به‌زراعی و به‌نژادی
مریم مؤمنی؛ عبدالله قاسمی پیربلوطی؛ امیر موسوی؛ حسنعلی نقدی بادی
چکیده
سابقه و هدف: آویشن زوفایی (Thymbra spicata L.) گیاهی از تیره نعنائیان (Lamiaceae) منبعی غنی از ترکیب‌های معطر و اسانس است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر الیسیتورهای سالیسیلیک اسید و کیتوزان بر شاخص‌های رشدی و بیان ژن 1- دئوکسی گزیلولوز 5- فسفات ردوکتاز ایزومراز (DXR) در این گیاه تحت تأثیر سطوح مختلف آبیاری در راستای افزایش بهره‌وری این گیاه دارویی، ...
بیشتر
سابقه و هدف: آویشن زوفایی (Thymbra spicata L.) گیاهی از تیره نعنائیان (Lamiaceae) منبعی غنی از ترکیب‌های معطر و اسانس است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر الیسیتورهای سالیسیلیک اسید و کیتوزان بر شاخص‌های رشدی و بیان ژن 1- دئوکسی گزیلولوز 5- فسفات ردوکتاز ایزومراز (DXR) در این گیاه تحت تأثیر سطوح مختلف آبیاری در راستای افزایش بهره‌وری این گیاه دارویی، به صورت کشت گلدانی و در شرایط گلخانه‌ای در استان ایلام در سال 97-1396 انجام شد.مواد و روش‌ها: آزمایش مورد نظر به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارهای آبیاری در سه سطح نرمال (A₁)، آبیاری 70% ظرفیت مزرعه (A₂)، آبیاری 40% ظرفیت مزرعه (A₃) و تیمار محلول‌پاشی در پنج سطح که شامل تیمار شاهد (B₁)، تیمارهای کیتوزان در غلظت‌های 5/0 گرم در لیتر (B₂) و 1 گرم در لیتر (B₃)، محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید در غلظت‌های 2.5 میلی‌مولار (B₄) و 5 میلی‌مولار (B₅) اعمال شد. محلول‌پاشی در مرحله 10 تا 12 برگی انجام شد. برای استفاده از الیسیتورهای کیتوزان و اسید سالیسیلیک، پودر آنها را در اسید استیک 5% حل کرده و بعد در آب مقطر با غلظت‌های مختلف محلول‌ها آماده شدند. سه ماه بعد از کاشت (بوته‌ها در ارتفاع 20-15 سانتی‌متری) اقدام به اعمال تیمارهای تنش آبی شد. برای اعمال الیسیتورها، همزمان با تیمار تنش آبی، طی سه نوبت به فواصل ده روزه، محلول‌پاشی انجام گردید. برای بررسی تغییرات بیان ژن DXR به‌عنوان یکی از ژن‌های کلیدی در مسیر بیوسنتز کارواکرول، از روش RT-PCR کمّی استفاده شد. در همین راستا، RNA تام از نمونه‌ها استخراج و کمّیت و خلوص آنها ارزیابی و تأیید شد. سپس cDNA سنتز و از آغازگرهای اختصاصی طراحی شده برای تکثیر توالی هدف استفاده شد. با استفاده از ژن مرجع GAPDH مربوط به آویشن زوفایی، میزان بیان ژن به روش سنجش نسبی بررسی شد. برای آنالیز داده‌ها از روش اختلاف در تغییرات چرخه آستانه (2-∆∆CT) و نرم‌افزار Relative Expression Software Tool (REST) استفاده گردید.نتایج: نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس نشان داد سطوح مختلف آبیاری بر همه شاخص‌های کمّی رشد شامل ارتفاع گیاه، طول ریشه، تعداد انشعابات اصلی شاخه، وزن‌تر و خشک ریشه، وزن‌تر برگ، وزن‌تر و خشک ساقه بجز وزن خشک برگ معنی‌دار بود (0.01>p). اثر متقابل کم‌آبیاری و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و کیتوزان بر وزن تر ریشه، وزن تر برگ و وزن تر ساقه در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. براساس همین نتایج، شاخص وزن خشک ساقه در تیمار اثر متقابل آبیاری و محلول‌پاشی در سطح احتمال 5% معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل تیمار آبیاری و محلول‌پاشی بر وزن خشک برگ، تعداد انشعابات اصلی بوته و طول ریشه معنی‌دار نبود. در این پژوهش، بیان ژن DXR بعد از اعمال دو غلظت مختلف کیتوزان (0.5 و 1 گرم بر لیتر) تغییرات چندانی از خود نشان نداد، در حالی که تیمار سالیسیلیک اسید با غلظت 2.5 میلی‌مولار در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود و سبب افزایش بیان ژن DXR شد. سطح رونوشت این ژن بعد از اعمال تیمار 5 میلی‌مولار این محلول به اندازه 29.72برابر افزایش پیدا کرد که در سطح 1% معنی‌دار بود. میزان کم‌آبیاری، بیان این ژن را کاهش داد.نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده نشان داد که بهترین نوع آبیاری، آبیاری نرمال بود تا گیاه آویشن زوفایی بتواند در شاخص‌های رشدی در وضعیت مطلوبی قرار گیرد. محلول‌پاشی کیتوزان در غلظت‌های مختلف اثر معنی‌داری بر وزن خشک، وزن تر و بیان ژن DXR نشان نداد؛ در حالی که اسید سالیسیلیک در افزایش شاخص‌های رشدی تأثیرگذار بود و بیان ژن DXR نیز همزمان در گونه مذکور در طی محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک افزایش پیدا کرد که می‌تواند حکایت از تأثیر مثبت این الیسیتور در افزایش عملکرد و سنتز مواد موثره ارزشمند ازجمله کارواکرول باشد.
