علیرضا استاجی؛ بهمن حسینی؛ اسماعیل دهقان؛ اصغر استاجی
چکیده
نوروزک (.Salvia leriifolia Bent) گیاهی علفی، چندساله، متعلق به تیره نعناع و بومی استان خراسان و سمنان میباشد که در سالهای اخیر خواص مختلف دارویی این گیاه شناخته شده است. القاء پلیپلوئیدی بهعنوان یک تکنیک مهم و کاربردی در اصلاح گیاهان دارویی و معطر است. به همین منظور برای بررسی تأثیر کلشیسین بر ویژگیهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و ترکیبهای ...
بیشتر
نوروزک (.Salvia leriifolia Bent) گیاهی علفی، چندساله، متعلق به تیره نعناع و بومی استان خراسان و سمنان میباشد که در سالهای اخیر خواص مختلف دارویی این گیاه شناخته شده است. القاء پلیپلوئیدی بهعنوان یک تکنیک مهم و کاربردی در اصلاح گیاهان دارویی و معطر است. به همین منظور برای بررسی تأثیر کلشیسین بر ویژگیهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و ترکیبهای شیمیایی گیاه نوروزک آزمایشی انجام شد. القاء پلیپلوئیدی بهوسیله تیمار مریستم انتهایی در مرحله چهار برگ حقیقی و هر یک در غلظتهای مختلف کلشیسین (0، 0.05، 0.1، 0.2 و 0.5 درصد) همراه با سه سطح زمانی مختلف (24، 48 و 72 ساعت) انجام گردید. شناسایی سطح پلوئیدی گیاهان تیمار شده با بررسیهای مورفولوژیکی، میکروسکوپی (نوری و الکترونی)، فلوسایتومتری و شمارش کروموزومی تعیین شد. شناسایی ترکیبهای اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی انجام شد. آنالیز نتایج نشان داد که غلظت 0.05% با زمان 48 ساعت در مرحله چهار برگ حقیقی، بهعنوان بهترین تیمار برای انگیزش تتراپلوئیدی (23.3%) در گیاه نوروزک میباشد. القاء تتراپلوئیدی در نوروزک سبب تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، سیتولوژیکی و ترکیبهای شیمیایی از قبیل، افزایش معنیدار وزن تر و خشک، میزان کلروفیل، میزان فتوسنتز، همچنین کاهش ارتفاع گیاهان شد. همچنین، افزایش سطح پلوئیدی سبب تغییرات قابل توجهی در ترکیبهای موجود در اسانس شد.
ندا جوادیان؛ قاسم کریمزاده؛ مظفر شریفی؛ احمد معینی؛ ژاله تحصیلی
چکیده
کتان سفید (Linum album Kotschy ex Boiss.) گیاهی چندساله و دیپلوئید (26=x2=n2) و یکی از گونههای بومی ایران و از خانواده کتان (Linaceace) است که دارای ماده مؤثره پودوفیلوتوکسین میباشد. این ماده یک محصول طبیعی مهم دارویی است که به گروه شیمیایی لیگنانها تعلق دارد. بهعنوان یک پیشماده برای سنتز داروهای ضدسرطانی استفاده میشود. تولید صنعتی این ...
