترات کلسیم و کلرید کلسیم بر خصوصیات آنتی‌اکسیدانی و کیفی میوه عناب در قالب طرح بلوک کامل تصادفی اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (آب مقطر)، کلرید کلسیم (0.5% و 1%) و نیترات کلسیم (0.5% و 1%) بودند. محلول‌پاشی در دو مرحله، در زمان تقسیم سلولی میوه (20 روز بعد از اتمام گلدهی) و کامل شدن رشد سلولی میوه (40 روز بعد از اتمام گلدهی) انجام شد. نتایج نشان داد که محلول‌پاشی با نیترات کلسیم 0.5% باعث افزایش معنیدار مقدار اسیدیته میوه شد، همچنین تیمار کلرید کلسیم 0.5% مقدار آنتوسیانین میوه را نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان، ویتامین ث و محتوی کلسیم میوه در تیمار کلرید کلسیم 1% حاصل شد. حداکثر مقادیر کلروفیل a، b و کل در برگ‌های درختان تیمار شده با نیترات کلسیم 1% مشاهده گردید. به‌طور کلی نتایج نشان داد که محلول‌پاشی برگی با نمک‌های کلسیم موجب بهبود خصوصیات آنتی‌اکسیدانی و کیفی میوه‌ها نسبت به شاهد می‌شود.
حسین سرتیپ؛ عیسی خمری؛ مهدی دهمرده
چکیده
کارلا (Momordica charantia L.) گیاهیست با خواص دارویی متعدد که میوه آن برای کنترل دیابت استفاده می‌شود. بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر ویژگی‌های کمّی، کیفی و متابولیت‌های ثانویه کارلا، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک کامل‌تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: شاهد یا ...
بیشتر
کارلا (Momordica charantia L.) گیاهیست با خواص دارویی متعدد که میوه آن برای کنترل دیابت استفاده می‌شود. بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر ویژگی‌های کمّی، کیفی و متابولیت‌های ثانویه کارلا، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک کامل‌تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: شاهد یا 100% کود شیمیایی (F1)، نیتروکسین + فسفات بارور2 (F2)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 75% کود شیمیایی (F3)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 50% کود شیمیایی (F4)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 25% کود شیمیایی (F5)، نانو کود زیستی (F6)، نانو کود زیستی + 75% کود شیمیایی (F7)، نانو کود زیستی + 50% کود شیمیایی (F8) و نانو کود زیستی + 25% کود شیمیایی (F9) بودند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که مصرف سطوح مختلف کودهای شیمیایی به همراه کودهای زیستی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد میوه در واحد سطح معنیدار بود. مقایسه میانگین‌ها حکایت از برتری معنیدار تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی نسبت به مصرف جداگانه این کودها داشت. بیشترین غلظت کلروفیلa (mg/g.fw30.66) و کاروتنوئیدهای برگ (mg/g.fw8.91) به‌ترتیب در تیمارهای F3 و F4 بدست آمد. بیشترین عملکرد میوه نیز در تیمار F4 بدست آمد که نسبت به تیمار شاهد افزایش 33/25 درصدی داشت. اثرات تیمارهای کودی بر تولید ماده مؤثره کارانتین به شدت معنیدار بود. به‌طوری که کمترین و بیشترین میزان این ماده به‌ترتیب در تیمار F3 (mg/gr.dw0.93) و تیمار F7 (mg/gr.dw42/3) حاصل شد. نتایج این تحقیق حکایت از آن داشت که کاربرد کودهای زیستی نیتروکسین و فسفات بارور2 در ترکیب با 50% و 75% کودهای شیمیایی در بهبود صفات فیزیولوژیکی و عملکرد میوه گیاه کارلا تأثیر مثبتی داشته و به‌جای مصرف مداوم کودهای شیمیایی، می‌توان با استفاده بهینه از نهاده‌های زیستی در راستای کشاورزی پایدار گام برداشت.
زهرا صارم؛ پژمان مرادی؛ علی محمد عموئی
چکیده
خرفه (Portulaca oleraca L.) یکی از گیاهان خانواده Portulacaceae است که به‌دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا 3 و 6، مواد مغذی مثل آنتی‌اکسیدان‌ها، توکوفرول و فیبر ارزش تغذیه‌ای بالایی داشته و اثرات سودمندی در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان دارد. از طرفی تأثیر سالیسیلیک اسید و ریزمغذی‌ها بر رشد، عملکرد، فعالیت‌های فیزیولوژیکی ...
