فرشته محرمی؛ بهمن حسینی؛ منوچهر فرجامی نژاد؛ علی شرفی
چکیده
گونه‌های بنگ‌دانه (هیوسیاموس) ازجمله بذرالبنج مشبک (Hyoscyamus reticulatus L.) منابع غنی آلکالوئیدهای تروپانی، عمدتاً هیوسیامین و اسکوپولامین می‌باشند که به‌دلیل اثرات گشاد کردن مردمک چشم، ضد اسپاسم، آنتی‌کولینرژیک، آرام‌بخش و مسکن مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌دلیل ساختار شیمیایی پیچیده، این آلکالوئیدها از منابع طبیعی به‌طور عمده ...
بیشتر
گونه‌های بنگ‌دانه (هیوسیاموس) ازجمله بذرالبنج مشبک (Hyoscyamus reticulatus L.) منابع غنی آلکالوئیدهای تروپانی، عمدتاً هیوسیامین و اسکوپولامین می‌باشند که به‌دلیل اثرات گشاد کردن مردمک چشم، ضد اسپاسم، آنتی‌کولینرژیک، آرام‌بخش و مسکن مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌دلیل ساختار شیمیایی پیچیده، این آلکالوئیدها از منابع طبیعی به‌طور عمده گیاهان تیره سیب‌زمینی بدست می‌آیند. القاء مسیرهای بیوسنتزی متابولیت‌های ثانویه به‌وسیله محرک‌های مختلف، راهکار مؤثری برای افزایش تولید و بهره‌وری متابولیت‌های ثانویه می‌باشد. در این پژوهش، به‌منظور افزایش تولید آلکالوئیدهای تروپانی، از ریشه موئین بدست آمده از ریزنمونه‌های کوتیلدونی تراریخت شده با سویه A7 اگروباکتریوم رایزوژنز استفاده گردید. این آزمایش در قالب فاکتوریل شامل فاکتور اول، غلظت‌های مختلف عصاره مخمر (صفر، 125، 250، 500 و 1000 میلی‌گرم بر لیتر) و فاکتور دوم، زمان‌های مختلف تیمار (24، 48 و 72 ساعت) و هر تیمار در سه تکرار انجام گردید. مطابق نتایج بدست آمده، به‌ترتیب بیشترین میزان هیوسیامین (2 برابر) و اسکوپولامین (2.5 برابر بیشتر از شاهد)، در اثر تیمار با غلظت‌های 500 و 250 میلی‌گرم بر لیتر عصاره مخمر در مدت زمان 48 ساعت تحریک‌زایی بدست آمد. نتایج نشان داد، تیمار با غلظت‌های مختلف عصاره مخمر و نیز افزایش مدت زمان تیمار منجر به کاهش معنی‌دار رشد ریشههای موئین در مقایسه با کشت‌های شاهد گردید. همچنین فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی شامل کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در ریشههای موئین تیمار شده، در مقایسه با شاهد بیشتر بود. براساس نتایج، چنین استنباط می‌شود که تهییج با عصاره مخمر، منجر به القاء تنش اکسیداتیو شده است. نتایج حاصل از این پژوهش پیشنهاد می‌کند که عصاره مخمر می‌تواند به‌عنوان محرکی مؤثر برای افزایش تولید متابولیت‌های ثانویه گیاهی ازجمله آلکالوئیدهای تروپانی در زیست‌‌فناوری گیاهی مورد استفاده قرار گیرد.
