اثرات بیولوژیک اسانسها و عصارهها
سمانه اکبری؛ شهرام آرمیده
چکیده
شته جالیز (Aphis gossypii Glover.) از آفات مهم کدوییان است. امروزه برای کنترل جمعیت این آفت، به ترکیبهای سازگار با محیطزیست بیشتر توجه میشود. در این تحقیق سمّیت تنفسی اسانس دو گیاه بومادران (Achillea millefolium L.) و پونه (Mentha pulegium L.) روی حشرات کامل آفت مذکور، در غلظت و زمانهای مختلف بررسی شد. همچنین، اثر زیرکشنده این دو اسانس روی پارامترهای زیستی ...
بیشتر
شته جالیز (Aphis gossypii Glover.) از آفات مهم کدوییان است. امروزه برای کنترل جمعیت این آفت، به ترکیبهای سازگار با محیطزیست بیشتر توجه میشود. در این تحقیق سمّیت تنفسی اسانس دو گیاه بومادران (Achillea millefolium L.) و پونه (Mentha pulegium L.) روی حشرات کامل آفت مذکور، در غلظت و زمانهای مختلف بررسی شد. همچنین، اثر زیرکشنده این دو اسانس روی پارامترهای زیستی شته جالیز بالغ بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانسهای موجود در این گیاهان باعث مرگ و میر معنیدار حشرات بالغ میشوند. مقدار LC50 اسانس گیاه بومادران و پونه روی شته جالیز بهترتیب معادل 34.9 و 23.34 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. مقدار LT50 اسانسها با غلظت 34.90 میکرولیتر بر لیتر هوا برای اسانس بومادران برابر با 12.3 ساعت و در غلظت 23.34 میکرولیتر بر لیتر هوا برای اسانس پونه برابر با 12.02 ساعت بدست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) بهعنوان مهمترین پارامتر جدول زندگی آفت، در تیمار اسانس پونه برابر با 0.28 (ماده/ماده/روز: تعداد افراد ماده تولید شده بهازای هر فرد ماده در هر روز) و در تیمار اسانس بومادران 0.27 (ماده/ماده/روز) بود که نسبت به شاهد (0.34) کاهش معنیدار داشت. نتایج بررسی اثر زیرکشندگی این اسانسها روی پارامترهای رشد جمعیت نشان داد که نرخ بقای وابسته به سن برای شته جالیز تیمار شده با اسانسها نسبت به شاهد کاهش یافت. تیمارهای شاهد و پونه بهترتیب بیشترین (20.73 روز) و کمترین (10.97 روز) امید به زندگی را داشتند. نرخ خالص تولیدمثل در شتههای تیمار شده با بومادران، پونه و کنترل بهترتیب برابر با 15.64 ،9.38 و 35.76 (ماده/ماده/نسل) محاسبه شد. این یافتهها نشان داد که اسانس دو گیاه مطالعه شده، پتانسیل بالایی از نظر سمّیت تنفسی و کاهش جمعیت شته جالیز برای استفاده در برنامههای کنترل تلفیقی آفت مذکور در گلخانهها را دارا میباشد.
فریبا یوسفی؛ نادر حسنزاده
چکیده
بررسی اثر اسانس گلهای اسطوخودوس (Lavandula angustifolia Mill.)، بذرهای رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و پیکره رویشی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) روی قارچ Botrytis cinereaعامل بیماری کپک خاکستری توتفرنگی در محیط کشت PDA نشان داد که اسانسهای رازیانه و زیره سبز دارای بیشترین فعالیت ضد قارچی بودهاند. ترکیبهای موجود در اسانسها ...
بیشتر
بررسی اثر اسانس گلهای اسطوخودوس (Lavandula angustifolia Mill.)، بذرهای رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و پیکره رویشی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) روی قارچ Botrytis cinereaعامل بیماری کپک خاکستری توتفرنگی در محیط کشت PDA نشان داد که اسانسهای رازیانه و زیره سبز دارای بیشترین فعالیت ضد قارچی بودهاند. ترکیبهای موجود در اسانسها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) جداسازی و شناسایی گردیدند. نتایج روی میوههای مایهزنی شده با سوسپانسیون 105×1 اسپور قارچ در میلیلیتر آب مقطر استریل نشان داد که اثر اسانس زیره سبز نسبت به رازیانه در کنترل قارچ B. cinerea روی میوه توتفرنگی بیشترین تأثیر را داشته است. تیمار با اسانس زیره سبز به روش غوطهورسازی در کنترل پوسیدگی خاکستری میوه توتفرنگی بیشترین میزان کنترلکنندگی را نشان داد و در مقایسه با قارچکش تیابندازول (5/1 در هزار) در یک گروه آماری قرار گرفت.