نگین فرومند؛ سپیده کلاته جاری؛ وحید زرین نیا
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.291.94.2.1575.1575 رز یکی از مهمترین گل‌های شاخه بریده دنیاست که نگهداری بعد از برداشت آن چالشی مهم محسوب می‌شود. در این تحقیق اثر رقت‌های 200، 400 و 600 قسمت در میلیون کیتوزان و اسانس‌های زیره (Cuminum cyminum L.) و دارچین (Cinnamomum verum L.) بر کیفیت پس از برداشت و مهار قارچ Botrytis cinerea، عامل بیماری پوسیدگی خاکستریگل شاخه بریده ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.291.94.2.1575.1575 رز یکی از مهمترین گل‌های شاخه بریده دنیاست که نگهداری بعد از برداشت آن چالشی مهم محسوب می‌شود. در این تحقیق اثر رقت‌های 200، 400 و 600 قسمت در میلیون کیتوزان و اسانس‌های زیره (Cuminum cyminum L.) و دارچین (Cinnamomum verum L.) بر کیفیت پس از برداشت و مهار قارچ Botrytis cinerea، عامل بیماری پوسیدگی خاکستریگل شاخه بریده رز رقم دلسویتا در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شد. برای این منظور گل‌ها به مدت 1 ساعت در رقت‌های مختلف تیمار و بعد تا پایان عمر گلجایی در آب مقطر قرار گرفتند. صفاتی مانند عمر گلجایی، شاخص ثبات غشاء گلبرگ، محتوای کلروفیل برگ، محتوای آبی برگ، گلبرگ و ساقه و محتوای کربوهیدرات محلول گلبرگ تا 9 روز پس از برداشت و با دوره‌های زمانی 9 روزه، بررسی و ثبت شدند. کاربرد اسانس‌های گیاهی و کیتوزان در زمان‌های مختلف پس از برداشت، منجر به بهبود بیشتر صفات مورد بررسی گردید. اثر اسانس‌های دارچین و زیره و همچنین کیتوزان با رقت 200 قسمت در میلیون، در بهبود بیشتر صفات مربوط به ماندگاری بهتر از سایر غلظت‌ها بود. رقت‌های 400 و 600 قسمت در میلیون کیتوزان، اسانس‌های دارچین و زیره نیز به‌طور کامل مانع از رشد قارچ B. cinerea شد. در نهایت، نتایج این پژوهش بیانگر آن بود که کاربرد کیتوزان و اسانس‌های گیاهیزیره و دارچین منجر به بهبود ویژگی‌های کیفی پس از برداشت و مهار قارچ B. cinerea و در نتیجه افزایش عمر گلجایی گل رز رقم دلسویتا شد. بنابراین، کاربرد این ترکیب‌های زیستی در قالب یک فرمولاسیون پایدار به‌منظور افزایش مدت زمان ماندگاری و ارتقاء سطح کمّی و کیفی گل شاخه بریده رز توصیه می‌شود.