بیشتر
کتان سفید (Linum album Kotschy ex Boiss.) گیاهی چندساله و دیپلوئید (26=x2=n2) و یکی از گونههای بومی ایران و از خانواده کتان (Linaceace) است که دارای ماده مؤثره پودوفیلوتوکسین میباشد. این ماده یک محصول طبیعی مهم دارویی است که به گروه شیمیایی لیگنانها تعلق دارد. بهعنوان یک پیشماده برای سنتز داروهای ضدسرطانی استفاده میشود. تولید صنعتی این ترکیب بهدلیل ساختار شیمیایی پیچیده، از لحاظ اقتصادی امکانپذیر نیست. بنابراین، از روشهای مختلفی برای افزایش تولید پودوفیلوتوکسین در گیاه استفاده میشود. در این تحقیق، القای تتراپلوئیدی با استفاده از غلظتهای متفاوت اوریزالین 0، 15، 25 و µM 50 به مدت 24، 48، 72 و 96 ساعت روی جوانه جانبی این گیاه انجام شد. نتایج نشان داد درصد زندهمانی و تعداد تولید نوساقه در هر جوانه جانبی در این گیاه با افزایش غلظتها و زمانهای اوریزالین کاهش یافت. گیاهان تتراپلوئید بهوسیله آنالیز فلوسایتومتری شناسایی شدند، همچنین مقدار C DNA2 برای گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید بهترتیب 34/4 و pg36/8 برآورد شد. بیشترین درصد بازدهی القای تتراپلوئیدی (19%) تحت تیمار اوریزالین در غلظت µM25 در 48 ساعت بدست آمد. القای تتراپلوئیدی باعث افزایش مقدار پودوفیلوتوکسین در برگ و ساقه تتراپلوئید نسبت به دیپلوئید خود بهترتیب 66/1 و 48/1 برابر شد. نتایج این تحقیق نشان داد که القای تتراپلوئیدی میتواند روش مؤثری برای افزایش این ماده ارزشمند در گیاه کتان سفید باشد.
سیده فاطمه برقعی؛ حسن ساریخانی؛ مهرداد چاییچی؛ عبدالکریم کاشی
چکیده
امروزه القاء پلیپلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهشزا، بهعنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی به منظور افزایش قابلیت تولید متابولیتهای ثانویه مورد استفاده قرار میگیرد. در این پژوهش، برای القای پلوئیدی در گیاه دارویی بادرنجبویه (.Melissa officinalis L) از تیمار کلشیسین روی جوانههای انتهایی باززایی شده در شرایط درون شیشهای ...
بیشتر
امروزه القاء پلیپلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهشزا، بهعنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی به منظور افزایش قابلیت تولید متابولیتهای ثانویه مورد استفاده قرار میگیرد. در این پژوهش، برای القای پلوئیدی در گیاه دارویی بادرنجبویه (.Melissa officinalis L) از تیمار کلشیسین روی جوانههای انتهایی باززایی شده در شرایط درون شیشهای بهره گرفته شد. کلشیسین با غلظتهای 00/0، 05/0، 10/0 و 20/0% (وزنی به حجمی)، در دو زمان 24 و 48 ساعت مورد استفاده قرار گرفت و سطح پلوئیدی در ریزنمونههای زنده مانده از طریق شمارش کروموزومها در نمونههای نوک ریشه و فلوسایتومتری نمونههای برگی بررسی شد. 10 روز پس از اعمال تیمارها، ریزنمونههای شاهد بیشترین درصد زندهمانی را با میانگین 100% نشان دادند، درحالیکه با مقایسه بین سه تیمار 05/0، 10/0 و 20/0% کلشیسین، بالاترین میانگین بقاء ریزنمونهها در تیمار 05/0% کلشیسین بهمدت 24 ساعت برابر با 8/63% مشاهده گردید. در مقابل؛ بالاترین میزان مرگ و میر در اثر کاربرد این ماده روی شاخههای انتهایی در غلظت 20/0% بهمدت 48 ساعت مشاهده شد. نتایج حاصل از شمارش کروموزوم و تجزیه فلوسایتومتری نشان دادند که تیمار شاخههای انتهایی با غلظت 05/0% کلشیسین بهمدت 24 و 48 ساعت و همچنین غلظت 10/0% پس از 24 ساعت، تیمارهای مؤثر در القاء پلیپلوئیدی و تولید میکسوپلوئید در این گیاه بودند. در مجموع تیمار 05/0% کلشیسین بهمدت 48 ساعت با بازدهی 3/33% تولید گیاهان پلیپلوئید، مناسبترین تیمار بکارگرفته شده برای القای پلوئیدی در این گیاه بود.