حمیدرضا صراف معیری؛ فاطمه پیرایشفر؛ نرگس عزیزیان؛ علیرضا بلندنظر
چکیده
کنه تارتن دولکهای (Tetranychus urticae Koch) یکی از رایجترین و خطرناکترین آفات محصولات کشاورزی با پراکنش جهانی میباشد. استفاده مکرر از سموم شیمیایی، توسعه مقاومت به آفتکشها، اثرات نامطلوب بر موجودات غیر هدف و آلودگیهای زیست محیطی را به همراه داشته است. در سالهای اخیر اسانسهای گیاهی، به علت کمخطر بودن برای انسان و پستانداران، ...
بیشتر
کنه تارتن دولکهای (Tetranychus urticae Koch) یکی از رایجترین و خطرناکترین آفات محصولات کشاورزی با پراکنش جهانی میباشد. استفاده مکرر از سموم شیمیایی، توسعه مقاومت به آفتکشها، اثرات نامطلوب بر موجودات غیر هدف و آلودگیهای زیست محیطی را به همراه داشته است. در سالهای اخیر اسانسهای گیاهی، به علت کمخطر بودن برای انسان و پستانداران، تجزیه سریع و خطرات بهمراتب کمتر زیستمحیطی، توجه خاصی را بهعنوان عوامل جایگزین آفتکشهای شیمیایی به خود جلب کردهاند. در این پژوهش سمّیت تماسی 9 ترکیب فرموله شده بر پایه اسانسهای گیاهی شامل رزماری، پونه، نعناع فلفلی و دارچین همراه با عصاره میوه زیتون تلخ به روش غوطهورسازی روی ماده بالغ کنه تارتن دولکهای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشها در دمای 1±25 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±70% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد که از میان تیمارهای مورد بررسی، ترکیب فرموله شده بر پایه عصاره میوه زیتون تلخ و اسانسهای رزماری و نعناع فلفلی (زیتون تلخ 5%+ نعناع فلفلی 2%+ رزماری 2%)، بهطور معنیداری بیشترین میزان کشندگی و کمترین مقدار LC50 و LC90 (بهترتیب 399/3 و 102/10 میلیلیتر بر لیتر) را 24 ساعت پس از تیمار روی مرحله بالغ کنه تارتن دولکهای داشته است و توانمندی قابلتوجهی را در مدیریت این آفت داراست.
حمیدرضا صراف معیری؛ فاطمه پیرایشفر
چکیده
کنه تارتن دولکهای (Tetranychus urticae Koch) یکی از آفات مهم و چندخوار است که بازهی وسیعی از محصولات کشاورزی را در سراسر جهان مورد حمله قرار میدهد. در دهههای اخیر استفاده بیش از حد از کنهکشهای متداول بروز مقاومت به آفات و آلودگیهای زیست محیطی را به همراه داشته است. در سالهای اخیر اسانسهای گیاهی بهعنوان ترکیبهای طبیعی برای حفاظت ...
بیشتر
کنه تارتن دولکهای (Tetranychus urticae Koch) یکی از آفات مهم و چندخوار است که بازهی وسیعی از محصولات کشاورزی را در سراسر جهان مورد حمله قرار میدهد. در دهههای اخیر استفاده بیش از حد از کنهکشهای متداول بروز مقاومت به آفات و آلودگیهای زیست محیطی را به همراه داشته است. در سالهای اخیر اسانسهای گیاهی بهعنوان ترکیبهای طبیعی برای حفاظت از گیاهان مورد توجه قرار گرفتهاند. در این پژوهش اثر کشندگی اسانس سه گونه از گیاهان دارویی به نامهای آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.)، باریجه (Ferula gummosa L.) و مرزه (Satureja hortensis L.) به روش تدخینی روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکهای مورد بررسی قرار گرفت. اسانسهای گیاهی به روش تقطیر با آب و به کمک دستگاه کلونجر تهیه شدند. آزمایشها در دمای 1 ± 25 درجه سلیسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 50% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. غلظت 50% کشنده (LC50) برای اسانسهای آویشن شیرازی، مرزه و باریجه روی کنههای بالغ ماده بهترتیب 962/21، 894/30 و 783/56 میکرولیتر بر لیتر هوا پس از 24 ساعت بدست آمد. در آزمایشهای تخمکشی، مقادیر LC50 برای سه اسانس مذکور نیز بهترتیب 493/17، 07/43 و 61/101 میکرولیتر بر لیتر هوا در همین مدت بدست آمد. نتایج نشان داد که اسانس آویشن شیرازی بهطور معنیداری نسبت به دو اسانس دیگر بیشترین اثر کشندگی را روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکهای داشته است.