محمد صادق دهقانی؛ معصومه نعیمی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ حمید جباری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.121.93.1.1578.1610 به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی کیتوزان بر ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) در شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. فاکتورهای ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.121.93.1.1578.1610 به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی کیتوزان بر ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) در شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (شاهد) و 100 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش کم‌آبی) و تیمار محلول‌پاشی کیتوزان در پنج سطح شامل عدم مصرف کیتوزان (محلول‌پاشی با آب‌مقطر به‌عنوان تیمار شاهد (K1)، محلول‌پاشی به مقدار 125 میلی‌گرم در لیتر 60 روز پس از کاشت (K2)، محلول‌پاشی به مقدار 125 میلی‌گرم در لیتر 75 روز پس از کاشت (K3)، محلول‌پاشی به مقدار 250 میلی‌گرم در لیتر 60 روز پس از کاشت (K4) و محلول‌پاشی به مقدار 250 میلی‌گرم در لیتر 75 روز پس از کاشت (K5) بودند. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی موجب کاهش صفات ارتفاع بوته، تعداد گل، وزن خشک بوته و عملکرد گل خشک گردید. محلول‌پاشی کیتوزان صفاتی همانند تعداد شاخه فرعی، وزن و عملکرد گل خشک را افزایش داد. نتایج مشخص کرد که محلول‌پاشی کیتوزان به مقدار 125 میلی‌گرم در لیتر 60 روز پس از کاشت موجب حصول بالاترین میزان درصد و عملکرد اسانس و بیشترین مقدار کامازولن اسانس در شرایط تنش کم‌آبی شد. بنابراین استفاده از پلیمر زیستی کیتوزان به‌عنوان ماده‌ای طبیعی به‌منظور کاهش خسارت تنش رطوبتی و همچنین افزایش کامازولن در بابونه آلمانی حائز اهمیت است.
شهریار سعیدیان؛ یوسف ولی‌زاده؛ زینب امکی
چکیده
ریشه گیاه مریم‌گلی با نام علمی (Salvia officinalis L.) از خانواده نعناعیان از گذشته بسیار دور، به‌دلیل خواص دارویی مورد استفاده قرارگرفته است. در این تحقیق، نمونه گیاه مریم‌گلی و مریم‌گلی تیمار شده با کیتوزان را پس از خشک‌کردن با استفاده از اتانول 96% عصاره‌گیری نموده و حلال اتانول با استفاده از دستگاه روتاری از عصاره جدا گردید. برای انجام ...
بیشتر
ریشه گیاه مریم‌گلی با نام علمی (Salvia officinalis L.) از خانواده نعناعیان از گذشته بسیار دور، به‌دلیل خواص دارویی مورد استفاده قرارگرفته است. در این تحقیق، نمونه گیاه مریم‌گلی و مریم‌گلی تیمار شده با کیتوزان را پس از خشک‌کردن با استفاده از اتانول 96% عصاره‌گیری نموده و حلال اتانول با استفاده از دستگاه روتاری از عصاره جدا گردید. برای انجام تحقیق از 60 سر موش سفید آزمایشگاهی بزرگ نژاد ویستار نر بالغ استفاده شد. موش‌ها به 6 گروه 10 تایی تقسیم‌بندی شدند که عصاره خوراکی مریم‌گلی و تیمار کیتوزان را با دوز 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم و برای القاء اثر اکسیداتیو از داروی ایزونیازید با دوز 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم به‌صورت گاواژ استفاده شد، همچنین برای مقایسه اثرات آنتی‌اکسیدانی عصاره مریم‌گلی و مریم‌گلی تیمار شده با کیتوزان از روش DPPH به کمک ماده 2،2-دی‌فنیل 1-پیکریل هیدرازیل استفاده گردید. استفاده از عصاره الکلی گیاه مریم‌گلی باعث کاهش تری‌گلیسیرید، کلسترول، LDL و ALP گردید و از سویی باعث افزایش HDL سرم شد. همچنین عصاره مریم‌گلی تیمار شده با کیتوزان باعث کاهش LDL، ALT و باعث افزایش HDL سرم گردید. ازاین‌رو با توجه به این اثرات مثبت استفاده از گیاه مریم‌گلی و مریم‌گلی تیمار شده با کیتوزان نتیجه‌گیری شد که اثرات بهبوددهنده فاکتورهای ارزیابی‌شده قابل‌توجه است. همچنین در پایان آزمایش DPPH مشخص گردید که اثرات آنتی‌اکسیدانی عصاره الکلی مریم‌گلی تیمار شده با کیتوزان در مقایسه با مریم‌گلی به‌مراتب بالاتر بود که حکایت از اثر مثبت تیمار کیتوزان بر میزان آنتی‌اکسیدان‌های مریم‌گلی داشت. نتایج این تحقیق نیز مهر تأییدی بر اثرات مخرب داروی ایزونیازید بر سلول‌های بدن بود.