منصور قربانپور؛ ناصر مجنون‌حسینی؛ شمسعلی رضازاده؛ منصور امیدی؛ کاظم خاوازی؛ مهرناز حاتمی؛ رضا غفارزادگان
چکیده
این مطالعه با هدف تأثیر تنش کم‌آبی (تخلیه آب تا 30، 60 و 90 درصد ظرفیت مزرعه‌ای به‌ترتیب تنش خفیف، متوسط و شدید) و نیتروژن (براساس 0، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بر رشد، محتوی کلروفیل، اختصاص زیست‌توده، محتوی نسبی آب برگ، محتوی و عملکرد تروپان آلکالوئیدهای هیوسیامین و اسکوپولامین ریشه و شاخساره گیاه بذرالبنج (Hyoscyamus niger L.) انجام ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تأثیر تنش کم‌آبی (تخلیه آب تا 30، 60 و 90 درصد ظرفیت مزرعه‌ای به‌ترتیب تنش خفیف، متوسط و شدید) و نیتروژن (براساس 0، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بر رشد، محتوی کلروفیل، اختصاص زیست‌توده، محتوی نسبی آب برگ، محتوی و عملکرد تروپان آلکالوئیدهای هیوسیامین و اسکوپولامین ریشه و شاخساره گیاه بذرالبنج (Hyoscyamus niger L.) انجام شد. استخراج آلکالوئیدها به روش اختصاصی و به‌وسیله حلال‌های مختلفی صورت گرفت و شناسایی آنها براساس مقایسه زمان بازداری دستگاه کروماتوگرافی گازی با داده‌های طیف جرمی و استانداردهای مربوطه هیوسیامین و اسکوپولامین انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین محتوی هیوسیامین (281/0% ماده خشک) و اسکوپولامین در ریشه (232/0%) و همچنین بیشترین محتوی هیوسیامین (937/0%) و اسکوپولامین در شاخساره (416/0%) در تیمار 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در شرایط تنش کم‌آبی شدید مشاهده گردید. همچنین بیشترین آلکالوئید کل (52/20 میلی‌گرم در گیاه) در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در شرایط تنش خفیف کم‌آبی و کمترین آن (95/8 میلی‌گرم در گیاه) در تیمار 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در شرایط تنش کم‌آبی شدید حاصل شد. نتایج این تحقیق حکایت از آن داشت که گیاه بذرالبنج در تیمار تنش کم‌آبی متوسط به همراه کود نیتروژن به میزان 150 کیلوگرم در هکتار علاوه بر اینکه دارای مقادیر مناسبی از محتوی و عملکرد هر دو آلکالوئید می‌باشد، بلکه بیشترین میزان اسکوپولامین را نیز که نشان از کیفیت آلکالوئید است داراست.
کمال الدین دیلمقانی؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ حمید فهیمی؛ حسن حکمت شعار
چکیده
Hyoscyamus pusillus گیاهی تولید کننده آلکالوئیدهای تروپان از خانواده سیب زمینی است. برای بررسی میزان آلکالوئیدهای تروپان، گیاهان در مراحل مختلف رشد رویشی، گلدهی و میوه دهی از دو منطقه در آذربایجان جمع‌آوری و پس از استخراج آلکالوئیدهای بخشهای مختلف آنها به طور جداگانه، میزان آلکالوئیدهای هیوسیامین و اسکوپولامین با دستگاه کروماتوگرافی ...
بیشتر
Hyoscyamus pusillus گیاهی تولید کننده آلکالوئیدهای تروپان از خانواده سیب زمینی است. برای بررسی میزان آلکالوئیدهای تروپان، گیاهان در مراحل مختلف رشد رویشی، گلدهی و میوه دهی از دو منطقه در آذربایجان جمع‌آوری و پس از استخراج آلکالوئیدهای بخشهای مختلف آنها به طور جداگانه، میزان آلکالوئیدهای هیوسیامین و اسکوپولامین با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا(HPLC) مورد سنجش قرار گرفت. همچنین در هر دو منطقه تاثیر عوامل محیطی روی میزان آلکالوئیدهای تروپان بررسی شد. نتایج بدست آمده نشان دادند که میزان آلکالوئیدهای هیوسیامین و اسکوپولامین در مراحل مختلف رشد و در بخشهای مختلف گیاه تفاوت دارند. بیشترین میزان آلکالوئید هیوسیامین در هر دو منطقه در برگهای این گیاه درمرحله گلدهی و کمترین میزان در ساقه آن در مرحله رویشی دیده شد. آلکالوئید غالب در بخشهای گوناگون این گیاه در مراحل مختلف رشد، به استثنای بذرها، هیوسیامین است. به علاوه، نتایج حاصل از اندازه گیری میزان آلکالوئیدها نشان داد که میزان این دو آلکالوئید در گیاهان منطقه مرند در همه مراحل رشد بالاتر از میزان آنها درگیاهان منطقه تبریز بود. نتایج حاصل از بررسی تاثیر عوامل محیطی روی میزان آلکالوئیدها نشان داد که برخی عوامل محیطی روی میزان تولید آلکالوئیدهای تروپان در این گیاه تاثیر می‌گذارند. برای مثال، با افزایش ارتفاع منطقه و میزان نیتروژن و فسفر خاک میزان آلکالوئیدها افزایش می‌یابند. در حالی که، برعکس، کاهش پتاسیم خاک باعث افزایش میزان آلکالوئیدهای تروپان می‌شود.