بیشتر
خرفه (Portulaca oleraca L.) یکی از گیاهان خانواده Portulacaceae است که به‌دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا 3 و 6، مواد مغذی مثل آنتی‌اکسیدان‌ها، توکوفرول و فیبر ارزش تغذیه‌ای بالایی داشته و اثرات سودمندی در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان دارد. از طرفی تأثیر سالیسیلیک اسید و ریزمغذی‌ها بر رشد، عملکرد، فعالیت‌های فیزیولوژیکی و مقاومت در برابر بیماری‌ها، ما را به سمت بررسی اثربخشی این هورمون گیاهی و سولفات منگنز بر برخی صفات این گیاه دارویی ارزشمند سوق داد. این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه آموزش عالی امام خمینی (ره) جهاد کشاورزی کرج در سال 1394 به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. اثر محلول‌پاشی سطوح مختلف سالیسیلیک اسید (0، 0.1، 0.5، 1 و 2 میلی‌مولار) و سولفات منگنز (0، 0.5 و 1 گرم در لیتر) بر صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، وزن تر، تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در بوته، میزان کلروفیل، کارتنوئید و ویتامین C مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای تحت بررسی بر تمام صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی اثر معنیدار در سطح 5% داشت. بیشترین تعداد دانه در کپسول (66.44 عدد در کپسول) از تیمار 1 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید و 1 گرم در لیتر سولفات منگنز بدست آمد. مقایسه میانگین اثر متقابل سالیسیلیک اسید در سولفات منگنز نشان داد که بیشترین میزان کارتنوئید (0.071 میلی‌گرم) متعلق به 2 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید و 1 گرم در لیتر سولفات منگنز بود. به‌طور کلی نتایج نشان داد که غلظت‌های مناسب سالیسیلیک اسید و سولفات منگنز اثر مثبت و معنی‌داری در بهبود صفات تحت بررسی داشت.
فاطمه پیرجلیلی؛ حشمت امیدی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه و خصوصیات کیفی سه جمعیت گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia royleana Benth.)، مطالعه‌ای در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت کرتهای خردشده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-93 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه و خصوصیات کیفی سه جمعیت گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia royleana Benth.)، مطالعه‌ای در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت کرتهای خردشده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-93 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل 4 سطح خشکی از مرحله گلدهی به‌عنوان فاکتور اصلی (1- متوسط پتانسیل رطوبت خاک در حد 0.5- اتمسفر به‌عنوان شاهد (FC)، 2- پتانسیل رطوبت خاک حدود 3.5- اتمسفر به‌عنوان تنش ملایم، 3- پتانسیل رطوبت خاک حدود 6.5- اتمسفر به‌عنوان تنش نسبتاً شدید، 4- پتانسیل رطوبت خاک 9- اتمسفر به‌عنوان تنش شدید) و جمعیت‌های بالنگو (شامل 3 جمعیت از استان‌های مشهد، کرمان و طالقان) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. صفات مورد اندازه‌گیری شامل عملکرد دانه، میزان کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید، درصد موسیلاژ، فاکتور تورم و محتوای پرولین بود. نتایج نشان داد که جمعیت، اثر برهم‌کنش خشکی و جمعیت بر کلروفیل a، کلروفیل کل، پرولین و عملکرد دانه در سطح احتمال 1% معنیدار شد. خشکی بر عملکرد دانه، رنگریزه‌های فتوسنتزی و محتوای پرولین برگ در سطح احتمال 1% و بر کلروفیل کل در سطح احتمال 5% معنیدار و بر میزان کلروفیل b غیرمعنی‌دار شد. در تنش شدید، بیشترین میزان تغییر پرولین در جمعیت مشهد و سطح تنش نسبتاً شدید (26.26) نسبت به شاهد (0.7) بود، همچنین میزان کلروفیل a (0.5 میلی‌گرم بر گرم) و کاروتنوئید در تنش متوسط (0.96 میلی‌گرم بر گرم) نسبت به شاهد کاهش پیدا کردند. در بین جمعیت‌های مورد بررسی در شرایط شاهد (ظرفیت مزرعه‌ای) بیشترین عملکرد دانه مربوط به جمعیت مشهد با تولید 940.78 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد دانه در شرایط تنش شدید (9- اتمسفر) مربوط به جمعیت طالقان 194.43 کیلوگرم در هکتار بود.