آرزو حیدرزاده؛ غلامحسین مروج؛ سعید هاتفی؛ جواد شباهنگ
چکیده
سمّیت تماسی و دوام اسانس گیاهان رازیانه (Foeniculum vulgare Miller)، کلپوره (Teucrium polium Boiss.) و مرزه (Satureja hortensis L.) روی سوسک چهار نقطهای حبوبات، در شرایط دمای °C2 ± 28 و رطوبت نسبی 5 ± 65%، در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. اسانسها با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب تهیه گردید. سمّیت تماسی روی حشرات کامل یک روزه در 6 غلظت و پس از 24 ساعت ...
بیشتر
سمّیت تماسی و دوام اسانس گیاهان رازیانه (Foeniculum vulgare Miller)، کلپوره (Teucrium polium Boiss.) و مرزه (Satureja hortensis L.) روی سوسک چهار نقطهای حبوبات، در شرایط دمای °C2 ± 28 و رطوبت نسبی 5 ± 65%، در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. اسانسها با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب تهیه گردید. سمّیت تماسی روی حشرات کامل یک روزه در 6 غلظت و پس از 24 ساعت ارزیابی شد. میزان دوام اسانسها، در یک دوره 30 ساعته، در غلظت معادل LC99 تماسی بررسی گردید. نتایج سمّیت تماسی اسانسها نشان داد که مرگ و میر حشرات کامل یک روزه در هر دو جنس نر و ماده با افزایش غلظت اسانس افزایش یافت. حشرات نر در مقایسه با حشرات ماده نسبت به کلیه اسانسها، حساسیت بیشتری نشان دادند. اسانس رازیانه با LC50 معادل 38/390 و 46/513 میکرولیتر بر مترمربع بهترتیب علیه افراد نر و ماده، مؤثرتر از سایر اسانسهای مورد بررسی بود. مقادیر LC50 برای اسانس مرزه معادل 69/535 و 99/640 میکرولیتر بر مترمربع و برای اسانس کلپوره معادل 09/1263 و 72/1469 میکرولیتر بر مترمربع بهترتیب علیه افراد نر و ماده بدست آمد. نتایج بررسی دوام نشان داد که اسانس مرزه بیشترین ماندگاری و اسانس کلپوره کمترین ماندگاری را داشت. ماندگاری زیاد اسانس مرزه احتمالاً بهدلیل میزان بیشتر ترکیبهای اکسیژنه در ترکیب این اسانس بود. نتایج این بررسی، قابلیت بالای این اسانسها را در کنترل سوسک چهار نقطهای حبوبات نشان میدهد.
جعفر حسینزاده؛ حسین فرازمند؛ یونس کریمپور
چکیده
برای یافتن مواد حشرهکش جدید که تجدیدشونده، سازگار با محیط زیست و به آسانی قابل تهیه باشند، اسانس میوه سرو کوهی (Thuja occidentalis L.)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne)، در شرایط آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گرفت. بررسی و آنالیز اسانس میوه سرو کوهی بهوسیله گاز کروماتوگرافی (GS/MS)، نشان داد که این اسانس شامل 22 ماده مختلف است که مهمترین ...
بیشتر
برای یافتن مواد حشرهکش جدید که تجدیدشونده، سازگار با محیط زیست و به آسانی قابل تهیه باشند، اسانس میوه سرو کوهی (Thuja occidentalis L.)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne)، در شرایط آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گرفت. بررسی و آنالیز اسانس میوه سرو کوهی بهوسیله گاز کروماتوگرافی (GS/MS)، نشان داد که این اسانس شامل 22 ماده مختلف است که مهمترین آنها عبارتند از: آلفا-توجون (64/49%)، فنکون (06/14%) و بتا-توجون (98/8%). این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار (5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد)، انجام شد. اسانس با استفاده از روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر تهیه گردید. آزمایش در شرایط دمایی 2 ± 30 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 60% و در تاریکی انجام شد. تیمارها شامل 5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد، که هر غلظت در 3 تکرار و هر تکرار شامل 20 حشره بالغ 7 تا 14 روزه بود. نتایج نشان داد که اسانس مورد استفاده کشندگی معنیداری را در 24 ساعت از خود روی حشرات بالغ آفت مورد مطالعه نشان داد. مقدار LC50 برای اسانس میوه سرو کوهی (T. occidentalis)، در این آزمایش 246 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید.