سمانه خلیلی؛ احمد معینی؛ محمد عبدلی
چکیده
سرخارگل، یکی از گیاهان دارویی و با ارزش و از منابع مهم اسید شیکوریک است. در این پژوهش کالوس‌زایی، باززایی غیرمستقیم و ریشه‌زایی ساقه‌چه در گونه Echinacea angustifolia DC. بررسی گردید. در دو آزمایش جداگانه، اثرات نوع ریزنمونه (برگ، دمبرگ و ریشه) و غلظت ماده تنظیم‌کننده رشد NAA (0.5، 1 و 1.5 میلی‌گرم در لیتر) بر میزان کالوس‌زایی و نیز اثرات ...
بیشتر
سرخارگل، یکی از گیاهان دارویی و با ارزش و از منابع مهم اسید شیکوریک است. در این پژوهش کالوس‌زایی، باززایی غیرمستقیم و ریشه‌زایی ساقه‌چه در گونه Echinacea angustifolia DC. بررسی گردید. در دو آزمایش جداگانه، اثرات نوع ریزنمونه (برگ، دمبرگ و ریشه) و غلظت ماده تنظیم‌کننده رشد NAA (0.5، 1 و 1.5 میلی‌گرم در لیتر) بر میزان کالوس‌زایی و نیز اثرات نوع ریزنمونه (برگ، دمبرگ و ریشه) و غلظت ماده تنظیم‌کننده رشد BAP (3، 4 و 5 میلی‌گرم در لیتر) بر میزان باززایی غیرمستقیم ساقه‌چه بررسی شد. این آزمایش‌ها به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شدند. همچنین در آزمایش دیگری اثر غلظت تنظیم‌کننده رشد IBA (0.5، 1، 1.5 و 2 میلی‌گرم در لیتر) بر ریشه‌زایی ساقه‌چه‌های باززایی شده در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. در بررسی کالوس‌زایی اختلاف آماری معنی‌داری بین عوامل مورد مطالعه مشاهده نشد ولی اثرات مورد مطالعه در بررسی ساقه‌چه‌زایی و ریشه‌زایی در سطح 1% معنی‌دار بودند. بیشترین میزان باززایی غیرمستقیم ساقه‌چه (72%) از ریزنمونه برگ و با استفاده از BAP در غلظت 4 میلی‌گرم در لیتر و بیشترین درصد ساقه‌چه‌های ریشه‌دار شده یا به‌عبارتی بیشترین درصد گیاه کامل (38% و 40%)، به‌ترتیب با استفاده از IBA در غلظت‌های 1 و 1.5 میلی‌گرم در لیتر بدست آمدند. این پژوهش قابلیت خوب این گونه را برای کالوس‌زایی و تولید گیاهچه‌های درون شیشه‌ای به‌منظور استفاده‌های مختلف ازجمله در برنامه‌های تکثیر، انتقال ژن و تولید گیاهان تراریخت نشان داد.
لیلا الیاسی؛ علی اشرف مهرابی؛ مهدی صیدی؛ زینب صفری
چکیده
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica L.) متعلق به خانواده نعناعیان و غنی از اسانس‌های ضروریست که برای اهداف مختلف دارویی، خوراکی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کشت درون شیشه‌ای مرزه به‌منظور القاء کالوس و بهینه‌سازی سوسپانسیون سلولی، امکان تولید سریع و استخراج آسان متابولیت‌های ثانویه را فراهم می‌کند. در این تحقیق، القاء کالوس با استفاده ...
بیشتر
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica L.) متعلق به خانواده نعناعیان و غنی از اسانس‌های ضروریست که برای اهداف مختلف دارویی، خوراکی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کشت درون شیشه‌ای مرزه به‌منظور القاء کالوس و بهینه‌سازی سوسپانسیون سلولی، امکان تولید سریع و استخراج آسان متابولیت‌های ثانویه را فراهم می‌کند. در این تحقیق، القاء کالوس با استفاده از ریزنمونه‌ها و غلظت‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های NAA و BAP انجام شد. مناسب‌ترین کالوس‌ها برای القاء کشت‌های سوسپانسیون انتخاب و به محیط‌های کشت مایع تکمیل شده با ترکیب‌های مختلف NAA و BAP منتقل شدند. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد و میزان بیوماس سلولی (تعداد سلول) در روزهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه میانگین منشأ ریزنمونه نشان داد که ریزنمونه میان‌گره بیشترین تعداد سلول را تولید کرد. همچنین بررسی برهم‌کنش ریزنمونه و محیط کشت مشخص کرد که حداکثر بیوماس سلولی در روز پنجم و توسط ریزنمونه میان‌گره و محیط کشت محتوی mg.L-1 BAP 5/0+mg.L-1 NAA2 بدست آمد. از سوی دیگر، روند رشد و تکثیر سلولی طی روزهای پس از استقرار کشت‌های سوسپانسیون نیز نشان داد که این ترکیب هورمونی دارای بیشترین مطلوبیت برای تولید حداکثر تعداد سلول در تمام ریزنمونه‌های مورد آزمون می‌باشد.
رضا شاه‌حسینی؛ محمد مقدم؛ داود کیانی؛ روح‌اله منصوری
چکیده
رزماری (Rosmarinus officinalis L.) گیاهی چندساله، دارویی، معطر و متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. این گیاه به‌دلیل تنوع کاربرد در طراحی فضای سبز و همچنین استفاده مواد مؤثره آن در صنایع مختلف نظیر دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی مورد توجه بسیار واقع شده‌است. این تحقیق به‌صورت دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های ...
بیشتر
رزماری (Rosmarinus officinalis L.) گیاهی چندساله، دارویی، معطر و متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. این گیاه به‌دلیل تنوع کاربرد در طراحی فضای سبز و همچنین استفاده مواد مؤثره آن در صنایع مختلف نظیر دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی مورد توجه بسیار واقع شده‌است. این تحقیق به‌صورت دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف (0، 1000، 2000، 3000، 4000 و 5000 mgl-1) تنظیم‌کننده‌های رشد ایندول‌بوتیریک‌اسید (IBA) و نفتالین‌استیک‌اسید (NAA) در چهار تکرار بر ریشه‌زایی قلمه‌های نیمه‌خشبی گیاه رزماری انجام شد. قلمه‌های تیمار شده در زیر سیستم مه‌پاش نگهداری و درصد و کیفیت ریشه‌زایی قلمه‌ها پس از گذشت 70 روز ارزیابی گردید. اثر سطوح مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد مورد استفاده بر روی همه صفات مورد بررسی مؤثر (1%≤p) بود. نتایج نشان داد که در IBA غلظت‌های بیشتر و NAA غلظت‌های کمتر موجب افزایش ریشه‌زایی و رشد قلمه رزماری گردیدند. در NAA با افزایش غلظت بیشتر از mgl-12000 میزان رشد در مقایسه با شاهد کاهش یافت. بیشترین درصد ریشه‌زایی مربوط به تیمار NAA mgl-11000 (84%) و IBA mgl-15000 (66%) بود. نتایج حاصل از ارزیابی صفات کیفی در قلمه‌ها (تعداد، قطر، طول و وزن تر و خشک ریشه‌های تولیدی، وزن و طول گیاهچه حاصل، وزن تر و خشک ساقه و برگ) نشان داد که بهترین کیفیت قلمه‌های تولیدی مربوط به تیمار mgl-14000 IBA بود.
محمدحسن عصاره؛ زهرا آبروش؛ سیدرضا طبایی‌عقدایی
چکیده
ارزش اقتصادی و دارویی گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) سبب شده تا تکثیر این گیاه مورد توجه و در اولویت تحقیق قرار گیرد. به منظور حفظ ژنوتیپ پایه‌های برگزیده، مطالعاتی بر روی خوابانیدن ساده در دو فصل پاییز و زمستان بر روی شاخه‌های جوان و رشدیافتة درختچه‌های بالغ گل‌محمدی در سال 1386 انجام شد. شاخه‌ها تحت دو تیمار هورمونی ایندول بوتیریک اسید ...
بیشتر
ارزش اقتصادی و دارویی گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) سبب شده تا تکثیر این گیاه مورد توجه و در اولویت تحقیق قرار گیرد. به منظور حفظ ژنوتیپ پایه‌های برگزیده، مطالعاتی بر روی خوابانیدن ساده در دو فصل پاییز و زمستان بر روی شاخه‌های جوان و رشدیافتة درختچه‌های بالغ گل‌محمدی در سال 1386 انجام شد. شاخه‌ها تحت دو تیمار هورمونی ایندول بوتیریک اسید و نفتالین استیک اسید با غلظت‌های متفاوت، در بستر ماسه بادی خیسانده شده و به مدت 24 ساعت در شرایط تاریکی خوابانیده شدند. نتایج نشان داد که در دو فصل پاییز و زمستان درصد ریشه‌زایی شاخه‌های گل‌محمدی در بستر ماسه بادی بالا بود. به‌طوری که تیمار ایندول بوتیریک اسید (IBA) با غلظت 50 میلی‌گرم در لیتر در دو فصل پاییز و زمستان بیشترین درصد ریشه‌زایی را به میزان 100% داشت و تیمار نفتالین استیک اسید (NAA) با غلظت50 میلی‌گرم در لیتر در فصل پاییز کمترین درصد ریشه‌زایی را به میزان 33/53% داشت. بنابراین شاخه‌های ریشه‌دار شده، پس از 5/3 ماه از پایة مادری جدا شده و در گلدان‌های حاوی مخلوطی از خاک باغبانی، ماسه بادی و پیت با نسبت حجمی (1:1:1) در شرایط گلخانه و تحت آبیاری از پایین (گلدان‌ها درون تشتک) قرار گرفتند، به‌نحوی که زنده‌مانی شاخه‌های ریشه‌دار شده به میزان 90% بود.
